NIVRA boeken
Boekhoudkundige vraagstukken : in het bijzonder ten behoeve van studeerenden voor de akte M.O.... 
|
klein (250x250 max)
gemiddeld (500x500 max)
groot
Extra Large
groot ( > 500x500)
Hoge Resolutie
|
|
1
BOEKHOUDKUNÖïiBr
VRAAGSTUKKEN
IN HET BIJZONDER TEN BEHOEVE
VAN STUDEERENDEN VOOR DE
ACTE M.O. BOEKHOUDEN EN HET
STAATSPRACTIJKDIPLOMA
DOOR
W* VAN EXTER
LBBRAAR M. O* BOEKHOUDEN TB VGRAVBNHAGE
•7:r>s-s>'>ï;i-r»;V^*^;i-^"s;-.-:
J. MUUSSES - PURMEREND
Prijt f 2.90
Regelen
omtrent het gebruik der boekerij van hei Nederlands Instituut
van Accountants, vastgesteld in de bestuursvergadering
van 5 Mei 1948.
1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van
de bibliotheek gebruik maken.
2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan
op aanvraag worden verlengd.
3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen
leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten.
4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uitgeleend;
lopende jaargangen liggen ter inzage.
5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn,
kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden
teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in
de desbetreffende boeken melding gemaakt.
6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen
van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd:
bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd
is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerigheid
bestaat,
studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen,
op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten
van het Instituut gelden,
personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris
van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden
tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten.
Koninklijk NIVRA
2060 017 0068
^M^^'
BOEKHOUDKUN
VRAAGSTUKKEN
>
IN HET BIJZONDER TEN BEHOEVE
VAN STUDEERENDEN VOOR DE
ACTE M. O. BOEKHOUDEN EN HET
STAATSPRACTIJKDIPLOMA
DOOR
W. VAN EXTER
LEERAAR M. O. BOEKHOUDEN. OCTROOIGEMACHTIGDE.
OFFICIER DER GENIE K. N. I. L. b. d.
33>6
J. MUUSSES - UITGEVER ^ PURMEREND
>
VOORWOORD.
Als opleider van candidaten voor de examens M.O. Boekhouden
en het Staatspractijkdiploma heb ik bij het onderwijs in het vak
Boekhouden meermalen de behoefte gevoeld aan een verzameling
van Boekhoudkundige vraagstukken, waarmede den candidaat niet
alleen de noodige vaardigheid en routine kan worden bijgebracht,
doch waarin tevens de onderwezen theoretische stof een zoo ruim
mogelijke toepassing vindt. De bestaande leerboeken geven m.i.
in dit opzicht eenerzijds een te veel, anderzijds een te weinig. Een
te veel door het te groote aantal vraagstukken. Ik ben volstrekt
geen voorstander van een methode, den candidaat — zelfs den
candidaat voor de hoogere examens — maar ongelimiteerd vraagstukken
te laten maken; van één enkele „principieel" en goed geredigeerde
opgave kan meestal meer worden geleerd dan van een
boekdeel met willekeurig bijeengegaarde, klakkeloos van plaats
gehad hebbende examens overgenomen, somtijds rondweg slecht
te noemen vraagstukken. Een te weinig geven de bestaande leerboeken,
waar het betreft vraagstukken, waarin de bijzondere
theorie haar toepassing vindt; ik denk hier bv. aan vraagstukken
over de Permanence de l'Inventaire, de Engelsche Boekhouding,
de oude Kameraalstijl, enz. Onbegrijpelijkerwijze lijden ook de op
het M.O.- en S.P.D.-examen opgegeven vraagstukken aan dit
euvel. Het laatst opgegeven vraagstuk over Engelsch Boekhouden
dateert bv. van 1930 (M.O. examen) en dit was wel zóó „kinderlijk",
dat het den naam ,,vraagstuk ' nauwelijks verdient. Toch
prijkt dit onderdeel van de stof nog steeds op de examenprogramma's
en is men als opleider dus genoodzaakt, zijn candidaten daarin
terdege voor te bereiden.
