Studiedag Toepassing actuele waarden in de jaarrekening : 197677

              edag Toepassing Actuele Waarden in de Jaarrekening
Toepassing vervangingswaarde bij Wessanen
samenvatting inleiding R.J.J. Koedijk
1. Wessanen
1.1. De jaarrekening van Wessanen wordt opgesteld op basis van
de vervangingswaarde. Dit wordt op de volgende wijze
gerealiseerd:
- duurzame produktiemiddelen en de afschrijvingen daarop
worden bepaald op basis van de heraanschafwaarde (met
uitzondering van grond);
- voorraden door toepassing van het z.g. ijzeren of ge­bonden
voorraadstelsel.
1.2. In de resultatenrekening van Wessanen wordt zowel het
resultaat op basis van historische kostprijs als op
basis van vervangingswaarde vermeld.
(Doel: mogelijkheid van vergelijking met andere onder­nemingen
. )
Aansluiting tussen beide "resultaten" wordt gespecifi­ceerd
in :
- verschil tussen afschrijving op basis vervangings­waarde
en afschrijving op basis historische kostprijsj
- volgtijdelijke waardeverschillen van de gebonden voor­raden
.
1.3* De bepaling van de heraanschafwaarde c.q. opbrengstwaarde
van de duurzame produktiemiddelen geschiedt door inscha­keling
van een onafhankelijke afdeling (Technische Dienst).
Er bestaat een koppeling tussen de balanswaarde van de
duurzame produktiemiddelen en de afschrijvingen.
2. Voorraden (algemeen)
2.1. Stelsels:
a. Lifo-stelsel;
b. Gebonden voorraadstelsel;
c. Vervangingswaardestelsel.
Verschillen in uitkomst tussen de stelsels zijn ten aanzien
van de winstbepaling niet groot, bij traditionele hantering
van de drie stelsels ten aanzien van vermogensbepaling wel.
Keuze van stelsel wordt beslist door doelmatigheid van
de administratieve techniek.
2.2. Uitkomsten voor de winstbepaling van de drie stelsels
zijn gelijk en de uitkomsten getrouw, bij
- toepassing van een manco-reserve bij het lifo-stelsel;
- juiste bepaling van de omvang van de "normale" voorrnnd
(technische voorraad/economische voorraad).
- 1 - NtUtRLAftUS INSTIÏUUI
van
RE8ISTE5?ACGOUfiTAMTS
BiBLSOTHEEK
0
^ ^m
<
*-
2.3. Uitkomsten voor de vermogensbepaling van de drie stelsels
zijn gelijk en de uitkomsten getrouw, wanneer
- voorraden worden gewaardeerd op actuele waarde en het
verschil met lifo-waarde c.q. met de waarde van de ge­bonden
voorraad wordt vermeld aan de creditzijde van
de balans.
2.4. Welk stelsel kan in de praktijk het meest doelmatig
worden toegepast?
Vervangingswaardestelsel is het meest bewerkelijk; ver­dient
voorkeur bij grillig verloop in de tijd van de
economische voorraad.
Bij lifo- en gebonden voorraadstelsel kan worden volstaan
met periodieke correctie van historische winst en his­torisch
vermogen tot actuele winst en actueel vermogen.
nov.1976/NIVRA
-2-
^
studiedag Toepassing Actuele Waarden in de Jaarrekening
Toepassing actuele waarde bij Akzo
samenvatting inleiding drs. K.P.G. Wilschut
1. Korte schets van de historische ontwikkeling t.a.v. de door
Akzo in de jaarrekening gehanteerde waarderingsgrondslagen.
a. Vóór 1969 AKU - historische kostprijs, met uitzondering van
de voorraden
KZO - vervangingswaarde
b. 1969 Fusie AKU/KZO tot Akzo. Keuze: historische kostprijs,
doch aanvullende afschrijvingen tot actuele waarde ten
laste van de resultatenrekening. Korte motivering van
deze keuze.
c. 1973 Beëindiging van de sub b. genoemde aanvullende afschrij­vingen.
Correctie via de winstverdeling. Korte motivering van
deze keuze.
d. 197^ In teken van de energiecrisis. Verwerking van voor­raadwinst
in jaarrekening. Tevens in jaarverslag 197^
(niet in jaarrekening) een benadering gegeven van de
invloed van prijsstijgingen op de vermogensstructuur.
2. Situatie bij Akzo thans blijkens jaarverslag 1975» De weergave
van de invloed van prijsstijgingen op vermogen en resultaat
is onderdeel van de jaarrekening geworden.
Korte toelichting op en technische uitleg van hetgeen is vermeld
op de pagina's 46 en 47 van het jaarverslag 1975 van Akzo.
Motivering van deze presentatiewij ze.
3. Samenvatting Akzo-filosofie:
- ziet een jaarrekening op basis van actuele waarden uiteinde­lijk
als de beste oplossing;
- gezien het vraagstuk van de internationale vergelijkbaar­heid
is tot dusverre naar tussenoplossingen gestreefd;
- bij alle vorengeschetste methodieken is ernaar gestreefd
bij de vaststelling van de ter verdeling beschikbare winst
rekening te houden met actuele waarden;
- acht thans een jaarrekening zonder aanvullende informatie
inzake actuele waarden niet meer een juist beeld te geven;
- is voorstander van internationale uniformering van de eisen
t.a.v. de verslaglegging in de richting van het toepassen
van actuele waarden daarbij.
nov.1976/NIVRA
studiedag Toepassing Actuele Waarden in de Jaarrekening
Doelstellingen van de jaarrekening
samenvatting inleiding dr. J. Klaassen
In het kader van de toepassing van actuele waarden is het van
belang aandacht te geven aan de doelstellingen van de jaarre­kening
omdat informatieverschaffing geen doel op zich is, maar
een middel om bepaalde doelstellingen te verwezenlijken.
Informatie die bruikbaar is om bij te dragen aan de verwezen­lijking
van die doelstellingen wordt relevant genoemd.
Mogelijke doelstellingen van de jaarrekening:
a. bepaling van het verteerbaar inkomen. In relatie daarmee kan
worden genoemd: inzicht geven in het verdiende inkomen als
basis voor de inkomensverdeling. Bij de inkomensverdeling
zijn meerdere groepen belanghebbenden betrokken zoals aan­deelhouders,
werknemers, de overheid.
In dit verband is van groot belang: de instandhoudingsdoel­stelling
, d.w.z. de vraag hoeveel vermogen in de onderneming
in stand dient te worden gehouden alvorens van winst kan
worden gesproken,
b. Afleggen van verantwoording over het gevoerde beleid. Dit
impliceert de mogelijkheid tot beleidsbeoordeling op basis
van de verstrekte gegevens. Men dient nadere veronderstel­lingen
te maken over de verhouding van de onderneming tot
de groep aan wie verantwoording moet worden afgelegd, alvorens
men iets kan zeggen over de gegevens die vereist zijn, om aan
de verantwoordingsfunctie inhoud te geven.
c. Het belang voor beslissingen inzake participatie in de onder­neming;
voor diverse groepen belanghebbenden vervult de
jaarrekening een onmisbare informatiebron voor het evalu­eren
van hun deelname in de onderneming.
Voorbeelden
- Aandeelhouders beoordelen winstvooruitzichten,
risico van de onderneming ten behoeve van hun
beleggingsbeslissingen.
- Kredietinstellingen beoordelen de z.g. kredietwaar­digheid
mede op basis van financiële gegevens.
- Werknemers beoordelen het werkgelegenheidsaspect
mede aan de hand van de financiële status van een
bedrijf.
Nu is het van het grootste belang te weten hoe belanghebbende
groepen tot een oordeel komen omtrent inkomensverdeling, ge­voerde
beleid en beleggingsbeslissingen.
Op grond van deze functies en van de wijze van oordeelvorming
door groepen belanghebbenden die aan deze functies inhoud geven,
kan men zich afvragen of informatie over winst en vermogen
op basis van actuele waarden belangrijk is.
In het licht van de internationale ontwikkelingen, waaruit
blijkt dat juist in tijden van inflatie informatie op basis van
historische kosten niet meer schijnt te voldoen, zou men de
vraag bok anders kunnen stellen.
Welke van de bovengenoemde functies worden door informatie
op basis van historische kosten slecht vervuld, en zouden beter
door informatie op basis van actuele waarden tot hun recht
kunnen komen.
Met betrekking tot de bepaling van het verteerbaar inkomen zou
vooral de winstbepaling op basis van vervangingswaarde relevant
kunnen zijn.
De continuïteitseis zou meebrengen dat vervanging van opgeoffer­de
produktiemiddelen mogelijk moet zijn, alvorens van winst
kan worden gesproken.
Derhalve zou de winstverdeling moeten gaan over een bedrag dat
niet nodig is voor vervanging. Het komt er dan op aan, het voor
vervanging benodigde bedrag vast te stellen.
Daarbij kan de financiële structuur een rol spelen. Maar nog
fundamenteler is de vraag of men wel van het axioma van ver­vanging
mag uitgaan, als vervanging niet zeker is. Deze be­zwaren
zijn niet zo ernstig als men gelijkgerichte belangen
tussen ondernemingsleiding enerzijds en aandeelhouders en werk­nemers
anderzijds veronderstelt, maar zijn ernstiger als men
een belangentegenstelling aanneemt.
Met betrekking tot de verantwoording over het gevoerde beleid
kan worden opgemerkt dat toepassing van actuele waarden kan
bijdragen aan vergroting van het inzicht in het gevoerde beleid,
als onderscheid wordt gemaakt tussen transactie-resultaten en
voorraad-resultaten. Bij historische kostentoepassing mist men
dit inzicht.
De derde functie, n.l. die van bijdrage tot allocatie van pro-duktiefactoren,
vereist een beoordeling per groep belanghebben­den.
Neemt men het gezichtspunt van de onderneming als uitgangs­punt,
dan zou van belang kunnen zijn de koershoogte welke het
gevolg is van een stelsel. Er is geen bewijs dat het actuele
waardestelsel gevolgen heeft voor de koers* Daarnaast is het
denkbaar dat bepaalde beslissingen op basis van actuele prijzen
meer bijdragen aan de doelstellingen van de onderneming, dan
op basis van historische prijzen. Sommigen bepleiten op grond
daarvan winstbepaling op basis van actuele prijzen!
Vanuit de aandeelhouders bezien zou toepassing van actuele
waarden het inzicht in de resultaten en financiële positie kun­nen
vergroten.
Een additioneel punt daarbij is de vergelijkbaarheid, die bij
actuele waarde-toepassing in principe beter is dan bij histo­rische
kostentoepassing, maar wel sterk afhankelijk is van de
mate van objectiviteit waarmee de actuele waarde kan worden
bepaald.
nov.1976/NIVRA
studiedag Toepassing Actuele Waarden in de Jaarrekening
Toepassing vervangingswaarde bij Philips
samenvatting inleiding J. Sibille
De vervangingswaarde wordt bij Philips toegepast in een gesloten
inter-comptabel administratief systeem van vermogens- en resul-tatenregistratie.
,
Eenmaal per jaar vaststelling van verrekenprijzen voor alle
artikelen op basis van vervangingswaarde via een systeem van
budgettering en standaardkostprijscalculaties.
Het causaliteitsbeginsel is van bijzonder belang.
Via de verrekenprijzén een stringent systeem, voor voorraadre­gistratie,
van permanence de 1'inventaire.
Indien in de loop van het jaar de prijsontwikkeling dit nodig
maakt (belangrijke afwijkingen van de verrekenprijzen) worden
voorraadwaardering en resultaten gecorrigeerd;via een, eveneens
intra-comptabele, indexprocedure.
Functies van de verrekenprijzen.
Nadere beschrijving van indexprocedure.
Verrekening van onderlinge leveringen (intercompany-leveringen).
Problemen met betrekking tot waardering van duurzame produktie­middelen
:
a. vaststelling actuele waarde;
b. economische veroudering;
c. behandeling waardewijzigingen met betrekking tot vermogen.
Belastingen naar de winst.
Nominale middelen.
Uniformering berichtgeving "world-wide". -. :
Betekenis additionele informatie op grond van Amerikaanse
grondslagen.
nov.1976/NIVRA
U;Vk.Vxpüe.,
VERGELIJKEND OVERZICHT DER VIER MODELLEN
(enigszins vereenvoudigd)
Presentatie cijfeis op basis van
actuele waarden
Balanswaardering
Duurzame produktiemiddelen
Voorraden
Opmerking:
Techniek waardering in balans
Terreinen
Gebouwen, machines, installaties
Ver^•oermidde] en
Belastingen naar de winst
Latenties in balans
Behandeling "overdruk"
Betekenis financieringsst ructuur
voor winstbei'okening
Akzo
Aanvullende (beknopte) jaarreke­ning
in toelichting.
De gegevens hierna betreffen
deze aanvullende jaarrekening
Actuele waarde
Principieel: actuele waarde
Praktijk: (historische) kostprijs
(=FIFO) of (lagere) marktwaarde
In het algemeen: taxaties
1
ilndexcijfers met reductie
Ja, gepassiveerd
Geput uit bij herwaardering
gevormde voorziening
G een
Wessanen
Geïntegreerd in balans.
Als correcties op winst op basis
historische kostprijs in
winst- en verl iesi'ekening
Actuele waarde
Gebonden voorraden grondstoffen
en halffabrikaten: ijzeren
voorraadstelsel
Overige voorraden: laagste van
kostpri j s/mark tpi'ij s/opbreng st-prijs
Belastinglatenties in mindering
op waardering duuizame pro­duktiemiddelen
en voorraden
Historische kostprijs
Bedragen op heraanschaffing,
lekening houdend met technische
ontwikkelingen
Historische kostprijs
Ja, in mindering activa
Ten laste van winst- en verlies­rekening
Geen
Philips
Jaarrekening geheel en uitslui­tend
gebaseerd op actuele
waaide (doch mededeling voor
Amerikaanse aandeelhouders op
basis historische kostprijs)
Actuele waarde
Actuele waarde of (lagere)
verwachte opbrengst-waarde
Mede gebruik van indexcijfers
Ja, gepassiveerd
Geput uit bij herwaardering
gevormde vooiziening
Geen
Nivra
Winst op actuele basis is uit­gangspunt
van aanvullende in­formatie
gericht op koopkracht­vermogen
in algemene zin
Kennelijk:
Actuele waarde
Niet veimeld
Kennelijk in aanmerking genomen
Niet vermeld
Geen voor berekening winst op
actuele basis, doch deze is
slechts uitgangspunt
november 1<)7<)
ACTUELE WAARDE ALS BEGRIP EN DE PRAKTISCHE BEPALING ERVAN
Inleiding
1. Op verschillende plaatsen is in de Beschouwingen het begrip
actuele waarde gebruikt. Ten behoeve van de hantering van
dit begrip in de praktijk van de jaarverslaggeving wordt.
in dit hoofdstuk de inhoud ervan verduidelijkt.
Tevens wordt aangegeven op welke wijze de actuele waarde kan
worden bepaald; deze uitwerking is op praktische gronden
beperkt tot voorraden en vaste activa.
2. Een meer fundamentele beschouwing over actuele waarde en de
informatieve betekenis ervan voor gebruikers van de jaarre­kening,
in samenhang met het streven naar continuïteit van
de onderneming, wordt in deze beschouwing niet gegeven.
3. In de volgende alinea's krijgt de betekenis van de actuele
waarde voor de vermogensvaststelling meer nadruk dan die
voor de resultaatsbepaling; in eerder verschenen (voorontwer­pen
van) Beschouwingen hebben de commissies reeds doen uit­komen
dat de actuele waarde ook voor de resultaatsbepaling
van grote betekenis is.
Definitie
4. Onder de actuele waarde van een actief moet worden verstaan
de in geld uitgedrukte betekenis van dat goed voor de
onderneming, gegeven aard en plaats van de bedrijvigheid
ten behoeve waarvan het betreffende actief wordt aangewend,
op het tijdstip van het bepalen van die waarde.
De definitie sluit aan op de Inleiding waar de waardering
in het kader van de vermogensvoorstelling aan de orde is
(Ia, alinea 16).
