Verordening op de collegiale toetsing

              Verordening op
de collegiale toetsing
g.2M.I
32.H.I Ver o^
Verordening op de collegiale toetsing
Vastgesteld in de bijeenkomst van de ledenvergadering op 12 december
1996, afgekondigd in de Staatscourant van 19 december 1996, nr 246, in
werking getreden op 1 januari 1997.
De ledenvergadering van de Orde Koninklijk Nederlands Instituut van
Registeraccountants,
Gelet op artikel 19 van de Wet op de Registeraccountants,
Overwegende dat het in het belang van een goede beroepsuitoefening van
registeraccountants wenselijk is te voorzien in een stelsel van collegiale
beoordeling van de kwaliteit van de beroepsuitoefening van registerac­countants
die optreden als accountant in de zin van artikel 2 lid 1 GBR-
1994,
Stelt de volgende verordening vast:
Artikel 1
Voor de toepassing van deze verordening wordt verstaan onder:
Orde: de Orde Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccoun­tants;
- bestuur: het bestuur van de Orde;
- accountant: de registeraccountant die optreedt als accountant in de
zin van artikel 2 lid 1 GBR-1994;
- accountantskantoor: de organisatie waarin een accountant optreedt,
ongeacht de rechtsvorm daarvan en ongeacht of daarin alleen wordt
opgetreden dan wel onder gemeenschappelijke naam wordt samen­gewerkt
met andere accountants en/of andere vrij beroepsbeoefenaren
in de zin van artikel 1, respectievelijk artikel 26 lid 1 onder b GBR-1994;
onder "accountantskantoor" wordt mede begrepen een overheidsac-countantsdienst
en een interne accountantsdienst;
- collegiale toetsing: de beoordeling van de kwaliteit van de beroepsuit­oefening
van een accountant die optreedt in een accountantskantoor,
door niet aan dat accountantskantoor gelieerde accountants;
- koepelorganisatie: enigerlei vorm van organisatie waarvan een
accountantskantoor lid is en die bevoegd is aan haar leden bindende
regels voor de kwaliteitsbeheersing op te leggen en de naleving daar­van
af te dwingen.
1
Artikel 2
De accountant spant zich ervoor in dat het accountantskantoor waarin hij
optreedt, zijn medewerking verleent aan collegiale toetsing als bedoeld in
deze verordening.
Artikel 3
1. De accountant draagt er zorg voor dat het accountantskantoor waarin
hij optreedt, beschikt over een intern stelsel van kwaliteitsbeheersing
dat voldoet aan bepaalde normen.
2. De in het eerste lid bedoelde normen worden door het bestuur - de
leden gehoord - vastgelegd in meningsuitingen en richtlijnen.
Artikel 4
De collegiale toetsing houdt in een onderzoek of het interne stelsel van
kwaliteitsbeheersing in opzet en werking voldoet aan de in artikel 3 lid 1
bedoelde normen.
Artikel 5
De collegiale toetsing omvat alle vormen van dienstverlening binnen de
accountantspraktijk van het accountantskantoor waarin de accountant
optreedt.
Artikel 6
1. Elk accountantskantoor wordt periodiek aan collegiale toetsing onder­worpen.
2. Het in artikel 8 bedoelde College Collegiale Toetsing stelt vast welke
accountantskantoren in een bepaald jaar in aanmerking komen voor
collegiale toetsing aan de hand van door het College vastgesteld».
selectiecriteria.
/è ICO
2 \
Artikel 7
BIBL.OTHEEK
De collegiale toetsing bij accountantskantoren die lid zijn van een koepelorgani­satie
die beschikt over een eigen, intern stelsel van collegiale toetsing beperkt
zich in eerste instantie tot beoordeling van dit interne stelsel. Indien het in artikel
8 bedoelde College Collegiale Toetsing van oordeel is dat dit stelsel in opzet of
werking niet voldoet aan de eraan te stellen eisen, kan het College besluiten
directe collegiale toetsing uit te voeren bij de betrokken accountantskantoren.
Artikel 8
1. Er is een College Collegiale Toetsing.
2. Het bestuur bepaalt het aantal leden en benoemt deze uit de leden
van de Orde.
3. Het bestuur wijst uit de leden van het College een voorzitter aan.
4. De zittingsduur van de leden bedraagt drie jaar met eenmaal de
mogelijkheid van herbenoeming voor wederom drie jaar. Degene die
benoemd is ter vervulling van een tussentijds opengevallen plaats,
treedt af op het tijdstip waarop degene in wiens plaats de benoeming
is geschied, had moeten aftreden.
5. De leden van het College treden af volgens een door het bestuur vast
te stellen rooster.
6. De leden van het College ontvangen voor hun werkzaamheden een
vergoeding van reis- en verblijfkosten en een vergoeding voor beste­de
tijd volgens door het bestuur vast te stellen regelen.
Artikel 9
1. De collegiale toetsing wordt uitgevoerd door teams van onderzoe­kers,
bestaande uit accountants.
