De betrekkelijke waarde van arbeids-analyse, mechanisatie en taak-meting

              NEDERLANDSCH INSmTOüt
VOOR EFFICIENCY
AMSTERDAM
BUREAU: WILLEM WITSENPLEIN 6, -s-GRAVENHAGE
TELEFOON 774520
DE BETREKKELIJKE WAARDE VAN
ARBEIDS-ANALYSE, MECHANISATIE
EN TAAK-METING
DOOR
Ir. ERNST HUMANS
r
H
Vlle Internationaal Congres
voor Wetenschappelijke 1 P"«»iicatie
Bedrijfsorganisatie, | No. 168
1938, Washington
Regelen
omtrent het gebruik der boekerij van het Nederlands Insti­tuut
van Accountants, vastgesteld in de bestuursvergadering
van 5 Mei 1948.
1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van
de bibliotheek gebruik maken.
2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan
op aanvraag worden verlengd.
3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen I
leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten.
4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uit­geleend;
lopende jaargangen liggen ter inzage.
5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn,
kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden
teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in
de desbetreffende boeken melding gemaakt.
6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen
van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd:
bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd
is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerig­heid
bestaat,
studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen,
op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten
van het Instituut gelden,
personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris
van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden
tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten.
Koninklijk NIVRA
2060 017 0690
(
J ^
nu^^^
^ Nr. 168 658.51
DE BETREKKELIJKE WAARDE VAN ARBEIDS-ANALYSE,
MECHANISATIE EN TAAK-METING
door
Ir. ERNST HIJMANS '''V.,
INLEIDING.
Er is een gevaarlijke neiging om elk van deze elementen van
jrijfsbeheer beurtelings te beschouwen als het eene en eenige
angrijke punt, al naar gelang van de positie van den waarnemer
^.1 van zijn gevoelshouding. Journalisten spreken vlot over de
mechanisatie, die ons tot slaven maakt in een wereld van „robots".
De arbeidersbeweging ziet nog altijd bedrijfsleiding als iets, dat
den arbeider tot waanzinnige snelheden moet drijven, terwijl zijn
collega's werkloos worden. Terzelfder tijd beroemen zelfs ,,roode"
regeeringen zich erop, sensationeele nieuwe maatstaven te ontdek­ken
voor het vaststellen van de „efficiënte" taak.
Het lijkt nuttig deze tegenstrijdige gedachtengangen te ontwar­ren
en te zoeken naar een opbouwend, omvattend overzicht van de
plichten en mogelijkheden van modern bedrijfsbeheer.
I. OVERDRACHT VAN BEKWAAMHEID.
De geboorte van de technische kennis.
Eén van de opvallende contrasten tusschen de tegenwoordige
werkwijze en onze voorstellingen van het middeleeuwsche hand­werk
ligt in de afscheiding van het technische weten uit handwerks-verrichtingen.
2
Moderne machines en bedrijfsbeheer worden te gemakkelijk ver­antwoordelijk
gesteld voor deze afscheiding.
Slechts het meest primitieve werk wordt onderbewust gedaan.
Zeer spoedig wordt de erfelijk verkregen „praktijk" samengevat
tot een bedrijfskennis, die dan verder mondeling wordt doorgegeven
van meester op leerling. Zelfs in de oude Europeesche gilden was
aldus reeds een aanzienlijk fonds gevormd van onpersoonlijke ken­nis
en kunstmatige voorzorgen moesten het uitlekken ervan voor­komen
buiten den economischen kring, die ervan leefde. Na 1500
toonden boeken als Agricola's ,,Verhandeling over Mijnbouw en
Metaalbewerking" ons, dat ingenieurskunde als draagbare weten­schap
veel ouder is dan de industrie.
Naarmate technische kennis bewust wordt, is het mogelijk deze
onder te verdeelen en elk deel ervan te onderwijzen aan afzonder­lijke
arbeiders, aldus een volledig product verkrijgend door middel
van arbeid, die ambachtsopleiding noch ondervinding van noode
heeft. Deze arbeidsverdeeling — gegroeid uit het gildestelsel zelf
•— ondermijnde de sociale grondslagen ervan.