Uit hetgeen volgt zal blijken dat de actuele waarde in een
aantal gevallen niet exact is te bepalen. De commissies
achten dat geen bezwaar, gelet op de doeleinden van de
jaarrekening zoals geformuleerd in hoofdstuk I van de Wet:
een zodanig inzicht verschaffen dat een verantwoord oordeel
kan worden gevormd omtrent vermogen en resultaat (art.2 WJO).
5. Voor wat betreft de betekenis van in het verleden betaalde
prijzen (de "historische kosten") verwijzen de commissies
naar de Inleiding van de Beschouwingen (Ia, alinea 29 e.v.).
Daar is vermeld dat de wijzigingen van de omstandigheden
er toe kunnen leiden dat de aan verwervingsprijzen van
activa ontleende waarden na verloop van tijd te weinig hou­vast
bieden om zonder meer te dienen voor het vormen van een
verantwoord oordeel omtrent de grootte ( en de samenstelling)
van het vermogen. Daaraan kan worden-toegevoegd dat de omvang
en de samenstelling van het resultaat eveneens invloed on­dergaat
van prijswijzigingen, zodat een verantwoord oordeel
omtrent het resultaat wordt bemoeilijkt.
6. De voortgaande inflatie accentueert de betekenis vnn andere
waardebepalingen dan die op basis van uitsluitend do ver­wervingspri
jzen , zowel voor de vermogens- als voor do
resultaatvoorstelling.
1
Actuele waarde in relatie tot vervang^ingswaarde en opbrengst­waarde
7. De actuele waarde kan worden afgeleid uit de kosten, welke
vervanging van een goed op het tijdstip van de waardering '
met zich zou brengen (hierna: vervangingswaarde), dan wel
uit de opbrengst, welke bij voortgezette aanwending of ver­koop
van het goed op het tijdstip van de waardering zou
worden verkregen (hierna: opbrengstwaarde).
lui het algemeen is de laagste van beide waarden de actuele
waarde die voor de vermogenspresentatie geldt; het verschil
tussen vervangingswaarde en opbrengstwaarde (d.w.z. het
transactieresultaat) is van betekenis voor de winstpresen­tatie.
8. De vervangingswaarde van een goed is het bedrag, hetwelk
besteed zou moeten worden, indien tot vervanging zou worden
overgegaan door middel van de aanschaf van een goed dat in
economisch opzicht een betekenis heeft, gelijk aan die van
het te vervangen goed.
Bij grondstoffen zal vervanging als regel door identieke
goederen plaatsvinden, doch bij vaste activa zal een
identieke vervanging eerder uitzondering dan regel zijn,
als gevolg van technologische vooruitgang. Aan laatstge­noemd
verschijnsel zal onderstaand in alinea 27 aandacht worden
geschonken. Met name als gevolg van deze technologische voor­uitgang
zal de bepaling van de vervangingswaarde in een aantal
gevallen alleen door schatting en daarom slechts met een
zekere tolerantie kunnen geschieden.
9. De opbrengstwaarde van een goed is het bedrag, dat hetzij
kan worden verkregen indien het goed in het kader van de
bedrijvigheid, welke de onderneming uitoefent, voortgezet
wordt aangewend, hetzij kan worden verkregen door middel
van de verkoop van het goed zelf. De opbrengstwaarde, aldus
gedefinieerdj is afhankelijk van de wijze waarop het
betreffende goed te gelde kan worden gemaakt. Indien dit op
meer dan één manier mogelijk is, is alleen de hoogste op­brengstwaarde
relevant, behoudens de uitzonderingen genoemd
in alinea 43-
De betekenis van de opbrengstwaarde
Voorraden
10. Bij voorraden gereed produkt zal alleen sprake kunnen zijn
van een opbrengst, welke bij verkoop van deze voorraden kan
worden verkregen. De opbrengstwaarde wordt dan bepaald door
de verwachte opbrengst (bij afzet langs de normale verkoop­kanalen
en in een normaal tempo) te verminderen met de kosten,
welke ten behoeve van de verkoop nog zullen moeten worden
besteed.
Goederen, deel uitmakend van de voorraad gereed produkt, kun­nen
een zodanige complementariteit vertonen, dat deze tezamen
als groep moeten worden behandeld (bijv. artikelen die
gewoonlijk als accessoire tezamen met een ander artikel
worden verkocht vormen een groep).
2
li. Bij voorraden halffabrikaten en grondstoffen komt voor de
opbrengst-waarde veelal slechts de verwachte opbrengst bij
voortgezette aanwending in aanmerking. Daarbij doet zich
het probleem voor van de toerekening van de verwachte op­brengst
van het gereed produkt aan de factoren, die aan het
tot stand komen van het gereed produkt hebben bijgedragen.
Gewoonlijk wordt het probleem opgelost doordat wordt aange­nomen,
dat opbrengstwaarde en vervangingswaarde van half­fabrikaten
en grondstoffen bij voortgezette produktie
(nagenoeg) gelijk zijn (zie ook alinea l4 hierna).
li2. In een beperkt aantal gevallen (nl. bij sommige buikgrond­stoffen
en handelsgoederen en een aantal halffabrikaten) be­staat
de mogelijkheid van verkoop van deze goederen in de
staat, waarin zij verkeren tegen normale marktcondities.
In die gevalden wordt de oplarengstwaarde uit de notering
op de betreffende markt afgeleid.
Vaste activa bij winstgevende activiteiten.
13« De opbrengstwaarde van vaste activa is voor de vermogens­presentatie
niet van betekenis /ndien de groep van activi­teiten
van de onderneming waarbij de te waarderen activa
betrokken zijn als geheel winstgevend is; in dat geval is
de opbrengstwaarde van die activiteiten (per definitie)
hoger dan de kosten der aangewende produktiemiddelen op
hun basis van hun vervangingswaarde. De vervangingswaarde van de
bij die groep van activiteiten betrokken vaste activa is
alsdan de actuele waarde ten behoeve van de vermogenspre­sentatie
.
In alinea 43 is een uitzondering behandeld.
Vaste activa bij niet winstgevende activiteiten.
14. Indien sprake is van een gebrek aan winstgevendheid van een
groep van activiteiten kan voor de waardering in de balans
de lagere opbrengstwaarde van het bij die activiteiten
betrokken complex vaste activa relevant zijn. De commissies
hebben in hoofdstuk Ila, 6 een beschouwing getiteld
"De invloed van het gebrek aan winstgevendheid op waardering
van duurzame activa" aan deze materie gewijd.
15. De opbrengstwaarde van een complex vaste activa wordt, ook
in de gevallen waarop alinea 1^ doelt, veelal bepaald door
de opbrengst bij voortgezette aanwending (in hoofdstuk Ila,
6 wordt hiervoor de term bedrijfswaarde gehanteerd; deze
waarde wordt ook wel aangeduid met de term indirecte op-brengstwaarde;
in hoofdstuk Ila,6 is bedrijfswaarde gedefi­nieerd
als "het toe te rekenen gedeelte van de som
der netto cash flows bij voortzetting van de activiteit,
rekening houdende met de noodzakelijke vervangingsinveste­ringen")
.
Dit is met name het geval indien het complex vaste activa
in overwegende mate bestanddelen bevat die alternatief niet
of nauwelijks, aanwendbaar zijn (bijvoorbeeld machines met
specifieke kenmerken). De netto opbrengstwaarde bij vrij­willige
verkoop (directe opbrengstwaarde) zal voor die
componenten de schrootwaarde veelal niet te boven gaan.
Naarmate de vaste activa met alternatieve aanwendingsmoge-lijkheden
een groter bestanddeel uitmaken van het complex
3
(bijvoorbeeld bepaalde typen 'gebouwen, grond, schepen,
niet specifieke machines) zal in het algemeen de opbrengst
waarde bij vrijwillige verkoop hoger liggen.
De bepaling van de (directe en indirecte) opbrengstwaarde
van een complex vaste activa zal veelal slechts met grote
toleranties mogelijk zijn.
16. De totale neerwaartse correctie (van de vervangingswaarde
naar de opbrengstwaarde van een complex vaste activa) kan
slechts op arbitraire wijze worden toegerekend aan de indi­viduele
activa die daarvan deel uitmaken.
De bepaling van de vervangingswaarde
17» De feitelijke bepaling van de vervangingswaarde vertoont
bijzondere kenmerken voor de volgende groepen activa, die
dan ook afzonderlijk worden beschouwd.
a. Grond- en hulpstoffen, handelsgoederen (alinea I8 t/m .22).
b. Halffabrikaat, onderhanden werk, gereed produkt (alinea
23 en 24) .
c. Machines en installaties (alinea 25 t/m 35).
d. Gebouwen (alinea 36).
e. Grond (alinea 37 t/m 39).
Grond- en hulpstoffen, handelsgoederen
18. Voor grond- en hulpstoffen en handelsgoederen kunnen aan
•inkoopmarktprijzen, facturen van recente aankopen en prijs­couranten
in het algemeen voldoende betrouwbare gegevens
worden ontleend welke als basis voor de bepaling van de
vervangingswaarde kunnen dienen.
19. Indien gewoonlijk de feitelijke aankooprijzen afwijken van
marktnoteringen en prijscouranten, dient daarmee bij de
bepaling van de vervangingswaarde rekening te worden gehouden.
Een dergelijke afwijking kan zich voordoen o.a. bij de aan­koop
van zeer grote of zeer kleine hoeveelheden en bij franco
aflevering van de goederen op moeilijk te bereiken plaatsen.
20. In sommige gevallen (b.v. in de collecterende handel) bestaan
wel noteringen op de verkoopmarkt, doch ontbreken deze op
de inkoopmarkt.
Het is in deze gevallen toelaatbaar de vervangingswaarde af
te leiden uit de notering op de verkoopmarkt, waarbij
rekening moet worden gehouden met het prijsdrukkend effect
van het eventuele aanbod van de betreffende (economische)
voorraad.
21. De bepaling van de vervangingswaarde van grond- en hulpstof­fen
en van handelsgoederen kan ingeval van grote assortimenten
vrij veel arbeid vergen. Een praktische werkwijze kan zijn
om per groep van goederen met eeri verwant waardeverloop
e'en of enkele artikelen aan te wijzen waarvan de vervangings­waarde
op de aangegeven manier wordt bepaald; de overige
artikelen in dezelfde groep worden dan geacht eenzelfde
ontwikkeling van de vervangingswaarde te vertonen.
Vanzelfsprekend eist de indeling in groepen enige aandacht;
4
de veronderstelling van verwant prijsverloop moet de werke­lijkheid
redelijk benaderen.
22. Een ande.re werkwijze voor de bepaling van de vervangingswaarde
van grote assortimenten is gebruik te maken vah mathematische
steekproeven. De gewogen gemiddelde waardeontwikkeling van een
aantal uit één groep a-select getrokken goederen is maatge­vend
voor de waardemutatie van de gehele groep. De gewenste
nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van deze waardebepaling
per groep is te bereiken via de bepaling van de omvang van
de steekproef.
Halffabrikaat, onderhanden werk, gereed produkt
23. De vervangingswaarde van halffabrikaat, onderhanden werk en
gereed product is opgebouwd uit de vervangingswaarde van de
verwerkte grond- en hulpstoffen (alinea lo t/m 22), de bewer-kingskosten
gewaardeerd tegen vervangingsprijs enz.
24. Het berekenen van wijzigingen in de vervangingswaarde over
een bepaalde periode kan voor halffabrikaat, onderhanden
werk en gereed produkt nogal arbeidsintensief zijn. Te denken
is aan een zeer groot assortiment, dan wel aan goederen die
zijn samengesteld uit zeer grote aantallen verschillende
grond- en hulpstoffen en andere kostprijselementen.
De methodes die in alinea 21 en 22 zijn aangeduid, kunnen
van betekenis zijn.
Ook kan gewerkt worden met cijfers die de gemiddelde prijs­ontwikkeling
in een bepaalde periode weergeven: prijsindex­cijfers
per groep. Een groep kan bestaan uit halffabrikaat,
uit onderhanden werk of uit gereed produkt met een waardever­loop
dat binnen elke groep verwant is.
Een andere mogelijkheid is dat de groepen worden gevormd
uit qua waardeverloop verwante kostprijselementen. In dit
laatste geval vindt de bepaling van de vervangingswaarde
aan he-t eind van een periode plaats door het totaliseren
van elke groep kostprijselementen aan het begin van de
periode met het betreffende prijsindexcijfer per het eind
van die periode.
Hieraan verwant is de mogelijkheid gebruik te maken van
b.v. de grondstoffactor (het aandeel van de grondstofwaarde
in de totale waarde van een. produkt Of een produktgroep).
De aanpassing aan het actuele prijsniveau van de grondstoffen
wordt dan uitgedrukt in een wijziging van die factor.
De bewerkingskosten kunnen b.v. worden ontleend aan de laatst-berekende
standaardkostprijs dan wel via één der andere ge­noemde
methodes worden bepaald.
In toenemende mate blijken computertoepassingen ten behoeve
van de administratie van betekenis te zijn voor het snel
uitvoeren van massale bewerkingen, zoals selecteren uit
grote, bestanden en het maken van grote aantallen berekeningen.
Machines en installaties
"25 • De waardeveranderingen die slijtende duurzame produktiemid­delen
vertonen, spruiten voort uit wijzigingen in de vraag-en
aanbodverhoudingen. Daarin effectueren zich o.m. :
a. specifieke prijsveranderingen in de kostprijselementen
waarmede de leveranciers van de machines worden geconfron­teerd
(metaalprijzen, lonen enz.);
5
\
It
b. de technologische ontwikkeling, waarop in alinea 27 wordt
teruggekomen.
26. Met name bij machines en installaties is het noodzakelijk
te onderscheiden tussen technisch identieke en economisch
identieke vervanging. Technisch identieke vervanging is
aan de orde indien exact hetzelfde actief zou worden aan­geschaft;
van economisch identieke vervanging is sprake indien
een actief zou worden aangeschaft dat in economisch opzicht
dezelfde betekenis voor de betreffende onderneming heeft.
Bepalend is de economische benadering, niet de technische.
Het gaat om de economische waarde van de produktieve prestaties
van de activa (ook wel werkeenheden genoemd).
27. Het onderscheid tussen technisch en economisch identieke
vervanging is van belang in verband met de technische
ontwikkeling die veelal een technologische vooruitgang
inhoudt.
Op de volgende punten kan dit tot uitdrukking komen:
a. lagere prijzen voor technisch identieke activa, veroor­zaakt
door de technologische vooruitgang in het produktie-proces
van de producent vandie activa; met andere woorden
de prijsontwikkeling van de geproduceerde machines en
installaties blijft achter bij de gewogen gemiddelde
prijsontwikkeling van de kostprijselementen;
b. de mogelijkheid van produktiemiddelen met een grotere
capaciteit, waarvan de aanschafkosten per capaciteits-eenheid
lager zijn;
c. minder complementaire kosten zijn noodzakelijk bij gebruik
van de nieuwe produktiemiddelen (b.v. minder bedienend
personeel nodig; goedkoper onderhoud);
d. kwalitatief betere produkten bij toepassing van de
nieuwe produktiemiddelen.
28. Een nauwkeurig inzicht in het verloop van de prijzen en in
de mate van technologische ontwikkeling is gewoonlijk niet
continu aanwezig. Intermitterend is dat inzicht er wel,
n.l. op de tijdstippen dat de ondernemingsleiding heeft te
beslissen omtrent investeringen voor vervanging of uit­breiding
.
39. Gegevens omtrent de prijsontwikkeling van machines en instal­laties
zijn met een zekere mate van nauwkeurigheid te ont­lenen
aan :
a. aanbiedingen c.q. inlichtingen van leveranciers;
b. recente aankopen door branchegenoten;
c. taxatierapporten van deskundigen;
d. specifieke indexcijfers, berekend door de onderneming
zelf, door branche-organisaties of door statistische
bureaus.
30. Voor zover dit in de gegevens vermeld in alinea 29 niet
is verwerkt, dient op de aldus bepaalde nieuwwaarde een aftrek
te worden toegepast, die het effect der technologische voor­uitgang
tot uitdrukking brengt. In vele gevallen is het een
redelijke veronderstelling dat deze vooruitgang zich gelei­delijk
en in een matig tempo voltrekt. De ondernemingsleiding
zal zich omtrent dat tempo een oordeel moeten vormen aan de
hand van de informatie, waarover hij in de vorm van leve-ranciersdocumentatie,
beurzen, voorlichting van branche-
6
organisaties kan beschikken. Het tempo van de technologische
vooruitgang is niet voor alle branches gelijk.