Ik heb getracht met dit vraagstukkenboekje aan deze bezwaren
tegemoet te komen. Hoewel dus het aantal opgaven beperkt is gehouden,
is er naar gestreefd, de geheele theoretische stof •— althans
de in het bijzonder voor het M.O.- en S.P.D.-examen ge-eischte
leerstof — in dit beperkte aantal vraagstukken te verwer-
ken, zoodat, naar ik vertrouw, bij serieuze doorwerking en analyseering
van alle opgaven de candidaat zich voor de bedoelde examens
voldoende practisch voorbereid zal kunnen achten. Niet aüp
opgaven staan op het peil van de in het algemeen op deze examens
opgegeven vraagstukken. In nagenoeg elk hoofdstuk zijn enkele
opgaven van meer eenvoudigen, doch toch van ,,principieelen" aard
opgenomen. In het bijzonder geldt dit voor het eerste hoofdstuk;
bij het onderwijs is mij toch herhaaldelijk gebleken, dat de oude
en afgezaagde onderwerpen: Goederen in Consignatie, Goederen
in Commissie en Goederen in Compagnie, welke onderwerpen
reeds voor de Practijkexamens moeten worden gekend, door hen,
die met de studie voor de M.O. acte of het Staatspractijkdiploma
een aanvang maken, nog volstrekt niet beheerscht worden, ja dat
zelfs candidaten, die vlak voor het M.O.- of S.P.D.-examen staan,
of dit reeds hebben afgelegd, op dit gebied een schromelijk tekort
aan kennis ten toon weten te spreiden.
Vóór alles is gestreefd naar duidelijkheid van de redactie der
opgaven. Voor een goed en leerzaam vraagstuk acht ik dit een
eerste vereischte. Met het oog daarop heb ik mij genoodzaakt
gezien in verschillende der door mij uitgekozen opgaven van de
M.O.- en S.P.D.-examens der laatste jaren min of meer ingrijpende
veranderingen aan te brengen. In het algemeen heb ik daarmede
niet bedoeld, op het moeilijke en dikwijls ook zeer verdienstelijke
werk van heeren examinatoren critiek uit te oefenen. Een
ieder, die wel eens een Boekhoudopgave heeft samengesteld, weet,
hoe moeilijk het dikwijls is, een redactie te vinden, die later niet
voor tweeërlei uitleg vatbaar blijkt te zijn. In enkele gevallen zijn
de door mij aangebrachte veranderingen echter zeer zeker als
critiek bedoeld. Bij het uitwerken van sommige examenvraagstukken
toch kan men zich helaas niet losmaken van de gedachte, dat
de maker van het vraagstuk volstrekt niet naar duidelijkheid en volledigheid
gestreefd heeft, doch integendeel een zoo groot mogelijke
,,duisterheid" en onvolledigheid in de opzettelijke bedoeling hebben
gelegen. Een dergelijke opvatting van examinatoren kan niet scherp
genoeg worden veroordeeld. Indien men in ernst meent, dat een
moeilijke Boekhoudopgave inhaerent is aan een onbegrijpelijke en
verwarde redactie, dan haalt men daarmede èn het peil van het
vak Boekhouden èn het gehalte van de examens op bedroevende
wijze naar omlaag. Boekhouden moet geen ,,puzzlen" zijn. Al staat
ook in het gedetailleerde examenprogramma van het Staatspractijk-diploma
voorgeschreven, dat de candidaat in staat moet zijn ,,ingewikkelde"
vraagstukken op te lossen, dan is daarmede nog niet
gezegd, dat de vraagstukken der S.P.D. examens nu ook zoodanig
zouden moeten zijn, dat zij een goed figuur in de puzzle-rubriek
van een dag- of weekblad moeten maken. En indien Boekhoudkundige
vraagstukken niet op andere wijze dan door een onduidelijke
redactie of door onvolledige resp. misleidende gegevens
moeilijk zijn te maken, dan ziet het er m.i. voor het vak Boekhouden
treurig uit en lijkt het mij beter, dit vak maar als examenvak te
schrappen.