De schepping van een open arbeidsmarkt.
De ontwikkeling van nationale, internationale en koloniale handel
leidde de ,,merchant-adventurers" ertoe, ten volle de mogelijkheden
der arbeidsverdeeling uit te buiten.
Buiten de muren der steden leefden groote aantallen mannen en
vrouwen voortdurend op den grens van den honger en zij werden
gemakkelijk ingelijfd in die takken van voortbrenging, waar het
scheppen van zich herhalende deel-taken het gemakkelijkst was.
Zoo schreef de Fransche natuurkundige Coulomb reeds in 1760
over de toepassing van tijdstudie in de speldenindustrie.
Het typische kenmerk van deze eerste industrieën was hun
tegenstelling met de persoonlijke verhouding tusschen meester en
leerling in de gilden.
3
In de nieuwe fabrieken werd „arbeid" voor de eerste maal een
handelsartikel, gekocht in de open markt, waar — in dien tijd —
het aanbod altijd de vraag overtrof.
Amorphe arbeid in de productie — altijd een bedreiging voor de
menschelijke waardigheid en sociale gezondheid — groeide uit tot
een overheerschende factor lang vóór de groote uitvindingen op
mechanisch gebied werden gedaan. De gilde-evolutie zelf had den
doodelijken vijand geschapen, die het gildewezen vernietigde.
Dfijfkracht-mechanisatie.
De middeleeuvvsche productie had niet alleen kennis afgezon­derd,
hetzelfde Vv'as geschied met lichamelijke inspanning. Zoodra
een meester met leerlingen werkte, lag het voor de hand het werk
zóó te regelen, dat de vermoeiendste karweitjes toegewezen werden
aan de jongere leden van de ploeg. Dit leidde tot overdracht op
dieren-, water-, of windkracht in zulke bedrijven als mijnbouw en
metaalindustrie, waar de lichamelijke inspanning aanzienlijk was.
De ontwikkeling van stoomkracht was het logische gevolg van
deze afscheiding der inspanning. In de verdere ontwikkeling, toen
de electriciteit de verdeeling van kracht vergemakkelijkte en haar
ais het ware ,,vloeibaar" maakte, werd de overdracht van lichame­lijke
inspanning een stimulans voor de overdracht van bekwaam­heid.
Zelfs tegenwoordig zijn de moeilijkste taken die, waar een licha­melijk
vermoeiende beweging gecombineerd is met manueele han­digheid.
De vloeibaarheid van mechanische drijfkracht is daarom
het uitgangspunt voor verdere overdracht van manueele handig­heid.
Mechanisatie van handigheid.
Als de arbeidsverdeeling een taak heeft vereenvoudigd tot een
4
repeteerende beweging van korten duur, kunnen een krukas en
dergelijke mechanismen concurreeren met menschelijke hersenen en
zenuwen.
Daarom kwam mechanisatie het eerst voor in die industrieën,
waar elementaire bewegingen het eenvoudigst waren en het te
bewerken materiaal eenvormig, (katoenspinnerij).
Industrieele bewerkingen zijn niet vanzelf geheel „mechanisatie-rijp".
Machines kunnen dikwijls niet reageeren op verscheidenheid
in de structuur en samenstelling van het materiaal en de primitieve
machines leenden zich niet gemakkelijk voor wisseling van product.
De meeste primitieve mechanisaties hebben aldus nog menschelijk
toezicht noodig om de werking van het mecaniek te verbeteren en
om de aanpasbaarheid te verhoogen. Het was in deze phase, dat
mannen en vrouwen gebruikt werden als hulp voor onvolmaakte
mecanieken en dat in waarheid gezegd kon worden, dat het men­schelijke
element slaaf gemaakt was van de machine.
Machines als industrie-product.