2. Het College Collegiale Toetsing is belast met de selectie van deze
onderzoekers aan de hand van door het College vastgestelde criteria.
3. Voor elke uit te voeren collegiale toetsing stelt het College een onder­zoeksteam
samen, waarbij rekening wordt gehouden met aard en
omvang van het te onderzoeken accountantskantoor en met mogelijk
tegenstrijdige belangen.
4. Artikel 8 lid 6 is op de leden van het onderzoeksteam van overeen­komstige
toepassing.
3
Artikel 10
1. Het College Collegiale Toetsing geeft aan een accountantskantoor
minimaal zes weken van tevoren te kennen dat bij het kantoor colle­giale
toetsing zal plaatsvinden en doet mededeling van de samenstel­ling
van het onderzoeksteam.
2. Het accountantskantoor kan binnen een door het College te stellen
termijn gemotiveerd bezwaar maken tegen de samenstelling van het
onderzoeksteam.
3. Indien het College het bezwaar gegrond acht, zal het de samenstel­ling
van het onderzoeksteam wijzigen.
4. Indien het College het bezwaar niet gegrond acht, kan het betrokken
accountantskantoor binnen een door het College te stellen termijn het
bestuur vragen een beslissing te nemen.
Artikel 11
1. Het onderzoeksteam voert de collegiale toetsing uit aan de hand van
door het College Collegiale Toetsing opgestelde standaardwerkpro­gramma's.
2. De in het eerste lid bedoelde werkprogramma's worden door het
bestuur aan de leden van de Orde bekendgemaakt.
Artikel 12
1. De bij het onderzochte accountantskantoor betrokken accountant(s)
stelt/stellen aan het onderzoeksteam alle gegevens ter beschikking,
die het nodig acht voor de vervulling van zijn werkzaamheden.
2. De accountant is ter zake van de voldoening aan de in het eerste lid
bedoelde verplichting ontheven van zijn plicht tot geheimhouding ex
artikel 10 GBR-1994.
3. Indien zich over de wijze van uitvoering van de collegiale toetsing een
meningsverschil voordoet tussen het onderzochte accountantskan­toor
en het onderzoeksteam doet het College Collegiale Toetsing een
uitspraak. Indien het onderzochte accountantskantoor danwei het
onderzoeksteam zich niet kan verenigen met deze uitspraak, kan bin­nen
een door het College te stellen termijn het bestuur gevraagd wor­den
een beslissing te nemen.
4
Artikel 13
1. Het onderzoeksteam rapporteert binnen een door het College te stel­len
termijn omtrent zijn bevindingen aan het onderzochte accoun­tantskantoor.
Het College Collegiale Toetsing ontvangt een afschrift
van deze rapportering.
2. Alvorens te rapporteren bespreekt het onderzoeksteam zijn bevindin­gen
met het accountantskantoor.
3. Het accountantskantoor kan binnen een door het College te stellen ter­mijn
schriftelijk commentaar op het rapport aan het College zenden.
4. Het onderzoeksteam formuleert in zijn rapport een oordeel. Dit oor­deel
kan als volgt luiden:
a het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing voldoet aan de eraan
te stellen eisen;
b het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing voldoet aan de eraan
te stellen eisen, maar is vatbaar voor verbetering;
c het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing voldoet niet aan de
eraan te stellen eisen.
5. Het door het onderzoeksteam geformuleerde oordeel wordt voorzien
van een deugdelijke motivering. In het geval het eindoordeel luidt als
omschreven in het vierde lid onder b zal het onderzoeksteam tevens
aanbevelingen doen voor te treffen maatregelen ter verbetering.
Artikel 14
Het College Collegiale Toetsing beperkt zich tot een marginale toetsing
van het oordeel van het onderzoeksteam. Hiertoe evalueert zij het rapport
van het onderzoeksteam en het eventuele commentaar van het betrokken
accountantskantoor.
Artikel 15
In het geval het oordeel van het onderzoeksteam luidt als omschreven in
artikel 13 lid 4 onder c zal het College Collegiale Toetsing, indien het dit
oordeel onderschrijft, het betrokken accountantskantoor bepaalde aanwij­zingen
ter correctie van geconstateerde tekortkomingen geven en een ter­mijn
stellen waarbinnen deze aanwijzingen dienen te zijn uitgevoerd.
5
Artikel 16
Na afloop van de in artikel 15 bedoelde termijn zal het College Collegiale
Toetsing opnieuw een collegiale toetsing laten uitvoeren bij het betrokken
accountantskantoor. Indien het oordeel van het onderzoeksteam wederom
luidt als omschreven in artikel 13 lid 4 onder c en het College dit oordeel
onderschrijft, zal het College het bestuur daarvan in kennis stellen met het
advies een tuchtrechtelijke procedure tegen de verantwoordelijke accoun-tant(
s) aanhangig te maken.