Ook moge ik er te dezer plaatse de aandacht op vestigen, dat het
M.O.- en het S.P.D.-examen examens zijn, waarbij van de can-didaten
blijkens de examenprogramma's meer theoretische kennis
geëischt wordt dan op de gewone Practijkexamens. Wanneer men
zich dan echter beperkt tot het opgeven van vraagstukken, waarvoor
geen bijzondere theoretische kennis noodig is, doch waarvoor
alleen een bepaalde handigheid en een zekere dosis examen-flair
vereischt zijn, zooals helaas bij vele, speciaal in de laatste
jaren opgegeven examenvraagstukken het geval is geweest, dan
verlaagt men m.i. ook hierdoor het peil van de examens.
Den heer J. de Vries, Leeraar M.O. Boekhouden te Zandvoort,
betuig ik hierbij mijn hartelijken dank voor het afstaan van eenige
door hem gemaakte vraagstukken op het gebied van Engelsch
Boekhouden, Fabrieksboekhouden, Enkel boekhouden en Bank-boekhouden.
Voorts dank ik ook den heer P. J. Potgieser, Directeur
van de ,,Examenopleiding Hugas, Elgersma, Potgieser", die mij
in staat gesteld heeft, enkele op proefexamens van zijn instituut
opgegeven vraagstukken in dit werkje te publiceeren. Tenslotte
past mij een woord van dank aan den uitgever, den heer }. Muusses,
voor de keurige wijze, waarop hij de uitgave van mijn boek heeft
verzorgd.
DE SCHRIJVER.
HOOFDSTUK I.
GOEDERENHANDEL.
(Goederen, Goederen in Consignatie, Goederen in Commissie,
Goederen in Compagnie),
1.
A te Amsterdam heeft in zijn grootboek o.a. de rekeningen
Goederen in Consignatie en Reserve Goederen in Consignatie.
Alle goederen worden in consignatie gezonden tegen een prijs,
die verkregen wordt door het totaal van inkoopprijs en bijkomende
onkosten te vermeerderen met een winstopslag van 25 %.
Bij ontvangst van de verkoopafrekening wordt een eventueel
verschil tusschen het netto provenu en den bovengenoemden con-signatieprijs
geboekt op de rekening Reserve Goederen in Consignatie.
Er wordt in hoofdzaak aan buitenlandsche relaties geconsigneerd.
Voor deze relaties is in het grootboek een collectieve rekening
Consignatie debiteuren v/g aanwezig.
Eventueele koersverschillen op buitenlandsche consignatiedebiteuren
worden aan het einde van het boekjaar geboekt op de
rekening Reserve Goederen in Consignatie.
Gevraagd wordt de rekeningen Goederen in Consignatie, Reserve
Goederen in Consignatie en Consignatie debiteuren v/g per einde
van het boekjaar (31 December) af te sluiten, indien het volgende
gegeven is:
GOEDEREN IN CONSIGNATIE.
31 Dec. Tellingen ƒ 75.000.- 31 Dec. Tellingen ƒ 55.000.-
RESERVE GOEDEREN IN CONSIGNATIE.
31 Dec. Tellingen f 4.400.- 31 Dec. Tellingen ƒ 18.500.-
8
CONSIGNATIE DEBITEUREN v/g.
31 Dec. Tellingen ƒ 63.900.- 31 Dec. Tellingen ƒ 45.200.-
Uit het sub-grootboek Consignatie debiteuren v/g is de volgende
recapitulatie getrokken.
Debiteuren
Debiteuren Duitschland
Frankrijk
„ Engeland
Debet
Vreemd geld
R.M. 27.100
frs. 215.000
£ 3280
Eigen geld
ƒ 16.300.-
„ 21.400.-
„ 26.200.-
Credit
Vreemd geld
R.M. 21.300
frs 160.000
£ 2030
Eigen geld
f 12.800.-
„ 16.200.-
„ 16.200.-
Koersen voor de afsluiting. 1 R.M. = ƒ 0.60.