De eerste machines werden gemaakt door geniale enkelingen en
hun schepping was omringd door al de geheimzinnigheid en gilde-trotsch
der Middeleeuwen. In het begin van de 19e eeuw echter
werden arbeidsverdeeling, drijfkracht-mechanisatie en zelfs het ge­bruik
van ongeschoolde arbeiders aangewend in de productie van
de machine zelf. Het ontstaan van een gereedschapswerktuigen-industrie
en van technische handboeken deden den nimbus verdwij­nen
van magische geheimzinnigheid omtrent machines. Mechanis­men
werden een product en de machine-industrie zelf begon te zoe­ken
naar steeds nieuwe gebieden van mechanisatie.
Deze secundaire industrie begon dus de overdracht van be­kwaamheid
in de primaire industrieën als textiel- en voedingsmid­delen-
industrie te beïnvloeden. De machine — nog altijd een won­der
voor journalisten — werd een gewone dagelijksche factor van
5
het industrieele leven. Mechanische uitvindingen waren niet langer
een onverwachte draai van het rad van fortuin, maar werden op
bestelling gemaakt.
II. BEDRIJFSBEHEER EN INDUSTRIE.
Terugdringing van het technische in het industrie-beheer.
Tegen het einde van de 19e eeuw wekte deze snelle evolutie zulke
reacties, dat deze haar voortgang dreigden te zullen stuiten. Geme­chaniseerde
productie was over de wereld verspreid in een steeds
toenemend tempo. Engeland werd overvleugeld door andere landen
als „Werkplaats der wereld", en alle niet bezette gebieden op aarde
waren gegrepen door de koloniale expansie.
Het economische apparaat was niet even snel gegroeid als pro­ductie
en vervoer. Financiering werd een kansspel op steeds onze­kerder
gegevens. De distributie was primitief en vol risico's.
In zulke omstandigheden leken alle technische problemen betrek­kelijk
gemakkelijk. In het begin van de eeuw waren uitvinders en
technici de ,,captains of industry". Nu kwam de leiding meer in
handen van hen, die de klippen van financiering en afzet konden
omzeilen. De groot-industrieel werd zakenman, die krachten in
dienst nam voor de fabricage en die technische problemen aan
anderen overliet. De resultaten werden hoofdzakelijk in geld uit­gedrukt
en al te vaak alleen in geldwinst op korten termijn.
De uitbreiding der gemechaniseerde productie bevorderde de
opvatting, dat arbeid een handelsartikel was, maar arbeidersbewe­ging
en wetgeving verzekerden een minimum levensstandaard.
De vermindering van loonkosten in het product werd gezocht
door opvoering van de productie per eenheid van arbeid. Deze
productie werd algemeen verondersteld, geheel in handen van den
werkman te liggen en zijn medewerking moest gekocht worden in
den vorm van stukloon, tarief- en premiestelsels. Hier echter open-
6
baarde zich de bedrieglijkheid van de opvatting, dat arbeid als
handelswaar te beschouwen is. Druk en tegendruk op de arbeids­markt
werden vanzelf gericht op de gemiddelde levensstandaard
en sociale krachten drongen ertoe om de betaling van allen arbeid
dicht bij dit gemiddelde te houden. De arbeiders leerden snel, door
bittere ervaring, dat een toeneming van productie vroeger of later
gevolgd werd door één of andere vorm van stukprijsherziening,
zoodat meer werk gedaan moest worden voor hetzelfde gemiddelde
dagloon.
De „stelselmatige lijntrekkerij", waarover Taylor schrijft, was
een typeerend verschijnsel van deze periode, toen slecht opgeleide
meesterknechts, van arbeider uit bevorderd, een strijd moesten voe­ren
tegen hun vroegere kameraden zonder cenige technische vor­ming
voor dien strijd.
Wetenschappelijk bedrijfsbeheer.
Taylors werk begon in deze atmosfeer van wantrouwen en bazen-empirisme
en zijn eerste pogingen richtten zich eenvoudig op het
vinden van nieuwe wapenen in den strijd tegen zijn arbeiders. Tijd­studie
per element en differentieel stukloon, gebaseerd op maximum
prestatie, zijn typeerend voor zijn opvattingen in deze beginperiode.
