Is de balans goed?

              Is de Balans goed?
HANDLEIDING
v-oor KOOFIvIKIDB^Er
— EN ^—
tatalöÉrs van llaaniloö/8 ïenfiootetiappeo,
TOT HET NAZIEN VAN
Balansen en Winst- en Verliesrekeningen
DOOK
W. C. KELDER,
Leeraar M. O. Boekhouden. HoofdboeJcbouder bij de
Verzekerinffbazilc „X>e Nederlanden."
Regelen
omtrent het gebruik der boekerij van het Nederlands Insti­tuut
van Accountants, vastgesteld In de bestuursvergadering
van 5 Mei 1948.
1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van
de bibliotheek gebruik maken.
2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan
op aanvraag worden verlengd.
3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen
leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten.
4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uit­geleend;
lopende jaargangen liggen ter inzage.
5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn,
kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden
teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in
de desbetreffende boeken melding gemaakt.
6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen
van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd:
bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd
is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerig­heid
bestaat,
studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen,
op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten
van het Instituut gelden,
personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris
van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden
tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten.
V4 lac .j'^yjd^^ ] i Koninklijk NIVRA
2060 017 1303
Is de Balans goed?
HANDLEIDIN
oor KOOFXvIEDE:!!
EN
TOT HET NAZIEN VAN
Balansen en Winst- en Verliesrekeningen
DOOE
W. C. KELDER,
Leeraar M. O, Boekhouden. Hoofdboekbouder bij de
Verzekeringbank „De Ne derlanden."
*M»M^-
ROTTERDAM.
1896.
f—
Reeds sedert gerulmen tijd hield ik mij bezig met het opsporen
van eenen beknopten en zekeren weg om de Balans en Winst- en
Verliesrekening van eene zaak (welke ook) te controleeren tot ik door
een gelukkig toeval op de gedachte werd gebracht het stelsel toe te
passen dat in dit werkje nader wordt omschreven.
Ik ben van het denkbeeld uitgegaan dit vooreerst loc te possen
op een gewone Koopmanszaak, tei wijl ilc ooit verder Naamlooze Veanoot-schappen
aan dien toets onderwerp, en daar er, zoover mij bekend,
geen werkje in dien zin bestaat en daarover in geen der leerboeken
over lioekhouden iets voorkomt, meende ik te mogen besluiten tot
het in liet licht geven van eene liandlciding ten dienste van Kooplieden
en aandeelhouders van Naamlooze Yennootschappen bij het nazien der
uitgegeven Balansen en Winst- en Verliesrekeningen.
Of het nut kan hebben? volgens mijne meening ja! niet alleen
bij eene particuliere zaak, maar vooral bij Naamlooze Vennootschappen,
immers niet ieder wien de taak van nazien en beoordeeling is opgedragen,
heeft een juist begrip van het verband dat bestaat tusschen de eene
Balans en de voorgaande met de Winst- en Verliesrekening en tevens
van de verschillende vormen waarin activa en passiva voorkomen.
Bovendien zijn er veeltijds financieel geinteresseerden die Balansen
en Winst- en Verliesrekeningen ontvangen en inzien, en zich neder-leggen
bij het uitgebrachte rapport, omdat die rapporteurs, of hun
vertrouwen genieten, of omdat zij nu eenmaal door de meerderheid
zijn gekozen.
Vooral in den laatsten tijd is er veel gesproken en geschreven
omtrent controle der Administratie bij Naamlooze Vennootschappen;
de een wcnscht Staatstoezicht, een ander benoeming van comptabele
personen (accountants) als controleurs; toch zullen er velen zijn die
al waren er particuliere of Staatscontroleurs, zich gaarne op eene
eenvoudige wijze, zelve zoo niet ten volle, dan toeh zooveel mogelijk
wenschen te overtuigen.
Waarom? vertrouwt het publiek de beheerder, Commissarissen of
Commissieleden niet? al diegenen zijn toch aangewezen, tot het
uitvoeren van het bedrijf, toezicht houden op en onderzoeken van de
Administratie en de daarop betrekking hebbende verslagen, voorna­melijk
Balansen en Winst- en Verliesrekeningen.
Bestaat de reden ook daarin dat deze of gene Vennootschap na
schijnbare bloei of wel na een teringachtig voortbestaan eindelijk is
ontbonden ten koste der aandeelhouders, die, of gelokc door in den
beginne ruim genoten procenten, of wel als aangeprezen redmiddel,
hunne gelden liebben gegeven ?
Hoe dan ook er bestaat blijlcbaar geen oprecht vertrouwen, en
toch kon dit zijn wanneer men zich maar eenige moeite wilde geven
tot ontleding der in 't licht gegeven Balansen en Winst- en Verlies­rekeningen.
• p-
Alhoewel niet ieder de methode der Boekliouding kent zooals die
in den regel en vooral bij Naamlooze Vennootschappen wordt toege­past,
zoo zal het, naar mijne meening den aandachtigen lezer niet
moeielijk vallen, in de eerste plaats den inhoud van dit werkje te
begrijpen, en ten anderen, daar waar zijn belang het meebrengt, de
methode van vergelijking en ontleding toe te passen op Balansen van
die zaken waarbij hij financieel betrokken is, en zoodoende een rui­mer
blilc verkrijgen van den toestand der zaak, zoowel van het
geheel als do onderdeelen, terwijl dan het te schenken vertrouwen
meer op eigen onderzoek is gebaseerd.
Volkomen overtuigd dat, evenals bij zooveel anders, ook dit werkje
voor verbetering vatbaar zal blijken te zijn, vlei ik mij toch met een
gunstig onthaal bij mijne vakgenooten, en, dat het voor Aandeelhou­ders
van Naamlooze Vennootschappen en eigenaars van zaken aanlei­ding
mag geven tot toepassing der aangewezen vergelijkingen en
ontledingen, opdat daardoor het vertrouwen in werkelijk soliede
instellingen hechter worde, en tevens bij minder soliede de scheeve
verhoudingen duidelijk aan den dag komen.
DE SCHRIJVER.
Rotterdam 1896.
Wat is Kapitaal? Bezitting; d. w. z. in de boeken en op
de Balans: zuivere bezitting, zijnde datgene wat overblijft
nadat de schulden zijn vereffend; figuurlijk gesproken geschiedt
dit ieder jaar, aan het einde van elk jaar moet volgens het
wetboek van Koophandel worden opgemaakt een Staat of
Balans, waarop moet voorkomen alles wat de Koopman (of
de zaak) bezit, heeft te vorderen, en schuldig is, zoodat het
verschil tusschen deze aangeeft het Vermogen van den Koop­man
(of de zaak).
In zaken van minder omvang past men meesttijds de enkel­voudige
of gewone boekhouding toe en ziet men dus aan het
einde van een boekjaar onmiddellijk of het Vermogen {ka.X)iia.a\)
is toe- of afgenomen, echter niet of dit een gevolg is van
winst of verlies.
Niet zóó dadelijk ziet men de toe- of afname waar de
Boekhouding naar de dubbele methode wordt toegepast, tenzij
men die methode heeft leeren kennen; meermalen toch zal
het blijken, ook bij zaken van minder omvang, dat het ver­mogen
der zaak niet enkel in het woord (hoofd) kapitaal is
begrepen.
Bij zaken waarin slechts enkele personen financieel be­trokken
zijn, wordt geen openbare rekening en verantwoording
geëischt, kunnen dus de firmanten, daar waar zij inlichtingen
wenschen, dit van hem die de Boekhouding voert, vragen;
moeielijker gaat dit echter waar velen bij de zaak betrokken
zijn, waarom dan uit die velen, enkelen gekozen worden om
zich van de waarheid der voorgestelde toestand te overtuigen;
het is hier nu de vraag niet of zij dit met meer of minder
- 6 -
toewijding doen of kunnen doen, maar of er een weg bestaat
om hen tot een gemakkelijke en toch nauwkeurige vervulling
dier taak te brengen zonder dit veel tijd te doen kosten; dat die
weg bestaat zal uit dit werkje blijken en mag het daarom
dan ook wel handleiding genoemd worden.
Het in werking brengen eener zaak vereischt: Kapitaal,
waaronder men voorloopig gelieve te verstaan: Geld;
voor het gemak onderstellen wij met . . . . ƒ 1000.—
te z^n begonnen en te zijn geëindigd met . . - 1100.—
alzoo is üet kapitaal (vermogen) der zaak met . - 100.—
vermeerderd, of, er is gewonnen - 100.—
bestaat nu bij den aanvang der zaak het kapitaal uit meer
bestanddeeleu dan geld, dan zullen aan het einde die be-standdeeleu
meerdere of mindere veranderingen hebben onder­gaan,
doch, de gezamenlijke waarde zal dan weder aan-tooneu
of het kapitaal of vermogen is toe- of afgenomen;
is dus het kapitaal toegenomen met f 1000.— alhoewel de
geldvoorraad minder is aan het einde, dan bij het begin, dan
moeten de overige bestanddeelen zooveel meer in waarde zyu
toegenomen, dat die mindere greZdvoorraad daarin wordt terug­gevonden
zooals hieronder blijkt.
Bij den aanvang eener zaak had men een
kapitaal van f 30.000.—
bestaande uit de volgende deelen; G e l d . . . . - 7 500.—
een Huis - 7.500.—
Effecten - 7.500.-
eu Goederen - 7.500.—
Bij het eindigen der zaak heeft men: Geld f 1.500.—
Huizen - 16.000.—
Effecten - 5.000.—
en Goederen - 8.500.—
makende te zamen f 31.000.— kapitaal;
bij het eindigen der zaak, of, aan het einde van het boekjaar is het
kapitaal ƒ 1.000.— grooter ondanks de geldvoorraad ƒ 6.000.—
minder is; er moet dus een vermeerdering in een ander deel aan­wezig
zijn, en die vinden wij onder het hoofd; Huizen, deze zyn
ƒ8.590.— in waarde vermeerderd, b. v. door aankoop, want eerst
staat vermeld Een huis en daarna Huizen; de waarde vermeerde­ring
is echter f 8.500.— terwijl het geld slechts f 6.000.—
vermindering aanwijst; maar ook de waarde der effecten is
verminderd en wel met de f 2.500.— er is dus van het geld
en de effecten zooveel afgenomen als de huizen hooger staan
en de vooruitgang van het kapitaal bevindt zich op goederen.
Niet altijd wordt een zaak begonnen met enkel bezittingen,
er kunnen ook vorderingen en schulden bestaan; in dat geval
moeten dus zooals reeds is gezegd, de bezittingen en vor­deringen
bij elkaar geteld en van die som de schulden worden
afgetrokken om tot' het kapitaal of vermogen der zaak te
komen; evenals de bezittingen ondergaan ook de vorderingen
en schulden gedurende zeker tijdperk veranderingen; het kan
b. V. zeer goed mogelijk zijn dat aan het einde van zeker
tijdvak, de schulden vermeerderd zijn en toch het kapitaal
vergroot is d. w. z. er winst is gemaakt; ook kan het zijn
dat, ondanks de vorderingen zijn toegenomen en de schulden
verminderd zijn, er toch verlies is geleden.
Wat men bij het begin moet doen om het zuiver vermogen
te leeren kennen, dient ook aan het einde gedaan te worden;
blykt nu dat de som der bezittingen en vorderingen verminderd
met de schulden aan het einde grooter is dan bij den aan­vang,
zoo is er gewonnen, en is het bedrag kleiner dan is
er verloren; (bij de redenering van winst of verlies wordt
verondersteld er bij het kapitaal niets komt dan door winsten
niets afgaat dan door verlies, als gevolg der handelingen van
de zaak).
Om nu na te gaan waar het meerdere of mindere vermo­gen
in bestaat, moeten alle deelen van de bezittingen, vorde­ringen
en schulden vergeleken worden, in hoeverre elk op
zich zelf vermeerderd of verminderd is; de som der vermin­deringen
dient alsdan afgetrokken te worden van de som der
vermeerderingen, en, al naar gelang van bevinding, de
vermeerdering of vermindering der schulden van die der
eerstgenoemde aftrekken of bij tellen; het dan verkregen
resultaat moet gelijk zijn, met het bovengenoemde verschil.
Gesteld eene zaak begint het boekjaar met ƒ 50000.—kapi­taal
en eindigt met/SlOOO.— alzoo ƒ 1000—winst en we vinden:
Geld bij 't begin f 3.000,- bij 't einde f 3 500 —
Huizen . . . , „ ,
Effecten . . . „ „ „
Goederen. . . , , ,
Debiteuren • , , „
af Crediteuren „ , „
begin
Kapitaal •
, 20 000.- , , ,
, 17.000.- , , „
, 25.000.- , , ,
, 3.000.- , , ,
f 68.000.—
, 18.000.- , , ,
einde
. f 50.000.- Kapitaal.
, 19.500.-
, 17.500,—
, 29.500.—
„ 4.000.—
f 74.000.—
, 23.000.-
. f 51.000.—
üit bovenstaande blijkt nu welke veranderingen de Bezit­tingen
en vorderingen hebben ondergaan, alsmede de schulden;
tevens dat, ondanks de schulden met f 5000.— zijn verhoogd,
het Kapitaal (zuiver vermogen) f 1000.— grooter is geworden;
daar gezegd is de vergrooting van het Kapitaal beschouwd
zou worden als te zijn een gevolg van Winst, is dus die
f 1900.— vermeerdering van 't Kapitaal, Winst; maar hoe
ze ontstaan is blijkt niet uit de enkelvoudige methode van
boekhouding.
_ 9 —
Tüt dusverre is van het standpunt uitgegaan dat de gewone
of enkelvoudige boekhouding op zaken werd toegepast, en
zijn dan ook de voorbeelden daarnaar ingericht; er is daarbij
geen sprake van een Balans zooals men die kent in de Dub­bele
Methode, en, zooals voor de ingewijden van zelf spreekt,
ook niet van eene Winst- en Verliesrekening.
Volgens de leer der Boekhouding naar de Dubbele
Methode heeft elke handeling der zaak eene tweeledige
aanteekening noodig en wel: Debet en Credit: heeft dus eene
handeling plaats waarbij een bedrag van ƒ 1.000.— betrokken
is, zal die f 1.000.— tweemalen moeten voorkomen n.l. in
Debet en in Credit; het is tevens geen vereischte dat dit in
één getal is genoemd, in Debet en in Credit; ook niet in
één van beiden maar, de f 1.000.— moet voorkomen zoo­wel
in Debet als in Credit; een paar voorbeelden tot ver­duidelijking:
1°. Voor de zaak wordt een pakhuis gekocht en betaald
met Effecten, dan wordt een hoofd: Pakhuis (straat n°.)
gedebiteerd en het hoofd Effecten gecrediteerd voor
dezelfde som; ^
2°. Voor de zaak wordt Loodwit en Zinkwit gekocht van
de firma DEOOG & C°., alsdan kan een hoofd Loodwit, en
ook een hoofd Zinkwii gedebiteerd worden; terwijl de
firma DROOG & C°. zal gecrediteerd worden in één bedrag
waarvoor Loodwit en Zinkwit te zamen zijn gedebiteerd.
3°, Wanneer de firma DROOG & C°. betaald wordt kan dit
gedeeltelijk per kas en voor 't overige per Kassier geschie­den
; alsdan wordt de firma DROOG & 0°. gedebiteerd voor
het bedrag waarvoor de hoofden (of da rekeningen) Kassa
en Kassier te zamen gecrediteerd worden.
4°. Voor de zaak wordt geld verstrekt onder Hypotheek door
twee personen of firma's eu wel in Contanten en in Pro-
/"""=" fW^^fW^^
- 10 —
messe, alsdan zullen Kassa en te innen Wissels Debet
worden en daartegenover de Hoofden Hypotheek o/G. A
en Hypotheek o/G. B gecrediteerd, beiden te zamen een­zelfde
som vormende in Debet en iu Credit.
Omvede nu bij de Boekhouding naar de Dubbele Methode
het bij elke handeling betrokken bedrag in Debet en ook
in Credit genoemd wordt, volgt daaruit dat men steeds het
evenwicht bewaart; zooals uit vorenstaande voorbeelden op
te merken valt, is het bedrag dat in Debet voorkomt ook
te vinden onder eene andere benaming f hoofd) of (rekening)
in het Credit; of dit uu over twee of meer hoofden ver­deeld
is, of er veel of weinig handelingen hebben plaats
gehad, dit oefent geen invloed uit, het evenwicht moet be­houden
blijven.