Periodiek dient op schattingen van het tempo een "nacalculatie
te worden toegepa3t. (zie alinea 40).
31. In het kader van de actuele waarde is de samenhang tussen
afschrijvingsstelsel en technologische ontwikkeling van
belang. Al naar de te verwachten economische slijtage dient
een afschrijvingsstelsel te worden gekozen dat de waarde­vermindering
wegens de jaar na jaar beschikbaar komende
hoeveelheden werkeenheden, goed benadert. In hoofdstuk Ila.l
alinea 19 hebben de commissies aan deze keuze aandacht
besteed.
32. Indien de technologische vooruitgang zonder schokken en
gelijkmatig verloopt, is de schatting van de waarde van de
resterende werkeenheden redelijkerwijs mogelijk. De waarde­stijging
per werkeenheid zal steeds achterblijven bij de
stijging van het algemene prijsniveau.
33* Als gedeeltelijke vernieuwing (wegens de leeftijdsopbouw
binnen het produktie-apparaat) regelmatig en frequent
plaatsvindt is nauwkeurig inzicht in de ontwikkeling van de
vervangingswaarde per werkeenheid gemakkelijk te verkrijgen.
Als voorbeeld kan een autobusbedrijf dienen dat het wagen­park
jaarlijks met een ongeveer gelijk aantal wagens vernieuwt
Omtrent de ontwikkeling van de aankoopprijs bestaat afdoende
duidelijkheid; de bijkomende kosten (zoals verbruik en onder­houd)
zullen bij de keuze van merk en type van belang zijn en
met de ervaringscijfers worden vergeleken. Een goed inzicht
in de (trendmatige) ontwikkeling is zo verkregen.
34. Zodra de technologie in een branche met een schok vooruit­gaat,
veranderen de economische verhoudingen eveneens schoks­gewijs
en kan de vervangingswaarde van de betreffende activa
onverwacht scherp dalen.
Dergelijke schoksgewijze veranderingen kunnen de ondernemings­leiding
niet ontgaan. Ook in die situatie dient de vervangings
waarde zo goed mogelijk te worden benaderd.
35 • Soms is in het geval van een schoksgewijze verandering als
bedoeld in alinea 3^» benadering van de vervangingswaarde
vanuit de resterende werkeenheden zinvol.
Het volgende voorbeeld is ontleend aan de luchtvaart. Bij
het aan de markt komen van nieuwe typen vliegtuigen zijn de
geschatte totale exploitatiekosten per ton/km in principe
bepalend.
De vervangingswaarde van een vliegtuig van het oude type is
dan het produkt van het aantal nog te verwachten ton/km's
en de totale exploitatiekosten per ton/km van het nieuwe
type, verminderd met de geschatte complementaire kosten
van hét oude type vliegtuig die vereist zullen zijn om de
verwachte ton/km's nog te doen leveren.
In dit voorbeeldiis aangenomen dat de residuwaarde van het
oude vliegtuig aan het einde van de exploitatieperiode nihil
is en dat de ton/km*s van het oude type dezelfde opbrengst
hebben als de ton/km's vap het nieuwe type.
7
Gebouwen
36. Veel van wat hiervoor over machines en installaties is ge­schreven,
geldt ook voor gebouwen. Een opvallend verschil
is dat de technologische ontwikkeling veel langzamer en
met minder hevige schokken verloopt.
Er zijn dan ook vrij gedetailleerde en vrij nauwkeurige
gegevens voorhanden.
Daarbij is overigens aan te tekenen dat het bepalen van de
vervangingswaarde niet overeenkomt met de vaststelling van de
herbouwwaarde.
Ook bij gebouwen gaat het om de waarde voor de onderneming
van de resterende werkeenheden en speelt het onderscheid
tussen technisch identieke en economisch identieke vervanging
een rol.
Grond
37« Grond wordt hier alleen beschouwd i.n zijn functie van vesti­gingsplaats
van de onderneming.
De actuele waarde kan op verschillende wijzen worden bepaald:
- door afleiding uit prijzen welke voor grond op in nabij­heid
gelegen terreinen welke voor de vestiging van de
betreffende onderneming in aanmerking zouden komen, dienen
te worden betaald;
- door kapitalisatie van de erfpachtscanon, welke voor soort­gelijke
grond in de naaste omgeving moet worden betaald;
- door een periodieke taxatie van de bedrijfswaarde door
deskundigen.
38. De verkoopwaarde kan voor grond die als vestigingsplaats in
gebruik is, belangrijk hoger zijn dan de actuele waarde.
Voor deze situatie wordt verwezen naar hetgeen in alinea 43
is opgemerkt.
39. Bij het beoordelen van de nauwkeurigeheid van de bepaling
van de actuele waarde van grond, mag ermee worden gerekend
dat afschrijven (wegens gebruik van werkeenheden) niet
plaatsvindt. De waarde van de grond heeft derhalve geen
invloed op de bepaling van het resultaat; uiteraard is de
waarde wel van betekenis voor de vermogensvoorstelling.
Slotopmerkingen
40. Het is denkbaar dat onder omstandigheden gedurende enkele
jaren de actuele waarde, naar achteraf blijkt, met wat
grotere toleranties is benaderd dan de intentie was.
Bij tijd en wijle komen waarschijnlijk concrete gegevens
beschikbaar; deze zijn in ieder geval beschikbaar als de
feitelijke verkoop resp. vervangingsinvestering plaatsvindt
en gewoonlijk reeds daaraan voorafgaand, n.l. zodra de
verkoop of vervanging reëel (en dus gedocumenteerd) wordt
overwogen.
Alsdan dient de actuele waarde te worden bijgesteld.
41. Misschien komen er situaties voor waarin schatting van de
vervangingswaarde aan de hand van specifieke gegevens tijdelijkl
8
niet redelijk mogelijk is. De commissies zijn van oordeel
dat dan de algemene prijsindex, onder aftrek van de geschatte
invloed van de technologische ontwikkeling, een benadering
van de wijzigingen in de actuele waarden geeft die
acceptabel kan zijn.
42. Voor de bepaling van de actuele waarde geldt de eis van de
stelselmatigheid. In beginsel zal een vaste gedragslijn
moeten worden gehanteerd met betrekking tot de wijze waarop
de actuele waarde wordt vastgesteld.
43^ De verkoopwaarde van gebouwen in lege staat en van de grond
vormen naar het oordeel van de commissies in het algemeen
geen grondslag voor de bepaling van de actuele resp^, de ver­vangingswaarde
op grond van de volgende overwegingen:
- de vermogensvoorstelling van een onderneming bedoelt nor­maliter
niet de liquidatiewaarde van de onderneming of van
onderdelen van de onderneming weer te geven (zie ook hoofd­stuk
la, alinea 20);
- voortzetting van de ondernemingsactiviteiten voor onbepaalde
tijd is uitgangspunt bij de hantering van de waarderings­grondslagen
voor de jaarrekening, tenzij het tegendeel uit­drukkelijk
blijkt (zie Ia, alinea l8), zodat de waarde
bij een andere bestemming dan die binnen de onderneming in
di-t kader niet relevant is.
Voorbeeld: de actuele waarde van grond, gelegen in een woon- of
zakencentrum, welke eigendom is van een daarop gevestigde
industriële onderneming, wordt niet bepaald door de verkoop­waarde
welke zou kunnen worden gerealiseerd bij verkoop
ten behoeve van de woningbouw of de vestiging van een
bankfiliaal.
Indien de verkoopwaarde, na aftrek van alle door de verkoop
veroorzaakte lasten, zoals verplaatsingskosten en kosten van
afvloeiing van personeel alsmede de eventuele als gevolg van
de verkoop verschuldigde belastingen de actuele resp. ver­vangingswaarde
van de betrokken activa in belangrijke mate
overtreft, dient naar het oordeel van de commissies inzicht
in de betekenis van dit verschil voor de vermogenspresentatie
te worden gegeven.
BEGRIPPEN, GEHANTEERD BIJ DE BEPALING VAN VERMOGEN EN RESULTAAT
dr. J. Klaassen
BEGRIPPEN GEHANTEERD BIJ DE BALANSWAARDERING VAN NIET-MONETAIRE
ACTIVA
- historische kosten:
de in het verleden betaalde prijs van activa (eventueel na
aftrek van een deel wegens afschrijving)
- vervangingspri jzen:
huidige prijzen op de inkoopmarkten
- directe opbrengstwaarde:
te bedingen huidige prijs op de verkoopmarkt
- indirecte opbrengstwaarde van een produktiemiddel;
contante waarde van verwachte opbrengsten die zullen worden
verkregen door verkoop van de produkten van het produktie­middel
- actuele waarde;
vervangingsprijs of opbrengstwaarde voor zover die lager is
(de hoogste van directe en indirecte opbrengstwaarde is be­palend
voor de opbrengstwaarde)
- historische kosten, gecorrigeerd met koopkracht-index:
waardering tegen een zodanige hoeveelheid geld van huidige
koopkracht, als overeenkomt met de in het verleden betaalde
koopkracht besteed aan de aankoop van het betreffende acti-vnm
INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN
Dit zijn criteria voor de bepaling van de hoeveelheid vermogen
die men in stand wil houden, alvorens van winst kan worden
gesproken.
De hierna besproken instandhoudingsdoelstellingen worden in
hoofdstuk IV met een voorbeeld toegelicht.
INSTANDHOUDINGSDOELSTELLING 1:
Historische kosten
Indien en voor zover er aan het einde van de periode meer ver­mogen
getoond wordt dan aan het begin van de periode, is er
winst! D.w.z. elke nominale vermogenstoename is winst. Ten aan­zien
van het tijdstip waarop vermogenstoename winst wordt,
kan men onderscheid maken tussen twee benaderingen:
a. vermogenstoename wordt pas winst bij realisatie ervan
(d.w.z. door verkoop en het leveren van de prestaties);
b. vermogenstoename wordt winst zodra deze wordt geconstateerd.
ad a
Traditionele jaarrekening op basis van historische kosten of
balans tegen actuele waarden, W. en V. tegen historische kosten.
ad b
Totale vermogenstoename is winst, bij balanswaardering tegen
actuele waarden (in dat geval is er geen herwaarderingsreserve).
Binnen deze instandhoudingsdoelstelling zijn er nog diverse
variaties, o.a. ten gevolge van mogelijke verschillen in voor­raadwaardering
en gehanteerde afschrijvingsmethoden.
INSTANDHOUDINGSDOELSTELLING 2:
Actuele waarden
Algemene typering:
Indien en voor zover er aan het einde van de periode meer ver­mogen
getoond wordt dan nodig is voor de instandhouding van de
onderneming (in een bepaalde vorm), is het meerdere winst.
Vormen van instandhouding
a. de normale voorraden niet-monetaire activa (vaste activa
en voorraden)
b. de werkelijke voorraden niet-monetaire activa (vaste activa
en voorraden)
c. a of b, voor zover gefinancierd met eigen vermogen.
ad a
Deze methode impliceert een onderscheid tussen normale voor­raden
en excessieve voorraden, respectievelijk voorraadtekorten.
-2-
"Normale voorraden" zijn de voorraden die blijvend voor de be­drijfsuitoefening
nodig geacht worden. Op grond van dit onder­scheid
worden de prijsstijgingen/-dalingen van normale voorraden
rechtstreeks naar/van het vermogen (herwaardering) geboekt.
Op excessieve voorraden respectievelijk voorraad-tekorten kan
men zogenaamde voorraad-resultaten behalen (d.w.z. prijsstij-gingen/-
dalingen leiden tot resultaat).
Ingeval dit stelsel niet alleen op voorraden maar ook op vaste
activa wordt toegepast, dient men een "normale" voorraad vaste
activa vast te stellen.
Ingeval van prijsstijging van de éictiva is er, wanneer de
werkelijke voorraad vaste activa lager is dan de normale
voorraad, een verlies, dat men inhaalafschrijving noemt.
Voorbeeld: Stel, men beschouwt als "normale" voorraad de hoe­veelheid
prestaties, geïncorporeerd in een nieuw
produktiemiddel, aanschafprijs ƒ 100.000, levens­duur
10 jaar. Na 3 jaar treedt een prijsstijging
van 10% op. Aangenomen, dat men op dat moment nog
7/10 van het duurzaam produktiemiddel heeft, dan is
een inhaalafschrijving nodig van 3/10 x 10% van
ƒ 100.000 - ƒ 3.000.
De toekomstige afschrijvingen worden ƒ 11.000 in
plaats van ƒ 10.000 per jaar. In totaal wordt
ƒ 110.000 afgeschreven, juist voldoende om het
gehele nieuwe duurzame produktiemiddel te vervangen.
ad b
Indien men zich bij de winstbepaling op de werkelijke voor­raden
baseert, wordt het verschil tussen opbrengsten en
vervangingskosten als winst beschouwd en de herwaardering van
de aanwezige voorraden als vermogensmutatie, die buiten de winst
wordt gelaten.
Bij deze benadering speelt het begrip "normale" geen rol.
ad c
De gedachte is opgekomen, dat bij toepassing van methode
a of b de winst (ingeval van waardestijgingen) te laag wordt
voorgesteld, omdat de herwaardering buiten de winst wordt
gehouden, ook al zijn de activa (gedeeltelijk) met vreemd ver­vermogen
gefinancierd.
Voor zover de activa met vreemd vermogen zijn gefinancierd,
kan men de daarop betrekking hebbende herwaardering echter
als "uitkeerbaar" beschouwen, indien men de oorspronkelijke
financiële structuur (- verhouding eigen vermogen : vreemd
vermogen) wil en kan handhaven.
In dat geval wordt dan het deel van de herwaardering van activa
dat met eigen vermogen is gefinancierd, als vermogensmutatie
beschouwd? het deel dat met vreemd vermogen is geCinancierd
wordt als winst aangemerkt.
Bij deze benadering komt de vraag op, op welke wijze men kan
vaststellen, hoe bepaalde activa zijn gefinancierd. Daarbij
kunnen globaal 2 benaderingen worden onderscheiden.
-3-
Bij de benadering van de partiële financiering wordt aangenomen
dat, voor zover mogelijk, de vaste activa met eigen vermogen
zijn gefinancierd. Is er meer eigen vermogen, dan wordt geacht
dat dit is gebruikt voor financiering van voorraden etc.
Bij de benadering van de integrale financiering neemt men aan
dat de totale vermogensverhouding (= verhouding Eigen Vermogen
mogen : Vreemd Vermogen) ook voor elk van de activa geldt.
Enige algemene opmerkingen met betrekking tot instandhoudings­doelstelling
2
a. Men kan met deze varianten diverse vormen van voorraadwaar­dering
combineren, waarbij wel de balanswaarde van de
voorraden en de herwaarderingsrekening, maar niet de winst
wordt beïnvloed.
b. De hoogte van de actuele waarden bepaalt de omvang van de
herwaarderingsrekening en de winst.
c. Bij waardebepaling van vaste activa is het noodzakelijk
het begrip vervangingswaarde nader te definiëren, in verband
met technologische veranderingen, waardoor in de toekomst
technisch niet-identieke vervanging plaatsvindt. Deze tech­nologische
veranderingen kunnen maar zeer ten dele in
indexcijfers worden aangebracht.
Mogelijke oplossingen:
op basis van kostprijsvergelijkingen van produkten, of:
aanpassing van indexcijfers en taxaties.
d. Variant 2 (niet-hanteren van normale voorraden) wordt in
Groot-Brittannië Current C^ost Accounting genoemd, waarbij
niet zozeer de instandhouding van het vermogen centraal staat,
alswel het tonen van de kosten tegen huidige prijzen. In
de Verenigde Staten is aanvullende informatie verplicht
op basis van VARIANT 2.
