HOOFDSTUK XH.
Hoofddeelen der Staathnislioudkniide.
De staathuishoudkunde is zulk eene uitgebreide wetenschap
geworden, dat men het wenschelijk heeft geoordeeld, haar in
onderdeelen te verdeelen, die op zichzelve meefstal in afzonderlijke
werken worden behandeld of in afzonderlijke deelen van hetzelfde
werk. Somtgds wordt elk dier groote deelen bijna als eene
afzonderlijke wetenschap behandeld. Wij noemden de sociologie
eene groep van wetenschappen, doch ook de staathuishoudkunde
begint in hare ontwikkeling op zulk eene groep te
gelijken, hoewel deze ontwikkeling niet zoo ver kan gaan met
het oog op het veel kleinere gebied der economie. Het verband
tusschen de hoofddeelen der economie onderling bleef echter tot
dusverre goed behouden en eveneens wordt hun samenhang tot een
grooter geheel door den beoefenaar zelden uit het oog verloren.
De staathuishoudkunde wordt meestal in drie deelen verdeeld.
Het eerste bevat algemeene beginselen. Het bedoelt
eigenlijk de ruwe omtrekken aan te geven van het geheele
onderwerp, welks onderdeelen dan later kunnen uitgewerkt
worden. Het tweede gedeelte houdt zich bezig met de gedetailleerde
praktische toepassing der algemeene beginselen,
zooals met beschouwingen over bosschen, kanalen, spoorwegen,
banken en den werkkring van den staat ten opzichte dezer
economische factoren. Het derde gedeelte handelt over financiën,
dat wil zeggen; over de wijze van inning en het beheer der
publieke inkomsten, en behelst tevens eene beschouwing over
de verschillende bronnen daarvan, als rentegevend domein, belastingen
en leeningen, en een onderzoek der publieke schulden,
wat betreft hun oorsprong, toename, beheer en delging.