De handelingen brengen voortdurend verwisselingen teweeg
van bezittingen, vorderingen en schulden en het doel der
handelingen is: het verkrijgen van Winst; eveuwel verkrijgt
de zaak niet altijd Winst maar heeft ook wel eens Verlies;
terwijl uu het behalen van Winst het vermogen vermeerdert,
en door het lijden van Verlies het vermogen vermindert,
zou het evenwicht, dat in den aanvang der boeking reeds
_. bes!;ond, aan het einde verbroken zijn, ware er niet een
P hoofd (rekening) die, zoowel de Winst als het Verlies op-neemt
en het verschil tusschen. die beiden weder overdraagt
aan, of afneemt van het (vermogen) kapitaal der zaak.
Dat door het behalen van Winst en evenzoo door ge­leden
verlies het evenwicht aan het einde van zeker tijdperk
iu de boeken verbroken zou worden, indien de Winst- en
Verliesrekening daarin niet voorzag, dient duidelijk gemaakt
te worden te meer, omdat oppervlakkig gezien onwillekeurig
gedacht wordt: als elke handeling tweeledig, d. i. in Debet
! en in Credit wordt aaugeteekeud, blijft het bestaande even-
I
t
! • . •
11
wicht behouden, dat dit echter zoo niet is aan he': einde,
bl\)kt uit het volgende:
De zaak opent met f 1000.— Geld
eu . . . . - 1000.— Goedereu,
alzoo aan vermogen (kapitaal) . . . . - 2000.—
volgens de boekhouding naar de dubbele methode verkrijgt
men in de boeken de volgende hoofden (rekeningen).
Kassa Debet f 1000.—. Goedereu Debet f 1000.—, waar­tegenover
geplaatst wordt:
Kapitaal Credit f 2000.—, dat is tweemaal f 1000.— in
't Debet en f 2000.— in 't Credit.
Aan het einde zijn de Goederen verkocht (credit) eu
daarvoor ontvangen f 1100.— aau Geld, dus Goedereu Credit
voor f 1100.— eu Kassa daarvoor Debet zoodat met de ƒ 1000.—
die er was eu de f 1100.— die voor de Goederen outvangeu
is, er / 2100.— aan Geld is, terwijl Kapitaal in het Credit
nog f 2000.— aanwijst, alhoewel toch het evenwicht hij het
hoeken der handelingen niet verloren is, waut toen de Goederen
veikocht zijn is die rekening gecrediteerd en de kas voor het
ontvangen geld gedebiteerd; maar: het Kapitaal is nog steeds
Credit voor f 2000.—, terwijl de Kas Debet is voor/'2100.—.
Wat uu ?
Wauueereentijdvakverstrelseu iseuovergegaau moet worden
tot het opmaken, der Balaus (dat is, het verbroken evenwicht
herstellen) doet men dit door eerst na te gaan wat nog aan­wezig
is van datgene wat als Bezitting aanwezig was om,
(figuurlijk gesproken) die waarde ove;-te(i7-a(7e)iaau lietuieuwe
tijdvak, eu dat in de creditzijde aan te teekeneu met de
woorden : Per Balans.
Zoo zou dan volgeus voorgaand eenvoudig voorbeeld het
hoofd rekening (Kassa) in het Credit per Balans f 2100.—
aauwü'zeu; bij het begiu wa^en er voor f 1000.— Goedereu
12 —
aanwezig die verkocht zijn voor f 1100.— ; er zijn dus geen
goederen meer aanwezig bijgevolg komt op de Creditzijde
niets; maar; in Debet tellen we / 1000.— en in Credit
f 1100.—. Van waar komt nu die meerdere som f 100.— en
waar we er mêe blijven? we brengen ze over op de Winst­en
Verliesrekening door deze voor f 100.— te crediteeren en
Goedereu te debiteeren (bij deze laatste is alsdan het evenwicht
hersteld.)
De Winst- en Verliesrekening draagt op hare beurt dit
over aau Kapitaal welke alsdan geerediteerl wordt en eerstge­noemde
gedebiteerd, waardoor laatstgenoemde dan overeenkomt
met de werkelijke bezitting zijnde f 2100.— Geld; ergo: het
Kapitaal bij het begin van het jaar, vermeerderd met de winst
in den loop van het jaar, vormt: het Kapitaal aan het einde
vau het jaar.
Dat het een natuurlijk gevolg is, om door de Winst en
Verliesrekening (sommigen noemen haar; Verlies en Winst­rekening)
het evenwicht terug te krijgen, zal wel geen betoog
behoeven; toch dienen we haar nader te beschouwen, zooals
zal blijken uit het volgende:
Elke zaak klein of groot wordt begonnen met het doel
om winst te behalen; daar er echter verschillende bestand­deelen
zijn die daartoe bijdragen, maar ook daartegenover
weder anderen die dit niet doen, of verlies veroorzaken,
zoo is het een vereischte dat er een hoofd of rekening geopend
worde, waarop de winsten en verliezen worden overgebracht,
dit is niet alleen vau belang voor de betrokken belanghebbenden
maar ook tot herstel van het evenwicht in de boeking der
verschillende bestanddeelen die winst hebben afgeworpen of
verlies hebbeu veroorzaakt; wanneer alsdan die verschillen der
betrokken bestanddeelen zijn overgebracht (gedebiteerd of
gecrediteerd) en de winst- en verliesrekeniug is gecrediteerd
- 13 - .
of gedebiteerd dan ontstaat op laatstgenoemde rekening een
saldo of verschil, hetwelk al naar gelang van den aard der
zaak verschillend wordt overgebracht, 't zij op Kapitaal of
op particuliere rekening, ook wel op reserve of onder eenige
andere benaming, zooals gezegd, geheel afhankelijk van den
aard der zaak.
Indien de zaak behoort aan één persoon is er ge^n sprake
van controle uitoefening; zijn er meerdere belanghebbenden
in een zaak en als hun belang zich niet enkel bepaald tot
een vooraf vastgesteld reutecijfer maar ook aandeel in de
winst is gecontracteerd, springt het onmiddellijk in 't oog zij
zullen verlangen te weten hoe de beheerder of boekhouder
aan het te verdeelen winstcijfer gekomen is; waar die meerdere
belanghebbenden zich slechts tot een beperkt aantal bepaalt
zal het den beheerder of boekhouder der zaak niet moeielijk
vallen hun verlangen te bevredigen; zijn er echter velen, dan
wordt dit wel moeielijk; alsdan worden wel is waar uit en
door die belanghebbenden enkelen gekozen om zich te ver­gewissen,
en, hunne bevinding aan de overigen mede te deelen,
maar, voor die overigen wordt het dan een vertrouwen op hun
onderzoek, en een geloof aan het uit te brengen rapport; dat
er echter velen zijn die zich uit de overgelegde Winst- en
Verliesrekening met de Balans zooveel mogelijk zei ven willen
overtuigen van de juistheid der voorgestelde resultaten valt
niet te ontkennen; hoe daartoe te Icomen ? wat dient men daarbij
ill 't oog te houden en kan dit onderzoek tot gevolgtrekkingen
leiden ?
Om daartoe te komen diene men te weten dat bij de boek­houding
welke naar de dubbele methode wordt gevolgd, be­gonnen
wordt met: een Balans, dat is het aanwijzen van de
bezittingen welke in de zaak gebracht zijn en de vorderingen
die de zaak heeft, welke hoofdfactoren zijn aangegeven op de
- 14 -
linker- of Debetzijde ook wel genoemd: activa; de schulden
welke de zaak heeft, komen voor op de rechter-of Creditzijde
ook wel geuoemd: passiva. Zoolang de bezittingen en de
vorderingen te zamen meer bedragen dan de schulden heeft
de zaak nog te verantwoorden het verschil daartusschen, wat
in gewone gevallen wordt aangeduid door kapitaal; in zaken
echter waarin het noodig is, voor buitengewone gevallen in
de toekomst te zorgen, vindt men dat verschil in nog andere
benamingen vermeld, zooals bij Naamlooze Vennootschappen
in de hoofden: Reserve, Zekerheidsfonds, Koersverschil enz.
De onderscheidene benamingen waaronder bezittingen,
vorderingen, schulden enz. voorkomen, verkrijgen of hebben
allen in het Grootboek der zaak een hoofd of rekening, welke
eveneens het bedrag aangeven; door de handelingen welke
gedaan worden, ondergaan die rekeningen wijzigingen en ont­staan
weder anderen, in het tijdvak, dat ligt tusschen de
opening en de sluiting; bijvoorbeeld: bij de opening was geen
geld op hypotheek genomen, zulks had plaats in den loop
van het tijdvak, de zaak ontving geld waarvoor Kassa Debet
werd, en een nog niet bestaan hebbende rekening (hoofd)
hypotheek o/g. (o/g opgenomen geld) werd geopend met het
bedrag in Credit.
Wij hebben reeds aangetoond dat door de Winst- en Verlies­rekening
het in een tijdvak verloren evenwicht wordt hersteld;
waarom? alvorens dit te kunnen doen gaat men na, welke
bezittingen, vorderingen en schulden de zaak heeft; de betrokken
rekeningen worden dan voor de twee eerstgenoemden ge­crediteerd
(omdat het bedrag wordt overgedragen aan de
Balans) de laatstgenoemden voor de schulden gedebiteerd
(omdat de Balans ze overneemt); nadat die verschillende be­dragen
aldus zijn behandeld, zullen er nog rekeningen zijn,
die, 't zij in Debet, 't zij in Credit een kleiner of grooter
- 15 -
bedrag aanwijzen, en zal dan winst of verlies aanduiden, wat
overgebracht moet worden op de rekening van dien naam;
daar alsdan op die rekening weder een verschil (of saldo)
ontstaat wordt dit weder overgebracht, of in zijn geheel of
verdeeld zooals te voren is bepaald; daardoor is dus het even­wicht
weder hersteld; de tellingen in 't Debet en i n ' t Credit
zijn weder evengroot, en, het Vermogen der zaak is door de
winst toegenomen of, door het verlies verminderd.
Meermalen is er reeds op gewezen dat het z.uiver vermogen
op een Balans te vinden is op de Creditzijde, meesttijds alléén
onder het hoofd Kapitaal, doch veeltijds ook, vooral bij Naam-looze
Vennootschappen, behalve kapitaal, tevens onder reserve,
zekerheidsfonds, kapitaalreserve, koersverschil enz , daar echter
de resultaten der beweging in de zaak invloed uitoefenen op
die hoofden, jkomt ook daarin somtijds bij het ééne vermeer­dering,
en bij het andere vermindering, evenals op de hoofden
in de Debetzijde van de Balans.
Om zich nu te vergewissen van het verband tusschen de
openings- en de sluitingsbalans met de Winst- en Verlies­rekening,
dat is, of het saldo dat de Winst- en Verliesrekening
aangeeft overeenkomt met de verandering (vóór- of achteruit­gang)
dat het zuiver vermogen der zaak heeft ondergaan,
moeten alle onderdeden in Debet en Credit vergeleken worden,
de vermeerderingen in de bedragen worden aangeteekend,
ook de verminderingeu; vervolgens moet men de gezamenlijke
vermeerderingen optellen en daarvan aftrekken de optelling
der bevonden verminderingen; heeft men dit zoowel in 't Debet
als in 't Credit gedaan moeten de overschotten bijgeteld of
afgetrokken worden, naar gelang van bevinding.
Een paar voorbeelden tot verduidelijking volgen hieronder
waarbij voorgesteld wordt een handelszaak van een gewoon
koopman en wel uit de leerboeken van;
- 16 -
1°. W. 0üD3H0FF (uitgave 1833). :. .:
Daarin wordt 1° October 1829 eene handelszaak begonnen
met Kapitaal f 65.000.—
bijgebracht, door erflating verkregen . . . . , 20.000.—
maakt: f 85.000.— ''
31 December is het saldo TFwsicijfer. . . . , 3.093.32V2
de Balans wijst alsnu aan: 31 Dec''. Kapitaal. , 88.093,32V3;
de zaak wordt voortgezet en toont op 31 Maart
voor de Winst- en Verliesrekening een
Saldo van , 11.753.51
zoodat het Kapitaal op 31 Maart bedraagt . , 99.846.83V2:
het verschil tusschen begin en einde bedraagt dus „ 34.846.83V2
Bij het begin was er alléén activa, evenals aan 't einde:
Kassa (Geld) . . . begin f 40.000.—, einde f 99.846.83V2
Woonhuis . . . . , „ 9.000.—,
V4 aand. schip Johanna , „ 3.000.-
Vg , „ Helena , , 13.000.-
f 65.000. f 99.846.831/2
, het verschil springt onmiddellijk in het oog bij deze voor-.
stelling.
In dit voorbeeld bestaat de Balans zoowel bij de opening
als by de sluiting enkel uit Bezittingen (Debet) terwijl
Kapitaal, zoowel bij begin als einde, alleen in 't Credit ge­noemd
wordt en er geen schulden zijn; verder merkt men onmid­dellijk
op dat hethoofdKassa vermeerderd is met ƒ 59.846.83V2
waartegenover staat dat een woonhuis en de scheepsaandeelen
niet voorkomen (de som dezer was ƒ 25.000.—) daarbij de
de erflating ƒ 20.000.— en de winst f 14.846.83V2 geven
weder het meerdere bedrag aan Geld.
- 17 -
2°, W. N. DINGER, (uitgave 1876).
Daarin wordt 1 Januari 1875 een handelszaak begonnen met
Kapitaal f 100.000.—
en 30 Juni geindigd met „ 106.127.94
zoodat een vooruitgang bestaat van . . . . „ 6.127.94;
volgens de Winst- en Verliesrekening is er een saldo
van f 8.627.94
waaronder rente en kantoorhuur, terwijl er . , 2.500.—
voor den koopman is afgenomen, blijft dus . » 6.127.94
vooruitgang in het Kapitaal of Vermogen waartoe men weder
komen moet door het verschil tusschen den Openings- en
Sluitings-Balans als volgt:
Kassa bij de opening f 14.364.71 einde f 3.335.25
Goederen , „ , , 30.399.01 , „ 49.722.95
Effecten , , , , 27.745.— , , 28.520.—
Scheepsaandeelen ^ „ v v 8.681.— „ , 19.700,—
Debiteuren , , , , 18.810.28 , „ 17.795.23
In de vijf genoemde onderdeeleu is verandering ontstaan
en wel: vermeerdering der waarde van
Goederen f 19.323.94
Effecten , 775.00
Scheepsaandeelen , 11.019.00
/• 31.117.94
vermindering van:
Kassa /• 11.029.46
Debiteuren , 1.015.05
f 12.044.51
Deze bestanddeelen welke in het activa (Debet) der Balans
bij de opening voorkomen en ook bij sluiting hebben ten
deele eene vermeerdering ondergaan van . . . ƒ 31.117.94
waar tegenover staat vermindering van . . . , 12.044.51
blijft dus over f 19.073.43
2
— 18 —
blijft dus over f 19.073.43
daarbij vindt men nog bij de sluiting wat niet
bij de opening is vermeld; . . . . , . •
Saldo bij de Associatiekas. , , , 8.013.37-.
20 vaten Lijnolie te Bremen „ 3.259.59 -
Te innen Wissels en Promessen . . . . . . . 28.582.45.
, „ „ .Buitenlandsche . . . . , . . . . , .4.700.—
F. de la GIRONPE te Marseille m/r „ 11.18
GAEL TOPSDOBFF. te Bremen z,'r , 76.03
GKFFERSON & CO., Londen h/r , 1.434.35.