INSTANDHOUDINGSDOELSTELLING 3:
Handhaving van de koopkracht van het eigen vermogen
Men kan hier twee varianten onderscheiden, afhankelijk van het
gehanteerde "vermogens"-begrip:
a. handhaving van de koopkracht van het vermogen,gewaardeerd
tegen historische prijzen;
b. handhaving van de koopkracht van het vermogen, gewaardeerd
tegen actuele prijzen.
ad a
Handhaving van de koopkracht van het vermogen, gewaardeerd
tegen historische prijzen (in Angelsaksische landen C_urrent
Purchasing Power Accounting genoemd), houdt in
4
- waardering van niet-monetaire activa tegen historische
kosten, gecorrigeerd met koopkrachtverandering vanaf moment
van aankoop tot moment van balanswaardering;
- waardering van monetaire activa en passiva tegen nominale waarde
en opwaardering van het eigen vermogen met de koopkrachtdaling
van een periode (buiten de winst om).
Voor zover het eigen vermogen meer is gestegen dan nodig was
voor de instandhouding van de koopkracht ervan, is dit winst.
In deze benadering maakt men winst ten gevolge van het feit
dat de schulden de monetaire activa overtreffen, of verlies
voor zover de schulden kleiner zijn dan de monetaire activa.
Dit blijkt uit onderstaand voorbeeld.
B A L A N S
Vaste activa en voorraden a
Monetaire activa b
a+b
Eigen vermogen
Schulden
=
c
d
c + d
Jaarlijks worden a en c automatisch in waardering verhoogd
met de stijging van het algemeen prijsindexcijfer.
Als a > c dan is het vermogen meer gestegen dan nodig is voor
instandhouding van de koopkracht van c.
Er is dan een monetaire schuldenpositie (d.w.z. d > b) waarop
een winst wordt genoteerd.
Als a '< c dan dient meer vermogen in stand te worden gehouden
dan automatisch via opwaardering van a wordt bereikt.
Er is dan een monetaire vorderingenpositie waarop verlies
wordt geleden (immers b > d indien a < c , omdat a+b = c+d
ad b
De tweede variant baseert de balanswaardering van de niet-monetaire
activa op actuele waarde en vergelijkt de benodigde
stijging van het eigen vermogen met de waargenomen stijging
als gevolg van waardestijgingen van niet-monetaire activa.
In het kader van bovenstaand voorbeeld wordt "ervan uitgegaan
dat de stijging van a als gevolg van specifieke waardeverandering­en
wordt vergeleken met de stijging van c, nodig om de algemene
koopkrachtdaling te compenseren.
Als de stijging van a kleiner is dan de stijging van c, dan dient
het verschil ten laste van het resultaat te worden aangevuld.
Deze variant wordt verdedigd als aanvulling op instandhoudings­doelstelling
2.
5
III. ENKELE ALGEMENE BEGRIPPEN DIE VOOR ELK DER INSTANDHOUDINGS-k
DOELSTELLINGEN VAN BELANG ZIJN
Latente belastingverplichtingen
zijn in de toekomst (waarschijnlijk) verschuldigde belastingen
die men kan voorspellen, omdat ze verband houden met reeds opge­treden
omstandigheden.
Voorbeeld: Als gevolg van hantering van handhavingsdoelstelling
2, die door de fiscus niet wordt erkend, ontstaat er
een hogere belastingdruk (uitgedrukt als percentage
van de bedrijfseconomische winst).
Immers, de bedrijfseconomische winst is (bij prijs­stijging)
permanent lager dan de fiscale winst.
Aangezien uiteindelijk de gehele herwaardering buiten
de bedrijfseconomische winst blijft, maar wel (in
de toekomst) deel gaat uitmaken van de fiscale winst,
zal bij een tarief van 50%> de helft van de herwaar­dering
worden wegbelast (naast de winstbelasting over
de bedrijfseconomische winst). Op grond daarvan wordt
gepleit voor het tonen voor een post "belastinglaten-tie",
als voorziening voor deze (voorwaardelijke)
verplichting. Deze kan uit verschillende bronnen
worden geput.
De realisatieconventie
houdt in dat opbrengsten pas worden genomen in de periode waarin
de betrokken produkten door de onderneming zijn geproduceerd,
voor zover ze zijn verkocht.
Bij produktie op voorraad is het realisatiemoment het moment van
verkoop.
Bij produktie op bestelling is het realisatiemoment het gereed­komen
van Teen deel van7 hit produkt.
Op grond van het voorgaande zijn:
- ongerealiseerde vermogensstijgingen geboekte waardestijgingen
op nog niet verkochte voorraden;
- gerealiseerde voorraad-resultaten waardestijgingen, die door
verkoop van de betreffende voorraden in cash-flow zijn omgezet,
Soms worden deze schijnwinst genoemd.
Het verband tussen diverse begrippen kan als volgt worden
aangegeven bij waardering van activa tegen ACTUELE WAARDE:
Totale vermogensstijging
Mutatie in ongerealiseerde vermogensstijging
Gerealiseerde vermogensstijging (ook wel
genoemd winst volgens historische kosten)
Gerealiseerde voorraadresultaat (schijnwinst)
Winst op basis van actuele waarde
6
Verder geldt:
Vermogen op basis van actuele waarde = vermogen op basis van
historische kosten + ongerealiseerde vermogensstijgingen.
Methoden ter bepaling van de actuele waardet
Vooral voor duurzame produktiemiddelen kan het moeilijk zijn,
voldoende informatie over actuele waarden te verkrijgen.
Waardering tegen vervangingswaarde impliceert oriëntatie op
huidige prijzen van de prestaties die de aanwezige duurzame
produktiemiddelen nog kunnen leveren. Daartoe dient met
technische ontwikkeling, waardoor economische veroudering
optreedt, rekening te worden gehouden.
In het onderstaande zal kort worden aangegeven in hoeverre
dat bij een een belangrijke bron van externe informaties
over huidige inkoopprijzen, nl. bij indexcijfers berekend
door het C.B.S., gebeurt.
In ons land wordt voor de bouwnijverheid slechts één reeks
prijsindexcijfers gepubliceerd, namelijk de zogenaamde globale
indexcijfers voor de bouwkosten van woningen. Deze indexcijfers
zijn gebaseerd op de ontwikkeling van de bouwsommen (aanneem-sommen)
yan woningen, waarbij zoveel mogelijk correcties
zijn aangebracht voor inhoudsverschillen en kwaliteitsverbe­teringen.
Blijkens het C.B.S. acht men de ontwikkeling van dit
indexcijfer tevens een goede benadering voor de prijsontwik­keling
in de utiliteitsbouw.
Het bovenstaande houdt in, dat bij de berekening van dit in­dexcijfer
rekening is gehouden me-t de technische ontwikkeling
inde bouwnijverheid voor zover het de toepassing van materialen
en dergelijke betreft. Eveneens is rekening gehouden met
produktiviteitsstijging in de bouwnijverheid. Dit indexcijfer
is echter nog slechts een eerste aanzet voor de berekening
van de vervangingswaarde van gebouwen bij technische ontwik­keling,
namelijk voor zover de output per kubieke meter
gebouw gelijk blijft.
Wanneer echter een nieuwe bouwwijze tot grotere efficiency
in het gebruik leidt zal nog een additionele correctie moeten
plaatsvinden.
Voorts zijn de bedoelde indexcijfers sedert 1969 inclusief
B.T.W., waardoor de bedrijven die de betaalde B.T.W. kunnen
aftrekken, het indexcijfer moeten corrigeren.
De indexcijfers voor groothandelsprijzen die voor diverse
branches (waaronder de machine-industrie) worden berekend,
vormen gewoonlijk het gewogen gemiddelde van de prijsindexen
van groepen produkten.
Deze indexcijfers zijn bedoeld om het prijsverloop van een
qua samenstelling en wegingsfactoren gelijkblijvende groep
produkten te meten. Bij veranderingen in kwaliteit wordt
nagegaan of er sprake is van een prijsstijging, door vergelijkin
van de prijzen van de produktiefactoren die voor het oude
en voor het nieuwe produkt nodig zijn. Indien nieuwe produkten
worden voortgebracht, worden deze (al dan niet onder herrekening
van de reeks oude prijsindexcijfers) in het pakket, waarover
het indexcijfer wordt berekend, opgenomen.
De prijsindexcijfers van deze groep meten dus de prijsstijging
van een gelijkblijvend pakket produkten en houden derhalve
7
slecht's rekening met de technische ontwikkeling die zich bij
de producenten van deze produkten voordoet, voor zover deze
tot uitdrukking komt in lagere aanbiedingsprijzen. Er wordt
niet gepoogd via het "gebruiksnut" (bijvoorbeeld de produktie-capaciteit
van een machine) oude en nieuwe kwaliteiten aan el­kaar
te relateren. Bij geheel nieuwe produkten worden nieuwe
reeksen samengesteld, die niet geheel vergelijkbaar zijn met
de oude. Deze prijsindexcijfers bevatten geen component die
rekening houdt met de veranderingen in de bruikbaarheid van de
produkten voor de gebruikers, die een gevolg zijn van capacitei
vergroting of van besparing op complementaire kosten.
Voorts worden indexcijfers van invoerprijzen door het C.B.S
berekend (bijvoorbeeld voor bepaalde soorten machines).
De daarvoor gevolgde benadering wijkt slechts weinig af van de
methode die voor de bepaling van de indexcijfers van groot­handelspri
jzen in het binnenland wordt gehanteerd. Deze index­cijfers
zijn uit de prijsgegevens van verschillende landen
opgebouwd.
De betreffende indexcijfers van invoerprijzen worden alleen
schriftelijk door het C.B.S. verstrekt en niet afzonderlijk
gepubliceerd.
Voor vele soorten ingevoerde machines berekent het C.B.S
geen prijsindexcijfers. Voor zover indexcijfers van invoer­prijzen
ter beschikking zijn, vertonen deze met betrekking
tot hun bruikbaarheid voor de bepaling van de vervangings­waarde
op grond van de berekeningsmethode dus dezelfde gebreken
als de indexcijfers van binnenlandse groothandelsprijzen, maar
daarnaast kan het bezwaarlijk zijn dat deze indexcijfers zijn
gebaseerd op prijzen van machines uit verschillende landen.
Dit bezwaar doet zich met name voor indien de prijsontwikkeling
per land sterk verschilt.
- o -
IV. VOORBEELDEN TER ILLUSTRATIE VAN DE GENOEMDE INSTANDHOUDINGS-DOELSTELLINGEN
Gegevens; Onderneming A is opgericht per 31 december 1971*
Na diverse activiteiten wordt per 1 januari 1973 de volgen­de
balans opgemaakt.
Gebouw
Machines
Grondstoffen
Kasmiddelen
ƒ
M
II
II
ƒ.
Balans per 1-1-1973
100.000
100.000
50.000
200.000
450.000
Aandelenkapitaal
Hypotheek
Crediteuren
ƒ
II
II
4
300.000
100.000
50.000
450.000
De. op de balans voorkomende grondstoffen zijn ingekocht
a ƒ 1,-- per kg.
In 1973 wordt ingekocht:
Grondstoffen 100.000 kg a ƒ 1,— per kg
+ »• »» 100.000 kg a ƒ 2 , — per kg
Aan crediteuren betaald ƒ I5O.OOO
Betaalde directe lonen ƒ 100.000
Overige betaalde kosten ƒ 100.000
Geproduceerd worden:
5.000 eenheden produkt, waarvan 4.000 eenheden worden ver­kocht
a ƒ 100 per stuk.
In verband daarmee is ontvangen: ƒ 3OO.OOO en nog te vorderen
ƒ 100.000.
Per eenheid produkt wordt de volgende kostprijs gehanteerd:
grondstoffen (30 kg) ƒ 3 0 ,—
lonen ƒ 20,--
afschrijvingen ƒ 2,80
overige kosten ƒ 20,--
ƒ 72,80
De eindprodukten worden geactiveerd exclusief overige kosten.
Het gebouw wordt in 26 jaar lineair afgeschreven; de machine
heeft een economische levensduur van 11 jaar en wordt lineair
afgeschreven (ie afschrijvingsjaar was 1972). Gebouw en machines
zijn eind 1971 aangekocht voor respectievelijk ƒ 104.000 en
ƒ 110.000.
9
Per 1 juli 1973 is de prijs op de inkoopmarkt voor grondstoffen
gestegen tot ƒ 2 , — per kg; de prijzen van machines zijn begin
1973 met 10% gestegen.
INSTANDHOUDINGSDOELSTELLING 1
Historische kosten
De resultatenrekening en eindbalans per 31 december 1973 ge­baseerd
op historische kosten zien er als volgt uit:
Balans per 31-12-1973 (vóór winstverdeling)
Gebouw
Machines
Grondstoffen
Produkten
Debiteuren
Kasmiddelen
L
96.000
90.000
200.000
52.800
100.000
150.000
688.800
Aandelenkapitaal
Hypotheek o/g
Crediteuren
Winst
ƒ 300.000
" 100.000
" 200.000
" 88.800
ƒ 688.800
Resultatenrekening
Opbrengst
Kosten van de verkopen:
Grondstoffen 120.000 kg a ƒ 1,—
Lonen 4.000 a ƒ 2 0 ,—
Afschrijvingen 4.000 a ƒ 2,80
Overige kosten
ƒ 120.000
" 80.000
" 11.200
" 100.000
ƒ 400.000
ƒ 311.200
Winst ƒ 88.800
Opmerking 1: Van de afschrijvingen van ƒ 14.000 is ƒ 2.800 als
kosten van een toekomstige periode geactiveerd,
omdat de produkten nog niet zijn verkocht.
Opmerking 2; De overige kosten zijn geheel ten laste van 1973
gebracht, omdat ze niet worden geactiveerd.
Opmerking 3 ? De fifo-conventie is hier gehanteerd.
INSTANDHOUDINGSDOELSTELLING 2:
Actuele waarde
Gegevens conform instandhoudingsdoelstelling 1.
Aan-vullende gegevens :
De prijs van de grondstoffen is per 1 juli gestegen tot ƒ 2,--
per kg.
10
vóór 1 juli
na 1 juli
Inkopen
100.000 kg
100.000 kg
Verbruik Verkopen
75.000 60.000 = 2000 eenheden
75.000 60.000 = 2000 eenheden
De ondernemingsleiding neemt aan dat de normale voorraad (zowel
van grondstoffen als van het grondstoffenbestanddeel eindprodukten)
totaal 100.000 kg is.
Als gevolg van de prijsstijging wordt de kostprijs per produkt
tegen actuele waarde (excl. overige kosten):
Oorspronkelijk (tot 1/7)
Grondstoffen: 30 kg a ƒ 1,—
Lonen
Afschrijvingen
ƒ 3 0 ,—
" 20,--
" 3,—
ƒ 5 3 .—
Na prijsstijging
30 kg a ƒ 2,-- ƒ 60,--
" 2 0 ,—
" 3,—
ƒ 83,—
De Grondstoffenrekening, de Produktenrekening en de Herwaarderings­rekening
van de goederen vertonen nu het volgende beeld:
1/1 balans
tot 1/7 inkopen
1/7 herwaardering
na 1/7 inkopen
Tot aal
ƒ
II
II
II
ƒ_
Grondsto
50.000
.100.000
75.000
200.000
425.000
ffenrekening
tot 1/7 verbruik
na 1/7 verbruik
31/12 saldo naar
balans = 100.000 kg
Totaal
ƒ
II
II
ƒ
75.000
150.000
200.000
425.000
Produktenrekening
tot 1/7 produktie
2500 X ƒ 53,--
1/7 herwaardering
500 X ƒ 3 0 ,—
na 1/7 produktie
2500 X ƒ 83,--
Totaal
ƒ
II
II
ƒ_
"
132.500
15.000
207.500
355.000
tot 1/7 verkopen
2000 X ƒ 5 3 ,—
na 1/7 verkopen
2000 X ƒ 8 3 ,—
saldo naar balans
1000 X ƒ 83,-
Tot
=
=
=
aal
ƒ
II
II
4
106.
166
83.
355.
. 0 00
. 0 00
. 0 00
0 0 0
Herwaarderingsr ekenin.B: .coederen
1/7 75.000 X ƒ
1/7 15.000 X ƒ
1/7 10.000 X ƒ
1,—
1,--
1,--
= ƒ 75.000
= " 15.000
= " 10.000
11
Daar de prijs per 1 juli met ƒ 1,-- per kg stijgt
keli jke voorraad opgewaardeerd met ƒ 1,— per kg;
tot een herwaardering van ƒ 90.000 (ƒ 75.000 bij g
ƒ 15.000 bij produkten), maar de onderneming heeft
voorraad dan de normale voorraad van 100.000 kg, n
90.000 kg.