1 franc:= ƒ 0.10.
1 £ = ƒ 8 . - .
2.
Hoe zouden in het voorgaande vraagstuk de tellingen op de
rekeningen Goederen in Consignatie en Reserve Goederen in Consignatie
zijn geweest, indien bij ontvangst van de verkoopafrekening
het netto provenu, zonder afboeking van de verschillen met
den consignatieprijs op Reserve Goederen in Consignatie, rechtstreeks
geboekt was op de rekening Goederen in Consignatie? (Er
zijn geen consignatiegoederen onverkocht terugontvangen).
Geef voor dit geval de afsluiting van de rekeningen Goederen in
Consignatie en Reserve Goederen in Consignatie, indien op eerstgenoemde
rekening de winst op de consignaties tot uitdrukking
moet komen.
3.
a. A, die met B te Berlijn en C te Parijs voor gezamenlijke
rekening handel drijft, zendt aan B en C de volgende inkoop-rekening:
9
Goederen ƒ 8000.—
Onkosten ,, 400.—
ƒ 8400.—
Commissie 3 % 252.—•
ƒ 8652.-
1/3 aandeel = ƒ 2884.—
Geef de journaalpost voor A volgens de dagelijksche methode.
b. A trekt op C, die met den verkoop der goederen belast is,
een wissel groot frs. 86520.— (100 frs = ƒ 10. —), in welke wissel-trekking
elk der deelhebbers voor 1/3 participeert. Geef de jour-naalposten
voor A en voor C.
c. De verzonden inkooprekening blijkt onjuist te zijn. De
waarde der goederen bedraagt ƒ 7700.^— in plaats van ƒ 8000.^—.
Geef de correctieposten voor A en C (ook de herstelboeking geven
ten aanzien van post b.).
Journaliseer voor L. de Boer te Amsterdam de volgende posten
(dagelijksche methode):
1 Mrt. Van de door B. Schönfeld te Berlijn op 14 Januari ten
verkoop in commissie ontvangen goederen wordt het
restant voor ƒ 12.500.'— door mij voor eigen rekening
overgenomen.
3 ,, Ik zend aan B. Schönfeld de volgende verkoopafrekening:
Bruto provenu ƒ 24800.—
Onkosten ƒ 240.—
Provisie „ 372.— „ 612.—
Netto provenu ƒ 24188.—
Dit netto provenu, na aftrek van ƒ 10.000, zijnde het
bedrag van den op 20 Januari door Schönfeld op mij
getrokken en door mij geaccepteerden wissel, geremitteerd
in een cheque, gekocht bij de A-Bank, die mij
in rekening courant daarvoor debiteert.
10
14 Mrt. De van Schönfeld gekochte goederen worden door
Lewis 6 Co. te Londen en A. Dubois te Parijs te zamen
met mij, elk voor 1/3 gedeelte, voor gemeene rekening
genomen. Ik breng diverse onkosten groot ƒ 130.— benevens
1 % commissie in rekening. De inkoopafrekeningen
heden verzonden.
Lewis ö Co. zal zich met den verkoop van de halve
partij belasten, ik zelf met dien van de andere helft.
15 ,, De helft der partij aan Lewis & Co. afgezonden.
18 ,, Ter gedeeltelijke dekking van het inkoopbedrag wordt
door mij een wissel getrokken op Lewis & Co. groot
£ 750.— = ƒ 6375.—. Elk der deelhebbers neemt voor
1/3 in deze wisseltrekking deel.
25 ,, Verkocht aan P. Gerritse te Amsterdam goederen van
bovengenoemde partij voor ƒ 4300.^—•.
5 April. Verkocht aan G. Leydekker te Groningen goederen
van bovengenoemde partij a contant voor ƒ 3900.—.
30 ,, Betaald aan vrachten en kosten ƒ 150.^.