I. NEÜHAUS & SoHN, Hamburg h/r „ 72.73
CH. SEWAED & SoHN, New-York h/r , 3.975.74
Intrest nog te goed komende . „ 100.23
De bezitting is alzoo vermeerderd met . . . . ƒ 69.299.10
Bij den aanvang- of openingsbalans was er geen Credit
dus geen vordering op de zaalc, doch aan het einde is de
zaak schuldig f 63.171.16
waarom dit bedrag dan ook van het vermeerderde activa moet
worden afgetrokken om te bepalen hoeveel of de vooruitgang
van het vermogen der zaak i s ; bijgevolg:
vermeerdering bezitting f 63.299.10
waarvan af vermeerdering schulden , 63.171.16
geeft vooruitgang van Kapitaal , 6.127.94
Het is onnoodig geacht de sc/iwücZen (creditzijde der Balans)
afzonderlijk te vermelden, voor den belangstellenden lezer
verwijs ik hiervoor naar bladz. 219 van bovengemeld leerboek.
Dit voorbeeld geeft wat meer te zien: zoowel in de ope­nings-
als in de sluitingsbalans komen in Debet dezelfde
onderdeden voof, doch niet met dezelfde bedragen, bij de
eéné bevond men vermeerdering bij de andere vermindering,
terwijl tevens aan het einde (op de sluitingbalans) onderdee-
- 19 —
len van bezittingen voorkomen die er bij de opening niet
vs'aren; deze laatsten gevoegd bij het meerdere van de overigen
wijzen aan: de vooruitgang in de bezittingen, doch: bij den
aanvang waren er geen schulden, bij de sluiting echter wel,
die dus moeten afgetrokken worden van den bevonden voor­uitgang
in de bezittingen, waardoor verkregen wordt de
vooruitgang in het vermogen of Kapitaal, gelijkstaande met
de gemaakte winst i;a aftrek van hetgeen de koopman voor
zich zeli heeft gebruikt.
Een 3^ voorbeeld waarbij zoowel bij den aanvang als bij de
sluiting Bezittingen, vorderingen en schulden op de Balans
voorkomen is uu nog noodig; daartoe diene: uit het leerboek
van C. KNAPPER KZN. (uitgave 1882) het Memoriaal van de
Handelszaak van Nies. DE GRAAF ; het zuiver Kapitaal bedraagt
bij den aanvang ' f 60.000.—
aan het einde „ 61.000.—
zoodat de vermeerdering is , 1.000.—
in het vermogen der zaak.
De Winst- en Verliesrekening is gecrediteerd voor f 5,955.95
en gedebiteerd
blijft winst .
de Particuliere rekening heeft een saldo van
(als gebruikt door den koopmaa) blijft dus
over, hetwelk bij het Kapitaal is gevoegd.
, 3.749.47
f 2.206.38
, 1.206.88
f 1.000.00
Vergelijken wij
Geld. . .
Effecten .
Huizen
Debiteuren
Goederen
Scheepsaandeelen
Te innen Wigsels
nu 1°. de Bezittingen en vorderingen:
begin f 80.000.— einde f 4.796.02
10.250.—
35.000.—
98.54.17
—.—
—.—
—.—
!)
»
n
'»
V
B
, 11.450.00
B •
, 4.323.27
, 24.315.36
, 4.500.00
, 15.659.60
•.;sj!Vi<ÏSa|rtJ|J;f<!V>''*iW#^i'4^^^^
- 20 -
Kasvereeniging . . . begin f —.— einde f 2.175.61
JOHN WIGHT, Londen z/r. , , —.— , , 44.10
EaiER & Co., Bremen h/r. , „ —.— „ , 18.40
M. DuHAMEL, Parijs z;'r. , „ —.— „ „ 3.90
A. BELLO, Macassar m/r. , „ —.— , „ 7.619.58
EuLEE & Co,, Bremen m/r. „ „ —.— , , 216.20
Uit bovenstaande ziet men dat in het begin de bezitting
uit slechts vier onderdeelen bestond waaraan bij het einde
een ontbreekt; de drie overigen hebben veranderingen onder­gaan,
d. w. z. zijn vermeerderd of verminderd; twee zijn er
bijgekomen, benevens eeuige vorderingen en wissels op Per­sonen
of Firma's;
de bezitting Huizen, ontbreekt, dus vermindering f 35.000.—
Geld onderging eene „ van , 25.293.98
de vordering Debiteuren . . . . „ „ , 5.530.90
te zamen vermindering f 65.734.88;
de Effectenbezitting is vermeerderd met . . . f 1.200.—
de bijgekomen Bezittingen en Vorderingen bedragen , 54.552.75
te zamen een vermeerdering van f 55.752.75
De vermindering bedraagt . . . ƒ 65.734.88
„ vermeerdering „ . . . , 55.752.75
alzoo is het activa minder f 9.982.13 aan 't einde.
De schulden (creditzijde der Balans) waren:
bij het begin Hypotheek o/g (opgenomen geld) f 25.000.—
Intrest , 104.17
te zamen . . f 25.104.17
deze vinden we aan 't einde niet terug, doch wel:
Intrest (saldo disconto vorderingen en schulden) f 34.46
Crediteuren , 2.708.42
Onkosten (nog te betalen diversen) , 504.47
Transporteeren , . f 3,247,35
- 2 i -
Per transport . . f 3.247.35
JOHN WIGHT, Londen m/r 152.74
Te betalen Wissels „ 8.080.17
C. SiiELTJES, Batavia m/r „ 515.96
OATALON & Co., Batavia h/r „ 8.88
A. BELLO, Macassar z/r „ 2.116.94
te zamen . . . f 14.122.04
alzoo heeft de Oreditzijde op de Balans aan het einde f 10.982.13
minder bedrag dan bij het begin, of, heeft de zaak zooveel
minder schulden; daar de bezittingen en vorderingen volgens
bovenstaande vergelijkingen / 9982.13 minder waarde ver­tegenwoordigen
aan 't einde, doeh de schulden daartegenover
f 10.982.13 minder zijn geworden, volgt daaruit dat het ver­mogen
der zaak met f 1000.— is vooruitgegaan, hetwelk ont­staan
is volgens de Winst- en Verliesrekening te voren reeds
behandeld.
Voor hen die zelf op bovenstaande methode een proef
willen maken, rest onder meer nog:
L. DEOOGLEVEK FOETUIJN (uitgave 1869); daarin bedraagt
het kapitaal aan het einde f 4.386.98 meer dan bij het begin;
de winst was f 5.556.98 terwijl de particuliere rekening
f 1 1 7 0 . - Debet is.
Aan het einde van dit werkje is toegevoegd een reeks
rekeningen bewerkt naar een Memoriaal (uitgave W. KREUKNIET);
een paar wijzigingen heb ik mij daarbij veroorloofd: 1° bij de
opening is als schuld gevoegd een te betalen wissel groot
f 741.20 en 2° zijn de vorderingen en schulden niet gedis­conteerd;
het disconteeren van vorderingen en schulden bij de
afsluiting is theoretisch zeer goed, doch in de praktijk zal
daaraan meesttijds wel nooit worden begonnen (tenzij vóór
den vervaltijd betaald wordt) wegens het tijdroovende der
berekeningen.
, - 22 ^
Achter de rekeningen volgt een staat voorstellende:
1° een proetbalans d. i. de tellingen der Debet en Creditzij den
van de rekeningen vóór ze gesloten (gelijk gemaakt) ziJn.
2° de saldo's (resten) op die rekeningen voorkomende.
3° de Balans (staat, van Bezittingen, Vorderingen, Schulden
en zuiver Kapitaal; de 2 eersten in 't Debet, de 2 overigen
in 't Credit).
4° de Winsten en Verliezen (in 't Credit en Debet).
De Saldo's zijn hier tweeërlei, of Balansposten of Winst­en
Verliesposten; zou men die resten nu optellen in Debet
en Credit nadat ze op hun plaats zijn gebracht, zou het even­wicht
op de Balans zijn verloren, doordien het kapitaal ofte
groot of te klein zou zijn; dit moet dus in evenwicht worden
gebracht door het saldo (de rest) der Winsten en Verliezen,
en aldus gewijzigd op de Balans komen.
Indien de lezer van dit werkje naar aanleiding der hier-achteriu
te vinden grootboekrekeningen de voorgestelde toe­passing
mocht willen maken is het wellicht niet overbodig
op te merken dat de openingsbalans te vinden is, of beter
gezegd samen te stellen is, uit het 1" Debet der 3 eerste
rekeningen en uit het 1° Credit der 2 volgende.
In de voorgaande beschouwingen is aangetoond het ver­band
dat bestaat tusscben het begin en het einde van zeker
tijdperk waarover de boekingen (aanteekeningen) der hande­lingen
van een zaak loopen; daarbij is meermalen voor bet
begin gebruikt de benaming , Openingbalans" en bij het
einde gesproken van „Sluitiugsbalans", met begin gelieve
men niet enkel te verstaan de aanvang der zaai, maar ook de
aanvang van het Boekjaar; derhalve, waar de zaak blijft
doorgaan, is de sluitingsbalans van het'voorgraande jaar tevens
de Openingsbalans voor het volgende jaar, d. w. z. met de
bezittingen, vorderingen en schulden waarmede het afgeloopen
— 23 -
Boekjaar gesloten is, wordt het nieuw begonnen geopend.
Voor vergelijkingen heeft men alzoo noodig de Balans vorig
jaar en die van 't pas afgeloopen.
De voorbeelden welke gediend hebben tot verklaring, en
opzettelijk gekozen zijn uit de daarbij genoemde leerboeken
betreffen allen koopmanszaken, waarbij voorgesteld wordt één
persoon (de koopman) tot beheerder en tevens éénig belang­hebbenden,
waarbij dus ten 1"^ geen sprake is van rekening en
verantwoording tegenover derden, zoolang hij aan zijne ver­plichtingen
voldoet, en ten 2'^ hij voor huishoudelijke of
particuliere uitgaven dit doet van zijn Kapitaal, d- i. het geld
waarmee de zaak gedreven wordt, in het vooruitzicht winst
te maken met zijn zaak; indien er nu mee^- winst gemaakt is,
dan voor particuliere of huishoudelijke benoodigdheden is
gebruikt, dan is het vermogen vermeerderd; is er meer gebruikt
dan de winst bedraagt is het vermogen verminderd, evenals
wanneer er geen winst is gemaakt en toch verbruikt; in
verband met de particuliere uitgaven is ook de Winst- en
Verliesrekening, al naar de wijze van afsluiting, gever of
nemer, m. a. w. de Winst- en Verliesrekening neemt de
particuliere uitgaven over (het saldo) als verlies, of wel, en
dit is het meest logische stelsel, de Winst- en Verliesrekening
geeft het saldo (winst) aan de particuliere rekening over; is
daarop dan de ereditzijde grooter, dan komt het verschil bij de
Kapitaalrekening (het vermogen), is het Debet grooter gaat
het verschil van het vermogen af, wordt de Kapitaalsreke­ning
gedebiteerd (verminderd); ten slotte kan het ook zijn
dat er verlies is geleden en toch voor particuliere behoeften
is uitgegeven, in dat geval verminderen beiden het vermogen.
Kan er bij zaken, behoorende aan één of enkele personen,
sprake zijn van „particuliere rekening" niet alzoo bij
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAPPEN.
— 24 —
De geldelijke belangen bij Naamlooze Vennootschappen
betreffen in den regel vele daarbij betrokken personen; in de
eerste plaats de aandeelhouders, soms ook nog obligatiehouders
en eindelijk, vooral bij Credietinstellingen hef publiek; onder
Credietinstellingen gelieve men te verstaan die Vennoot­schappen
of Maatschappijen wier werkkring uitsluitend ge­baseerd
is op het crediet of vertrouwen dat zij bij het publiek
behoeven, vooral dus bij die Maatschappijen is het noodig
dat zij openbaarheid geven van haren financiëelen toestand,
terwijl die openbaarheid zoo helder en bevattelijk mogelijk
behoort te zu'n; maar tevens is het noodig dat ieder belang­hebbende
in staat is een goed oordeel daarover te kunnen
vellen, door een juist begrip der gegeven verslagen.
Meesttijds stelt men zich tevreden met het inzien der
Balansen en Winst en verliesrekening en, wanneer ze er bij
gegeven zijn, het nalezen der overzichten, toelichtingen of
onder welke benamingen ook, de daarbij gevoegde bescheiden
en daarna berust men in het eenmaal geschonken vertrouwen
aan Directie en Commissarissen alhoewel menigmaal dat ver­trouwen
nog al waukelbaar is, gegrond of onaegrond.
Hoe kan iemand, die financieel betrokken is in eene of
andere Vennootschap zich eene heldere voorstelling verschaffen
van den gang der zaken? door eene vergelijking te maken
vau hetgeen er was en datgene wat er is zooals hiervoor reeds
in voorbeelden is getoond.
Aangezien bij Naamlooze Vennootschappen de beheerder
of beheerders, tegenover degenen welke financieel in de zaak
betrokken zijn, doch buiten de dagelijksche beweging daarvan
staan, verantwoordelijk zijn, genieten zij daarvoor een vast
salaris, hetzij een grooter aandeel in de winst, of wel beiden;
in ieder geval worden te voren daaromtrent bepalingen ge­maakt
door degenen die het beheer aan een of meer personen
- 25 -
toevertrouwen, dus zijn dezen lasthebbers; de lasthebbers
hebben dus aan hunne Zasig^evers in de eerste plaats verantwoor­ding
te doen; dat die verantwoording zich bepaalt tol eene
samenvatting van soortgelijke handelingen onder bepaalde
hoofden spreekt als 't ware van zelf; daar nu door de plaats
hebbende handelingen schulden en vorderingen ontstaan en
tevens verandering van bezittingen een natuurlijk gevolg is,
vat zich degeheele verantwoording samen in: op een bepaalden
tijd, over een vooraf vastgesteld tijdsverloop te doen zien,
welke de bezittingen dan zijn, welke vorderingen de Vennoot­schap
dan heeft en welke hare schulden dan zijn.
Het doel waarmee wordt gewerkt is: Winsten te behalen,
zoodat ook omtrent de bereiking van dat doel rekening en
verantwoording dient gedaan te worden en dan ook gewoonlijk
geschiedt onder de benaming Winst- en Verliesrekening; na
elk tijdsverloop zal door de Directie of beheerders dan aange­toond
worden in hoeverre winst is gemaakt of verlies is
geleden m. a. w. of het aauvankeliik bijeengebrachte kapitaal
is vermeerderd of wel verminderd.
In de voorgaande bladzijden is aangetoond welk verband
er bestaat tusschen de openings- en de sluitingsbalans, of,
wat hetzelfde is, tusschen de Balans van het pas afgeloopen
tijdvak en die van het onmiddel ijk daar voorafgaande (ge­woonlijk
één jaar) en tevens dat dit verband door de Winst­en
Verliesrekening verkregen wordt; verder is aangetoond hoe
door vergelijkingen der op Debet en Creditzijde aangeduide
hoofden de vermeerdering of vermindering gevonden wordt en
zoo ten slotte, de vergrooting of afname van het vermogen, in
overeenstemming moet zijn met de op Winst- en Verliesreke-rekening
aangetoonde winst of verlies; door genoemde verge­lijking
verkrijgt men tevens een overzicht: ten eerste van de
veranderingen der Bezittingen, Vorderingen en Schulden ten
— ,26 -
tweede het oiitstaan van nieuwe, en ten derde het ontbreken
van vroeger genoemden; door het opmerken van een en ander
zal het gemakkelijk vallen aan de eene partij vragen te richten
ten einde bevredigd te worden, en aan de andere partij den
vrager te beantwoorden, en het te geven antwoord en details
te verklaren.
Vooral bij Naamlooze Vennootschappen, waar meesttijds
Balansen, zelfs voor hen die de Boekhouding naar de Dubbele
Methode meester zijn, eene zekere studie vereischen, zijn deze
voor oningewijden vaak een chaos van benamingen en cijfers,
welke gezien en terzijde gelegd worden, zonder zich er verder
moeielijk over te maken.