Artikel 17
Indien het bestuur op grond van een advies van het College Collegiale
Toetsing besluit tot het instellen van een tuchtrechtelijke procedure, stelt
het College op verzoek van het bestuur ten behoeve van deze procedure
het rapport of de rapporten van het onderzoeksteam, het eventuele com­mentaar
van het betrokken accountantskantoor en de evaluatie daarvan
door het College ter beschikking van het bestuur.
Artikel 18
1. Jaarlijks brengt het College Collegiale Toetsing aan het bestuur een
geanonimiseerd verslag uit omtrent zijn werkzaamheden.
2. Het bestuur brengt het in het eerste lid bedoelde verslag ter kennis
van de leden van de Orde te hunner instructie.
Artikel 19
1. Buiten de gevallen voorzien in deze verordening zijn de leden van het
College Collegiale Toetsing en de leden van het onderzoeksteam ver­plicht
tot geheimhouding van alle vertrouwelijke informatie waarvan
zij in het kader van de collegiale toetsing kennisnemen en maken zij
van deze informatie niet verder of anders gebruik dan krachtens deze
verordening is vereist.
2. Het onderzochte accountantskantoor Is niet gerechtigd de inhoud van het
onderzoeksrapport dan wel het eindoordeel van het College Collegiale
Toetsing, in enige vorm of op enige wijze, openbaar te maken.
6
Artikel 20
De kosten van de collegiale toetsing zijn volgens door het bestuur op voor­stel
van het College Collegiale Toetsing vast te stellen tarieven voor reke­ning
van het betrokken accountantskantoor.
Artikel 21
1. De verordening treedt in werking op 1 januari 1997, met dien verstande
dat voor registeraccountants die optreden als accountant in de zin van
artikel 2 lid 1 GBR-1994, doch niet optreden als openbaar accountant
in de zin van artikel 2 lid 2 GBR-1994, de verordening in werking treedt
op 1 januari 1998.
2. Deze verordening kan worden aangehaald als Verordening op de col­legiale
toetsing.
7
Toelichting
Algemeen
De collegiale toetsing vormt het sluitstuk van het kwaliteitsproject van het
Koninklijk NIVRA. Dit project heeft als doelstelling de kwaliteitsbeheersing
van de beroepsuitoefening door registeraccountants nader vorm te geven,
en is gericht op aanpassing van de bestaande regelgeving en verbeterde
handhaving daarvan, aangevuld met kwaliteitsbevorderende maatregelen.
De diverse elementen van het stelsel van kwaliteitsbeheersing van het
Koninklijk NIVRA volgen uit de wettelijke taakopdracht: het bevorderen van
de goede beroepsuitoefening door registeraccountants (artikel 1 lid 3 WRA).
De belangrijkste eisen zijn opgenomen in de GBR-1994. De kwaliteitseis is
opgenomen in artikel 11 lid 1 (deugdelijke grondslag en duidelijkheid). De eis
om de deskundigheid te onderhouden volgt uit artikel 11 lid 2.
Onder invloed van de kritische houding van overheid, beurstoezichthouders
en publiek zijn reeds in een groot aantal landen stelsels van collegiale toet­sing
ingesteld. De invoering van collegiale toetsing door de beroepsorgani­satie,
dat wil zeggen in de vorm van zelfregulering, maakt het mogelijk een
het beroep passende vorm te kiezen. Collegiale toetsing vormt een belangrij­ke
stimulans voor adequate kwaliteitsbeheersing waardoor aan de hoge ver­wachtingen
van het maatschappelijk verkeer ten aanzien van het fungeren
van registeraccountants tegemoet kan worden gekomen en waarmee derhal­ve
de geloofwaardigheid van het beroep kan worden bevorderd.
De doelstelling van collegiale toetsing is optimalisering van de kwaliteit van
de beroepsuitoefening van registeraccountants. De collegiale toetsing heeft
primair een educatief karakter in een sfeer van collegialiteit en solidariteit. In
dat kader past het bij een negatieve uitkomst van de toetsing niet om onmid­dellijk
zware sancties op te leggen die de betrokkenen kunnen schaden in
hun functioneren, maar wel om aanbevelingen te doen of aanwijzingen te
geven, teneinde daardoor de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren.
Gekozen is voor een stelsel van collegiale toetsing dat gericht is op accoun­tantspraktijken,
bestaande uit één of meer registeraccountants, en dat diffe­rentieert
naar de aard en de kwaliteit van het interne stelsel van kwaliteitsbe­heersing.
Afhankelijk daarvan zal de aanpak en de diepgang kunnen varië­ren
van "compliance" tot dossieronderzoek. Daarmee wordt ingehaakt op de
wijze waarop accountantskantoren in Nederland zijn georganiseerd en kan
de collegiale toetsing zo efficiënt mogelijk worden uitgevoerd.