3 Mei. Gezonden aan Lewis & Co. te Londen en A. Dubois te
Parijs de volgende verkoopafrekening:
Bruto provenu ƒ 8200.—
af vrachten en kosten ƒ 150.—
provisie ,, 164.— ,, 314.^—
Netto provenu ƒ 7886.—
waarvan elk 1/3 = ƒ 2628.67.
16 ,, Afrekening ontvangen van Lewis & Co.:
Bruto provenu £ 1050.^—
Vracht, kosten, courtage £ 20.^—
Commissie ,, 21.^— ,, 41.—'
£ 1009.—
waarvan elk 1/3 = £ 336.6.8 = f 2825.14.
11
Geef aan in welke dagboeken L. de Boer de posten uit het
voorgaande vraagstuk zou hebben geboekt, indien hij in zijn boekhouding
de maandelijksche methode toepast, waar noodig met vermelding
van Debet- en Creditzijde van het betreffende dagboek.
Op een saldibalans per 31 December komen o.a. de volgende
rekeningen voor:
Folio
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Rekeningen
Goederen
Goed. in Consignatie
Reserve Goed. in Consig-
Goederen in Commissie ...
Goed. in J^ rek. met L. te
Londen
Goed. in Compagnie
Filiaal te Groningen
Winstopslag Filiaalgoe-
Onkosten
Debet
ƒ 42.000.-
„ 28.000.-
„ 6.500.-
„ 88.000.-
„ 18.000.-
Credit
ƒ 5.000.-
„ 21.000.-
„ 15.500.-
„ 18.000.-
„ 5.000.—
Geef aan, hoe deze rekeningen op de Balans en Verlies- en
Winstrekening moeten voorkomen, met gebruikmaking van de
onderstaande gegevens (geef ook de voorafgaande journaalpos-ten):
Folio 4. Voorraad ƒ 50.000. — .
5. De goederen zijn verkocht. De afrekening is in Januari
van het volgende jaar geboekt en geeft een netto opbrengst
aan van ƒ 27.500. — . Hiermede moet bij het opmaken
van de balans rekening gehouden worden. Zie
folio 6.
,, 7. Aanwezige voorraad ƒ 18.000.^—. Provisie 5 %.
Voorgeschoten onkosten ƒ 500.—.
,, 8/9. Alle goederen zijn verkocht. Op 3 Januari van het volgende
jaar is aan L. te Londen de volgende afrekening
gezonden:
12
Bruto provenu ƒ 15.500.—
Onkosten ƒ 500.—
Provisie „ 1000.— „ 1.500.—
Netto provenu ƒ 14.000.—
Yi aandeel = ƒ 7.000.—
Hiermede bij het opmaken van de balans rekening te
houden.
Folio 10. De goederen worden aan het filiaal gefactureerd met een
Winstopslag van 20 % op den magazijnprijs. Aanwezige
voorraad bij het filiaal tegen factuurprijs ƒ 24.000.--.
In de boeken van het filiaal komt de rekening Hoofdkantoor
voor met een Creditbedrag van ƒ 74.000.—•.
Het verschil met de rekening Filiaal bij het hoofdkantoor
vindt zijn oorzaak in het volgende: De exploitatiekosten
van het filiaal over de maand December, waarvoor
het filiaal het hoofdkantoor reeds belastte, bedragen
ƒ 2.000.—. Een factuur van het hoofdkantoor ad
ƒ 12.000.^— aan het filiaal werd door het filiaal nog niet
geboekt. De goederen werden eerst in de maand Januari
van het volgende jaar ontvangen en zijn niet begrepen
in den bovengenoemden voorraad van ƒ 24.000.^—. Het
hoofdkantoor boekt de exploitatiekosten van het filiaal
af op de rekening Winstopslag Filiaalgoederen.
(Proefexamen E.H.E.P.)
7.
In het grootboek van de handelsonderneming N.V. Tilama
komen onder meer de volgende rekeningen voor: Goederen, Aandeel
in Compagniezaken en Goederen in Consignatie.
De rekening Goederen wordt gespecificeerd in een sub-grootboek
(bijboek), dat per saldo aansluit op de grootboekrekening.
