MONOPOLIES. 289
posterij ging de amerikaansche expediteurs vóór in ontwikkeling
van de afdeeling ,geldzaken", als postwissels, post-kwitanties
en dergelijke. In Baltimore voerde een particuliere spaarbank
eerst filialen en het gebruik van postzegels-kaarten in, nadat
het voorbeeld was gegeven door de engelsche postspaarbank.
Zoo gaf ook de regeering aan particuliere corporaties het
voorbeeld van publiciteit der financieele verslagen en heeft zij
de geldelijke voordeelen dezer publiciteit doen inzien.
3. ZuiTering der politiek. Het derde groote voordeel
der publieke exploitatie van natuurlijke monopolies bestaat in
de zuivering der politiek. Particuliere monopolies moeten door
de overheid gecontroleerd worden. Controle nu beteekent inmenging
in particuliere zaken, en dit leidt tot omkooping.
Overal waar het electrisch licht wordt geleverd door eene
particuliere corporatie, wordt het geld uitgedeeld „waar het
't meeste uitwerkt" — onder invloedrijke burgers, eigenaars van
bladen en politici — en ziet men een machtigen bestrijdings-factor
opgeworpen tegen goed bestuur. Dat is de reden,
waarom de amerikaansche stedeburgers zulke groote sommen
betalen moeten voor de diensten, die hun door maatschappijen
worden bewezen en één der redenen waarom het bestuur
der amerikaansche steden zoo duur is. Wanneer echter de
natuurlijke monopolies in eigendom en beheer der overheid
zijn, smelten de belangen van het algemeen met de
particuliere belangen van de ingezetenen ineen en zijn de
beste burgers voor een goed bestuur. Wie zich de moeite
daartoe wil getroosten, kan de bewijzen hiervoor aan alle
kanten waarnemen. De burgemeesters van steden, waar het
electrisch licht door de gemeente wordt geleverd, zullen hem
de goede staatkundige uitwerking ervan bevestigen. Hier
vinden we een vingerwijzing naar den waren weg om onze
burgerlijke administratie te verbeteren. Want het baat niet
om te zeggen: „Wacht totdat onze burgerlijke administratie
beter is, en dan zullen we het beginsel invoeren van publiek-eigendom
en -beheer der natuurlijke monopolies." De indu-strieele
hervorming moet voorafgaan, want deze alleen kan
19 -