Ten gevolge van de prijsstijging zal voor de aan-vu
deze voorraad tot 100.000 kg in de toekomst ƒ 10.
moeten worden betaald dan het geval zou zijn gewee
de onderneming ervoor had gezorgd voortdurend de n
raad aan te houden. Dit bedrag van ƒ 10.000 is een
dat als een speculatief negatief voorraadresultaat
beschouwd. Het wordt als volgt op een rekening voo
taten geboekt:
wordt de wer-dit
leidt
rondstoffen,
minder in
1. slechts
H i n g van
000 meer
st indien
ormale voor-verlies
,
wordt
rraadresul-
Voorraadrgsultaten
1/7 herwaardering
10.000 X ƒ 1,— ƒ 10.000
N.B. Bovenstaande benadering houdt in dat:
- de werkelijke voorraad wordt opgewaardeerd;
- bij prijsstijging de herwaardering over de normale voorraad
aan de herwaarderingsreserye wordt toegevoegd;
- het verschil tussen (Debet) opwaardering en (Credit) toe­voeging
aan de herwaarderingsreserve als voorraadresultaat
wordt beschouwd (positief of negatief).
De vaste activa worden tegen vervangingswaarde gewaardeerd.
Ook de afschrijvingen zijn daarop gebaseerd. De opwaardering
met 10% per begin januari leidt tot de volgende boekingen:
1 /1
2/1
balans
herwaardering
ƒ
II
Machinq
100.000 ,
10.000
1973 afschrijving
31/12 naar balans
ƒ
II
11.000
99.000
31/12 naar balans
Herwaardering machine
ƒ 11.000 2/1 herwaardering
boekwaarde
2/1 inhaalafschrij-ving
ƒ
II
10.000
1.000
12
VARIANT 1
De balans tegen actuele waarde toont per 31 december 1973
het volgende beeld:
Gebouw
Machine
Grondstoffen
Produkten
Debiteuren
Kas
Balans per
ƒ
"
ƒ_
96.000
99.000
200.000
83.000
100.000
150.000
728.000
31-12-1973 (VARIANT
Aandelenkapitaal
1)
Herwaarderingsrekenin
(machine/voorraden
Hypotheek o/g
Crediteuren
Winst
)
ƒ
g
II
II
II
II
ƒ_
300.000
111.000
100.000
200.000
17.000
728.000
Resultatenrekening op basis van actuele waarde (VARIANT l)
Opbrengst
Kosten van de verkopen:
tot 1/7 2000 X ƒ 53
na 1/7 2000 x ƒ 83
Overige kosten
Transactiewinsten
Voorraadresultaat
Inhaalafschrijving
ƒ 400.000
= ƒ 106.000
= " 166.000
" 100.000
-/- ƒ 10.000)
-/- " 1.000)
" 372.000
ƒ 28.000
11.000
Winst ƒ 17.000
VARIANT 2
(winstberekening gebaseerd op werkelijke voorraden
wijkt slechts van VARIANT 1 af door het ontbreken van voor­raadresultaten
en inhaalafschrijvingen in de resultatenreke­ning.
Deze worden als het ware via de herwaarderingsreserve
geboekt.
Resultatenrekening (VARIANT 2)
Opbrengst
Kosten van de verkopen:
tot 1/7 2000 X ƒ 53
na 1/7 2000 x ƒ 83
Overige kosten
= ƒ 106.000
= " 166.000
ƒ 272.000
" 100.000
ƒ 400.000
ƒ 372.000
Winst ƒ 28.000
13
Herwaarderingsreserve (VARIANT 2)
Goederen: 90.000 x ƒ 1,--
(op basis van werkelijke voorraad per 1/7)
Machines 10% van ƒ 100.000
ƒ 90.000
" 10.000
ƒ 100.000
Balans per 31.-12 tegen actuele waarde (VARIANT 2)
Gebouw
Machine
Grondstoffen
Produkten
Debiteuren
Kas
f 96.000
' 99.000
• 200.000
• 83.000
• 100.000
• 150.000
ƒ 728.000
Aandelenkapitaal ƒ 3OO.OOO
Herwaarderingsrekening " 100.000
Hypotheek o/g " 100.000
Crediteuren " 200.000
Winst " 28.000
ƒ 728.000
VARIANT 3
(rekening houdend met de financiële struktuur)
Neem aan dat de verhouding Eigen Vermogen-Vreemd Vermogen van
2 : 1 wordt nagestreefd. Op basis van de gedachte van de inte­grale
financiering (en overigens uitgaande van VARIANT 2) is
dan 2/3 van de herwaardering voldoende voor continuïteit van
de onderneming, 1/3 van de herwaardering kan dus als verteer­baar
inkomen worden beschouwd.
Volgens sommigen dient men hierbij de realisatieconventie te
volgen. Winst bestaat uit: winst volgens VARIANT 2 plus 1/3
van de gerealiseerde waardestijging.
Aannemende dat de
stoffenrekening bi
per 1 juli geherwa
kg per 31 december
Van de waardestijg
derhalve ƒ 6O.OOO
Met betrekking tot
door de prijsstijg
schrijvingen zijn
is dus ƒ 800,-- pr
De totale gerealis
Hiervan kan 1/3 al
Deze wordt gewoonl
fifo-conventie wordt toegepast (zie grond-j
VARIANT 1) kan men zeggen dat van de totaal
ardeerde voorraad van 90.000 kg nog 3O.OOO
in voorraad is.
ing van ƒ 90.000 uit hoofde van voorraden is
gerealiseerd.
de duurzame produktiemiddelen geldt, dat
ing ƒ 0,20 per eenheid produkt extra af-ontstaan.
Door verkoop van 4000 produkten
ijsstijging gerealiseerd.
eerde waardestijging is derhalve ƒ 6O.8OO.
s winst worden beschouwd, t.w. ƒ 20.267.
ijk financieringswinst genoemd.
Een eenvoudige berekening is de volgende:
winst op basis van historische kosten - winst op basis van
actuele waarde = gerealiseerde waardestijging =
ƒ 88.800 - ƒ 28.000 = ƒ 60.800.
Ik
Indien het gehele vermogen uit vreemd vermogen zou bestaan
zou de gehele gerealiseerde waardestijging winst vormen, derhalve
zou de winst overeenkomen met die op basis van historische
kosten.
Op grond hiervan worden resultatenrekening en balans:
Resultatenrekening (VARIANT 3) '
Conform VARIANT 2 Transactiewinsten ƒ 28.000
Financieringswinst " 20.267
Winst ƒ 48.267
Balans per 31-12-1973 .(VARIANT 3)
Activa conform VARIANTEN
1 en 2
ƒ 728.000
Aandelenkapitaal ƒ 300.000
Herwaarderingsreke- " 79.733
ning
Hypotheek o/g " 100.000
Crediteuren " 200.000
Winst " 48.267
ƒ 728.000
INSTANDHOUDINGSDOELSTELLING 3:
Koopkrachthandhaving van het eigen vermogen
VARIANT 1:
Current Purchasing Power Accounting (C.P.P.A.)
Nadere veronderstellingen met betrekking tot het inflatieverloop:
Duurzame produktiemiddelen aangekocht op tijdstip waarop
index voor het algemeen prijsniveau 100 was. Per 1 januari
1973 was deze index 120. Per 31 december 1973 130.
De per 1 januari 1973 aanwezige grondstoffen zijn aangekocht
toen de index 120 aangaf. De aankoop in 1973 van goederen
vond plaats toen de index als volgt was:
- 100.000 kg (Ie halfjaar) tegen index 124;
- 100.000 kg (2e halfjaar) tegen index 128.
Voorts wordt uitgegaan van de fifo-conventie.
De overige kosten zijn gemaakt en de opbrengsten zijn ge­realiseerd
op het moment waarop de index 125 was.
15
Op grond van deze gegevens zou de balans per 1 januari er
als volgt uitzien:
Balans
Gebouw (25/26 X
van ƒ 104.000)
Machines (10/11
van ƒ 110.000
Grondstoffen
Kasmiddelen
per 1-
120%
X
-1-
ƒ
120%
II
II
II
ƒ
•1973 volgens C.P.P.-Account
119.600
120.000
50.000
200.000
489.600
Aandelenkapitaal
Overig eigen ver­mogen
Hypotheek o/g
Crediteuren
in^
ƒ
II
II
II
£.
300.000
39.600
100.000
50.000
489.600
Resultatenrekening over 1973
Opbrengsten (13O/125 x ƒ 400.000)
Grondstoffenkosten:
(50.000 kg X ƒ 1 , — X 130/120) ƒ 5^.200
(70.000 kg X ƒ1,-- X 130/124) " 73.^00
ƒ 127.600
Lonen (4000 x ƒ 20 x 130/125) " 83.200
Afschrijvingen ƒ 11.200 x 13O/IOO " l4.600
Overige kosten ƒ 100.000 x 130/125 " 104.000
Resultaat uit transacties
Financieringsresultaat *)
ƒ 416.000
-/-
Winst
ƒ
ƒ
II
ƒ_
329.400
86.600
4.100
82.500
*) Calculatie Financieringsresultaat
Saldo
1/1 netto monetaire positie + 50.000 x ^^^^ön^^^
X ^ vl
Ie halfjaar aankoop grond­stoffen
Kosten en opbrengsten
- 50.000 X
(125-124)
12?
(128-125)
+ 150.000 x' .^gg ^'
2e halfjaar aankoop grond- - 50.OOG x ^ ^^?on^^^
stoffen ^^°
Verschil
16
Debet Credit
1.700
3.600
400
800
5.300 1.200^
4.100
Balans per
Gebouw (24/26 x 130%
X ƒ 104.000)
Machines (9/11 x 130%
X ƒ 110.000
Grondstoffen 130/128
X ƒ 200.000
Gereed produkt
Debiteuren
Kasmiddelen
31--
f
4
12-1973 volgens C.P.P.-Accounting
124.800
117.000
203.100
55.900*
100.000
150.000
750.800
Aandelenkapitaal ƒ
Overig eigen vermogen "
Hypotheek o/g "
Crediteuren "
Winst "
L
300.000
68.300*
100.000
200.000
82.500
750.800
VARIANT 2:
Balanswaardering tegen actuele waarde
Instandhouding van koopkracht beginvermogen
Beginbalans toonde een eigen vermogen van ƒ 3OO.OOO.
Om dit qua koopkracht in stand te houden is nodig een eindver-mogen
van 130/120 x ƒ 300.000 = ƒ 325.000.
Het door herwaardering aangegroeide eigen vermogen bedraagt
(volgens VARIANT 2, actuele waarde-systeem) ƒ 400.000.
Er is derhalve een grotere vermogensstijging dan nodig is om
de koopkracht van het eigen vermogen te handhaven. Dus behoeft
geen bedrag ten laste -vran het op actuele waarde berekende
resultaat te worden gebracht om de koopkracht van het vermogen
te handhaven.
) Berekening
Grondstoffen
Lonen
Afschrijvingen
ƒ 30.000 X 1 X 130/124
ƒ 20.000 X 130/125
ƒ 2.800 X 130/100
ƒ
II
tl
31.500
20.800
3.600
ƒ 55.900
**) Het beginvermogen is per 1 januari ƒ 339.600. Om dit in stand
te houden moet het nominaal aangroeien tot 130/120 x ƒ 339-600
= ƒ 367.900 (afgerond ƒ 368.3OO).
17
Slotopmerking
In de voorgaande voorbeelden zijn de belastingen buiten beschouwing
gelaten. Zou men echter aannemen, dat 50% winstbelasting wordt
geheven op de winst volgens instandhoudingsdoelstelling 1, dan
zouden bij de instandhoudingsdoelstellingen 2 en 3 latente be­lastingen
ontstaan.
Dit kan geïllustreerd worden met winstbepaling op basis van
actuele waarde (VARIANT 2 ) . De fiscale winst (VARIANT l) is
over 1973 f 88.800. Over 1973 moet derhalve worden betaald
ƒ 44.400.
De bedrijfseconomische winst is ƒ 28.000. Zou deze winstbere­kening
fiscaal zijn toegestaan, dan zou ƒ l4.000 moeten worden
betaald. Er moet dus ƒ 30.400 extra worden betaald als gevolg
van prijsstijging die fiscaal niet als kosten is op te voeren,
maar volgens deze benadering bedrijfseconomisch gezien wèl!
In verband daarmee brengt men op de balans onmiddellijk bij
waardestijging 50% van de herwaardering naar de voorziening voor
latente belastingen.
Ingeval van VARIANT 2 zou de creditzijde van de balans derhalve
worden:
Aandelenkapitaal
Herwaardering
Hypotheek o/g
Voorziening latente be­lastingen
Crediteuren
Winst
ƒ
4
300.000
50.000
100.000
50.000
200.000
28.000
728.000
In de resultatenrekening kan de belastingpost volgens 2 methoden
behandeld worden:
a. De gehele te betalen belasting kan ten laste van het resultaat
gebracht worden (in dit geval ƒ 44.400).
Consequentie: de herwaarderingsreserve blijft op het oude peil.
b. "Slechts" 50% van de coimnerciële winst kan ten laste van het
resultaat gebracht worden (in dit geval ƒ l4.000). In dit
geval dient de extra te betalen belasting uit de voorziening
te worden geput.
Consequentie: de herwaarderingsreserve wordt voor 50% aan de
fiscus uitbetaald. (De post belastingen in de
W en V-rekening toont minder belastingen dan
men feitelijk verschuldigd is!).
Ook bij instandhoudingsdoelstelling 3 is het van belang fiscale
latenties te onderkennen. Daarbij komt, 4*t men zich moet afvragen
of het eigen vermogen inclusief of excluaief latenties qua koop­kracht
in stand moet woraen genouden.
18
INHOUDSOPGAVE
BEGRIPPEN, GEHANTEERD BIJ DE BEPALING VAN VERMOGEN EN RESULTAAT
(dr. J. K l a a s s e n ) .
Pagina
I Begrippen gehanteerd bij de balanswaardering van
niet-monetaire activa 1
II Instandhoudingsdoelstellingen
Instandhoudingsdoelstelling 1: Historisch'e kosten 2
Instandhoudingsdoelstelling 2: Actuele waarden 2
Vormen van instandhouding 2
Enige algemene opmerkingen 4
Instandhoudingsdoelstelling "3? Handhaving van de koopkracht
van het eigen vermogen 4
III Enkele algemene begrippen die voor elk der instand­houdingsdoelstellingen
van belang zijn
Latente belastingverplichtingen
De realisatieconventie
Methoden ter bepaling van de actuele waarde
6
6
6
7
IV Voorbeelden ter illustratie van de genoemde instand­houdingsdoelstellingen
9
Gegevens 9
Instandhoudingsdoelstelling 1: Historische kosten 10
Instandhoudingsdoelstelling 2: Actuele waarde 10
Variant 1 13
Variant 2 (werkelijke voorr.) 13
Variant 3 (fin.struktuur) l4
Instandhoudingsdoelstelling 3: Koopkrachthandhaving van het
eigen vermogen 15
Variant 1 (C.P.P.A.) 15
Variant 2 (balanswaardering
tegen actuele waarde ) 17
Slotopmerking l8
19
• 1: • --M'.P'
! . : : . r ?••>•< -v
; t l .' ; , i
." : • u >
E6 Ontwerp ter discussie 6 7 JANUARI im
Exposure Draft 6 7 JANUARY 1976
Internationale Standaarden voor
jaarrekeningen (lAS)
International Accounting Standards
Voorgestelde uitspraak
Behandeling yan prijsfluctuaties
Proposed Statement
Accounting Treatment of
Changing Prices
^iBUQTHEEK
Voor commentaar uitgegeven door het / Issued for comment by the
International Accounting Standards Committee (lASC)
Dit ontwerp is door het lASC uitsluitend uitge­geven
teneinde reacties te verkrijgen. Het geeft
niet noodzakelijkerwijze de opvattingen weer
van de besturende organen van de organisaties,
die het lASC hebben opgericht.