Op de saldibalans per 31 December getrokken uit het grootboek,
komen bovengenoemde rekeningen met de volgende bedragen voor.
13
Rekeningen Debet Credit
Goederen
Aandeel in Compagniezaken
Goederen in Consignatie
f 6.000..
„ 25.000..
f 317.000.-
Uit het sub-grootboek Goederen is per dienzelfden datum de
volgende tellingenstaat getrokken:
Rekeningen
Voorraad
Inkoopen
Verkoopen .
Retouren
Retouren Filialen
Verstrekkingen Compagniegoed
Goederen in Compagnie
Reserve Goederen in Consignatie
W^instopslag Filialen
Debet
1 ƒ 40.000.-
„ 260.000.-
„ 30.000.-
i „ 20.000.-
„ 10.000.-
„ 5.000.-
„ 12.000.-
„ 10.000.-
„ 3.000.-
„ 4.000.-
f 394.000.-
Credit
ƒ 310.000.-
„ 24.000.—
„ 180.000.—
„ 77.000.—
„ 20.000.-
„ 25.000.-
„ 14.000.—
„ 16.000.-
„ 30.000.—
f 696.000.-
In gebruik is een tabellarisch verkoopboek, dat tevens dienst
doet als:
a. Verstrekkingsboek Filialen.
b. Dagboek, waarin de consignatiefacturen geboekt worden.
c. Dagboek, waarin de verzonden inkooprekeningen voor com-nagniegoederen
geboekt worden.
De liniatuur van dit boek volgt hieronder (De tellingen van de
maand December zijn hierin opgenomen):
14
Datum
Dec. 31
Tellingen
No.
factuur
-
V E R K O O P E N
op
rekening
ƒ26.000.-
Goederen
in
Comissie
ƒ2.000.-
Goederen
in
Compagnie
f 1.500,-
Verstrekkingen Filialen
Kostprijs
ns.coo.-
Winstopslag
f 5.000.-
Totaal
ƒ 20.000—
Consignatiezendingen
Kostprijs
f6.5eo.-
Winst-opslag
f 2.000.-
Onkosten
f 500—
Consignatiezendingen
Totaal
f 9.000.-
C O M P A G N I E V E R S T R E K K I N G E N
Kostprijs
f 2.700.-
Onkosten
ƒ 100.-
Provisie
f 2 0 0 . -
Totaal
f 3.000.-
Eigen
Aandeel
f 1.000
Debiteuren
f 2.000—
A. Journaliseer dit verkoopboek.
B. De volgende fouten komen aan het licht:
1. Een retourzending van een der filialen werd gejournaliseerd
èn uit het retourenboek filialen èn uit de ontvangen goederen-verantwoording
van den filiaalhouder. De verstrekkingsprijs
van deze zending bedroeg ƒ 3.000. — , de winstopslag ƒ 500.—.
In het sub-grootboek vond de juiste boeking plaats.
2. Een consignatiezending, waarvan de factuur luidde:
Goederen ƒ 4.000.—
Winstopslag ,, 1.000.—
Onkosten 500.—
Factuurwaarde ... ƒ 5.500.—
werd geheel terug ontvangen. Dit werd verzuimd te journali--
seeren, terwijl in het sub-grootboek het geheele bedrag van
ƒ 5.500.— werd teruggeboekt op Verstrekkingen Consignaties.
(De onkosten van ƒ 500.— moeten op de grootboekrekening
Onkosten teruggeboekt worden).
3. Van een partij Goederen in Compagnie, met den verkoop
waarvan de N.V. Tilama belast was, werd een deel met een
verkoopwaarde van f 5.000.— voor eigen rekening overge-.
15 , wt^^^^'^'^'^^,^^^^.
nomen. Dit werd als een gewone verkoop giboekfim het ver-^.T-,-'-
koopboek, terwijl in het sub-grootboek de rekeniflg GoédeÊèii...;
in Compagnie gecrediteerd en de rekening Verstrekkingen
Compagniegoederen gedebiteerd werd.