Velen echter die financiëele belangen hebben by eene of
andere Naamlooze Vennootschap, en zich de moeite geven de
Balansen en Winst en Verliesrekening nader te bezien als­mede
de beteelcenis der daarop voorkomende benamingen te
begrijpen, vergeten: dat elke Balans een voorgangster heeft
voor zooverre zij niet de uitkomsten van het eerste jaar be­treffen,
terwijl alsdan moet worden gevraagd: waarmee is de
zaak begonnen te werken ? doch ook zij aan wien het opgedragen
is de Balansen samen te stellen, zouden goeddoen daarmede
rekening te houden, immers, om een voorbeeld te noemen:
,op de ééne Balans vindt men Dividend, Tantièmes en Winst-aandeel
benevens een saldo winst, terwijl de daarop volgende
Balans dezelfde benamingen aangeett, doch met andere cijfers;
omrede nu zoowel het eene als het andere geheel of gedeelte­lijk
wordt uitbetaald of in rekening gesteld, zoo is het niet
alleen wenschelijk maar ook van belang dat zulks bij de op­volgende
Balans te zien is of vermeld wordt; ook is het van
belang geen samenvoeging van onderscheidene (ook al zijn
ze gelijksoortig) onder een hoofd te brengen, omrede de
duidelijkheid er allicht nieê te loor gaat, maar bovendien
-21 -
moet niet uit het oog verloren worden dat de Balans is: een
samenvatting der verschillen (saldo's) die op de rekeningen
in het Grootboek voorkomen nadat dezelveaanof door Balans
zijn afgesloten dus, zijn gelijk gemaakt.
Bij Naamlooze Vennootschappen komen meermalen hoofden f
of rekeningen voor die bij een gewone koopmanszaak niet
voorkomen, in de eerste plaats behooren daartoe die rekeningen
welke tot het Maatschappelijk Kapitaal in betrekking staan;
verder hangt het geheel af van den aard der werkkring van
de Vennootschap welke rekeningen geopend zullen worden,
doch, hoe ze ook genoemd mogen worden ze duiden of eene
. bezitting, vordering, of eene schuld aan; onder degenen echter
die schuld aanduiden bestaat nog weder verschil; vooral bij
die Vennootschappen wier werkkring in hoofdzaak berust op
't Orediet dat zij van het publiek verwacht, is het noodzake­lijk
zij zich crediet waardig maken door van het kapitaal of
van de winsten zooveel af te zonderen (disponibel te houden)
dat zij ten allen tijde aan hare verplichtingen kunnen voldoen;
de rekeningen die daarop betrekking hebben zijn „figuurlijke"
schulden, zoolang .ze niet door omstandigheden van welken
aard ook, opeischbaar worden . zooals bij Vérzekering-Maat­schappijen
door buitengewone schaden (verliezen); de anderen
zijn werkelijke schulden die dan ook een zeker bepaalde be­stemming
hebben of aanduiden.
De verschillende rekeningen die bij. Vennootschappen
kunnen voorkomen, alsmede hun ontstaan en behandeling
hier te noemen acht ik geheel overbodig orarede het werk
van G. T. LATORF (uitgave 1803) daaraan ruimschoots voldoe!;
de strekking van dit werkje ,is.trouwens niet het aantal
leerboeken over Boekhouden te .vermeerderen,, doch om aan te
toonen dat door de vergelijking van -eene . voorgaande eu
opvolgende Balans, de overeenkomst is te bevestigen volgens
— 28 -
en met behulp der Winst- en Verliesrekening wat bereids is
gedaan op die van gewone koopmanszaken daartoe opzettelijk
gekozen uit enkele der bestaande leerboeken hiervoor reeds
genoemd.
Eene geheele voorstelling van de handeling eener Vennoot­schap
komt in geen der leerboeken voor, zoodat, ten einde
op Balansen van Vennootschappen de uitkomst der toepassing
te bewijzen, de toevlucht is genomen tot het werk der
IIH. Mr. VAN NiEKOP en ME. VAN BAAK getiteld ,de Neder-land.-
che Naamlooze Vennootschappen" en wel de Jaargangen
1893 en 1894, zijnde alzoo van werkelijk bestaande zaken en
wel van geheel verschillende strekking; de eerste eene water­leiding-
Maatschappij en de andere eene Levensverzekering-
Maatschappij. Om rede beiden van zoo verschillenden aard
zijn, worden deze twee als voorbeelden voldoende geacht; ter­loops
zij hier nog opgemerkt deze balansen niet willekeurig
gekozen zijn, maar op bepaalde aanwijzing zijn genomen.
De Balansen der Waterleiding-Maatschappij over de Boek­jaren
1892/3 wijzen aan in Debet:
1892. 1893.
Gebouwen en Inrichtingen . f 620 322.8372 / 619.448.39V3
Uitbreiding Buizennet. . . , 8.688.51 , 10.804.62
Dienstleidingen , 8.233.92V3 „ 11.568.50%
Gereedschappen „ 1.639.83 „ 1.799.06
Meubilair „ 986.45 , 1.030.37
Waarborgfonds , . . . . , 7.508.75 , 7.574.37V2
Kassa , 193.801/2 „ 690.72
Gebr. GRATA MA , 5.059.55 V2 , 393.801/2
Magazijn , 5.328.50V2 , 5.271.42
Watermeters „ 8.466.74 , 12.488.90
Debiteuren , 6.729.65 , 6.978.08V2
f 673.158.551/2 f 678.018.25V2
29
We vinden alsnu dat in 1893 zijn ontstaan, de volgende
Vermeerderingen en Verminderingen.
Gebouwen en Inrichtingen ƒ 874.44
Uitbreiding Buizennet
Dienstleidingen
Gereedschappen
Meubilair . .
Waarborgfonds
Kassa . . . .
Gebrs. GEATAMA
Magazijn . . .
Watermeters. .
Debiteuren . .
/ 2.116.11
, 3.334.58
159.23
43.92
65.62V2
, 496.91 Va
4.022.16
248.43V9
4.665.75
57.O8V2
f 10.486.971/2 f 5.597.271/3
het Debet (activa) is dus vermeerderd. . . . ƒ 4.889.70
In het [Credit heeft het Aandeelenkapitaal geen verande­ring
ondergaan in 1898;
de Crediteuren-einde 1892 bedroegen. . . . ƒ 3.605.65'/2
, 1893 , . . . . , 3.618.90
zoodat deze in 1893 vermeerderd zijn 13.241/2
Yerder vermeld het Credit nog op de
Balans 1892 een winstsaldo van . . .
en , 1893 , „ , . . .
daarop is dus eene vermeerdering vaa . •
de vermeerderingen in het Credit zijn te zamen even hoog als
het verschil tussehen de vermeerderingen en verminderingen
in het D^het,
f 19.552.90
, 24.429.351/2
, 4.876.451/2
- 30 - •
De daarbij uitgegeven Winst- en Verliesrekening bevat:
in het Debet (verlies):
Afschrijving 1892 . . .
Uitk. Aandeelhouders 1892
Binnenleidingen . . •
Algemeene onkosten . .
Uitgaven Pompstation .
Onderh. Werken en Inrichtingen , 696.85 Vs
Winst saldo (*) , 24.429.35%
f 1625.-
„ 17.875.-
664.04
* lO.8i7.8lV2
, 4.101.22
en iü het Credit (winst)
Saldo 1892 'f 19.552.90
Opbrengst Water enz. . . . . , 27.963.69y3
Verkochte Meters -, 305.81-
Huur Dienstl. en Meters . ., . , .1.997,91.72
Intrest , 388.961/3
Subsidie (remeente . . . . ' . , lO.OOO.OO'
f 60209.2872
f 6O.209.28V2
Zooals men bemerkt is het winstsaldo 1892 als winst op
die rekening over 1893 gebracht en tevens de afschryving
die voor 1892 is vastgesteld alsmede de uitkeering aan Aan­deelhouders
in het Debet of als Verlies, daardoor zou ook het
saldo f 19.500.— kleiner hebben kunnen zijn indien die ver­effening
op 1892 was geschiedt, waardoor dan tevens het
saldo der rekening 1893'evenzooveel kleiner zou zijn.
Wanneer men nu het winstsaldo van 1893 f 24.429.35V2
vermindert met , , , 1892 „ 19.552.90
dan blijkt de winst over 1893 te zijn . . . ƒ 4.876.45Va
Uit de vergelijkingen van de hoofden in 't Debet 'en in
't Credit zien wij eene vermeerdering der Bezittingen en
Vorderingen op de Balans van f 4.889.70
terwijl de Crediteuren zijn vermeerderd met ._ „ 13.24V2
blijft dus over een meerder vermogen van . . , 4.876.45V2
gelijk staande met de winst over 1893.
winst , verlies
(*) meer-::—rr- dan
^ ' Credit Debet
- - gl ^ -
Tot welke gevolgtrekking kan men nu komen door deze
vergelijking: in de eerste plaats dat het evenwicht is bewaard
gebleven in de boeken, en in de tweede plaats zoowel de
Winst- en Verliesrekening als de Balans een juiste voor­stelling
van de zaak geven; door de aanleiding die men al­licht
verkrijgen zal, om, tengevolge van het ontbreken, ver­minderen
of vermeerderen van sommige rekeningen, daarom­trent
inlichtingen te wenschen, komt men tot een helder
inzicht en eene juiste beoordeeling.
Niet alle zaken geven eene even gemakkelijk te begrijpen
voorstelling van het wezen der onderdeden eener zaak, tenzij men
een goed begrip heeft van den aard en strekking der op hare
Balans en Winst- en Verliesrekening genoemde hoofden; het
zal daarom vooral aanbevelenswaardig zijn, vooral voor hen
die hun oordeel hebben te geven over den toestand van het
geheel, dat zij zich rekenschap weten te geven van het ont­staan
der als Bezitting, Vordering of Schuld genoemde onder-deelen.
De volgende Balansen eener Levensverzekering-Maat­schappij
vertoon en eenige andere rekeningen dan de reeds
behandelde betreffende eene Waterleiding-Maatschappij; de
toepassing echter van vergelijking tusschen de voorgaande
en opvolgende Balans geeft toch ook als uitkomst dat de
op de Winst- en Verliesrekening aangegeven Winst overeen­komt
met het vermeerderde vermogen der zaak.
Bij het maken der vergelijkingen wordt tevens een model
aangegeven, bij de nu te behandelen Balansen, ten einde op
eene gemakkelijke wijze de verschillen zoowel in Debet als
in Credit te overzien; dit model te volgen door hen, dienaar
aanleiding van dit werkje zulke vergelijkingen willen maken
is daarom aan te bevelen omdat men dan tevens controle ver­krijgt
op de verschillen bij vermeerdering en vermindering;
- 32 -
in hoeverre het geweuscht zou zijn dit model in toepassing
werde gebracht, vooral door Directiè'n van Maatschappijen,
laat ilï hier in 't midden; zooveel is zeker dat daardoor het
overzicht veel vergemakkelijkt wordt en het tevens nog eene
controle te meer is vöor de samenstellers zelf omtrent de
juistheid, want de verschillen die men vindt, in de tellingen
van het voorgaande jaar tusschen die van het opvolgende,
moeten gelijk zijn aan het saldo der vermeerderingen en ver­minderingen
op de onderdeelen bevonden, zoowel in het Debet
als het Credit, zooals zal blijken uit het volgende:
.tBWJWL.Jl|,.4i|,gJpfl!jlW ' j g P U f g W g
Vergelijkende Balans
TOT
Model
Deloetzijde.
fi
Debet (Baten of Activa)
Aandeelen
Aandeelhouders
Hypotheken
Beleening op Polissen der Maatschappij.
Beleening op onderpand
Effecten
Gebouwde Eigendommen
Ongebouwde idem
Bloote idem
Yruehtgebruiken
Meubilair
Drukwerk en Zegels .
Verschenen en niet ontvangen Intresten
Diverse Credietinstellingen
» Debiteuren
Kassa
Prolongatie
BALANS.
1892.
f l.OOO.OOOjOü
„ 900 000 00
„ 327.680 00
37.317
299.938
381.596
96
78
811/2
3Ï9.69571V3
53.628 20
18.972
3.345
6.539
3.200
13.617
16.102
70.451
3.216
ƒ 3.415.301
, 426.855
39
91
58
00
201/2
22
40
091/3
27
651/g
1893.
f 1.800.000 00
521.730 00
58.50052
379.720 72V2
471.441
360.104
53.628
15.443
13.541
6.540
3.200
19.731
9.749
101.863
2.270
24.690
84
5IV3
20
26
50
97
00
80
261/3
69
64
00
f 3.842.156 921/3
is het yersehil
tusschen de tellingen 1892 en 1893.
VERSCHILLEN.
1893.
VEEMEEBDKEING. VEEMINDEEING.
f 900.000 00
, 194.050 00
„ 21.182 56
79.781941/3
„ 169.845
409
» •—
„ 10.195
1
6.114
31.412
f 1.437.683
het Sak
021/2
80
59
39
591/2
29
191/2
lo
f 1.000.000
3.529
„ 6.352
945
„ 24.690
f 1.010.827
„ 426.855
00
13
951/3
451/2
00
54
651/3
sluit met nevenstaande,
Ter verduidelijking en het goed uitkomen van ACTIVA
en PASSIVA zijn de Debet-en Creditzij de der ver gelij kings-modellen
elk op twee tegenover elkaar staande blad­zijden
gesteld.
Vergelijkende Balans
TOT
JVCodel
Cred^itzijde.
Credit (Lasten of Passiva).
Maatschappelijk Kapitaal •
Premiënreserve
Risicoreserve
Effectenreserve
Kapitaalreserve
Oukosteureserve . . . .
Gereserveerde Uitkeeringen
Idem Dividenden •
Diverse Crediteuren . • .
BALANS.
1892. 1893.
f 2.000.000
„ 1.285.734
„ 53.489
„ 30.274
„ 14.077
„ 10,000
„ 11.660
55
„ 10.009
ƒ 3.415.801
„ 426.855
00
19
00
98
71
00
27
95
17
27
651/2
ƒ2.000.000
„ 1.687.474
, 63.175
„ 33.066
, 24.640
„ 10.000
„ 12.674
130
„ 10.994
f 3.842.156
is het ver
00
261/3
29
77,1/2
82
00
081/2
95
74
921/2
schil
tusschen de tellingen 1892 en 1893.
VERSCHILLEN.
VEEMEEEDEEING.
f - . -
„ 401.740
„ 9.686
„ 2.791
„ 10.563
„ 1.013
75
985
:071/2
29
791/2
11
8I1/2
00
57
ƒ 426 855 651/3
sluit met
nevenstaande
VEEMINDERING.
f —
f -.•
- 40 -
Op de Debetzijde verschillen de tellingen der twee Balansen
(1892 en 1893) evenveel als het saldo is der tellingen van de
vermeerderingen en de verminderingen; een bewijs dus dat
de verschillen in orde zijn. Op de Creditzijde is de telling
der vermeerderingen gelijk aan het saldo der beide Balans-tellingen
(1892 en 1893) ook dit is dus in orde; om nu de
vermeerdering van het vermogen der Maatschappij te vinden
moeb het vermeerderde activa verminderd worden met de ver­meerdering
der werkelijke schulden zijnde alleen de drie laatst­genoemden;
de daarvoor vermelde zijn denkbeeldige; immers
behoeft het woord reserve geen nadere toelichting omdat
ondersteld mag worden de lezer de strekking daarvan kent
en bovendien reeds met een enkel woord op bladz. 27 daarop
is gewezen.
De vermeerdering van het activa i s . . . . ƒ 426.855.65Va
„ , der werkelijke schulden . , 2.074.38V3
„ , sluit met een saldo van . f 424.781.27
daar echter door de Aandeelhouders , . . , 100.000.00
is bijgestort, is het vermogen vermeerderd met f 524.781.27
Waarom nu die storting der aandeelhouders is bijgeteld
geworden ?
Omdat het hoofd (rekening) Aaudeelen en evenzoo Aandeel­houders
geteld als activa der Maatschappij op de Balans
feitelijk geen activa voor haar is, doch in verband met het
Maatschappelijk Kapitaal op de Balans voorkomen moeten,
opdat daaruit blijke:
1" de nog te plaatsen aandeelen en
2" het nog door aandeelhouders te storten bedrag;
daar nu blijkens deze Balansen ult°. 1892 nog voor f 1.000.000.—
aandeelen in portefeuille was en aandeelhouders nog te storten
hadden f 900.000.— terwül ult°. 1893 de aandeelen niet
— 41 -
gemeld (dus geplaatst) waren (met lO^/o storting) hebben de
aandeelhouders daarna nog / 1.800.000.— te storten, zoodat
de f 1.000.000.— nog te plaatsen aandeelen en de ƒ 900.000—
meer door aandeelhouders te storten, het activa met ƒ 100.000.—
vermeerderen. Waren dus deze twee rekeningen (Aandeelen
en Aaudeelhouders) niet meegeteld op de verschillen der Balans
dan zouden de overige deelen f 100.000.— meer vermogen
aanwijzen dat er ook is, waaruit tevens blijkt dat de gelden
door aandeelhouders gestort, het vermogen der Maatschappij
vergrooten.