De fundamenteele waarde van zijn pionierswerk kwam echter eerst
uit in de tweede phase, toen hij de verantwoordelijkheid der be­drijfsleiding
erkende voor bijna eiken factor, die de productie be­ïnvloedde.
Het werk van Taylor, Gant, Gilbreth en vele anderen, was de
gezonde reactie tegen de terugdringing der techniek in het industrie-beheer.
Het had het meest vat op takken als de machinebouw,
waar gezonde technische condities in de werkplaats een meer direc-ten
invloed hebben op de financieele resultaten dan in de serie-vervaardiging.
Omstreeks 1913 begon de door Taylor ingeleide reactie de hou-
7
ding van de industrieelen over de heele wereld te beïnvloeden en
het scheen, dat de aandacht op den ,,zaken"kant van de industrie
plaats zou maken voor een meer evenwichtige aandacht voor alle
invloedsfactoren op de productie.
De terugval door den oorlog.
De oorlog en de wilde speculatie, die er op volgde, vormden een
algemeenen terugval naar de denkwijze van de 19e eeuw. Econo­mische
continuïteit en evenwicht werden vernietigd, het product
werd gemaakt zonder zich om den kostprijs te bekommeren en onder
arbeidsomstandigheden, die aan de traditioneele terughouding ont­snapten.
Weer was de zakenman koning en er was geen aandacht
of tijd voor de geduldige analyse op langen termijn, die de hoek­steen
van Taylors werk was.
Kunstmatige specialisatie stelde de taken in op laagste kwaliteit
van werkers en mechanisatie werd doorgezet zonder omzien naar
rendement van kapitaal.
Repetitiewerk, veelal met onrijpe machines of gereedschappen,
v;erd op grooten schaal toegepast en het was natuurlijk, dat de
zakenkoningen van het oogenblik toegankelijk waren voor elk mid­del
tot verhooging van productie, dat snelle resultaten beloofde
zonder de langdradige ,,complicaties" van wetenschappelijk be­drijfsbeheer.
De overmatige internationale aandacht voor taakmeting is de
practische uitdrukking van dezen terugval. Taylors werk omvatte
zeker ook de taakmeting, inaar zijn boeken zijn vol waarschuwin­gen
tegen degenen, die in deze meting een volledige oplossing van
bedrijfsproblemen willen zien.
Het feit, dat zoo vele belangrijke industrieën deze waarschuwin­gen
van Taylor vergeten schenen te hebben, was een teeken der
tijden gedurende den oorlog en de periode van herstel. De krachtige
reactie der arbeidersbeweging in alle landen tegen zulke eenzijdige
8
pogingen en de minder zichtbare, maar zekere terugkeer der be-drijfsingenieurs
van deze excessen bewijzen, dat het bedrijfsbeheer
het pad van de natuurlijke evolutie terug vindt.
Er is geen twijfel, dat dit ligt, waar Taylor het voorzag: het pad
van geduldige research van de leidende technici betreffende alle
problemen, over de mogelijkheid voor den werkman om zijn taak
onder de gunstigste omstandigheden te verrichten. Modern bedrijfs­beheer
staat en valt met deze arbeidsanalyse en met de synthese
van bestudeerde arbeidselementen.
Taylor heeft dit samengevat in den term van overdracht van
bekwaamheid. In den ouden tijd beteekende bekwaamheid de on­bewuste
aanpassing van lichaam en hersenen aan een speciaal vak.
In de moderne productie moeten we het hoc en waarom van elk
gebaar bewust kennen om in staat te zijn deze kennis daarheen
over te dragen, waar ze het best gebruikt kan worden.
III. TOEKOMSTIGE RICHTING VAN HET BEDRIJFSBEHEER.
Werkzaamheden van het bedrijfsbeheer.