Alvorens als een Uitspraak omtrent Internatio­nale
Standaarden voor jaarrekeningen te worden
uitgegeven, zal het ontwerp wijziging kunnen
ondergaan naar aanleiding van de ontvangen
reacties.
This draft is issued by the International Account­ing
Standards Committee for comment only and
does not necessarily represent the views of the
Governing Bodies of the Founder Members.'
The draft may be modified in the light of the
comments received before being issued in the
form of an International Accounting Standard.
Inzending van reacties schriftelijk voor
7 augustus 1976 bij:
Comments should be submitted in writing so as to
be received by 7 august 1976 and adressed to:
Nederlands Instituut van Registeraccountants — Mensinge 2, Postbus 7984, Amsterdam-1011
(Reacties die zijn bestemd om te worden doorgezonden aan en behandeld door het lASC dienen in het
Engels te zijn gesteld)
De Engelse tekst is de oflBciële versie van de Voor­gestelde
Uitspraak.
The English text is the definitive version of the
Proposed Statement.
Inhoud par. Contents par.
Inleiding 1
Toelichting 2-14
Veranderingen in prijsverhoudingen en
in het algemene prijsniveau 2-3
Fluctuaties in specifieke prijzen 4-6
Fluctuaties in het algemene prijsniveau 7-8
Het antwoord op het vraagstuk van de
prijsfluctuaties 9-14
Internationale Standaard Nr. ..
Behandeling van prijsfluctuaties 15-20
Introduction 1
Explanation 2-14
Changes in the Relationships Between
Prices and in the General Level of Prices 2-3
Specific Price Changes 4-6'
Changes in the General Level of Prices 7-8
Responding to the Problem of Changing
Prices 9-14
International Accounting Standard No.
Accounting Treatment of Changing
Prices 15-20
Appendix
Publications in Different Countries on
the Accounting Treatment of Changing
Prices (at 10 October 1975)
Inleiding Introduction
The International Accounting Standards
Committee appreciates that the problems
of presenting financial statements in accor­dance
with this Exposure Draft are con­siderable
and the Committee is anxious to
ensure that the date from which the
Standard should become operative is
realistic. The accountancy bodies and others
to whom this Exposure Draft is addressed
are therefore asked to suggest the date on
which it is expected to be possible, for
companies in their respective countries,
to comply with the Standard. In making
their proposals they are asked to say
whether the Standard could be made
operative for all companies at the same
time, or whether some different effective
date might be set for different categories
of companies.
Het lASC is er zich van bewust dat bij
de opstelling van jaarrekeningen in over­eenstemming
met dit ontwerp de proble­men
groot zijn. Het wenst dat de datum
van inwerkingtreding een realistische is.
Daarom wordt aan de accountantsorgani­saties
en aan anderen tot wie dit Ontwerp
gericht wordt, gevraagd aan te geven met
ingang van welke datum vennootschappen
in hun respectieve landen, naar verwachting
in staat zullen zijn aan de Standaard te
voldoen. Verzocht wordt bij deze voor­stellen
aan te geven of de inwerkingtreding
voor alle vennootschappen gelijktijdig zal
kuimen geschieden, dan wel of voor ver­schillende
categorieën van vennootschap­pen
verschillende data zullen moeten wor­den
vastgesteld.
1. Deze Uitspraak handelt over de administra­tieve
verwerking die bedoeld is als een antwoord
op prijsfluctuaties.
Toelichting
Veranderingen in prgsrerhoudingen en in bet
algemme prijsniveau.
2. Prijzen zijn aan verandering onderhevig. Als
gevolg van verschillende economische en sociale
krachten, wijzigen zij zich in de tijd. Een ver­andering
in het algemene prijsniveau, zoals die
wordt weergegeven door een algemeen prijs­indexcijfer
weerspiegelt de fluctuaties in de (alge­mene)
koopkracht van het geld. Prijzen voor
individuele goederen en diensten kunnen, on­afhankelijk
van elkaar, belangrijk fluctueren,
zelfs in tijden van betrekkelijke stabiUteit in het
algemene prijsniveau.
1. This Statement deals with accounting treat­ments
designed as responses to changing prices.
Explanation
Changes in the Relationships Between Prices and
in the General Level of Prices
2. Prices do not remain constant. They change
over time as the result of various economic and
social forces. A change in the general level of
prices, as measured by a general price index,
reflects changes in the general purchasing power
of money. Individual prices may change signi­ficantly,
independently of each other, and even
during times of relative stability in the general
level of prices.
3. In de meeste jaarrekeningen wordt geen reke­ning
gehouden met veranderingen in het alge­mene
prijsniveau of in specifieke prijzen, totdat
zij hun weerslag hebben gevonden in gereali­seerde
bedragen bij verkoop, dan wel in een op­brengstwaarde
beneden de historische kostprijs
der voorraden. De noodzaak om de tekortko­mingen
van de traditionele verantwoordings­methoden
op te heffen, heeft zich op twee aspec­ten
toegespitst:
(a) fluctuaties in specifieke prijzen;
(b) fluctuaties in het algemene prijsniveau.
Fluctuaties in specifieke prijzen
4. Gedurende de periode waarin goederen en
andere activa in het bezit zijn van een bedrijfs-huishouding,
kunnen fluctuaties in de specifieke
prijzen optreden. De term „specifieke prijzen"
omvat aankoopprijzen (de prijzen die zouden
moeten worden betaald om de activa te vervan­gen)
en verkoopprijzen (de prijzen die de activa
op de markt bij verkoop zouden opbrengen).
Deze prijzen kunnen fluctueren, los van een
fluctuatie in het algemene prijsniveau.
5. Tot de vragen, die door fluctuaties in specifieke
prijzen worden opgeroepen, behoren o.m.:
(a) Dienen activa in de balans te worden ge­toond
tegen historische kosten of tegen
actuele waarde, en hoe dienen de prijs­fluctuaties
in de jaarrekening te worden
verwerkt?
(b) Hoe moet worden gehandeld met prijs­fluctuaties
opgetreden in de periode dat
de activa in het bezit van de bedrijfshuis-houding
waren, indien die activa geduren­de
de verslagperiode zijn verkocht of ver­bruikt?
6. Door een aantal bedrijfshuishoudingen wordt
in de jaarrekening rekening gehouden met ver­hoging
of verlaging van vervangingsprijzen in de
periode waarin de desbetreffende activa in hun
bezit zijn. Deze methode houdt in dat de activa
in de balans tegen de actuele vervangingsprijzen
3. Most financial statements are prepared without
regard either for changes in the general level of
prices, or for changes in specific prices until they
are reflected in the amounts realised by sale of
goods or in the net realisable value of inventories
which have fallen below historical cost. The need
to remedy the shortcomings of the traditional
accounting approach has focused attention on
(a) specific price changes and (b) changes in the
general level of prices.
Specific Price Changes
4. The specific prices of goods or other assets
held by an enterprise may change while such
assets are held. The expression "specific prices"
includes buying prices (the prices that would
have to be paid to replace the assets) and selUng
prices (the prices the assets would command on
the market if offered for sale). These piices may
change whether or not there is a significant
change in the general level of prices.
5. The questions posed by changes in specific
prices include:
(a) should assets held at the balance sheet
date be presented at historical cost or at a
current value, and how should the changes
in prices be reflected in the financial
statements?
(b) for assets sold or consumed during the
accounting period, how should changes
in prices of those assets while they were
held be dealt with in the financial state­ments?
6. A number of enterprises prepare financial
statements that recognise both increases and
decreases in the replacement prices of assets while
they are held. That practice involves the pre­sentation
of assets in the balance sheet at their
current replacement prices, the recognition
Bijvoegsel bij discussie-ontwerp 6 van het
International Accounting Standards Committee
(E6: Behandeling van prijsfluctuaties)
9 nederlands instituut van
registeraccountants
orde ingesteld
bij wet van 28 juni 1962
Begeleidende notitie
Verwerking in de jaarrekening van de gevolgen van prijsfluctuaties is van wezenlijke
betekenis voor het geven van een juist beeld van resultaat en vermogen. Het bijgaande
ontwerp van het lASC snijdt dan ook een belangrijk onderwerp aan. Het ontleent zijn
belang niet slechts aan de afwijzing van informatie die uitsluitend op de historische kost­prijs
is gebaseerd, maar ook en vooral aan de aanzet die wordt gegeven voor een inter­nationale
discussie over daarvoor in de plaats tredende waarderingsgrondslagen.
In Nederland hebben zowel bedrijfseconomie en accountancy als het bedrijfsleven zich
langdurig met het onderwerp beziggehouden. Het bestuur van het Nederlands Instituut
van Registeraccountants gaat dan ook gaarne in op de uitnodiging, vervat in par. 14
van het lASC-ontwerp, om nadere uitspraken te doen over de methoden van verwerking
van prijswijzigingen, die in de par. 16, 17 en 18 van het ontwerp in nog zeer algemene
bewoordingen aan de orde zijn gesteld.
De begeleidende notitie is voorbereid door de Commissie van advies inzake jaarver­slaggeving
van het NIVRA.
I. In Nederland is reeds in de twintiger jaren een bedrijfseconomische theorie ont­staan
waarin, met het oogmerk zoveel als mogelijk is door middel van de toepas­sing
van theoretische normen de continuïteit van de onderneming te verzekeren,
de twee belangrijkste conclusies waren:
— dat de kostprijs diende te worden bepaald op basis van de vervangingswaarde
van de verbruikte produktiemiddelen, en
— dat de winst op diezelfde actuele basis diende te worden bepaald.
nura
Teneinde een getrouw inzicht te geven in het geïnvesteerde eigen vermogen werd,
welhaast natuurlijkerwijze, de norm ontwikkeld dat ook de balanswaardering op
diezelfde actuele leest diende te zijn geschoeid.
Een aantal Nederlandse ondernemingen is in de loop van tijd tot toepassing van
de vervangingswaarde in de jaarrekening overgegaan.
Het Tripartite Overleg heeft (in zijn Voorontwerp van beschouwingen naar aan­leiding
van de Wet op de Jaarrekening van Ondernemingen, aflevering nr. 3, van
30 juni 1975) uitgesproken verbruiksbepaling zowel op basis van historische prijzen
als op basis van de actuele waarde aanvaardbaar te achten, daaraan toevoegende:
„Indien er een belangrijke afwijking bestaat tussen de verbruiksbepaling op basis van historische
prijzen en een verbruiksbepaling op basis van actuele prijzen dient hierover informatie te
worden verstrekt."
Het zal dan ook duidelijk zijn, dat het NIVRA-bestuur sterke adhaesie be­tuigt
met par. 16 van het lASC-ontwerp, die vraagt om op actuele waarden
gebaseerde informatie in de jaarrekening.
Ondanks krachtige pleidooien is een vermogens- en winstbepaling op basis van de
vervangingswaardetheorie in Nederland slechts op beperkte schaal en in het buiten­land
in het geheel niet tot praktische toepassing gekomen. Wel is, toen de krachtige
inflatie van de laatste jaren de ontoereikendheid van de jaarrekening op basis van
historische kostprijzen steeds duidelijker aantoonde, in het buitenland een andere
weg ingeslagen: „general purchasing power accounting" (g.p.p.a.), een herrekening
van de historische-kostenj aarrekening met behulp van een algemene koopkracht­index.
De mogelijkheid van aanvullende informatie op g.p.p.a.-basis, die met name is
bepleit door de Financial Accounting Standards Board in de VS en door het
Accounting Standards Steering Committee in het VK,wordt geboden in par. 17
van het lASC-ontwerp.
Het NIVRA heeft ernstige bedenkingen tegen de methode van g.p.p.a.,
hoofdzakelijk omdat de specifieke prijswijzigingen waaraan de activa van de
individuele ondernemingen bloot staan slechts in toevallige uitzonderings­gevallen
samenvallen met een algemene koopkrachtindex. G.p.p.a.-informatie
is als regel niet waardevol en niet doelmatig voor de specifieke onderneming
en evenmin relevant voor het inzicht van de gebruikers van jaarrekeningen
Recente ontwikkelingen laten overigens zien dat deze opvatting ook in het buiten­land
meer en meer gedeeld wordt. Nadat eerder in 1975 de accountantsorganisaties
van Duitsland en Australië ontwerpen hadden gepubliceerd, die een voorkeur voor
actuele-waardcmethoden behelzen, hebben zich onlangs in het VK de regerings-commissie-
Sandilands en in de VS de Securities and Exchange Commission in
gelijke zin uitgesproken.
III. Bij de huidige inflatie is het eigen vermogen van ondernemingen blootgesteld aan
het risico van een aanzienlijke koopkrachterosie.
In dit verband is de in par. 18 van het lASC-ontwerp aangesneden mogelijkheid
tot combinatie van elementen van actuele-waardetoepassing enerzijds en g.p.p.a.
anderzijds reeds in 1974 binnen het NIVRA onder de loep genomen, toen de Britse
accountantsorganisaties de introductie van g.p.p.a. overwogen. In het contact met
deze organisaties (zie „de Accountant", juni 1974) is, bij wijze van voorbeeld van een
dergelijke combinatie, de vorm gesuggereerd van het onderstaande overzicht, dat
als aanvullende informatie zou kunnen worden gevoegd bij een jaarrekening op
basis van vervangingswaarde.
Winst op actuele basis a
Gedurende het jaar gerealiseerde waardestijging van voorraden en duurzame
produktiemiddelen h
Winst op historische basis c
Toe- of afname gedurende het jaar van de ongerealiseerde waardestijging d
Toename van het eigen vermogen bepaald op actuele basis e
Eigen vermogen op actuele basis aan het begin van het jaar f
Idem, doch herrekend met de mutatie in een algemene index gedurende het
jaar g
Benodigd voor de instandhouding van de algemene koopkracht van het eigen
vermogen h
Overschotjtekort i
Het overzicht geeft ten behoeve van daarin geïnteresseerden aan, in hoeverre de
koopkracht van het vermogen in algemene zin in stand is gebleven door de winst­capaciteit
van de onderneming en door de waardestijging van haar specifieke
produktiemiddelen. Dit geschiedt op een rechtstreekse en in vergelijking met
g.p.p.a. veel minder gecompliceerde wijze: door toepassing van een algemene
index op het eigen vermogen.
Daarnaast is van betekenis, dat in het overzicht de totale aanwas van het eigen
vermogen — winst op actuele basis + gerealiseerde waardestijging + ongereali­seerde
waardestijging — wordt aangegeven (in post e).
Enkele vraagpunten zijn
— of het gewenst is de winst op historische basis (post c) als tussenstap expliciet
te tonen; in het overzicht is deze vorm gekozen in verband met overeenkomstige
bepalingen in een ontwerp-richtlijn van de EEG;
•— en, in samenhang hiermede of het doelmatig is de gerealiseerde en ongereali­seerde
vermogensaanwas (posten b en d) gescheiden te tonen; in dit verband zij
opgemerkt dat het Tripartite Overleg in het Voorontwerp van beschouwingen,
aflevering nr. 3, heeft aanbevolen om ingeval herwaarderingen zijn toegepast:
„in de toelichting tot uitdrukking te brengen in hoeverre de herwaarderingsreserve gerealiseerd
is".
Het overzicht beoogt niet meer dan te wijzen op een methode —• naast mogelijke
andere methoden — waarbij een element van g.p.p.a. wordt gecombineerd met de
toepassing van de vervangingswaarde.
Het NIVRA wil de publikatie van het lASC-ontwerp „Behandeling van
prijsfluctuaties" gebruiken om aan het overzicht en de eraan ten grondslag
liggende overwegingen ruimere bekendheid te geven.
Dit impliceert echter niet dat het reeds tot een eindoordeel zou zijn gekomen
ten aanzien van de wenselijkheid van het opnemen van bedoeld overzicht in
de jaarrekening.
Het NIVRA-bestuur nodigt belangstellenden uit van hun zienswijze blijk
te geven, zowel op de betekenis van de in het overzicht gegeven informatie
als op de in dat verband verder aangesneden vragen.
Reacties en commentaar kunnen worden gezonden naar:
NIVRA, Mensinge 2, postbus 7984, Amsterdam-ioii.
januari 1976
•
worden opgenomen, dat de gevolgen van wijzi­gingen
in die prijzen rechtstreeks in het eigen
vermogen worden verwerkt en dat verkochte of
verbruikte hoeveelheden in de resultatemeke-ning
worden opgenomen tegen de actuele ver­vangingsprijzen.