4. Een ontvangen verkoopafrekening van Goederen in 3^ rekening
met B. te Londen, in Hollandsch geld omgerekend groot
ƒ 2.500.—•, werd abusievelijk als een verkoop van Compagniegoederen
geboekt. Ook in het sub-grootboek werd deze fout
gemaakt.
5. Een verstrekking aan een der filialen werd ter waarde van
den verstrekkingsprijs (ƒ 8.000.^—) als een verkoop van Goederen
in Commissie geboekt. De winstopslag bedroeg
ƒ 1.000.—. In het sub-grootboek vond de juiste boeking plaats,
6. Een verzonden afrekening aan P. te Parijs van verkochte
commissiegoederen luidende:
Bruto Provenu ƒ7.500.—
Onkosten ƒ 500.—
Provisie ,, 500.^—
„ 1.000.—
Netto Provenu ... ƒ 6.500.—
werd verzuimd uit het commissieboek te journaliseeren. In het
sub-grootboek werd dit abusievelijk als een afrekening van
verkochte compagniegoederen geboekt.
Geef de correctieboekingen in het journaal en in het sub-grootboek.
Na herstel van bovenstaande fouten blijkt het sub-grootboek
aan te sluiten op de grootboekrekening Goederen. Toon dit aan.
(N.B. De Tellingen van het verkoopboek over December zijn
reeds in de gegeven bedragen van de saldibalans en in de tellingen
van het sub-grootboek per 31 December verwerkt).
C. Maak in het sub-grootboek de kolommenbalans op en sluit
de rekening Goederen in het Grootboek af, als nog gegeven is:
Aanwezige voorraad per 31 Dec ƒ 48.500.^—
Aanwezige voorraad in de filialen ƒ 60.000.—
(waarin een winstopslag van ƒ 15.000.^—)
16
Aanwezige voorraad Goederen in Commissie ƒ 9.000.—
Aanwezige voorraad Goederen in Compagnie ,, 3.000.—
Waarde der onverkochte Consignatiegoederen 20.000.^—
(waarin een winstopslag is berekend van ƒ 5.000.—)
D. Sluit ook de grootboekrekening „Aandeel in Compagniezaken"
af, als ge weet, dat nog slechts één compagniezaak loopen-de
is met B. te Berlijn voor J/2 rekening. Vooruitbetaalde onkosten
ƒ 730.—. Provisie 3 %.
(Proefexamen E.H.E.P.)
8.
Op een saldibalans per 31 December van een handelsonderneming
komen o.a. de volgende rekeningen met de daarachter vermelde
bedragen voor:
Folio Rekeningen
Voorraad
Inkoopen
Verkoopen
Ingaande retouren
Uitgaande retouren
Verstrekkingen filialen
Retouren filialen
Winstopslagen
Prijsverschillen
Debet Credit
8
9
10
11
12
13
14
15
16
ƒ 50.000.-
„ 148.000.—
„ 6.000.-
5.000.-
"l"5ÖÓ'.-
ƒ 81.000..
„ 8.000..
„ 90.000..
De goederen worden bij inkoop geboekt tegen kostprijs vermeerderd
met een winstopslag (zie folio 9 en 15). De verstrekkingen
aan de filialen hebben tegen dezen verkoopprijs plaats; ook even-tueele
retouren worden tegen dien prijs geboekt (zie folio 13, 11,
12 en H ) . Bij een verkoop wordt de rekening Verkoopen (folio 10)
voor den vastgestelden verkoopprijs gecrediteerd, terwijl even-tueele
verschillen en toegestane kortingen op de rekening Prijsverschillen
(folio 16) worden geboekt.
De winstopslag, die in het afgeloopen jaar gemiddeld nauw^
keurig 25 % van den kostprijs bedroeg, wordt ook gelegd op den
per 1 Januari aanwezigen voorraad goederen (folio 8), zoodat uit
17
het grootboek steeds opgemaakt kan worden, hoe groot de eind-voorraad,
berekend tegen verkoopprijzen, moet zijn.