De hier volgende Inkomstenrekening dier Maatschappij
geeft het vermogen der Maatschappij bij den aanvang van het
jaar 1893 aan als te bedragen f 1.493.575.88
en aan het einde bedraagt het „ 2.018.357.15
zoodat het verschil is „ 524.781.27
hetgeen overeenkomt met de vergelijkingen der Balansen.
Wanneer wij nu de onderdeelen van de Inkomsten nagaan
vinden we terug de W/o storting door Aandeelhouders en
l^/o bijdrage door Aandeelhouders in de Kapitaalreserve
tezamen ƒ 110.000.— blijft dus over als Winst: i*)/'715.012.55V2
Inkomsten:
Vermogen der Maatschappij aanvang 1893
Premieën na aftrek van herverzekeringprem.
Koopsommen voor Lijfrente
Intresten, huishuur en landpacht. . . .
Aandeelhouders (10''/o storting) . . . .
idem (P/y bijdrage kap', reserve
Koersavans op r e m i s e s . . . . . . . .
f 1.493 575
„ 532609
„ 101.117
81.151
88
191/2
07
82
„ 100.00000
„ 10.00000
134
f 2.318.588
47
431/3
(*) Bruto
- 42 -
Tegenover de zooeven aangetoonde Inkomsten staan de
Uitgaven welke hier volgen:
Uitkeeringen
Lijfrenten
Terugbetaling van wederverzekerde premiën
Afkoop van Polissen
Aanbreng Provisie
Honorarium Geneeskundigen
Inspectie en reiskosten en Agentschappen.
Advertentie, drukwerk en algem. onkosten
Wiskundig Bureau en Kantoorkosten . .
Belasting op bedrijf, vervolgkosten, ver­gaderingen
Afschrijving bij uitloting van Effecten .
Uitbetaling voorloopig Dividend. . . .
Vermogen der Maatschappij einde 1893 .
Uit deze staat blijkt dat de uitgaven zijn /' 300.231.2872
waaronder f 5000.— voorloopig Dividend; wanneer wij nu
van de inkomsten / 825.012.55Vs
aftrekken de uitgaven „ 300.231.28V3
f
»
V
»
»
»
ïï
•n
71
j)
»
)j
„
»
145.728
27.456
820
8.265
34.733
11.475
37.443
15.333
8.749
4.966
259
5.000
2.018.357
2.318.588
42
91V2
57
59Vs
30 Vs
2Vk
02%
11
23
06
84
00
15
43V2
dan zijn de netto inkomsten f 524.781.27
daarvan af de 10 «/o storting en 1 "/o bijdrage , 110.000.00
dan verkrijgt men netto winst f 414.781.27
waarbij gevoegd moet worden de „ 5.000.—
als idt te betalen voorloopig Dividend.
Wat in den regel bij anderen Winst- en Verliesrekening
genoemd wordt is hier Inkomstenrekeniug, wat vrij wel op
hetzelfde neerkomt, alleen met dat verschil dat op de Winst­en
Verliesrekering eener Maatschappij niet genoemd han
worden de storting en bijdrage enz. van Aandeelhouders
->m*f>^
— 43 —
waarom dan ook in verband met de toename vaa het ver­mogen
daarop bij de Balans wel dient gelet te worden.
Uit vorenstaande ontleding der bedragen stemt volkomen
de verkregen vermeerdering van het vermogen in 1893.
Zooals reeds is gezegd verkrijgt men door de vergelijkingen,
en de daaruit gebleken vermeerderingen en verminderingen
der onderdeelen van de zaak, een overzicht dat tot gevolg­trekkingen
kan leiden; het zal daardoor Commissarissen
gemakkelijk vallen te weten waarop, en waarom zij hunne
bijzondere aandacht aan eene of andere rekening willen
wijden, maar ook voor hen die als commissieleden worden
benoemd is het van groot belang; zij toch hebben alleen in
opdracht de rekening en verantwoording te onderzoeken na
afloop van een tijdvak, terwijl Commissarissen- gewoonlijk
toezicht hebben te houden op de handelingen; waar deze dus
veeltijds reeds kennis dragen van verschillende invloeden
moeten de leden met het onderzoek belast zich daarvan op
de hoogte stellen; wenschelijk is het daarom dat zij alvorens
zij zich daarvoor ten kaïitore vervoegen, ontvangen de Bruto
of voorloopige Balans met Winst- en Verliesrekening ten
einde op de hiervoor aangewezen manier zich te vergewissen
van de veranderingen die ia het afgeloopen jaar hebben plaats
gehad, waarna zij die daarna in alle onderdeden desverkie-zende
ten kantore kunnen vernemen of nazien.
Maar ook voor hem die geen Commissaris is, of niet als
Commissielid voor het onderzoek benoemd is, is het niet van
belang ontbloot wanneer hij, na het ontvangen der reeds
goedgekeurde Balans en Winst- en Verliesrekening deze
methode in toepassing brengt, het zal hem gemakkelijker
vallen gebruik te maken van het recht dat in den regel aan
Aandeelhouders gegeven wordt om zich inzage te verschaffen
van de boeken en daardoor te vergewissen omtrent datgene
wat hij wenschelijk acht.
- 44 -
En nu de yraag: is het dan niet noodig eene studie ge­maakt
te hebben van de boekhouding naar de dubbele methode?
Mij dankt neen; wanneer men maar in acht neemt:
l". dat men op elke Balans aan de Linker- of Debetzijde de
bezittingen en vorderingen vermeld vindt en op de Rechter-of
Oreditzijde de schulden en het vermogen der zaak;
2^ dat op elke Winst- en Verliesrekening op de linkerzijde
de verliezen, onkosten enz. en op de rechterzijde alle
winsten voorkomen; terwijl, indien de winsten grooter zijn
dan de verliezen het verschil (saldo) op de linkerzijde en
omgekeerd op de rechterzijde het verschil te vindenis, en
3': dat de onmiddelijk voorafgaande Balans steeds tot basis
moet dienen van het overzicht.
Komen er nu al eens benamingen voor op Balans of
Winst- en Verliesrekening waarvan men de rechte beteekenis
niet vat, welnu dan is de samensteller verplicht daaromtrent
de gewenschte inlichtingen te geven.
In de tot nu toe behandelde Balansen is gebleken dat het
vereischte verband bestaat tusschen de voorgaande en opvol­gende,
overeenkomstig de Winst- en Verliesrekening; of alle
uitgegeven Balansen aan dien eisch voldoen? of er zijn uit­gegeven
waarbij dit verband vergeefs gezocht wordt? de nu
volgenden geven hierop het antwoord, zijnde copieên van
indertijd uitgegeven Balansen eener zaak, welke als Vennoot­schap
niet meer bestaat, en waaraan toch destijds door de
commissarissen en commissie van onderzoek goedkeuring werd
verleend.
45 -
ACTIVA.
Aandeelen
Aandeel­houders.
Oprichting.
Oukosten-reserve.
Meubelen.
Materieel en
Drukwerk
Debiteuren.
Agenten.
Kassa en
Deposito.
f
»
1)
»
»
11
»
ff
»
Voorgaande
Balans,
769.000
180.000
32.725
7.608
2.141
3.155
4.001
2.637
9.720
ƒ1.010.990
ƒ 2.(
00
00
15
93
60
55V3
441A
72
061/2
561/3
)12.4ï
Opvolgende
Balans,
ƒ 769.000
„ 180.000
„ 41.556
7.608
„ 1.942
„ 3.317
„ 3.988
, 1.709
, 4.879
/1.013.002
J verschil
00
00
001/2
83
74
83
46
53
49
88V2
Vermeerdering,
ƒ8.830
„ 162
ƒ8.993
vermee
851/2
271/2
881/2
srder.
Vermindering,
ƒ1.000
» 0
« 189
„ 12
„ 928
00
10
86
98*
19
„4.840 57i
ƒ6.980 71
ƒ2.012.42
PASSIVA.
Kapitaal .
Reserve . .
Crediteuren
Onopgevr.
dividenc
Onkosten .
Dividend .
SaldoWinst
Voorgaande
Balans.
ƒ1.000.000
7.732
„ 1.406
7
34
„ 1.680
129
ƒ1.010.990
ƒ2.0
001/3
61
52
21
24
00
781/2
361/2
12.52
Opvolgende
Balais.
ƒ1.000.000,00
„ 9.951
790
176
48
1.869
167
ƒl.013.0Ü2
verschil.
25
21
00
481/2
00
94
881/j
Vermeer
ƒ - . -
„2.218
„ 168
. 14
„ 189
„ 38
ƒ2.628
vermee
64
79
241/2
00
151/2
83
616
ƒ 616
31
31
- 46 -
Er is in de verschillen tusschen het activa en het passiva
10 ets. meer bij het een dan bij het andere, alhoewel de
saldo's der tellingen van Debet en Credit met de .verschillen
tusschen vermeerdering en vermindering afzonderlijk met elkaar
overeenkomen, en het evenwicht in Debet en Credit van elke
Balans afzonderlijk niet is verbroken, het is waarschijnlijk
dat een verschil van 10 Cts. op een der twee balansen met
de onkosten reserve is vereffend want deze toont dat
verschil aan.
Het activa toont als vermeerdering aan f 2.012.42 daar
echter de aandeelen verminderd zijn met ƒ 100.000 is het ver­mogen
der zaak toegenomen met f 3.012.42 (men zie daarover
het behandelde bij de vorige Balans).
Omrede vermeerdering en vermindering van de werkelijke
schulden mede invloed uitoefenen, op het vermogen der zaak,
moet ook de Creditzijde daarbij in aanmerking genomen
worden, daarop vinden we, buiten de reserve, eene vermeer­dering
van f 410.19
•waartegenover Crediteuren minder zijn
dias de werkelijke schulden zijn minder
gevoegd bij het meerdere activa van .
616.13
f 205.94
„ 3.012.52
maakt als vermeerdering van Vermogen . . . ƒ 3.218.46
hetgeen ook moet blijken uit de Winst^ en Verliesrekening
welke nu volgt:
Winst: Saldo vorig jaar. . . . f 129.78\/3
Premiën „ 28.116.521/2
Interest , 213.991/2
Polisgelden „ 3 25
," 28.463.551/2
- 47
Verlies: Uitkeeringen
Afkoopen. .
Afsluitprovisie
Incassapro visie
Bodenloon .
Attesten . .
Salarissen
Reiskosten .
OukosteD. .
Porti . . .
Advertentiën
/ 6.316.50
„ 77.80
„ 3.4I8.2OV2
„ 220.591/2
„ 3.440.551/2
„ 177.00
„ 4.726.801/2
„ 1,926.30
„ 1.784.23
„ 748.40
„ 612.84
f 23.495.23
Tusschen de winsten en die verliezen is een verschil van
f 4.968.321/3 daar afschrijving (waardevermindering) eveneens
het vermogen verminderen komt dit met de verschuldigde
belasting op de Debetzijde als verlies tot een bedrag van
f 716.74V2
zoodat de netto winst is „ 4.252.58
Er is afgeschreven: Archief „ 23.80
Meubelen , 215.86
Materieel . . , , 428.60
en aan belasting verschuldigd , 48.48V3
De netto winst is: volgens die rekening . . . . f 4.252.58
waarvan: reservevermeerdering . . . ƒ 2.218.64
dividend . 1.869.00
saldo . . 164.94
f 4.252.58
De vermeerdering van het vermogen der zaak is volgens
de uitkomst der vergelijkingen van de Balansen f 3.012.42
zoodat er een verschil bestaat van f 1.240.16; zijnde méér
winst aangegeven dan vermeerdering van het vermogen;
terwijl echter onder de vermeerdering van hetvermogen ƒ 1000.—
- 48 -
storting van aandeelhouders begrepen is, is het verschil
f 2.240.16; waaruit moet opgemaakt worden dat of de Winst­en
Verliesrekening of de Balans of wel beiden mank gaan.
Daar ecater de zaak niet meer bestaat, blijven deze vragen
onbeantwoord, en heb ik gemeend deze wel als voorbeeld te
mogen nemen.
In voorgaande bladzijden is er op gewezen dat door die
vergelijkingen te maken, men er te gereeder toe komen zal
bijzonder de aandacht te wijden op verschillende onderdeden
en vragen te doen, terwijl het daartegenover den gevraagde
zal vergemakkelijken daarop antwoorden te geven; in verband
daarmede volgen alsuu vergelijkingen over twee boekjaren
eener andere zaak. De eerste tusschen de boekjaren 1892
en 1893, de tweede tusschen de boekjaren 1893 en 1894,
Tusschen de Balansen 1892 en 1893 bestaat of ontstond
in het jaar 1893 eene vermeerdering in 't
activa van f 16.040.62
terwijl de werkelijke schulden . . » 4.200.00 hooger zijn;
dus verkrijgt men f 11.840.62 meer ver­mogen,
want Wiskundige reserve f 11081.28
Koersverschil , 399.00
Winstsaldo „ 360.34
maakt te zamen f 11.840.62
en nu de Winst- en Verliesrekening over 1893, daarop komen
als winst voor: de Wiskundige reserve en't Saldo; de / 399.00
worden daarop niet genoemd omdat Koersverschil als geen
winst is aangemerkt, maar, door de Waardevermeerdering der
Effecten ontstaan, als reserverekening [behandeld is.
Effecten, Aandeelen en andere Geldswaardige papieren,
welker waarde aan rijzing en daling onderhevig zijn en, een
deel vormende van het activa (bezitting) der zaak zullen door
verschillende omstandigheden, doch, wanneer Effecten tot
reserve dienen in geen ander opzicht dan dóór het bezit,
iüvloed uitoefenen op de meerdere of mindere winst, wanneer
daarvoor geen andere rekening genomen wordt die als het
ware tegemoet komt in de schommelingen der waarde. Die
rekening ontstaat dan, zoodra bij het opmaken der Balans
een hoogere koerswaarde genoteerd is, dan bij den aanvang
van het loopende tijdvak.
Indien het tegenovergestelde, eene lagere koersnoteering
plaats vindt bij de afsluiting en er bestond geen zoodanige
reserverekening, koersverschil genoemd, dan zou, zoo dezelve
in het passiva voorkwam, Kapitaalreserve of wel Extrareserve
zooveel minder worden als het koersverschil veroorzaakte;
heeft men echter geen dezer reserverekeningen dan kan men
niet anders dan de Winst- en Verliesrekening belasten,
(debiteeren) voor het verlies dat de Effecten minder waarde
aautoonen bij de sluiting dan bij 'de opening.
i
. i ^ o T I V A^.
Aandeelhouders
Kas
Beleening op Polissen
Effecten
Intrest (nog niet verrekende Coupons)
Ontvang- en Betaalkas a deposito •
Rekening-Courant Saldo's . . . .
Oprichtingskosten
Diverse Debiteuren
Dubieuse „
Meubelen en Materieel . . . .
Onkosten reserve
r» ^ s s IV A.
Geplaatste aandeelen
Wiskundige reserve
Onkosten nog te betalen
Borgstelling agenten
Koersverschil
Borgstelling Directeur
Winst 1893
i
BALANS.
f 208.887
„ 1.613
, 2.719
„ 102.157
„ 1.596
, 4.000
„ 8.309
„ 150.989
„ 11145
91
„ 3.150
„ 15.122
f 509 783
f 360.275
„ 149.137
150
220
f 509.783
50
85
20
00
72
00
21
24
951/2
76
00
87
301/2
00
90
00
4OV2
301/2
f 208.887
735
, 2.546
„ 122 386
„ 1.855
„ 7.8G3
„ 150.989
„ 11.147
92
„ 2.773
, 16 545
f 524.823
f 360.275
„ 160 219
570
399
„ 4.000
360
f 525 823
50
61
541/3
00
67
571/2
24
951/3
40
93
50
921/2
00
18
401/3
00
00
34
921/2
VERSCHIL.