8
Artikelgewijs
Artikel 1
Dit artikel geeft een aantal definities. De gegeven definities van zowel
accountant als accountantskantoor bepalen dat de verordening behalve op
openbare accountants ook van toepassing is op interne accountants en over-heidsaccountants.
Hiermee wordt aangesloten op de Nadere voorschriften
verplichte permanente educatie die eveneens gelden voor alle registerac­countants
die optreden als accountant in de zin van artikel 2 lid 1 GBR-1994.
Artikel 2
De individuele accountant is gehouden een bijdrage te leveren aan het
realiseren van de in dit artikel gestelde eis, inhoudende dat het accoun­tantskantoor
waarin hij optreedt zijn medewerking verleent aan collegiale
toetsing. Het betreft hier een inspanningsverplichting.
Artikel 3
Elk accountantskantoor dient te beschikken over een intern stelsel van
kwaliteitsbeheersing dat voldoet aan bepaalde normen.
Het bestuur legt de normen waaraan een intern stelsel van kwaliteitsbe­heersing
dient te voldoen vast in Meningsuitingen en Richtlijnen voor de
Accountantscontrole. Als uitgangspunt dient het Algemeen kader kwali­teitsbeheersing
(policy statement) dat door het bestuur zal worden uitge­geven.
Dit is gebaseerd op het IFAC Statement of Policy of Council:
"Assuring the Quality of Audit and Related Services" (July 1992).
Daarnaast kunnen de normen waaraan een intern stelsel van kwaliteitsbe­heersing
moet voldoen, worden ontleend aan de Richtlijnen voor de
Accountantscontrole 220: "Kwaliteitsbeheersing" en 230: "Dossier­vorming".
Zowel het policy statement als de richtlijnen hebben de status
van Meningsuiting. Dit houdt in dat zij een zodanig gezag bezitten, dat
slechts op goede gronden hiervan mag worden afgeweken. Overigens is
de mate waarin aan de hierin opgenomen normen in een concrete situatie
invulling moet worden gegeven mede afhankelijk van de aard en de
omvang van het betrokken accountantskantoor. Het Koninklijk NIVRA zal
9
met name de kleine praktijken in dit opzicht ondersteuning bieden door
middel van de publicatie van een Handboek Kwaliteitsbeheersing.
In beginsel is de collegiale toetsing gericht op de beroepsuitoefening van indi­viduele
accountants. In de praktijk zal echter - uit efficiency-overwegingen - in
sterke mate rekening worden gehouden met het interne stelsel van kwaliteits­beheersing
van de accountantskantoren, waar de betrokken accountants
werkzaam zijn (zie ook de toelichting bij artikel 4). Veelal worden binnen een
accountantskantoor een of meer van de aldaar optredende accountants spe­cifiek
belast met instelling en handhaving van een dergelijk stelsel.
Artikel 4
De collegiale toetsing betreft een onderzoek naar opzet en werking van
het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing. De aanpak van de collegiale
toetsing is afhankelijk van de kwaliteit van het interne stelsel van kwali­teitsbeheersing
inclusief de wijze waarop de kwaliteitsbewaking, dat wil
zeggen de interne controle op de naleving, plaatsvindt.
Indien er binnen het stelsel van kwaliteitsbeheersing een stelsel van kwali­teitsbewaking
aanwezig is dan wordt daarvan de opzet en werking getoetst
("compliance"). Bij de beoordeling van de werking van het stelsel van kwali­teitsbewaking
kan ook in beperkte mate dossieronderzoek plaatsvinden.
Indien geen stelsel van kwaliteitsbewaking aanwezig is of de opzet en/of
werking is onvoldoende dan wordt de opzet van het stelsel van kwaliteits­beheersing
getoetst. Als dit voldoet aan de normen die in meningsuitingen
en richtlijnen zijn vastgesteld, vindt een beoordeling van de werking plaats
door middel van aanvullend dossieronderzoek.
Bij accountantskantoren waar wordt geconstateerd dat de werking van het
interne stelsel van kwaliteitsbeheersing onvoldoende is of waar zulk een
stelsel afwezig is, zal dossieronderzoek van een relatief groot aantal
opdrachten plaatsvinden.
In het algemeen kan worden gesteld dat de selectie van het aantal en de
aard van de opdrachten waarop dossieronderzoek wordt uitgevoerd, afhan­kelijk
is van de resultaten van de toetsing van de bij het betrokken accoun­tantskantoor
bestaande procedures van kwaliteitsbeheersing en -bewaking.
Bij de beoordeling van het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing bij interne
accountantsdiensten zal gebruik worden gemaakt van de bevindingen van
de externe accountant. Voor de overheidsaccountants lijkt vorming van een
10
of meer koepelorganisaties tot de mogelijkheden te behoren, zodat de toet­sing
conform artikel 7 in eerste instantie beperkt kan blijven tot het binnen
deze koepelorganisatie fungerende interne stelsel van collegiale toetsing.
Artikel 5
De collegiale toetsing heeft betrekking op alle vormen van dienstverlening
door het accountantskantoor c.q. door de daaraan verbonden accountants.