Deze methode wordt aanbevo­len
in de plaats vanhethistorische-kostenstelsel;
hetzelfde geldt voor sommige andere methoden,
waarbij verhoging of verlaging van verkoopprij­zen
van activa gedurende de periode waarin zij
zijn aangehouden tot uitdrukking wordt ge­bracht.
•
Fluctuaties in het algemene prijsniveau
7. Traditioneel worden jaarrekeningen in geld-eenheden
opgesteld. In tijden van inflatie of de­flatie
verandert de waarde van de geldeenheid —
zijn algemene koopkracht daalt (inflatie) of stijgt
(deflatie). De instabiliteit van de geldeenheid in
termen van algemene koopkracht heeft geleid
tot de vraag of voortgegaan moet worden met
het opstellen vanjaarrekeningen in geldeenheden
zonder aandacht voor de wijzigingen in de alge­mene
koopkracht van de geldeenheid.
8. Er is voorgesteld van bedrijfshuishoudingen
te verlangen dat zij aanvullende financiële over­zichten
verstrekken die zijn uitgedrukt in een­heden
van een bepaalde hoeveelheid algemene
koopkracht, in plaats van in geldeenheden. De
hoeveelheid algemene koopkracht wordt gedefi­nieerd
als de algemene koopkracht van de geld-
^—eenheid op een gegeven tijdstip. Alle posten in
^^deze aanvullende financiële overzichten zouden
in termen van algemene koopkracht moeten
worden weergegeven.
Een aantal ondernemingen heeft deze voorstellen
aanvaard.
Het antwoord op het vraagstuk van de prijs­fluctuaties
9. Jaarrekeningen die bedoeld zijn om een ant­woord
te geven op het vraagstuk van de prijs­fluctuaties
zouden op een aantal verschillende
manieren kunnen worden opgesteld.
directly in owners' equity of the effects of changes
in those prices, and the recognition in the income
statement of current replacement prices of assets
sold or used. That practice and others, including
some that involve recognition of increases and
decreases in selling prices of assets during the
period they are held, have been advocated for
adoption in place of the historical cost system.
Changes in the General Level of Prices
7. Financial statements are traditionally stated
in units of money. During inflation or deflation,
the value of a unit of money changes—its general
purchasing power decreases (inflation) or in­creases
(deflation). The instability of units of
money in terms of general purchasing power has
led to questions as to whether financial state­ments
should continue to be prepared in terms
of units of money without regard for changes in
its general purchasing power.
8. Proposals have been made for enterprises to
prepare and present supplementary financial
statements stated in units of a specified amount
of general purchasing power rather than in
units of money. The amount of general purcha­sing
power is specified as the general purchasing
power of the unit of money at a given date. All
items in these supplementary financial state­ments
would be stated in terms of general
purchasing power. A number of enterprises have
adopted the proposals.
Responding to the Problem of Changing Prices
9. Financial statements intended to respond to
the problem of changing prices could be prepa­red
in a number of different ways.
•
10. Deze jaarrekeningen zouden kuimen worden
opgesteld in geldeenheden, met gebruikmaking
van actuele waarde in plaats van historische
kosten. Zij zouden fluctuaties in specifieke prijzen
van activa zolang die worden aangehouden, tot
uitdrukking brengen, doch niet de inflatie of
deflatie als zodanig.
11. Jaarrekeningen zouden kunnen worden op­gesteld
op historische-kostenbasis, doch met de
bedragen weergegeven in termen van algemene
koopkracht en niet in geldeenheden. Zij zouden
inflatie of deflatie tot uitdrukking brengen, doch
in het algemeen niet de fluctuaties in specifieke
prijzen van activa zolang die worden aangehou­den.
12. Jaarrekeningen zouden ook kunnen worden
opgesteld op basis van een combinatie van de
kenmerkende eigenschappen van de onder 10 en
11 beschreven stelsels. Zij zouden zowel fluctua­ties
in specifieke prijzen van activa zolang die
worden aangehouden, als inflatie of deflatie tot
uitdrukking brengen.
13. Hoewel er nog geen internationale overeen­stemming
over één systematisch antwoord op
het probleem van de prijsfluctuaties bestaat, is
het lASC tot de conclusie gekomen dat de
informatieve betekenis van jaarrekeningen aan­zienlijk
kan worden vergroot door een antwoord
in overeenstemming met par. 10, 11 of 12,
14. In een aantal landen zijn voorstellen gedaan
voor stelsels die specifieke prijsfluctuaties en
fluctuaties in het algemene prijsniveau tot uit­drukking
brengen of zijn in discussie bij de
organisaties die zich bezighouden met standaar­den
voor jaarrekeningen. Op de bijlage zijn de
formele voorstellen, gedaan in landen waar lASC-leden
gevestigd zijn, gereleveerd. Hierbij zijn ge­gevens
verstrekt over de huidige stand van de
voorstellen en over de verkrijgbaarheid van
exemplaren ervan. Het IA SC dringt er bij andere
accountantsorganisaties op aan eveneens voor­stellen
ter zake te formuleren.
10. Financial statements could be prepared in
units of money using a current value system in
place of the historical cost system. These finan­cial
statements would recognise changes in
specific prices of assets while they are held but
would not recognise inflation or deflation as such.
11. Financial statements could be prepared on
the basis of the historical cost system but with
the amounts stated in terms of general purcha­sing
power and not in units of money. These
financial statements would recognise inflation or
deflation but in general would not recognise^^
changes in specific prices of assets while they a r e ^^
held.
12. Financial statements could be prepared by
combining features of each of the systems
described in paragraphs 10 and 11. These finan­cial
statements would recognise both changes in
specific prices of assets while they are held and
inflation or deflation.
13. Although there is not yet international
agreement on a single systematic response to the
problem of changing prices, the Committee has
concluded that a considerable improvement in
information provided by financial statements
would result from a response in accordance with
paragraph 10, 11 or 12.
14. The accounting standard setting bodies in 3.g^
number of countries have issued, or are discus-^^
sing, proposals for systems which reflect specific
price changes and changes in the general level of
prices. The formal proposals so far issued in
lASC Member countries are included in the
Appendix. Information about the present status
of the proposals and availability of copies is also
presented. The Committee urges other account­ancy
bodies to formulate proposals on this
subject.
Internationale Standaard
^Nr....
De Internationale Standaard Nr. .. omvat
de paragrafen 15 t/m 20 van deze Uitspraak.
Deze Standaard dient te worden gelezen in
samenhang met de paragrafen 1 t/m 14 van
deze Uitspraak en met het Voorwoord bij de
Uitspraken omtrent Internationale Stan­daarden.
Behandeling van prijsfluc­tuaties
15. Bedrijfshuishoudingen dienen in hun jaar­rekening
informatie te verstrekken die een syste­matisch
antwoord bevat op de vraagstukken van
veranderingen in specifieke prijzen of op die van
•
veranderingen in het algemene prijsniveau of op
beide problemen. De gekozen en toegepaste
methode dient te worden uiteengezet.
16. Informatie die een systematisch antwoord
bevat op veranderingen in specifieke prijzen dient
te bestaan uit een jaarrekening waarin de balans
en de resultatenrekening actuele prijzen weer­geven.
17. Informatie die een systematisch antwoord
bevat op veranderingen in het algemene prijs­niveau
dient te bestaan uit een jaarrekening
waarin alle bedragen zijn weergegeven in een
eenheid die gedefinieerd is in termen van alge­mene
koopkracht van het geld per de balansdatum.
18. Informatie die een systematisch antwoord
bevat zowel op veranderingen in specifieke prijzen
als op veranderingen in het algemene prijsniveau
•
dient te bestaan oit een jaarrekening die de ken­merkende
eigenschappen van de onder 16 en 17
bedoelde stelsels combineert.
19. De onder 16,17 en 18 bedoelde informatie kan
als aanvullende informatie worden verstrekt in
welk geval zij in verkorte vorm kan worden ge­geven.
20. Deze Internationale Standaard geldt voor
jaarrekeningen over boekjaren beginnende met of
n a . . . . (zie Aantekening in het hoofd van de
Inleiding).
International Accounting
Standard No....
International Accounting Standard No. ..
comprises paragraphs 15-20 of this State­ment.
The Standard should be read in the
context of paragraphs 1-14 of this State­ment
and of the Preface to Statements of
International Accounting Standards.
Accounting Treatment of
Changing Prices
15. Enterprises should present in their financial
statements information that represents a syste­matic
response to specific price changes or to
changes in the general level of piices, or to both.
The response which has been adopted should be
explained.
16. Information that represents a systematic
response to specific price changes should consist
of financial statements in which the balance sheet
and the income statement reflect current prices.
17. Information that represents a systematic
response to changes in the general level of prices
should consist of financial statements in which all
amounts are stated in a unit defined in terms of the
general purchasing power of money at the balance
sheet date.
18. Information that represents a systematic
response to both specific price changes and changes
in the general level of prices should consist of
financial statements combining features of each
of the systems referred to in paragraphs 16 and 17.
19. The information referred to in paragraphs
16, 17 and 18 may be presented as supplementary
information, in which event, it may be in a con­densed
form.
20. This International Accounting Standard be­comes
operative for financial statements covering
periods beginning on or after....
(Note: See headnote to the Introduction).
Appendix
Publications in Diff'erent Countries on the
Accounting Treatment of Changing Prices
(at 10 October 1975)
Australia
Preliminary Exposure Draft, "A Method of
Accounting for Changes in the Purchasing
Power of Money", AustraUan Accounting
Research Foundation, 49 Exhibition Street,
Melbourne, Vic. 3000 (issued December 1974 —
comments due 31 December 1975)
Preliminary Exposure Draft, "A Method of
Current Value Accounting", Australian Ac­counting
Research Foundation, 49 Exhibition
Street, Melbourne, Vic 3000 (issued June 1975—
comments due 31 december 1975)
An Evaluative Paper, "A Comparison of
Accounting Measurement Systems", Australian
Accounting Research Foundation, 49 Exhibition
Street, Melbourne, Vic. 3000 (issued september
1975)
Canada
Exposure Draft, "Accounting for Changes in the
General Purchasing Power of Money", Canadian
Institute of Chartered Accountants, 250 Bloor
Street East, Toronto (issued July 1975—com­ments
due 31 December 1975)
Germany
Draft Recommendation, "Accounting for the
Purpose of Maintaining the 'substantialistic
value' of an Enterprise", Institut der Wirt-schaftspriifer
in Deutschland e.V., 4 Diisseldorf
30, CeciUenallec 36 (issued 15 December 1974)
Mexico
Exposure Draft, "Proposal for Restatement of
Financial Statements for Changes in the General
Price Level", Institute Mexicano de Contadores
Publicos, Danubio 80, 4° Piso, Mexico 5 (issued
September 1975—comments due December 1976)
Netherlands
Exposure Draft, "Considerations on the act on
annual accounts, part 3, chapter IVa.l: Methods
for the determination of results". Tripartite
Committee of the Nederlands Instituut van
Registeraccountants, Federation of Enterprises
and Trade Unions, available from Mensinge 2,
Postbus 7984, Amsterdam 1011 (comments duel
31 December 1975).
Considerations on the act on annual accounts,
part 1, Chapter la: Introduction, Tripartite Com­mittee
of the Nederlands Instituut van Register-accountants,
Federation of Enterprises and
Trade Unions, available from Mensinge 2, Post-bus
7984, Amsterdam 1011
New Zealand
Exposure Draft, "Statement of Standard Ac­counting
Practice No. 10: Accounting for
Changes in the Purchasing Power of Money",
New Zealand Society of Accountants, P.O. Box
10046, WelUngton (issued March 1975)
South Africa
Discussion Paper, "Accounting for Inflation and
Other Changes in Price Level", The National
Council of Chartered Accountants (S.A.), P.O.(
Box 964, Johannesburg 2000 (issued January
1975)
United Kingdom and Ireland
Provisional Statement of Standard Accounting
Practice No. 7: "Accounting for Changes in the
Purchasing Power of Money", available from
Chartered Accountants' Hall, Moorgate Place,
London E.C.2. (issued May 1974)
Working Guide to the Accounting Procedures,
"Accounting for Inflation, part 1: text, part 2:
tables". The Institute of Chartered Accountants
in England & Wales, Chartered Accountants'
Hall, Moorgate Place, London E.C.2. (issued
1973)
Report of the Inflation Accounting Committee,
F.E.P. Sandilands, Chairman, Her Majesty's
Stationery Office, London (issued September
1975) ^
United States of America
Exposure Draft, "Financial Reporting in Units of
General Purchasing Power", Financial Account­ing
Standards Board, High Ridge Park, Stam­ford,
Conn. 06905 (issued 31 December 1974)
Proposed Amendment to Regulation S-X,
"Disclosure of certain replacement cost data in
notes to financial statements", Securities and
Exchange Commission, Washington, D.C. 20549
(issued 21 August 1975—comments due 31
January 1976)
SECURITIES AND EXCHANGE COMMISSION
Washington, D.C. 20549
SECURITIES ACT OF 1933
Rel. No. 5695/March 23, 1976
SECURITIES EXCHANGE ACT OF 1934
Rel. No. 12240/March 23, 1976
PUBLIC UTILITIES HOLDING COMPANY ACT OF 1935
Rel. No. 19437/March 23, 1976
ACCOUNTING SERIES
Rel. No. 190/March 23, 1976
NOTICE OF ADOPTION OF AMENDMENTS TO REGULATION S-X
REQUIRING DISCLOSURE OF CERTAIN REPLACEMENT COST DATA
A. General Statement
In Securities Act Release No. 5608 issued August 21,
1975, the Commission proposed for comment amendments to
Regulation S-X which would require footnote disclosure
of certain financial data regarding current replacement
cost. These proposals were designed to enable investors
to obtain more relevant information about the current
economics of a business enterprise in an inflationary
economy than that provided solely by financial statements
prepared on the basis of historical cost. More than 350
letters of comment have been received on the proposals
and after giving these comments careful consideration,
the Commission has determined to adopt the proposals
in somewhat revised form. In addition, the Commission
has decided to create an advisory committee to assist its
staff in providing guidance to registrants in the problems
of implementing this new rule.
The new rule as adopted requires registrants who have
inventories and gross property, plant and equipment which
aggregate more than $100 million and which comprise more
than 10% of total assets to disclose the estimated current
replacement cost of inventories and productive capacity
at the end of each fiscal year for which a balance sheet
is required and the approximate amount of cost of sales
and depreciation based on replacement cost for the two
most recent full fiscal years. In addition, registrants
are required to disclose the methods used in determining
these amounts and to furnish any additional information
of which management is aware and believes is necessary to
prevent the information from being misleading. This
2 5695
information may be presented either in a footnote to
the financial statements or in a separate section of
the financial statements following the notes. In either
place, the information may be designated as "unaudited."
In requiring these data, the Commission is aware
that it is requiring companies to make disclosures of
costs which cannot be calculated with precision. They
must be estimated on the basis of numerous assumptions
which may vary over time and from company to company
and through the use of techniques which are not so
fully developed that they can be standardized at the
present time, if ever. This is because estimates of
current replacement cost must be made within the frame­work
of each registrant's economic situation and because
there are difficult conceptual and empirical judgments
which must be made in the light of different specific
factual circumstances in developing the data. Neverthe­less,
the Commission believes that such data are important
and useful to investors and are not otherwise obtainable.
It feels that imprecision, if properly explained, will not
make the data misleading. The Commission encourages
registrants to supplement the required disclosures with
information which management believes will be helpful to
investors in understanding the impact of price changes
and other current economic conditions on reported results.
In recognition of the imprecise nature of the data,
the Commission is proposing for comment a "safe harbor"
rule designed to recognize in a rule the Commission's
view that if such data have a reasonable basis, are pre­pared
with reasonable care and in good faith and are
presented with adequate disclosure the data do not con­stitute
an "untrue statement of a material fact" or a
"manipulative, deceptive or fraudulent device."