1893.
VERMKERDEEING.
1
ƒ 20.229
« 258
2
0
00
95
00
64
„ 1.42263
„ 21.913'22
vermeerdering
f 11.081
„ 350
, 399
28
00
,00
„ 4.00000
„ 36034
f 16.19002
vermeer iering
VEEMINDEEING.
1
f 878
172
„ 4.000
, 445
376
f 5.872
„ 16.040
f 150
f 150
„ 16.040
24
651/^
00
631/3
17
60
62
00
00
62
1® I 9 3 .
Winst- en Ver
ƒ 48.622
„ 1.082
323
, 4.201
, 23.195
474
„ 14.837
„ 1.121
„ 11.081
360
f 105.302
81
12
97
47V3 ]
85V3
70V2
69Vs
90V2
28
34
15 Va
i
1
1
Premi
Intrest
Polisgel
Delbet.
Uitkeering afdeeling A en B
Afkoop Polissen
Reassurantiën
Afsluitprovisie
Bodenloon
Geneeskundige attesten .
Salarissen, reiskosten enz.
Dubieuze Debiteuren afschrijving
Wiskundige reserve . . . .
Winst . . . .
1 8 9 3 .
I
Verliesrekening.
Premiën afdeeling A en B .
, Intrest
I Polisgelden
Credit.
f 100.676
„ 4.601
23
f 105.302
94
41
80
15
^ C T I V A .
Aandeelhouders
Kas . . .
Beleening op Polissen
Effecten
Intrest Cniet vervallen)
Rekening-Courant Saldo's . . . .
Oprichtingskosten
Diverse Debiteuren
Dubieuze „ .'
Meubelen en materieel
Onkosten reserve
Gedeponeerde Borgstelling Directeur
P ^ S S I v ^ .
Geplaatste aandeelen •
Wiskundige reserve.
Koersverschil
Borgstelling Agenten .
Idem Directeur .
Onvereffende uitkeering
Zekerheidsfonds .
Winst
de Vermeerdering bedraagt
de Vermindering ,
Saldo
BALANS.
1893.
f 208.887
735
„ 2.546
„ 122.386
„ 1.855
„ 7.863
„ 150.989
„ 11.147
92
„ 2.773
, 16.545
f 525.823
„ 360.275
„ 160.219
399
570
„ 4.000
» •—
f • —
360
f 525,823
50
6i
54'/2
00
67
571/2
24
951/3
40
93
50
921/2
00
18
00
4OV3
00
34
921/2
in activa
Vermeerdering.
1894.
f 208.887
438
„ 1.640
„ 129.876
„ 1.895
„ 9.967
„ 150.989
„ 11.045
146
„ 2.608
„ 20.190
, 4.000
f 541.685
„ 860.275
„ 160.219
232
829
'„ 4000
600
„ 15.529
71 •
f 541.685
f 17.322
« 1.471
f 15.861
50
701/2
03
00
90
031/2
24
951/2
42
15
09
00
0^1/2
00
18
I2V3
151/3
00
00
561/2
021/2
30
20
10
VERSCHIL in 1894.
VEBMEEEDBEING.
f —
„ 7.490
—
00
4023
« 2.10346
„ —
54
„ 3.644
„ 4.000
f 173 32
Jï ,.
258
n —•—
600
„ 15.529
f 16.388
_
02
59
00
30
—
75
—
00
56'/2
311/0
en in passiva •
n n n •
1
VEKMINDEKIKG.
f
n
»
n
It
n
f
•^
n
iï
11
I)
f
f
!)
f
— .—
296
906
—.—
102
165
1.471
— .—
166
— .—
360
527
—
901/2
511/2
—
00
78
20
—
871/2
—
34
211/2
16.388311/,
527
15.861
2II/3
10
1 8 0 4 .
II
Debet.
Uitkeering afdeeling A eu B
Afkoop Polissen . . . .
Reassurantiën
Afsluitprovisie . . . .
Bodenloou
Geneesk. attesten
Salarissen, reiskosten enz. •
Dubieuze Debiteuren afschr.
Meubelen id.
Interest
Polisroyemeut
Zekerheidsfonds . . . .
Winst- en Verlie
\f
»
J)
r)
v
»
H
1 y
1 n
n
.
1 "
f
49.045
706
332
3.579
25.009
580
16.007
1.334
131
27
597
15.529
112.880
16
901/2
10
66
87
25
181/2
00
58
68V2
00
56V2
96
%
Saldo 185
Premiëu
Intrest •
Polisgeldi
''TiilijWlwapTiSlrr^raMggBgi
I S 9 4 .
en Verliesrekening.
16
901/3
10
66
87
25
I81/2
00
58
68V2
00
56V2
96
Saldo 1893. . . .
Premiëu afd. A en B.
s^ Intrest
I Polisgelden
Credit.
f 360'34
„ 107.707 60
4.776
37
02
00
/ 112.880 96
- 58 -
Tusschen de Balansen 1893 en 1894 zien wij uit de ver­schillen
dat het actiya is vermeerderd met f 15 861.10
en de werkelijke schulden met . . . „ 858.75
geeft dus vermeerderd vermogen van . f 15.002.35 over 1894.
Op de Winst en Verliesrekening vindt men het saldo
f 15.529.56V2 ouder de benam-'ng Zekerheidsfonds; het ver­meerderd
vermogen eu het Zekerheidsfonds hebbeu een verschil
vau f 527.21 Va 't welk teruggevonden wordt in:
1°. het Saldo winst 1893 f 360.34
en 2". het Koersverschil „ 166.87 Va
Evenals bij het boekjaar 1893 het Koersverschil niet als
Winst is aangemerkt is ook voor 1894 hetzelve niet als Verlies
te beschouwen omrede de waardevermindering der Effecten
is: vermindering van de vooruitgang in het vermogen.
Wellicht zal het niet ondienstig zijn ook met het oog op
Koersverschil nog even terug te komen op de onderscheiding
van loerkelijke en denkbeeldige Crediteuren. Wanneer men de
Balansen inziet waarbij sprake is van waarborgfonds, reserve­fonds,
zekerheidsfonds, koersverschil enz. dan ontdekt men
allicht dat er zijn die wat de vermeerdering aangaat, voor
dat bedrag ook voorkomen op de Winst- en Verliesrekening
Debetzijde, dus geformeerd worden op de, of door de Winst-cijfers;
dei-gelijke foudseu blijven dus het eigendom der zaak
eu dienen om eventuëele verliezen aan te vullen, en, zijn dus
daarom denkbeeldige crediteuren genoemd; die vermeerdering
moet dus niet vau het activa worden afgetrokken.
Koersverschil is eveneens een denkbeeldige cveditewc, omdat
door koersverhooging deze rekening ontstaan is, ten einde,
wanneer later de Effecten bijv. weder in waarde verminderen,
men dit niet als verlies behoeft af te schrijven, maar daar­voor
Koersverschil dan Debiteert en Effecten Crediteert.
Bij de behandeling der laatste Balans vergelijkingen is op
- 59 -
de eerste eeii vermeerdering vau activa, ua aftrek der ver­mindering,
bevonden van: f 16.040.62
de werkelijke schulden zijn vermeerderd met: . , 4.200.—
ontstaan door: meerdere borgstellingen . . . „ 4.350.—
terwijl de vroeger nog te betalen onkosten . . , 150.—
nu niet genoemd worden, waardoor er . . . . „ 4.200.—
meer iverJcelijke schulden bestaan.
Gesteld dat men door de hoogere koers der Effecten, die
waardevermeerdering niet op Koersverschil maar op Winst
had overgebracht dan immers zou daardoor het Saldo winst
/ 399.— hooger zijn op de Winst- en Verliesrekening; bij­gevolg
Wiskundige reserve f 11.081.28, Saldowinst / 360.34,
en Koersverschil / 399.— vormt dan een winst van ƒ 11.840.62
gelijk staande met de vermeerdering van vermogen.
Bij de tweede der laatste Balansvergelijkingen heeft men
een netto vermeerdering bevonden van f 15.002.35 waarbij
ook het Koersverschil bij de aftrekking niet in aanmerking
is gekomen, daar deze anders had bijgeteld moeten worden;
was dit dus als verlies aangemerkt dan zou er /'166.87'4' bij­komen
en, daar de winst overgebleven van het vorig jaar het
saldo van het pas afgeloopen jaar vermindert, zoo verkrijgt
men als saldo f 15.169.22V2 wat overeenkomt met voorgemelde
f 15.002.35 + f 166.8773 van de vermindering in het Koers­verschil.
Blijkens de cijfers van beide Balansen en Winst- en Verlies­rekeningen
is ook hierbij weder het verband aaugetooud dat
er bestaan moet.
Zooals vroeger is gezegd komt men door de vergelijkingen
te maken als vanzelf tot eeuige vragen: bijv.
Bij laatst behandelde Balansvergelijkingen over die van
1892 en 1893 onderstellen wij dat naar aanleiding der ver­meerderingen
volgende vragen gedaan kunnen worden, waarop
— 60 —
antwoorden volgen welke eveneens verondersteld worden dat
daarop gegeven zouden kunnen worden.
1°. Waardoor is de Effectenwaarde zooveel hooger? door aan­koop
omdat er geld te veel in kas was, of wel, omdat
andere bezitting daardoor minder is geworden;
2\ Waarom is de Intrest zooveel meer?
Tn verband met de meerdere Effecten zijn er ook zoo­veel
meer onverschenen coupons.
3°. Wat verstaat men met onkosteureserve en waardoor is die
verhoogd ?
Dit is een denkbeeldig bezit omdat er kosten zijn gemaakt
waardoor ook volgende jaren winsten kunnen verkregen
worden, en daarom dan van die winsten de vroeger ge­maakte
kosten vereffend kunnen worden, derhalve zijn
onkosteureserve uitgaven welke voorloopig niet als verlies
in de Winst- en Verliesrekening zijn opgenomen; behalve
de onkosten die op de Winst- en Verliesrekening 1893
zijn gebracht in het Debet, zijn ook nog die gemaakt, welke
als meerdere onkosteureserve op de Balans genoemd zijn.
Wanneer vermindering van bezitting heeft plaats gehad
zal men ook daarover opheldering wenschen, evenzoo wanneer
er zijn die niet meer genoemd worden zooals het geval is
met de post: Ontvang- en Betaalkas; waarom ? het antwoord
ligt voor de hand omdat het in Deposito gegeven Geld is
teruggenomen om een of andere reden.
Bij die welke vermindering hebben ondergaan treffen we
nog aan:
1°. Beleeuing op Polissea, als oorzaak van vermindering
kan afloop der verzekering, of wel royement oorzaak
zijn, terwijl het ook kan zijn de opgenomen gelden aan
de Maatschappij zijn teruggegeven.
2°. Rekening-Courant saldo's; de vermindering kan in de
- 61 -
eerste plaats ontstaan zijn door betere betaling dergenen
die met de zaak in Rekening-courant zijn, of wel dat
er Rekeningen-Courant zijn opgeheven omdat de Maat­schappij
niet meer met hen in zaken is of saldo's zijn
overgebracht op Debiteuren.
3°. Meubelen en Materieel vindt men voor een mindere
waarde genoteerd staan, omdat door gebruik en slijtage
een en ander minder waard wordt, en die mindere
waarde alsdan beschouwd wordt als verlies, waarom men
dan die mindere waarde op de Winst- en Verliesre­kening
terug moet vinden.
De eerste post der Bezittingen (eigenlijk vorderingen,
opeischbaar wanneer het noodzakelijk is) zijn Aandeelhouders
genoemd, voor hetzelfde bedrag, daarin is dus geen verande­ring
gekomen omrede er geen storting is gedaan op de niet
volgestorte aandeelen waarvoor door Aandeelhouders is
deelgenomen.
Op de rechterzijde der Balans (Passiva) vindt men onver­anderd
voorkomen: Geplaatste Aandeelen; er is van het
maatschappelijk kapitaal over het afgeloopen jaar niets
geplaatst. Wa.t door aandeelhouders gestort is vindt men
door het bedrag waarvoor Aandeelhouders in het Debet
voorkomen af te trekken van het bedrag der geplaatste aan­deelen
op de Creditzijde vermeld; hoe groot het Maatschap­pelijk
Kapitaal is vinden we op deze Balans niet — dus ook
niet hoe groot het ongeplaatste aandeelenkapitaal is.
Betreffende de wiskundige reserve, waarom deze is ver­hoogd
ligt het antwoord voor de hand dat de risico's der
Maatschappij volgens wiskundige berekening een bepaald
bedrag hebben bereikt en dit aanwezig moet zijn, dus uit de
premiën moet worden aangevuld; dit is dus een schuld in
de toekomst {denlheeldige schuld) waartoe ook koersverschü
- 62 -
wordt gerekend, dat mede als een reserve is gesteld ten
einde te dienen bij koersvermindering van Effecten, zooals
te voren reeds is aangetoond, bij de behandeling der ver­anderingen
die op de Balansen zijn bevonden.
Onkosten waren einde 1893 niet meer te betalen vandaar
dat dezelve niet behoefde vermeld te worden, zooals einde 1892.
Nadat de Balansposten aldus zijn behandeld moet ook nog
de Winst- en Verliesrekening ter hand genomen worden,
want daardoor komt men feitelijk tot de controle betreffende
de voor- of achteruitgang van het vermogen der zaak; vooraf
nog dit; behalve de winsten heeft met te letten op andere
inkomsten, zooals storting door aandeelhouders enz. (Borg­stellingen
oefenen geen invloed uit op het verinogen der zaak
want tegenover het vermeerderde activa staat de vordering
van den Borcsteller); in deze beide Balansen is geen sprake
van storting door aandeelhouders of plaatsing vaa Aandeelen,
zoodat in deze hei vermogen vermeerderd is, alleen door
winst: volgens de Winst- en Verliesrekening bedragen de
Winsten (Creditzijde) f 105.302.15 verdeeld in Premiën en
Polisgelden; deze twee rekeningen zijn daarvoor aanvankelijk
gecrediteerd, terwijl daartegenover zullen zijn gedebiteerd de
B«keningen-Courant en de Kas; vraagt men nu of al dat
geld ontvangen is, dan zal het antwoord ontkennend zijn,
want daarvan werd betaald of is in Rekening-Courant gecre­diteerd
het bedrag der zeven eerste hoofden op de linkerzijde
vermeld te zamen f 92.738.62V2.
Wil men weten of de Interest voor dat bedrag ontvangen
is, dan zal men er op gewezen kunnen worden dat daaronder
begrepen is Intrest van nog niet vervallen coupons; doch
omrede zulks ook bij de voorgaande Balans zoo was, heeft
men rekening te houden met het verschil; d. w. z. is het
bedrag der op de volgende Balans nog niet vervallen Conpons
- 63 —
grooter, dan trebt men het meerdere af, is het kleiner telt
men het mindere er bij: •••;
alzoo 1892 Intrest nog niet vervallen Coupons . f 1.596.72
1893 , „ , , , . , 1.855.67
geeft een hooger bedrag van „ 258.95
vrat dus van het Intrestcijfer der Winst- en Verliesrekening
moet vrorden afgetrokken, om te vreten hoeveel Intrest er ont­vangen
kan zijn, zijnde in 1893 ƒ 4601.—258.95 = ƒ-1342.46.—.