De crisis in 1930 leerde ons, dat de industrie meer is dan het
inkoopen van grondstoffen en arbeid en het verkoopen van pro­duct.
Te midden van de economische verwarring kwam het onder­zoek
naar product- en procédéverbetering weer tot zijn recht. Toe­vallige
uitvinding werd vervangen door het systematisch streven
naar technische vooruitgang en betere ,,service".
Enkele moderne industrieën met continu-productie zouden mis­schien
den indruk moeten geven, dat markt-analyse en laborato­rium-
onderzoek alle behoeften van het menschdom konden dekken.
Men moet echter niet vergeten, dat de mensch produceert om te le­ven,
maar ook andere doeleinden in het leven heeft dan productie
alleen. De industrie zal altijd het verlangen moeten bevredigen naar
de uitdrukking van den menschelijken aard in al zijn contrasten en
9
verscheidenheid. Productie moet zich steeds weer aanpassen aan
de geestelijke en lichamelijke behoeften van tijd en plaats.
Zoo zien we dat, terwijl oudere industrieën vereenvoudigd wor­den
door overdracht van bekwaamheid, en de daarop volgende
mechanisatie, productie op kleinen schaal van producten met ver­scheidenheid
blijft bestaan. Aan den anderen kant doet datzelfde
proces van mechanisatie nieuwe nevenwerkzaamheden ontstaan, die
weer nieuwe individueele vervaardigingen in gang zetten.
Ook krijgen breede lagen van de bevolking deel in het gebruik
van goederen, die vroeger buiten hun bereik waren en de schaal der
productie in zekere takken wordt daardoor volkomen veranderd.
Over het geheel zijn wij nog zeer ver van den levensvorm, waarin
de industrie zich vast zou leggen volgens een algemeen model en
de belangrijke elementen van het moderne bedrijfsbeheer zullen
voortdurend noodig blijven voor de dageüjksche aanpassing.
Planning, coördinatie tusschen afdeelingen en dergelijke elemen­ten
van algemeene organisatie zullen de benadering moeten verze­keren
tot ,,standard conditions", met het oog waarop Taylor ze
invoerde.
Terwijl de ,,bekwaamheid" in de oude vakken ,,versteent", wor­den
arbeiders steeds weer voor nieuwe, onbekende taken geplaatst.
Elders hebben wij getoond, hoe groot het toepassingsgebied voor
taakanalyse in de moderne industrie is. Haar doel is om de moei­lijkheden
van den werkman aan de bedrijfsleiding te onthullen en
de directie te helpen, haar verantwoordelijkheid te nemen voor het
oplossen dezer moeilijkheden en om te zorgen voor doelmatige
selectie en oefening van arbeiders. ^) Als taakanalyse de moeilijk­heden
verminderd heeft, zal mechanisatie soms mogelijk zijn.
In de overgangsperiode echter zal de arbeider een repeteerende
taak hebben, waarvoor snelheid afhangt van zijn inspanning, en hier
zal taakmeting van toepassing zijn.
1) Zie ,,Work-analysis without stop-watch", prae-advies, gelezen door den
schrijver voor de Manchester Association of Engineers op 12 November 1937.
• •'^^3ff^F^?W?S*!^
40
^
iö
K°
_,w 20
1
1 . 0 2
1
S
5
'
1 1
a I 91 10 11 12
\ \ \ ^
"^ • \ * Vv
• \
O
'^ \ ^s •
K W
\ \ ^ \
^
. >^
^
1
X \ ^
\ \
. \ ' \
\\ ^ \
\ \ l x \
\>\ \ \ \r\ \^
•.
\
3
\\%\N \ V«
" \
0
\
\ \ \
1
w
\ ^
"X
\
\
2 1
3 14 15
\ \
\
O
\
\ \ \
\ \ o
\ \ \ \
, V
\\
\,
\ ^
\
^--
\
\
I
\
V \ \
^ \
\\
\ w
\ ^
\
^^
\
\ \ . , N
\*
\
\« \ \
A
\
*^,
\ w \
\
\
\
V
5
\ .