Hierbij is de beperking "binnen de accountantspraktijk" aangebracht.
Dienstverlening, bijvoorbeeld op het terrein van belastingadvies, organisatie­advies
en corporate finance, indien verricht door aparte eenheden die zich
ook als zodanig naar buiten toe presenteren, valt er derhalve niet onder.
Artikel 6
Het streven is dat alle accountantskantoren ten minste éénmaal in de vier jaar
worden getoetst. De feitelijke frequentie is afhankelijk van praktische oven/ve­gingen
als capaciteit en selectie van grotere en kleinere kantoren.
Voor de selectie van accountantskantoren zullen bepaalde criteria worden
vastgesteld.
Artikel 7
Voor accountantskantoren die lid zijn van een koepelorganisatie, wordt
een afwijkende aanpak van de collegiale toetsing gevolgd. In plaats van
toetsing van de individuele kantoren vindt beoordeling plaats van het stel­sel
van collegiale toetsing dat binnen de koepelorganisatie wordt gehan­teerd.
Slechts als de resultaten van deze toetsing onvoldoende waarborg
geven om met redelijke zekerheid een betrouwbaar oordeel te kunnen
geven over de kwaliteit van de beroepsuitoefening van de bij deze kanto­ren
werkzame accountants, kan worden besloten alsnog bij de betrokken
kantoren zelf een collegiale toetsing uit te voeren.
Om als koepelorganisatie te kunnen fungeren, moet voldaan worden aan de eis
dat deze organisatie de bevoegdheid heeft om aan de leden bindende regels
voor kwaliteitsbeheersing op te leggen en de naleving daarvan af te dwingen.
Als voorbeelden van organisaties die ook als koepelorganisatie in de zin
van deze verordening kunnen gaan fungeren, kunnen worden genoemd:
11
SRA en lODAD. Internationale samenwerkingsverbanden vallen, om rede­nen
van onder meer praktische aard, niet onder deze categorie.
Artikel 8
De collegiale toetsing vindt plaats onder verantwoordelijkheid van een speci­aal
daartoe ingesteld College Collegiale Toetsing. De leden van dit College
worden door het bestuur benoemd uit registeraccountants. Zij ontvangen
een door het bestuur vast te stellen vergoeding voor hun werkzaamheden.
De samenstelling van het College dient zodanig te zijn dat alle registerac­countants
die als accountant optreden, dat wil zeggen openbaar accoun­tants,
interne en overheidsaccountants, hierin vertegenwoordigd zijn.
Artikel 9
Het feitelijke onderzoek bij de accountantskantoren vindt plaats door teams
van registeraccountants. Voor deze onderzoeksteams geldt, evenals voor
het College Collegiale Toetsing, dat men dient te beschikken over een ruime
ervaring in het beroep op het niveau van vennoot c.q. directeur. Voorts zullen
onder meer als selectiecriteria worden gehanteerd: brede vakkennis, gevoel
voor kwaliteit, gezag/autoriteit, goede communicatieve vaardigheden.
Het College Collegiale Toetsing stelt voor elke toetsing een onderzoeksteam
samen, waarbij rekening wordt gehouden met de aard en de omvang van het
te onderzoeken kantoor. Voorts zal het College ervoor moeten waken dat de
onderzoekers volledig onafhankelijk en onpartijdig ten opzichte van het te
onderzoeken kantoor staan.
De werkzaamheden van de onderzoekers worden gehonoreerd volgens een
door het bestuur vast te stellen uurtarief.
Artikel 10
Speciaal in verband met de eis van onafhankelijkheid en onpartijdigheid van
de onderzoeker kan een accountantskantoor tegen een bepaalde onderzoe­ker
bezwaar maken. Bij gegrondverklaring van het bezwaar zal het College
Collegiale Toetsing een andere onderzoeker aanwijzen. Bij ongegrondverkla-ring
kan het bestuur gevraagd worden een beslissing te nemen.
12
Artikel 11
Zoals hierboven vermeld is de toetsing in eerste instantie gericht op de
kwaliteit van het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing. Daartoe vindt
eerst aan de hand van een oriënterende vragenlijst een globale toetsing
plaats. Vervolgens wordt op basis van de resultaten van deze eerste
beoordeling gekozen voor een bepaald werkprogramma. De standaard­werkprogramma's
die in dit kader zullen worden opgesteld, zullen aan de
leden bekend worden gemaakt, zodat zij precies weten hoe het College
Collegiale Toetsing en de onderzoeksteams te werk gaan.
Artikel 12
De bij een onderzoek betrokken accountants zijn verplicht desgevraagd aan
het onderzoeksteam alle gegevens die het nodig acht, te verstrekken. De
geheimhoudingsplicht ex artikel 10 GBR-1994 wordt voor dit doel uitdrukkelijk
opgeheven. De onderzoekers en de leden van het College Collegiale Toetsing
worden in artikel 19 uitdrukkelijk aan geheimhouding onderworpen.