Gesteld dus, de ontvangsten waren zooals reeds is voor­gesteld,
dan komt men tot het volgende:
Borgstelling Directeur en Agenten . . . . ƒ 4.350.—
Premiën en P o l i s g e l d e n . . . ƒ 100.700.74
af (7 eerste üebetposten). . . , 92.738.62V2
—— , 7.962.1 IV2
••_- '••• <é
Intrest volgens bovenstaande , 4.342.46
te zanien f 16.654.57V2
Zooals is aangetoond wordt ook in Rekening-Courant
gedebiteerd en gecrediteerd; met de saldo's daarvan moet
ook rekening gehouden worden; deze zijn volgens de Balans
1893 verminderd met f 445.63V2; nu doet zich weder een
andere vraag voor; hoe komt dat? het antwoord kan dan
zijn: doordat er Rekeningen-Courant zijn opgeheven of als
Dubieuze zijn afgeschreven; volgens de Winst- en Verlies­rekening
heeft eene afschrijving daarop plaats gehad van
ƒ I.I2I.9OV2; de diverse Debiteuren zijn met f 2.— en de
Dubieuse met f 0.64 meer op de Balans gebracht dan ze in
die van 1892 zijn genoemd; daaruit is dus af te leiden om
dat van de Rekeningen-Courant zijn afgeschreven ƒ 1.124.54 Vs
en ze echter met „ 445.63V2
minder op de Balans vermeld zijn / 678.91
minder als ontvangst gesteld kan worden,
Het bedrag der drie bronnen zoo even genoemd bedraagt
/ 16.654.571/2
waarvan af het verschil in Rekening-Courant , 678.91
bekomt men als vermoedelijk ontvangen . . f 15.975.66V2
hetgeen vrijwel overeenkomt met „ 16.040.62
als vermeerdering in het activa bevonden.
Neemt men nn in aanmerking in deze alléén op gevolg­trekking
is afgegaan, zoo mag men veilig aannemen, dat bij
een aanzoek om inlichtingen bij den samensteller der Balans
men geheel bevredigd zal worden, terwijl dan tevens op de
vraag waarom de vermindering der waarde van Menbelen en
Materieel niet voorkomt als afschrijving op de Winst- en Ver­liesrekening
antwoord kan worden gegeven.
Naar aanleiding der verschilcijfers tusschen de 1" en 2"
Balans van het eene boekjaar en de daarbij behoorende Winst­en
Verliesrekening zijn eenige mogelijke vragen gesteld en
daarbij voor het meerendeel gegeven luaarschiJnlijJce antwoorden;
terwijl hiermede andermaal is aangetoond men de Balans van
het vorig boekjaar met die van het pas afgeloopen noodig
heeft.
Ten einde tot een betere beschouwing te komen ook wat
de cijfers betreft op de Winst- en Verliesrekening voor­komende,
zal het niet ondienstig zijn nog eens na te gaan
de verschilcijfers tusschen de 2" en 3" Balans over de boek­jaren
1893 en 1894 van de tweede vergelijking; bij de vragen
die ook dan weder ondersteld worden dat gedaan kunnen
worden, volgen eveneens weder voor het meerendeel waar­schijnlijke
antwoorden, omrede deze alléén dan juist kunnen
zijn wanneer de boeken worden overgelegd; men begrijpt dan
ook dat het voor hen, die aangewezen zijn om van hunne
bevinding verslag uit te brengen, wenschelijk is, alvorens in­zage
van de boeken te nemen, in bet bezit te zijn gesteld
- C5 -
van de bruto Balans (dat is die waarop het winstsaldo volgens
de Winst- en Verliesrekening nog onverdeeld, in zijn geheel,
voorkomt) met de Winst- en' Verliesrekening van het afge-loopen
jaar, teneinde met de Balans van het voorgaande boek­jaar
eene voorloopige controle te houden.
Op de Balans 1894 hebben wij, vergeleken bij die van 1893,
bevonden in het activa eene vermeerdering van:
Effecten / 7.490.—
Intrest (nog niet vervallen coupons) „ 40.23
Rekening-Courant saldo's „ 2.103.46
Dubieuse Debiteuren ^ , 54.02
Onkostenreserve „ 3.644.59
en Borgstelling Directeur „ 4.000.—
De verminderingen zijn als volgt:
Kassa f 296.901/2
Beleening op Polissen „ 906.51 Va
Diverse Debiteuren „ 102.—
Meubelen en Materieel , 165.78
Daar bij de behandeling der verschilcijfers tusschen de 1'' en
2* Balans omtrent de oorzaken van vermeerdering en vermin­dering
reeds vragen zijn behandeld kunnen we deze nu achter­wege
laten, evenals bij de verschilcijfers van het passiva.
Telt men de cijfers der vermeerdering bijeen en trekt daarvan
af de som der verschillende verminderingen dan bevindt men
een grooter bedrag in het activa van f 15.861.10.
In het passiva vinden we de volgende verrneerderingen:
Borgstelling Agenten f 258.75
Onvereffende Uitkeeringen . . « . . . . , 600.—
en Zekerheidsfonds , 15.529.56Vs;
de verminderingen zijn , 166.8772
Eoersverschil en winstsaldo (1893) . . . . , 360.34;
de tellingen dezer beiden van elkaar afgetrokken geven weder
— 66 -
betzelfde verschil als in activa, wat trouwens bij een juiste
telling niet anders kan. •
Om nu te weten hoeveel in dit boekjaar het vermogen der
zaak is toegenomen moet weder nagegaan worden of er werke­lijke
crediteuren zijn genoemd; die komen op de Balans 1894
voor onder het hoofd: Onvereffende uitkeeringen en, de Borg­stelling
Agenten, deze is vermeerderd met ƒ 258.75 wordt dus
te zamen f 858.75 welke, van de vermeerdering in het activa
afgetrokken aanwijzen een vooruitgang van het vermogen
van f 15 002.35.
Tusschen activa en vermogen bestaat volgens het laatstge­noemde
en zooals reeds vroeger in deze is aangetoond, dus
dat verschil, dat activa beteekeut de toaarde die de zaak in
beheer heeft, en vermogen de waarde die de zaak bezit.
De vermeerdering in het activa; kunnen we die nu ook
op de Winst- en Verliesrekening terug vinden?
Volgens de vorige Winst-en Verliesrekening de beciifering
makende, verkrijgen we op de laatste:
Premiën en Polisgelden ƒ 107.744.60
waarvan af de 7 eerste Debetposten . . . . „ 95.261.13
blijft dus over . . . ƒ 12.483.47
daarbij komt (als te voren berekend) Intrest . , 4.735.79
maakt te zamen f 17.319.26;
er is afgeschreven op Dubieuse Debiteuren een bedrag
van f 1.334.—
terwijl ze op de Balans vermeerderd zijn met . . „ 54.02
alzoo is overgebracht van Debiteuren . . . . ƒ ] .388.02;
daar de Debiteuren echter met , 102.—
zijn verminderd, mag men aannemen f 1.286.02
minder op de Rekening-Courant zouden zijn;. . , 2.103.46
is echter het bedrag vermeerderd zoodat van bovenstaand
- 67
winstcijfer dit bedrag moet worden afgetrokken na vermin­dering
der restant afschrijving; bijgevolg bovenstaand winst­cijfer
1894 bedraagt f 17.319.26
de Rekening-Oourant: saldos na aftrek. • . , 817.44
maakt als overschot f 16.501.82
Doordien nu het activa van 1894 . . . . , 15.861.10
hooger is geworden, verschilt dit f 649.72
waartegenover men nog vindt , 624.68V2
verliesposten ontstaan door Intrest en Polisroyement welke
beiden weder aanleiding kunnen geven tot de vragen: eerstens
waarom Intrest zoowel voor Ve.-lies als voor Winst is aangetee-kend
en ten tweede waarom Polisroyement als verlies voorkomt.
Deze tweede beschouwing geeft ook weder eene tamelijke
overeenkomst in de cijfers en doet, behalve de terloops ge­stelde
vragen, ook nog deze even aanstippen: hoe komt het
dat op de Balansvergelijking Meubelen en Materieel met
f 165.78 vermindering voorkomt en er f 131.58 als afschrij­ving
voor die post op de Winst- en Verliesrekening is genoemd ?
Evenals bij de vergelijkingen 1892/3 gewezen is op de
vermeerdering van de denhheeldige bezitting Onkostenreserve
vinden wij bij de 2" vergelijking (1893/4) eveneens vermeer­dering
van die bezitting; over die vermeerdering kan ook
weder niet geoordeeld worden doch moet uit de boeken wor­den
aangetoond.
Eene andere denkbeeldige bezitting is de post oprichtings­kosten,
haar ontstaan en geleidelijke vermeerdering gaat samen
met het inwerking brengen en de uitbreiding der zaak,
waartoe dient de storting door Aandeelhouders op de door
hen genomen Aandeelen, althans, dit kan worden afgeleid uit
de evenredige verhouding welke bestaat met de storting der
- 68 —
aandeelhouders: Geplaatste Aandeelen . . . ƒ 360.275.00
waarvan af Debet der Aandeelhouders. . . . „ 208.887.50
verkrijgt men storting f 151.387.50
en Oprichtingskosten gesteld op , 150.089.24;
deze toelichting dient voornamelijk voor hen die meenen dat
als activa alléén kan genoemd worden of voorkomen kan,
werhelijke waarden zooals Huizen, Effecten, Goederen, Geld,
enz. de aard der zaak kan echter zoodanig zijn dat er uitgaven
gedaan moeten worden, waarvoor eerst in de toekomst iets
tastbaars terug komt, zooals in de zaak welke deze Balansen
betreffen het geval zal zijn.
Onwillekeurig zijn enkele titels van rekeningen op de
Balansen voorkomende meer in hun aard beschouwd dan
aanvankelijk in de bedoeling lag; destrekking van dit werkje
is dan ook niet, eene theorie te leveren over diverse rekeningeu
welke kunnen voorkomen, om rede daarvoor reeds onderscheidene
leerboeken bestaan, doch wegens hunne betrekking tot activa
of passiva kon die beschouwing moeielijk achterwege blijven.
Met verschillende voorbeelden is aangetoond:
1°. dat wanneer de Balansen juist zijn er verband moet
bestaan tusschen de opvolgende en voorgaande en dit kan
worden aangetoond door de bij de opvolgende Balans
behoorende Winst- en Verliesrekening;
2°. dat elke Balans moet zijn een Gopie van de Saldo's der
Grootboekrekeningen waarmede deze eenerzij ds geopend
en anderzijds gesloten zijn.
8°. dat elke vermeerdering of vermindering van vermogen
volgens de vergelijking bevonden, weer te vinden moet zijn
op de Winst- en Verliesrekening vooral bij Naamlooze
Vennootschappen;
en ten slotte kan men, in het bezit zijnde van alle Balan­sen
eeuer zaak, het geleidelijk verloop der Bezittingen,
vorderingen en schulden in de verschillende Boekjaren
nagaan van het begin tot het einde en omgekeerd.
In de nu volgende Grootboekrekeningen, volgens het op
bladz. 21 genoemde memoriaal uitgewerkt, vindt men in de
o eerste hoofden de bedragen voor de openingsbalans (ook de
sluiting van het afgeloopen jaar) bovenaan onderstreept; de
bedragen welke de sluitingsbalans vormen zijn daar, waar ze
voorkomen eveneens onderstreept, gelijk die bedragen welke
winst of verlies aanwijzen; tevens is er aan toegevoegd een
staat bevattende de winsten en verliezen alsmede de Balans-posten
met for.nummer der rekeningen waarop ze te vinden
zijn; men zij tevens attent op de daaronder geplaatste noot.
Voor hen, die volgens de aangegeven methode een e verge­lijking
willen maken en zich vragen willen stellen omtrent
ontstane rekeningen enz. geven die rekeningen zelve gelegen­heid
de antwoorden daarop te vinden en dat overzicht te ver­krijgen
dat men wenscht.
Bladwijzer voor de Grootboek-Rekeningen.
Kassa fol". 1 '
Goedereu »2 ~
Scheepsaaudeeleu » 3 ;
Te betalen Wissels „ i j
Kapitaal n 5 il
Kantoormeubelen » 6
Crediteuren . . . . ' . ,7 [
(
Deposito Bankvereeniging » 8 \
\
Debiteuren » 9 !
I
Goederen v/h Buitenland » 10 '
M. LISSONE, Marseille m/r » 11 i I
J. HAUPT, Bremen m/r. » 12 (
Onkosten »13 ij
Te ontvangen Wissels » 14 l
J. SALMON, Londen m/r n 15 '
Goederen onder M. LISSONE, Marseille ,16
Winst eu Verlies » 17
Goedereu onder H. SÏAMM, Keulen ,18 1'
Particuliere rekening ,19 ;
Litrest ,20
H. STAM, Keulen m/r ,21
J. HAUPT, Bremen z/r ,22
Provisie ,23
Fol. 1.
^S^^Ut
1896.
Januari
ïj
«
n
n
n
J)
2
9
14
17
21
28
29
Voor bij
n
V
n
»
n
»
(Ze
onlvan
j)
n
jï
n
))
Opening der zaak . .
gen Tan P. STAM alhier.
„ de Bankvereen^.
„ Kasvereeniging
, M. TEE BKL'GGE,
Schiedam
, J.LEF.UWFN, alhier
, H. DE RONDE, „
Kas sa.
f 30.000
, 2.189
, 5.000
, 7.000
, 2.500
, 2.048
. 7.140
f 55.877
00
05
00
00
00
61
00
66
•vöS S3.I
1
00
05
00
00
00
61
00
66
I89S.
Januari
B
n
n
n
n
»
n
•n
»
3
6
14
15
19
21
25
31
n
ï)
Voor Deposito aan de Bankyereen?
, betaald aan H.DE LIEFDE alhier
, verloren een bankbiljet . •
, £ 622.0.11 op Londen a ƒ11.98
Court, lo/oo
, een Schrijfmachine . . .
, particuliere uitgaven . .
, traite M. LISSONE per 5 Febr,
„ volgens onkostenboek. .
, Salarissen enz
„ Saldo bij sluiting (Balans)
Fol. 1.
f 25.000 00
, 1.122 00
' I
, 200
. 7.459
, 200
, 5.000
, 5.874
„ 1.450
„ 200
. 9-371
ƒ 55.877
00
46
00
00
94
00
00
26
66
Fol 2.
^^Ut
1896.
Januari
ïj
n
fl
n
B
n
»
j)
ï)
ii
2
4
5
6
9
15
17
18
28
31
fl
Voor 200 Balen Rijst hij opening.
„ 100 Kisten Gom Damar . .
, 100 Balen Koffie
, 200 Zak. Beetwortelsuiker .
, 100 Ceroenen Amandelen .
„ 40 Vaten Palmolie . . .
, 10 „ Meekrap. . . .
„ 150 Ceroenen Amandelen .
, 40 Vaten Suiker . . . .
, Onkosten
, Overdracht van Winst- . .
Goed
f 3.741
, 5.122
„ 3.882
,, 3.022
„ 6 220
„ 7.634
„ 3.289
„ 8.950
, 14.184
75
, 2.46
f 58.582
20
00
00 1
50
00
55
75
63
00
00
19
82
eren.
1896.
Januari
"
n
1 m
fl
1 "
fl
"
' 1
fl
B
led
20
GO
00
50
00
55
75
63
00
00
19
82
eren.
1896.
Januari
^
M
1 *
ï)
1 "
n
ïï
n
"
»
7
8
»
9
12
14
16
18
25
30
31
Voor 100 Balen Rijst
, 100 , .
, 200 Zakken Beetwortelsuiker
„ 50 Kisten Gom Damar . .
, 100 Balen Java Koffie. . .
, HO Kisten Gom Damar . .
g 100 Oeroeuen Amandelen •
, 50 , Amandelen
, 40 Vaten Palmolie . . .
, 40 , Suiker . . . .
„ Voorraad bij Sluiting Balans
Fol. 2.
^zebU
f
s
ï»
T)
n
71
n
Tï
n
ï)
•)
f
2.057
2.057
8.082
2.689
8.882
3 250
6.220
3.108
8.149
14.361
9.723
58.582
66
66
95
05
00
00
00
76
68
30
76
82
^
Fol. 3.
Scheep^andee
1896.
Januari 2
7
21
31
Voor VB aand. Brik Emma hij opening
„ aaud. uitrustingskosten . .
, VB aand. Hendrika . . . .
, overdracht van Winst. . .
f 6.000
„ 500
„ 10.000
„ 1.000
f 17.500
00
00
00
00
00
1896.
Januari
3 'PMv J ckandeelen.
Fol. 3.
ezcbu
00
00
00
00
00
1896.
Januari
21
Voor Va aaüd. Brik Emma f 7.000
, 10.500
17.500
00
00
00
Fol. 4.
Te betalen! Wisse
1896.