Decision not to Delay
The Commission was urged by many commentators to
delay the adoption of rules (or at least the effective
date) until the means of compliance with the rules could
be spelled out with precision. The Commission has con­cluded
that such delay is not appropriate in general,
although it has permitted a one year delay in effective­ness
of the rule for mineral resources in the extractive
industries. This was done in recognition of the particu­larly
severe implementation problems for such assets and
in the light of the expressed willingness of a leading
trade association in the largest of these industries to
undertake a major research effort within this year to
resolve such problems. In addition, a one year delay
3 5695
has been permitted in effectiveness for foreign assets
located outside the North American continent and the
European Economic Community if certain specific disclo­sures
relating to such assets are made.
The Commission's judgment that delay is not appro­priate
is based on a number of factors. First, it
believes that under current economic conditions, data
about the impact of changes in the prices of specific
goods and services on business firms is of great
significance to investors in developing an understanding
of the current operations of any firm. While the current
general rate of inflation has been reduced from 1974
levels, it is still at a level such that unsupplemented
historical cost based data do not adequately reflect
current business economics. Further, in an inflationary
economy specific costs and prices which may affect
a business change more rapidly than the general price
level. These factors make the impact of delay more
severe than would be the case in a time of price stability.
In addition, as a practical matter, it would never
be possible for the Commission to anticipate every possi­ble
circumstance that may be faced in the application
of this new disclosure rule. This is particularly true
since the rule covers new ground and requires subjective
judgments in its application. Accordingly, the Commission
believes that various approaches taken in implementing
the rule should be viewed as experimental, and that
alternative approaches will be acceptable as long as the
methods used are fully described and are applied in good
faith and with reasonable care. There does not seem to
be any persuasive reason, therefore, to deny these data
to investors while experimentation in alternative tech­niques
takes place.
By requiring full disclosure of the approaches used
and permitting considerable flexibility in the way in
which the data are displayed, the Commission is confident
that it has provided sufficient latitude so that regis­trants
will be able to communicate effectively the meaning
of the data to investors. Registrants may, for example,
present the data in supplemental financial statements,
show estimates in terms of ranges rather than single
figures, and discuss the imprecisions inherent in the
data. They may describe historical relationships between
costs and selling prices, point out the cost savings and
any incremental costs and changed economic lives asso­ciated
with new eauipment, indicate their plans for the
4 5695
replacement or non-replacement of assets, and present
any other information which they believe will assist
investors in understanding the impact of changing
prices and inflation in general on the registrant.
This may include a discussion of possible favorable
effects of inflation on the firm, such as the benefits
from repaying debt in less valuable dollars and the
possible benefits of operating leverage in an infla­tionary
environment.
While certain standards and guidelines for appli­cation
of this rule may be developed after experimen­tation
has taken place, it is highly unlikely that a
totally uniform set of procedures can ever be developed
which will make the implementation of the rule a mechan­ical
process.
Creation of Advisory Committee to Assist in Implementation
Nevertheless, the Commission recognizes that it is
important that registrants receive guidance on imple­mentation
problems and that experience in this regard
is shared. Accordingly, it has determined to appoint
an advisory committee composed of persons working with
the problems of implementation to meet on a regular
basis with the staff of the Commission to consider
problems raised by registrants in complying with the
rule. The composition and procedures of this committee
will be announced shortly.. From these meetings and
from its other experiences in dealing with registrants,
the staff will publish staff accounting bulletins which
set forth its judgments. The first staff accounting
bulletin on this subject which responds to questions
raised in letters of comment on the proposal and to
problems arising from the staff's experience in partic­ipating
in pilot programs by business firms is being
published simultaneously with the issuance of this
release.
In addition to its own efforts, the Commission
believes that it would be useful for industry groups
and associations to consider specialized problems in
the application of replacement cost concepts to their
areas of interest. In this connection, such groups may
undertake to develop specific price indices applicable
to particular classes of assets and suggest uniform
industry-wide reporting approaches. The Commission
staff would be willing to lend such assistance as it
can to such efforts.
5 5695
Analysis of Costs and Benefits
The release which accompanied the proposed rules
specifically requested data as to the cost of compliance.
Many respondents expressed concern about costs, but only
a small number made specific estimates. Those estimates
varied widely, and in general the cost estimates supplied
by companies which had implemented replacement cost
systems or undertaken pilot studies were substantially
below those which had not. This suggests that as companies
take steps to implement the rules adopted herein, they
will find that the cost of compliance will be less than
that estimated. Nevertheless, the Commission recognizes
that the cost of implementing this rule will be signi­ficant,
particularly in the first year of preparing
the necessary data. It also seems clear that the cost
will be proportionately higher for small companies with
less sophisticated accounting systems.
The Commission has carefully considered the cost
of implementation and weighed it against the need of
investors for replacement cost information. It has
concluded that in the case of companies of large size
which generally have the largest public investor interest,
the data are of such importance that the benefits of
disclosure clearly outweigh the costs of data preparation.
In the case of smaller companies where the cost burden
is proportionately greater and the extent of public
investor interest is proportionately less, the balance
between economic costs and benefits is less clear.
Accordingly, the Commission has determined initially
to exempt from the rule companies whose inventories
and gross property, plant and equipment aggregate less
than $100 million. While it urges such companies to
make appropriate disclosure of the effect of specific
price changes and inflation in general on their opera­tions,
it is not at this time requiring them to make
the specific disclosure required by this rule. As
experience is gained with the costs of implementing
the rule and the benefit of the information to investors,
the Commission will consider the desirability of elimi­nating
or amending the exemption.
In addition, the Commission has concluded that
companies whose inventories and gross properties comprise
less than 10% of total assets need not make the disclosure
since in the case of such companies the effects of such
disclosure on financial statements would generally be
immaterial.
6 5695
Inclusion of Data in Financial Statements and Auditor
ResponsibiTIty
The Commission also asked for specific comment on
whether the required data should be audited. Most
commentators suggested that due to both cost considera­tions
and the lack of articulated standards, it would
be undesirable to require the replacement cost informa­tion
to be audited. Many advocated that the data be
removed from the financial statements and included
elsewhere in annual reports and filings.
In response to these comments, the Commission has
concluded that the required data need not be audited
and it accordingly will permit the required information
to be labeled "unaudited." It does not believe, however,
that the information should be removed from the financial
statements. As it has previously stated, 1/ it believes
that significant financial disclosures about business
operations during a period should generally be included
in the financial statements for that period, and it does
not see any compelling reasons for excluding this infor­mation.
In a business world characterized by uncertainty,
it is necessary to recognize that many estimates based
on subjective judgments must be included in financial
statements and that appropriate means of describing the
uncertainties and the lack of precision in the data must
be found. 2/
While the original proposal required that the data
be displayed in a footnote, the Commission recognizes
that in some circumstances the required data when supple­mented
by additional disclosures explaining the basis
for its preparation and other information deemed appro­priate
by management may be of considerable length and
include substantial data. Both because of its length
and its nature registrants may feel that it should not
be included in the notes to the financial statements.
Accordingly, the adopted rule permits the disclosures
either in the footnote or in a separate section of
the financial statements which follows the notes and
is appropriately labeled. If such a separate section
is used, a brief cross reference in the notes (such
as in the note on accounting policies) would be
appropriate.
T7 Accounting Series Release No. 177
1/ Accounting Series Release No. 166
5695
The unaudited footnote or separate section of the
financial statements containing the data will be a part
of financial statements reported on by independent
accountants. Accordingly, the independent accountant
will be associated with the replacement cost information
even though it is unaudited. The Commission urges the
Auditing Standards Executive Committee of the American
Institute of Certified Public Accountants to develop
appropriate standards applicable to the auditor in
the case of such association.
Non-Preemption of Financial Accounting Standards Board
A number of those commenting upon the proposal
expressed concern that the rules if adopted would
preempt the Financial Accounting Standards Board (FASB)
and possibly the conclusions of the Commission's general
study of financial disclosure now under way. The
Commission does not believe that these concerns
are merited.
In December 1974, the FASB issued an exposure draft
of a statement which would require financial statements
to include supplemental data in which historical costs
were adjusted for changes in the general price level.
In the Commission's proposal, it noted that general
price level adjustments might be used either with
historical cost or current replacement cost financial
data. Accordingly, it did not and does not view its
proposal as competitive with that of the FASB. In fact,
in implementing the Commission's rule, some registrants
may wish to use data regarding changes in the general
price level as part of the analysis of reasons for changes
in replacement costs. At the present time, however,
the Commission does not propose to require the presen­tation
of data restated for changes in the general
purchasing power of the monetary unit.
Similarly, the Commission does not believe its
new requirements prejudge any conclusions which may
arise from the FASB's study of the conceptual frame­work
of financial statments. As it noted in its
original proposal, the Commission believes that
fundamental changes in the basic accounting model should
come about only after careful study by the FASB. It
believes that experimentation with replacement cost
information of the sort that will result from the
implementation of this rule will materially assist the
FASB in its study as well as providing meaningful
supplemental disclosure to investors in the interim.
Finally, the Commission does not feel that adoption
of this rule will have any adverse effect on its own
broad study of financial disclosure. One of the reasons
for the study was the concern expressed by some that
8 5695
the Commission's requirements emphasized objective
disclosure to the exclusion of relevant information.
Certainly this rule will give the study group the
opportunity to observe the response of registrants and
investors to a requirement for non-precise subjective
disclosure. The rule will of course be part of the
total framework studied and its adoption at this time
does not exclude it from consideration in the study.
Non-inclusion of Other Current Cost and Value Data
Some commentators on the proposed rule objected to
its partial approach. They suggested that data be
required concerning the current value of other assets
and liabilities and the effect of inflation on monetary
items held by the company. The Commission recognizes
that its rule is a limited one and does not deal either
with all effects of inflation on financial position and
operations, or with the current value of all assets and
liabilities. Its primary objective, as articulated in
the adopted rule, is to provide investors with meaningful
additional information not otherwise available about the
current economics of a business as a supplement to
historical cost data. A secondary objective is to
provide data about the current cost of inventories and
productive capacity at the balance sheet date. These
are the principal operating assets of many businesses.
It is recognized that replacement cost does not always
measure the current economic value of such assets, but
in most cases it is a reasonable approximation.
The Commission views its rule as a first step in a
process of providing more meaningful disclosure about
current economic costs and values to investors. It
believes that the rule will encourage meaningful experi­mentation
with the various approaches to providing such
information, and as noted above it will assist the FASB
in addressing the broad conceptual and practical issues
involved.
The Commission also believes that the rule will
provide investors with significant data now unavailable
about the effect of current economic conditions on the
business. The effect of inflation on monetary assets
and liabilities can be approximated from data now
publicly available, and the current market value of
marketable securities portfolios is required to be dis­closed.
With the additional data provided as a result
of this rule, analysts and investors should be able to
develop a number of different methods of analyzing
economic results, such as estimating the return on
new investment, calculating rates of return on capital
based on varying assumptions and developing alternative
measures of economic results.
9 5695
The Commission cautions investors and analysts
against simplistic use of the data presented. It inten­tionally
determined not to require the disclosure of the
effect on net income of calculating cost of sales and
depreciation on a current replacement cost basis, both
because there are substantial theoretical problems in
determining an income effect and because it did not
believe that users should be encouraged to convert the
data into a single revised net income figure. The data
are not designed to be a simple road map to the deter­mination
of "true income." In addition, investors must
understand that due to the subjective judgments and the
many different specific factual circumstances involved,
the data will not be fully comparable among companies
and will be subject to errors of estimation.
Legal Exposure of Registrants
Finally, commentators expressed concern about the
possible legal liabilities to which they would be
exposed as a result of including data based on subjective
judgments and estimates. While the Commission believes
that registrants are protected under the law as it now
exists if such data have a reasonable basis, are prepared
with reasonable care and in good faith and are accompanied
by disclosure of the basis of their calculation and the
imprecisions inherent therein, it has determined to pro­pose
an amendment to Rule 3-17 to make this clear. This
proposal is being issued for comment (in Securities Act
Release No. 5696) simultaneously with the adoption of
these amendments to Regulation S-X.
Effect on Competition
The Commission has considered the impact which the
foregoing amendments to Regulation S-X would have upon
competition and has concluded that the preparation and
disclosure of replacement cost information of the type
in question to the public, including registrants' com­petitors,
will not significantly burden competition.
In addition, the Commission has concluded that requiring
these disclosures only by those companies whose inven­tories
and gross property, plant and equipment aggregate
$100 million or more, and whose total inventories and
gross property, plant and equipment are 10% or more of
its total assets, will not significantly burden the
ability of such companies to compete with those which
do not meet these criteria. In any event, the Commission
has determined that any possible resulting burden will
be far outweighed by, and is necessary and appropriate
to achieve, the important benefits to investors discussed
herein.
10 5695
Effective Date of Regulation S-X Amendments
The Commission has determined to make Rule 3-17 of
Regulation S-X effective for financial statements
covering fiscal years ending on or after December 25,
1976, with the exception that it shall not apply
to the mineral resource assets of companies engaged
in the extractive industries prior to fiscal years
ending on or after December 25, 1977, nor shall it
apply to the assets located outside the North American
continent and the countries of the European Economic
Community prior to fiscal years ending on or after
December 25, 1977, provided that the historical cost
and a description of any such assets excluded from
the supplemental replacement cost data are disclosed.
B. Amendments Adopted
Regulation S-X.
• * * * *
Rule 3-17. Current Replacement Cost Information. (New rule)
Statement of Objectives.
The purpose of this rule is to provide information
to investors which will assist them in obtaining an
understanding of the current costs of operating the
business which cannot be obtained from historical cost
financial statements taken alone. Such information will
necessarily include subjective estimates and it may be
supplemented by additional disclosures to assist investors
in understanding the meaning of the data in particular
company situations. A secondary purpose is to provide
information which will enable investors to determine
the current cost of inventories and productive capacity
as a measure of the current economic investment in
these assets existing at the balance sheet date.
Exemption. This rule shall not apply to any
person where the total of inventories and gross pro­perty,
plant and equipment (i.e., before deducting
accumulated depreciation, depletion and amortization)
as shown in the consolidated balance sheet at the
beginning of the most recently completed fiscal year
is less than $100 million or where the total of
inventories and gross property, plant and equipment
is less than 10 percent of the total assets of the
person as shown in the consolidated balance sheet
at the beginning of the most recently completed
fiscal year.
The information set forth below shall be shown in a
note to the financial statements or as part of a separate
11 5695
section of the financial statements following the notes.
The note or the separate section may be designated
"unaudited."
(a) The current replacement cost of inventories
at each fiscal year end for which a balance sheet is
required shall be stated. If current replacement
cost exceeds net realizable value at that date, that
fact shall be stated and the amount of the excess
disclosed.
(b) For the two most recent fiscal years, state
the approximate amount which cost of sales would have
been if it had been calculated by estimating the current
replacement cost of goods and services sold at the times
when the sales were made.
(c) State the estimated current cost of replacing
(new) the productive capacity together with the current
depreciated replacement cost of the productive capacity
on hand at the end of each fiscal year for which a balance
sheet is required. For purposes of this rule, assets
held under financing leases as defined in Rule 3-16(q)
shall be included in productive capacity. In the case
of any major business segments which the company does not
intend to maintain beyond the economic lives of existing
assets, the disclosures set forth in Rules 3-17(c) and
(d) are not required provided full disclosure of the
facts, amounts and circumstances is made.
(d) For the two most recent fiscal years, state
the approximate amount of depreciation, depletion and
amortization which would have been recorded if it were
estimated on the basis of average current replacement
cost of productive capacity. For purposes of this
calculation, economic lives and salvage values
currently used in calculating historical cost depre­ciation,
depletion or amortization shall generally
be used. For assets being depreciated, depleted or
amortized on a time expired basis, the straight-line
method shall be used in making this calculation. For
assets depreciated, depleted or amortized on any other
basis (such as use), that basis shall be used for
this calculation.
(e) Describe the methods used in determining the
amounts disclosed in items (a) through (d) above.
Describe what consideration, if any, was given in
responding to items (a) and (b) to the related effects
on direct labor costs, repairs and maintenance, utility
and other indirect costs as a result of the assumed
replacement of productive capacity. Where the economic
lives or salvage values currently used in historical
cost financial statements are not used in (d) above, an
explanation of other bases used and the reasons therefor
12 5695
shall be disclosed. If depreciation, depletio