\
\ o
\
o \ ö
\ ^
\
W
l \SvS
\ s
V
\
\ \
\ ^
15 16 1
7 IS
\ V \
\
s \
\ \
^ .
\
•^
SS
\
•v
)
^ J
\
s \
\
\ \ s
Nv
\ "^^
s »-
\
9 20 21 22 23 2d 25__^_
.
k \
\
\
\ o
\
s \
\
\ \
\
\
\ V
\
\
\
\ S
\
S '
s
s
'<: \ ii 2
s^ *
\
\
\
\
\
\ s
\ \
s
\
\J
\ \
\
V
N,^
S
\
i22 1 23 2
\ \
\
A r
JÜ
20
,0
INUTES FOB LOaOING ONLY PER WAGGOH OF 1550 KQ ORE
"MINUTES OE CHiRGEMENT PUfi PAR BOaUET OE 1550 KG
LEGENDE " ANDREOLI
ƒ ORSiNI AND SBARRA WITH LOADING MACHINE g LOPPl
[ ORSiNi ET SBARRA AVEC CHARGEUSE ® FUCHS
ƒ OfiSIHI AND SBARRA WITHOUT LOADINfi-MACHINE O MiDl
\ ORSINI er SBARRA SANS CHARGEUSE O KAPELJ
A OARAOA
SCALES
WITHOUT LOAD/NG-MACMINE 1 MINUTE = 20 MM
5ANS CHARGEUSE 1 "/. BLOCS ^ 3 MM
ECHELLES
1 MINUTE . 20 MM
I V. 06 BLOCS . 3 MM
BUREAU O'INGENIEURS CQNSEILS EN RATIONALISATION
T0U5 DROITS RESERVES
DESS PVA 5/1-30
NIET CONTINU PRODUCTIE rnMTrMil PRODUCTIE ^ i
TYPE VAN INDUSTRIE
1-
o
z>
o
o
ec
a.
o
u
bJ
U
ao
flC
0 .
- )
c u
h -
UJ
DC < t
N
o
O
CO
- J
UJ a
Q
2
z
UJ
H
X
O
_ l
Q
Z
UJ a:
UJ
UJ
H-l
-
tt:
UJ
Z
Z
z
a:<
UJ-J
°S
D.UI
O
CHEMISCHE
MECHANISCHE
HANDWERK
VOEDSELBEREIDING
CHEMISCHE MET MA.
CHINALE BEWERKIN­GEN
MIDDELSOORT MECHA­NISCH
SAMENGESTELD
PRODUCT
KLEINE MECHANISCHE
MASSA PRODUCTIE
GENORMALISEERDE MA­CHINES
IN SERIES
PRODUCT MET VEEL
BEWERKINGEN OP
KLEINE SCHAAL
CHEMISCHE PRODUCTIE
OP KLEINE SCHAAL
ZWARE INDUSTRIEËN
MIDDELSOORT EN
KLEINE MACHINE.
BOUW
MODE,TEXTIEL EN
DER6ELYKE PRODUCTEN
VOORBEELDEN
N i t r a t e n , pulp en
p a p i e r .
Hoogovens en
s t a a l f a b r l c a g e .
Walsnerken.
Gieter! j-massaproduc­t
i e .
Mijn.
Conserven.
Blsquitfabricage.
Kunstzijde spinnen.
Wit spinnen en weven.
Leerlooien.
Auto's en andere
BBS saproducten.
lampen, radio.
Kantoormaohlnes.
Uurwerken.
O e e d i n e .
ttereedsxïhapsmaohines.
Drukken.
Textielmachines, enz.
Schoenen, kleeding,
speelgoed, enz.
Geneesmiddelen
(Jeneesmiddelen, zeep,
sohooniie idsmlddelen,
verf.
Spoorwagens,
scheepsbouw.
Motoren.
Algemeene maohlneboUw
r e p a r a t i e s .