Januari 24
25
31
Voor promesse H. DE JONG • • •
, traite M. LISSONE . . . .
„ Terscbuldigd bij sluiting{Ba\eLDs)
f 3.882
„ 5.881
, 4 030
f 13.794
00
32
95
27
1896.
Januari
en
r-
W
"-
isse s. ez
Fol. 4.
ec>li'
1896.
Januari
»
B
n
2
7
10
18
Voor een Wissel bij opening . .
, promesse H. DE JONG . . .
, traite M. LISSONE . . . .
„ „ H DE JONG . . . .
f 741
, 3.882
, 5.881
, 3.289
f 13.794
20
00
32
75
27
r
Fol. 5.
Kapi 'taal.
1896.
Januari 31
31
Voor overdracht van Partic.rekening f
zuiver vermogen bij sluiting
900
38.009
ƒ 39.000
86
14
1896.
Januari
00
i
ipi
i6
.4
10 i
i
'taa .
i
1896.
Januari 2
Fol. 5.
&'tcbit
Voor zuiver vermogen bij Opening.
•
f 39.000
f 39.000
00
00
1
^
Fol. 6.
^^f^c^t Kantoor
1896.
Januari 3 Voor Diversen
, Schrijfmachine
f 500
, 200
f 700
00
00
00
1
: 1
meube
1896.
Januari
^mt^i.:.,^ •ji>!!«A'S^»*jy "»!i:.'_"^-"y "m ! ^
>or
oo
oo
00
meube en
1896.
Januari 31 Voor Verlies, afschrijving^ . . .
„ waarde hij sluiting (Balans).
Fol.
f 100
, 600
f 700
G.
00
00
00
i
4
Fol. 7.
1896.
Jannari 5
6
7
9
18
21
31
J. DE BoEB alhier m/aanw. Bankvereen
H. DE LIEFDE, . . . voor per Kassa
H. DE JoNö,. . . . „ m/promesse|
P. MANN , per Kassa
K. TEE Gouw, Amst. , „ ,
H. DE JONG alhier . , m/promesse]
Diversen bij Sluiting Balans. • •
Gredi teurei
f 50000
, 5.122 00
„ 3.882 00
500 00
, 10.000 00
„ 3.289 75
. 17.206 50
f 40.500, 25
1896.
teuren
1896.
Januari
j i
»
»
»
»
) j
fl
1
3
4
5
6
7
17
21
28
Fol. 7.
ê^eiii'
J. DK BoKR alhier, voor Kautoormeub-
H. DE LIEFDE , „ 100 K. Gomdamar
H, DE JONG , „ 100 B. Java koffie
Suilcerraf. de Hoop, Amsterdam
voor 200 Z. Beetw. Suiker
P. MAN, alhier, voor uitr.kosten Emma
H. DEJONS, „ , 100 V. meekrap
K. TEE Gouw, • , Vd aand. Hendrika
J. V.D.LAAK „ , 5 0 vat suiker •
f
«
n
n
n
jï
j)
M
f
500 00
5.122 00
1
3.882.00
3.022
500
3.289
10.000
14.184
40.500
50
00
75
00
00
25
jmsbÉA,..^
Fol. 8.
^P/e&i' Deposito's u/g.
1896.
Januari 3
3)
Voer deposito a 2 O/Q
, intrest . . . .
f 25.000
20
ƒ 25.020
00
75
75
Bankv
1896.
Januari
/g-
00
75
';k
75
Bankvereeniging.
4*
1896.
Januari
»
fl
n
ï)
)ï
5
6
U
21
2i
31
Voor gedisponeerd J. DE BOEE, alhier
,, „ H. DE LIEFDE ,
. , particuliere rekg.
, , K. TER Gouw Amst.
„ , H. DE JoNfi alhier
„ Saldo bij Sluiting Balans .
Fol. 8.
&zeblt
f 500
„ 4.000
„ 5.000
„ 10.000
, 3.862
„ 1.658
f 25.020
00
GO
00
00
59
16
75
Fol. 9.
Debi teurer
1896.
Januari
9
14
18
21
25
F. v.D. ZEE, Dordrecht, voor 100 B. Rijst'
J. V. LEEUWEN, alhier, , 100 , „
P. MANN, alhier, voor 50 K.Gomdamar
H. HOOG, „ , 50 , ,
L.y.D. AKKER , „ 50 Oer. Amandelen
M. TEE BEÜGGEN, Schiedam,
voor Va aand. Heudrika
G. DELWEL, alhier, voor 50 v. Palmolie
f 2.057
„ 2.058
, 2.689
, 3.251
„ 3.110
, 10.500
, 8.149
f 31.817
66
91
05
75
51
00
68
56
1896.
Januari
3bi teurer
36
n
15
15
51
r
3380 '
56
1896.
Januari
ï)
n
"
n
"
"
"
.
9
10
11
19
21
22
23
31
P. MANN, alhier, voor per Kassa
F. V. D. ZEE, Dordrecht voor m/traite
J. V. LEEUWEN, alhier, , z/promesse
L. V. D. AKKEK, „ , ,
M. TER BEUGGE, Schiedam voor p.Kassa
M. TEE BRUGGE, , voor z/promesse
H. DE HOOG, alhier, „ ,
Diversen bij sluiting (Balaus). . .
Fol. y.
(2^i^eblt
f
n
n
n
n
B
n
•n
f
2.689
2.057
2.058
3.110
2.500
8.000
3.251
8.149
31.817
05
66
91
51
00
00
75
68
56
Fol. 10.
Goederen van : 't Bui
1898.
Januari 7 Voor 100 Ceroenen Amandelen.
12 , 40 Vaten Palmolie . .
16 , 150 Oeroenen Amandelen.
f 5.875
, 7.464
„ 8.424
f 21.764
20
55
63
38
an 't Buitenland.
Fol. 10.
1896.
Januari 9
15
18
Voor 100 Ceroenen Amandelen.
, 40 Vaten Palmolie . .
. 150 Oeroenen Amandelen,
f 5.875
. 7.464
, 8.424
f 21.764
20
55
63
38
Fol. 11.
M. LiSSONE
1896.
Januari 10 Yoor z/traite fr-12.240
30 „ n/provenu 100 B. Java
koffie , 8.000
31 „ saldo bij sZwiiing'(Balans), 9.544
fr. 29.784
1896.
Janiiari
<m
DNE
32
00
75
07
1" • "
Fol. 11.
Mansei e m/n. (2^zehU
i
1896.
Janïiari
jj
»
7
16
31
Voor 100 Oer. Amandelen, fr. 12.240
, 150 , „ , 17.544
, verlies by sluiting . .
fr. 29.784
ƒ 5.875
, 8.424
, 31
20
63
24
f 14.33l{07
Fol. 12.
J. HAUPT, Bremi
1896.
Januari Voor 200 zak Beetwortelsuiker . f 3.150 00
1896.
Januari
PT, Bremen mr.
Fol. 12.
)0
1896.
Jamiari 11 Voor m/traite Rm. 5431.03 ƒ 3.150 00
Fol. 13.
^^Set
1 1895.
Januari
ïï
•
,_.
^ • ;
'
31
n
i
:
1
Voor volgens onkostenboek. . .
- Salarissen enz
\
\
\
\
\
\
\
^
_ j
On
f 1.450
„ 200
f 1.650
00
00
00
J
T
kosten
1895.
Januari
1 "
»
yi
'
•
»
i "
1 '
7
t
3n kosten.
1895.
1 Januari
12
14
15
16
22
30
31
Op rekening gesteld.
Voor promessezegel. . . .
„ verk. 200 Zakk. Beetw. Suiker,
„ op 100 Oer. Amandelen .
n gecons. 100 bn. Java Koffie
, promessezegel
„ verk. 40 Vaten Palmolie.
, gecons. 100 Oer. Amandelen
„ op 150 Cer. Amandelen
, promessezegel . . .
verk. 40 Vaten Suiker
diverse Goederen. . .
Verlies bij sluiting . .
Fol. 13.
Fol. 14.
Te ontvangen
1896.
Januari 10
11
15
19
22
23
31
Voor traite V. v. D. ZEE
, promesse J.v. LEEUWEN . . . .
J.HAUPT Rm. 5431.03
, op Londen. . . £ 622.0.11
, promesse L. v. D. AKKEE • . .
„ „ M. TEE BEUGGEN . .
H. HOOG
, Winst
f 2.057
, 2.058
, 3.150
, 7.459
, 3.110
, 8.084
, 3.251
_. 54
f 29.226
66
91
00
46
51
25
75
31
85
1896.
Januari
ü i ü iW ^iSi
Wissels.
1896.
Januari 15
28
31
Fol. 14.
Voor op Londen . . .£622.0.11
„ promesse J. T. LEEUWEN . . .
, contante waarde bij sluiting Balans
Fol. 15.
1895.
Januari 15
31
Voor m/remise
, Winst •
M 622.0.11
J. SALMON
9fMi~J ,a^dr'^:^g^ J"-''"
_MON Londen m/r.
Fol. 15.
159
5
164
46
09
55
1895.
Januari 12 Voor 40 V. Palmolie . M Ö22.0.11
Fol. 16.
Goederen onder M. Liss(
1895.
Januari 12 Voor 100 Baleu Java Koffie . f 3.902
f 3.902
00
00
1895.
Janua
ir M.l LissoNE, Marseille.
Fol. 16.
(^zcbU
)02
)02
00
00
1895.
Janu ari 22
31
Voor n/ provenu 100 B. Java Koffie
n Verlies
Fol. 17.
Winst en Verli
1895.
Januari 14 Voor verlies van een Bankbiljet
31 „ diverse verliezen . . . .
- Saldo Winst
1895
Januai
it en Verlies.
Fol. 17.
Qzchlt
00
12
09
21
00
69
14
83
1895.
Januari 31 Voor diverse Winsten
^ ^ -
f 4.621
f 4.621
83
83
r
Fol. 18.
^A^iet
1895.
Januari
Ti
!6
21
^aMU
Goederen onder
,,
1 1 v_
ï
Voor 100 Oeroenen Amandelen .
„ Winst
f 6.300
„ 780
f 7.080
00
00
00
1895.
Janna
mm 5^^SS3
ider H. STAMM, Keulen.
Fol. 18.
Qzc bit
00
00
00
1895.
Januari 27 Voor n/ provenu 100 Oer. Amandelen. f 7.080 00
7.080 00
Fol. 19.
Particuliere rekei
mp. ü*-yy.-=
lere rekening.
Fol. 19.
)0
)0
00
00
1895.
Januari 31 Voor Winstsaldo
B Kapitaal bij sluiting (Balans)
f 4.009
f 5.000
14
86
00
Fol. 20.
1895.
Jaüuari 21
31
Voor op promesse J. y. LEEUWEN
» Winst
n
a..Ng?>, ...^'.'lii^^^lJQ .-^Sj^.,;.;
In ftrest.
Fol. 20.
) 30
3 24
5 54
~~"
1895.
Januari 22
23
31
Voor op promesse M. TER BEUGGEN
„ y, „ LiSSONE . . .
•n „ n M. DE JoNG . .
„ rente deposito u/g Bankvereen.
f
H
*)
y>
f
80
6
19
20
126
00
38
41
75
54
Fol. 21.
H. STAMM, Keul
1895.
Januari 27 Voor n/provenu 100 Oer. Amandelen
31 Rm. 12000
- Winst
f 7.080
ƒ 7.140
* » ^
MviM, Keulen m/r.
Fol. 21.
00
00
00
1895.
Januari 29 Voor Rm. 12000 per H. DE RONDE. 00
00
-•''Tnarriig.-,'.'; " '""i.'.'^"'^"'*''^-''''' •
iï'oZ. 22.
J. HAUPT Bren
1895.
Januari 30 Voor 40 vaten Suiker ƒ 14.645 00
1895.
Januar
^UPT Bremen z r.
45 00
1895.
Januari 31 Voor sluiting (Balans)
Fol. 22.
(Bzebit
f 14.G25 00
Fol 23.
^eiia
1895.
Januari 31 Voor Winst
tHx t.
Prov isie.
f 145 00
1895.
Januar
. •.! I l — i
^rov
5 00
Fol. 23.
isie. (2tcblt
1895.
Januari
1 '
30 Voor op 40 vaten Suiker . . . » f 145 00
A
' '^"!'*<!'J" *'.ip'*K^r
Dl. No.
der
eningen.
cc
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
13
14
15
16
17
18
19*
20
21
22
23
Winst én Verlies.
NOTA.
Debet.
f 100
„ 31
„ 219
„ 62
„ 200
f 612
00
24
45
00
00
69
Credit.
f 2461
„ 1000
« 54
.. 5
V 780
„ 116
„ 60
„ 145
„ 4621
19
00
31
09
00
24
00
00
83
Balans.
Debet.
f 9371
„ 9723
, 600
, 1658
V 8149
„ 19708
„ 14645
f 63856
26
76
00
16
68
48
00
34
Credit.
f 4030
„ 38009
„ 17206
„ 4609
ƒ 63856
95
14
50
75
34
* Het verscliil wordt liierop overgebracht.
Op de rekeningen viodt men deze bedragen tegenovergesteld.
De op pag. 22 bedoelde Proefbalans en Saldo''s zij a bij de
Staat van Winst- en Verlies en Balansposten aelitervsfege gelaten
omrede dit bij nader inzien overbodig is gebleken in verband
met de strekking van dit werkje-
VERBETERINGEN.
Bladz. 19, regel 13, v. o. f 3749.47 m. z. f 3749.57.
B 35, gebouwde eigendommen • • . f 356695.71Vs
m. z. f 359694.7IV2.
B 45, Aandeelen opvolgende Balans f 769.000.—
m. 2. f 768.000.—.
Meubelen vermindering . . . f 189.86
m. z. f 198.86
Telling voorgaande Balans, f 1.010990.56V2
m'. z. f 1010990.46V2.
, vermeerdering . . . . f 8993.8873
m. z. f 8993.13
kapitaal voorgaande Balans zonder Vs Gts.
, 46 regel 11 v. b, leze men . . . ƒ 1.000.
47 reiskosten f 1.926.00 m. z. f 1.962.00.
porti f 748.40 m. z. f 758.40
, 51 telling Balans 1893 f 524823.92V2 m. z. f 525.823.92yo.
Bij de Uitgeefster dezer zijn mede verschenen:
^Q uitgewerkte Fr@efbilüs «-^f^
-^' dJeitr YtmguUkkm
Frijs lo Cents.
^e uifgeuüerkte j^ekening-Courant
de^er ürctagstukken
Frijs lo Cent.
Een stel Cahiers ten gebruike bij het onderwijs in het
boekhouden, bevattende: Kasboek, Commissieboek, Kassiers-boek,
Memoriaal, Rekening-Courant, (Retrograde Progressieve
en Staffelmethode), Wisselboek, Consignatieboek, Inkoopboek,
Verkoopboek, Compagnieboek en Wisseleopieboek ƒ2.—
BALANSPAPIER a 6 cent per vel.
De ipaagstÉen fan ircuÉs
van af 1883
zijü steeds verkrijgbaar a I G C e n t s per Nummer
Mj de ROTTERDAMSCHE ÜITeEyERSMAATSCHAPPU,
voorheen J. W. VAN LBENHOFF & ZOON.
PF" Zie nevenstaande paaina.
Yerscheiieii bïj de Uitgeefster dezes:
H A N D L E I D I N G
TOT HET
IBoekhouden in den Boekhandel
EN
Aanverwante Vakken.
DOOK
N, VAN DER TEEN.
Boekhouder en Docent te KOTTEEDAM.
2 deélen. JPriJs f 1.30.
De Boekhouder voor Handel, Fabrieken Nijverheid,
Praclische en Tlicorelischc ilandlcidiiig
TOT HET
DUBBEL BOEKHOUDEN,
alsmede ecnige wetsbepalingen betreffende
Koopmansbocken, Balans, Bankbreuk, SchuldYerjaring, Faillissement
en Surseance van betaling
DOOR
A. OVEEEIJNÜEK.
Boekhouder en Docent te ROTTERDAM.
FTij's ing^enaaid f 3.SO, gehonden f 3.—
De Vraagstukken der Examens yan Mercurius,
alsmede
EN
ISeliening-Conranten derzelve.