Indien zich over de wijze van uitvoering van de collegiale toetsing verschillen
van inzicht voordoen tussen het onderzochte accountantskantoor en het
onderzoeksteam dient het College Collegiale Toetsing terzake een uitspraak te
doen. Vervolgens kan, in geval een van beide partijen zich niet met deze uit­spraak
kan verenigen, het bestuur gevraagd worden een beslissing te nemen.
Artikel 13
Voor de rapportering maken de onderzoekers uit oogpunt van onderlinge
vergelijkbaarheid gebruik van standaardformulieren. Hierin is opgenomen
over welke punten moet worden gerapporteerd en op welke wijze (stan­daardbeoordeling).
Voordat de onderzoekers rapporteren aan het College Collegiale Toetsing
bespreken zij hun rapport met (het bestuur van) het betrokken accountantskan­toor.
Het accountantskantoor kan zijn commentaar aan het rapport toevoegen.
Artikel 14
Het College Collegiale Toetsing is belast met de evaluatie van het rapport en de
13
afhandeling daarvan. De afhandeling omvat het geven van een eindoordeel.
Artikelen 15,16 en 17
Indien het College Collegiale Toetsing van oordeel is dat het interne stelsel
van kwaliteitsbeheersing vatbaar is voor verbetering zal het College aanbe­velingen
doen voor te treffen maatregelen.
Indien het College het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing als onvol­doende
beoordeelt, zal het College aanwijzingen geven voor maatregelen
die in elk geval dienen te worden getroffen. Na verloop van een bepaalde ter­mijn
zal het College het betrokken accountantskantoor opnieuw aan collegia­le
toetsing onderwerpen. Indien het resultaat wederom is dat het interne stel­sel
van kwaliteitsbeheersing niet voldoet aan de eraan te stellen eisen dan
zal het College het bestuur hiervan in kennis stellen en adviseren een tucht­rechtelijke
procedure tegen de verantwoordelijke accountant(s) aanhangig te
maken. Onder de verantwoordelijke accountant(s) moet in dit verband wor­den
verstaan, degene(n) die verantwoordelijk is/zijn voor de geconstateerde
tekortkomingen, dat wil zeggen degene(n) die belast is/zijn met de leiding
van het accountantskantoor, degene(n) die specifiek belast is/zijn met instel­ling
en handhaving van het interne stelsel van kwaliteitsbeheersing en/of
degene(n) die verantwoordelijk is/zijn voor de desbetreffende opdracht.
Als het bestuur besluit tot een tuchtrechtelijke procedure, zal het College
desgevraagd alle gegevens betreffende de onderhavige collegiale toetsing
ter beschikking van het bestuur stellen.
Artikel 18
De resultaten van een collegiale toetsing worden niet openbaar gemaakt. Wel
zal het College Collegiale Toetsing jaarlijks een samenvattend rapport opstel­len,
waarin op anonieme wijze verslag wordt gedaan van de resultaten van de
in dat jaar uitgevoerde collegiale toetsingen. Het bestuur zal dit verslag ter ken­nis
van de leden brengen. Het verslag dient zodanig te zijn dat de leden daar­aan
aanwijzingen voor verbeteringen in hun eigen praktijk kunnen ontlenen.
Artikel 19
Enerzijds zijn de leden van het College Collegiale Toetsing en de leden van
14
de onderzoeksteams verplicht tot geheimhouding van alle vertrouwelijke
informatie waarvan zij in het kader van de collegiale toetsing kennisnemen
buiten de gevallen in de verordening voorzien. Met dit laatste wordt bedoeld
dat geheimhoudingsplicht niet bestaat van de leden van de onderzoeks­teams
ten opzichte van het College Collegiale Toetsing en van dit College
ten opzichte van het bestuur.
Anderzijds zijn de onderzochte accountantskantoren op hun beurt niet
gerechtigd de resultaten van de collegiale toetsing, in welke vorm of op
welke wijze dan ook, openbaar te maken.
De leden van het bestuur van de Orde zijn eveneens gehouden aan een
geheimhoudingsplicht. Deze is gebaseerd op artikel 2:5 Awb (Algemene
wet bestuursrecht).
Overigens zal het College nog een uitspraak doen over de termijnen gedu­rende
welke de rapporten van de onderzoeksteams, de commentaren van
de betrokken accountantskantoren en de evaluaties daarvan door het
College bewaard dienen te worden.
Artikel 20
De kosten van een uitgevoerde collegiale toetsing zijn voor rekening van
het onderzochte accountantskantoor. Deze kosten worden bepaald op
basis van het uitgevoerde werkprogramma. Het College Collegiale Toet­sing
zal aan het bestuur een voorstel voor de tarifering doen. Het bestuur
stelt dit vervolgens vast. In deze tarieven zullen zijn verwerkt de vergoe­ding
van de leden van het onderzoeksteam, uitgaande van een schatting
van de gemiddelde tijdsbesteding, en een opslag voor (secretariële)
ondersteuning door het bureau van het Koninklijk NIVRA.