COMMERCIEELE EN
VERKOOPS ACTIVI­TEIT
'/m///m////////M
Vaak vervangen
door p r i j s r e g e ­lingen
en quota' £
v,:\-\ 1
Als boven.
•"m//.i////////////M
Als boven.
: //'//A
'///////////////////////A
>//////////////////////////////////////////h
•w////m///m///////////m////////A
'///////////////////////A
•//////////////////////////m///////////A
''//////////////////////////'//////////////A
•////////////////////A
WA
•wmm//m//m/m////m/m////A
ONDERZOEK EN UIT.
VINDING VAN PRO­CESSEN
EN PRO­DUCTEN
•////,7/K W/m
'/mm//. '•f///////A
VA
Slechta voor spe­c
i a l e punten.
•m///////y 'W///A
//////////////// /////////////////A
'//////////////„.. .////////////////i
W////////////I/KU//////////////A
'//////////////,//.,./,^
'///////////////j/y."'////////////A
'///////////////////,•',\
'///////,'. 7///////////1
/////////////A
'/////,///A
ORGANISATIE-;.ON-DERZOEK;
COÖRDI­NATIE,
PLANNING,
KOST PRYS,ROUTING
/////////////k
Toor hulpafdee-l
i s g e n a l s onder­houd,
enz.
'///r \ 1
Plannliig belang­r
i j k roor hoofa-product
en hulp-aXdeelin
«on.
w:.::" , : ..'nm
Coördinatie van
a l l e werkzaEun-beden.
m
W///////A
Voor bulpafdee-l
l n g e n .
W////////////////A
////////.•//••" m
Planning en
budgeteerlng.
W////////////////////////////l\
m
//////////////A
Coördinatie voor
aanpasbaarheld.
{///////. .'.///A
Leverteimljn en
k w a l i t e i t .
'//////////////////////////////A
WERKMETHODEN.
ONDERZOEK;AR-BEIDS-
ANALYSE
•W/A
/////////A
Op bepaalde pun­t
e n .
•'///:: ^ "\
P a r a l l e l net a l ­gemeene
organisa-t
i e .
'////////////A
Om mechanisatie
voor te bereiden.
•m
W/////////A
Om neohaniaatle
•oor t e bereiden.
////////////////////A
On meobanisatle
voor t e bereiden.
'////////////////////////////////A
'////////////////A
'/////////A
af deelingen.
MECHANISATIE
m
Voor bepaalde
problemen.
mmm Hoofdzakelijk
dnjffcraoht-oe-c
h a n i s a t i e .
'////m
roepassing be­grensd
door gede­c
e n t r a l i s e e rd
werk.
///////////////////////////////A
//////////////A
y//////////////////////A
W///////////////////////////A
\A
m
TAAKMETING
yW\
Slechts a l s l a j -
nlddel voor onvol­doende
studie
M t h o d n .
fi U.S boven met ape-
; l a l e beperking
net het oog op
renroeidN>lrt,
Tl
sl'èönTa aigemeene
aakmeting.Om-itandlgheaen,
vari­ë
r e n , t e veel vooi
w/m
Slechts a l s een
overgang naar wr'
i e r e mechanisatie
m
Als boven.
m
Als boven.
W///////////A
Can s t e r k ontray.-
celd worden waar
aeohanisatie on-n
n e f i l i i k 1a-
Ulent venaeden te
worden.Methoden
bepaald door teoh-
//////////,/A
Vaak belangrijk
in de voim van
t a a k s t e l l i n g .
'///////////A W//////A A
Bepaalde afdee­lingen
(inpak­ken).
'////////////////////////////////A k
////////////////////////////////A h
///////////////A \////////////A 1
Levertermijn en
k w a l i t e i t .
Soms voor bepaal­de
benerkingen.
f
re veialjden.Werk
hangt af van teoh.
niaohe factoren.
Te vermijden.
Te vermijden.
1 BETREKKELYK BELANG VAN BEDRYFSHOOFDPUNTEN VOOR VERSCHILLENDE TYPES VAN INDUSTRIEËN | A.-1271 |
rig. 1.