De vergoedingen die worden toegekend aan de leden van het College
Collegiale Toetsing zullen niet direct worden doorberekend aan het betrok­ken
accountantskantoor.
Artikel 21
De verordening treedt in werking op 1 januari 1997. Voor overheidsac­countants
en interne accountants is een jaar extra beschikbaar voor nader
overleg over de praktische invulling: voor hen treedt de verordening in
werking per 1 januari 1998.
15
l\/leningsuiting van het bestuur
Vastgesteld in de bestuursvergadering van 18 januari 1997
Algemeen kader kwaliteitsbeheersing
1. Inleiding
Deze meningsuiting geeft het algemeen kader voor de kwaliteitsbe­heersing
van de dienstverlening door registeraccountants. Nadere
uitwerking vindt plaats in de verordening op de Collegiale Toetsing en
de Nadere voorschriften ex artikel 11 lid 2 GBR-1994 (verplichte per­manente
educatie).
1.1 Wettelijk kader
De vaktechnische verantwoordelijkheid van de registeraccountant is
vastgelegd in de GBR-1994. Artikel 11 bepaalt dat een registerac­countant
zijn mededelingen op een deugdelijke grondslag moet base­ren,
die berust op de deskundigheid en de verrichte werkzaamheden
van de registeraccountant. Een stelsel van kwaliteitsbeheersing stelt
de registeraccountant in staat zijn vaktechnische verantwoordelijk­heid
voor de door hem/haar uitgevoerde werkzaamheden te dragen.
Een stelsel van kwaliteitsbeheersing kan zowel op individueel niveau
als op het niveau van een accountantskantoor worden ingevoerd.
Op grond van artikel 19 is de registeraccountant gehouden zorg te
dragen voor een zodanige registratie van de verrichte werkzaamhe­den
dat op aanvaardbare wijze een goed beeld van de uitvoering kan
worden gevormd. Ten slotte bepaalt artikel 20 dat het optreden in
dienstbetrekking de eigen vaktechnische verantwoordelijkheid van de
registeraccountant niet aantast. Een registeraccountant die optreedt
als openbaar accountant onder gemeenschappelijke naam met ande­re
openbare accountants draagt bovendien een medeverantwoorde­lijkheid
voor de arbeid van deze andere openbare accountants. Deze
medeverantwoordelijkheid strekt zich niet verder uit dan tot de grond­slagen
van diens arbeid (artikel 26 GBR-1994).
16
1.2 Uitgangspunten
In deze meningsuiting worden de doelstellingen van kwaliteitsbeheer­sing
met betrekking tot de dienstverlening vastgesteld. Zij is van toe­passing
op alle registeraccountants voor zover zij optreden als
accountant en opdrachten uitvoeren zoals gedefinieerd in deze
meningsuiting. De maatregelen van kwaliteitsbeheersing zijn nader
uitgewerkt voor zover betrekking hebbend op controle-opdrachten in
Richtlijn 220: "Kwaliteitsbeheersing" en Richtlijn 230: "Dossiervorming".
1.3 Definities
In deze meningsuiting worden de onderstaande termen in de volgen­de
betekenis gebruikt:
- accountant: de registeraccountant die optreedt als accountant in
de zin van artikel 2 lid 1 GBR-1994;
- accountantskantoor: de organisatie waarin een accountant
optreedt, ongeacht de rechtsvorm daarvan en ongeacht of daarin
alleen wordt opgetreden dan wel onder gemeenschappelijke
naam wordt samengewerkt met andere accountants en/of andere
vrij beroepsbeoefenaren in de zin van artikel 1, respectievelijk
artikel 26 lid 1 onder b, GBR-1994;
onder "accountantskantoor" wordt mede begrepen een overheids-accountantsdienst
en een interne accountantsdienst;
- opdrachten: alle vormen van dienstverlening die worden uitgevoerd
onder verantwoordelijkheid van de discipline accountancy van een
accountantskantoor. Voor een zelfstandig gevestigd accountant zijn
de normen van toepassing op alle werkzaamheden met een gelijk­waardig
karakter.
- personeel: alle vennoten, directeuren en professionele staf die be­trokken
zijn bij de opdrachten.
2. Doelstelling van kwaliteitsbeheersing
2.1 Hoofddoelstelling van kwaliteitsbeheersing
Een stelsel van kwaliteitsbeheersing dient te waarborgen dat de
dienstverlening met een hoge mate van zekerheid in overeenstem-
17
ming is met de wettelijke en overige beroepsvoorschriften, alsmede de
van toepassing zijnde interne kwaliteitsnormen. Een stelsel van kwali­teitsbeheersing
valt uiteen in een aantal deelgebieden waarvoor afzon­derlijke
subdoelstellingen zijn geformuleerd die door adequate maatre­gelen
van kwaliteitsbeheersing moeten worden afgedekt.
2.2 Stelsel van kwaliteitsbeheersing
De structurering van de maatregelen van kwaliteitsbeheersing van
accountantskantoren is afhankelijk van diverse factoren zoals: aard van
het cliëntenpakket, aard, omvang, geografische spreiding van de vesti­gingen,
organisatiestructuur en efficiency-overwegingen. De interne
documentatie van het stelsel van kwaliteitsbeheersing en de vastleg­ging
waaruit de naleving van het stelsel blijkt is eveneens afhankelijk
van de genoemde factoren, waarbij het voor de hand ligt dat de docu­mentatie
van een groter accountantskantoor met meerdere vestigingen
uitgebreider is dan van een kleiner accountantskantoor met een beperkt
aantal vestigingen of een zelfstandig gevestigde accountant.
Het is niet de bedoeling de aard van de maatregelen van kwaliteitsbe­heersing
in detail voor te schrijven. Onderkend wordt dat de mate van
detaillering afhankelijk is van de specifieke omstandigheden van de
beroepsuitoefening. Per deelgebied is alleen vermeld aan welke mini­male
eisen de procedures van kwaliteitsbeheersing moeten voldoen.
3. Subdoelstellingen van kwaliteitsbeheersing
Hierna wordt per deelgebied een subdoelstelling geformuleerd. De
aard en detaillering van de maatregelen moeten worden afgestemd
op de specifieke kenmerken van het desbetreffende accountantskan­toor.
Dit betekent dat deze maatregelen niet verplicht kunnen worden
voorgeschreven. Afhankelijk van de situatie kunnen andere maatre­gelen
worden getroffen die eveneens toereikend zijn.
3.1 Beroepseisen ^
Doelstelling
Het personeel van een accountantskantoor is gehouden aan de
beginselen van onafhankelijkheid, integriteit, onpartijdigheid, geheim­houding
en professioneel gedrag.
18
3.2 Vaardigheid en bekwaamheid
Doelstelling
Het personeel van het accountantskantoor dient te beschikken over
de vaardigheid en vaktechnische kennis die benodigd zijn voor de uit­voering
van de aan hen toegewezen taken en deze vaardigheid en
vaktechnische kennis op een adequaat niveau te onderhouden.
3.3 Toewijzing van de werkzaamheden
Doelstelling
Werkzaamheden worden toegewezen aan personeel dat beschikt
over de vaardigheid en vaktechnische kennis, die gegeven de
omstandigheden en aard van de opdr.acht zijn vereist.
3.4 Delegatie en toezicht
Doelstelling
Om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen dat de uitgevoerde
werkzaamheden voldoen aan de daarop van toepassing zijnde kwali­teitsnormen,
is er op alle niveaus in de organisatie voldoende bege­leiding,
toezicht en beoordeling van de uitgevoerde werkzaamheden.
3.5 Overleg
Doelstelling
In alle situaties en omstandigheden waarin dat nodig is, vindt overleg
plaats met interne en/of externe deskundigen.
3.6 Opdracht-acceptatie en continuering van de relatie
Doelstelling
Potentiële opdrachtgevers worden voor de aanvaarding van de
opdracht en vervolgens periodiek beoordeeld uit oogpunt van aan
een (potentiële) opdrachtgever te stellen voorwaarden. De onafhan­kelijkheid
van het accountantskantoor ten opzichte van de opdracht­gever,
de mogelijkheden tot adequate dienstverlening en de integriteit
van het bestuur van de opdrachtgever worden in overweging geno­men
bij de beslissing een opdracht te accepteren of te continueren.
19
3.7 Kwaliteitsbewaking
Doelstelling
De toereikendheid en effectiviteit van de maatregelen van kwaliteits­beheersing
van een accountantskantoor moeten voortdurend worden
bewaakt.
3.8 Documentatie van de werkzaamheden
Doelstelling
Van elke opdracht wordt een dossier aangelegd in overeenstemming
met Richtlijn 230: "Dossiervorming".
De indeling in deelgebieden is afgestemd met Richtlijn 220; "Kwaliteitsbeheersing"
en sluit aan bij het IFAC Statement ot Policy of Council: "Assuring the Quality of
Audit and Related Services" (July 1992).
De beroepsvoorschriften zijn opgenomen in de Code of Ethics van IFAC. Het voor­schrift
dat accountants daaraan zijn gehouden is opgenomen in Richtlijn 200;
"Doelstelling en uitgangspunten aangaande controle-opdrachten".
Zie voetnoot 2.
20
KONINKLIJK NEDERLANDS INSTITUUT
VAN REGISTERACCOUN lANTS
BIBLIOTHEEK
BIÖLIOTHEEK VRIJE UNIVERSITEIT
3 0000 00037 8467
N I V ^
Koninklijk Nederlands Instituut
van Registeraccountants
fax U2U julOJÜz'
'T^V