11
Fig. 1 geeft een ruwe classificatie van industrieën in typen weer.
Voor elk type is de betrekkelijke belangrijkheid van bedrijfs-beheerswerkzaamheden
aangegeven.
Tijdelijk karakter van taakmeting.
Uit fig. 1 blijkt, dat taakmeting alleen nuttig geacht wordt in
gevallen, waar de economische phase van een industrie geen andere
middelen mogelijk maakt om een voldoende productie te verzekeren.
Volgens de algemeene lijn, geschetst in Hoofdstuk I, richt indu-strieele
productie zich altijd naar complete mechanisatie. De twee
factoren, die voorkómen, dat het eindpunt bereikt wordt, zijn het
gebrek aan uniformiteit van te behandelen materiaal of de be­grensde
schaal van voortbrenging.
Taakmeting zal dus bijna altijd toepassing vinden in omstandig­heden,
waar de taak zelf slechts bij benadering omschreven kan
worden.
Een typisch voorbeeld hiervan wordt gegeven in fig. 2, welke
eenheidstijden geeft voor het laden van ijzererts in mijnkarren.
Nauwkeurige analyse van deze bewerking door film en anderszins
toonde, dat het lang niet zoo uniform en quantitatief was als men
veronderstelde.
Het erts wordt in de galerijen geschoten met springstof en zal
gedeeltelijk eruit komen in gruis, dat opgeschept moet worden en
gedeeltelijk in blokken, die met de hand opgepakt kunnen worden-
Tijdstudie bracht aanzienlijke verschillen aan het licht in den laad-tijd
tusschen arbeiders in verschillende deelen van den mijn. Analyse
toonde aan, dat de invloed van het percentage blokken op den laad-tijd
veel grooter was dan het verschil in ijver tusschen den besten
arbeider en den gemiddelden.
Dit blok-percentage echter zal niet alleen afhangen van de be­kwaamheid,
waarmede de schietgaten geplaatst worden, maar ook
van de algemeene geografische omstandigheden van eiken ader
12
en van de snelheid van afbouw der galerijen in elk deel van de mijn.
Een complete studie van de planning en de algemeene organisatie
heeft geleid tot opstelling van laadgemiddelden voor een aantal
typen van galerijen, maar het element van speculatie in het voorzien
van het % blokken is zoodanig, dat verfijnde taak-meting geen doel
heeft voor de vaststelling van deze standaard-laadhoeveelheden.
Dergelijke ervaring zal opgedaan worden in textielindustrie, hoe­wel
in mindere mate.
Aan den anderen kant wordt de practische graad van nauw­keurigheid
van taakmeting in een productie op kleine schaal be­perkt
door de factor van aanpassing en oefening.
In het prae-advies van den heer Ir. Cahen toont hij den tijds­duur,
die noodig is, voordat zelfs een geoefende arbeider volledige
efficiency bereikt in een nieuwe taak. De verliezen van dezen aard
zijn zoo belangrijk, dat het ook hier nutteloos is om de details van
de taak-toewijzing haarfijn te berekenen, als aanzienlijke oefen­toeslagen
gegeven moeten worden.
IV. CONCLUSIES.
1. Modern bedrijfsbeheer bestaat in wezen uit het bewust maken
van de elementen van bekwaamheid en het zoodoende voor­bereiden
van de overdracht van bekwaamheid naar mechanis­men.
2. De industrieele evolutie, die oude industrieën steeds meer ver­eenvoudigt
door deze mechanisatie, schept voortdurend nieuwe
gebieden van toepassing voor algemeene organisatie, arbeids­analyse
en taakmeting.
3. In deze evolutie wordt taakmeting een overgangsstadium in ge­vallen,
waar de aard van materiaal of de schaal van productie
mechanisatie onmogelijk maakt.
De graad van nauwkeurigheid dezer meting is daar echter
begrensd en zijn sociale en technische belangrijkheid behooren
niet overschat te worden.
I
H
00341