A. Bereken met welk bedrag de rekening Winstopslagen (folio
15) op bovenstaande gedeeltelijke saldibalans moet voorkomen? i)
B. De door inventarisatie op 31 December bepaalde eindvoor-raad,
berekend tegen verkoopprijzen, blijkt ƒ 3000.^— hooger te
zijn dan de eindvoorraad volgens het grootboek. Bij onderzoek
blijkt dit verschil een gevolg te zijn van het volgende:
1. Een inkoopfactuur van goederen, die reeds in December ontvangen
en mede geïnventariseerd werden, is pas geboekt in
het inkoopboek over Januari van het volgende jaar. Verkoopwaarde
der goederen ƒ 5000.^—•.
2. Een verstrekking aan een filiaal op 28 December groot ƒ 3000.—
werd eerst in Januari van het volgende jaar geboekt. Deze
goederen waren op 31 December niet meer in magazijn aanwezig.
3. Een verkoopfactuur groot ƒ 3000.^— werd in December geboekt.
De goederen waren echter op 31 December nog niet verzonden
en zijn abusievelijk mede geïnventariseerd.
4. Een retour van een filiaal groot ƒ 1500.^— werd abusievelijk èn
uit het retourenboek èn uit de ontvangen goederenverantwoor-ding
van het filiaal (de filialen hebben een onzelfstandige
boekhouding) gejournaliseerd. De goederen waren eind December
reeds terugontvangen en zijn mede geïnventariseerd.
5. Een ingaande retourzending groot ƒ 2000.^— is abusievelijk met
ƒ 2500.^— in het ingaand retourenboek opgenomen.
Geef aan met welke bedragen de rekeningen op bovenstaande
gedeeltelijke saldibalans op de balans en de verlies- en winstrekening
per 31 December voorkomen. Geef ook de voorafgaande
journaalposten.
9.
I. Sluit per 31 December 1931 af en heropen per 1 Januari
1932.
a. de rekeningen van den boekhandel fa. P. E. Pit & Zn. te
1) Met den voorraad der filialen geen rekening houden, daar de hierin vervatte
•winstopslag op afzonderlijke rekening is geboekt.
Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 2
18
Haarlem, voorkomende op onderstaand uittreksel van de saldi-balans
per 31 December 1931;
b. de voorraadrekening per 31 December 1931 van diezelfde firma.
II. Geef de hierbij behoorende z.g. voorafgaande journaalpos-ten.
III. Geef aan, hoe gij wilt bepalen in hoeverre de voorraad
overeenstemt met hetgeen volgens het grootboek aanwezig moet
zijn.
A. EXTRACT SALDI-BALANS.
Folio
4
5
11
12
13
18
Naam der rekening
Commissiecrediteuren
Voorraadrekening 1930 ...
Kortingen
Winstmarge
Debet
/ 96.300.^
„ 39.000.--
„ 1.900.-
Credit
/ 300.-
„ 91.600.-
„ 33.211.25
B. Verdere Gegevenst
1. De boeken worden in den regel verkocht voor de door uitgevers
of importeurs vastgestelde prijzen (z.g. normaalprijzen);
alleen bij incourante of beschadigde boeken wordt hiervan afgeweken.
Het verschil met den normaalprijs wordt op de rekening
,.Kortingen" geboekt.
Het inkoopboek bevat een kolom, waarin de normaalprijzen
worden opgenomen en daarnaast een kolom, waarin de inkoopprijzen
(netto-prijzen) van de gekochte boeken worden vermeld.
De inkooprekening wordt belast voor de gekochte boeken tot
normaalprijzen berekend; het verschil met de netto-prijzen komt
op de rekening ,.Winstmarge".
Het verkoopboek is ingericht als volgt:
Datum
1
Naam en
woonplaats
afnemers.
2
Titel
v/h
boek.
3
Aant.
4
Eenh.
prijs.
5
Normaal
prijs.
6
Kortingen.
7
Te debi-teeren
voor.
8
Aanm.
19
Bij contante verkoopen wordt in kolom 2 ingevu
verkoop" en in kolom 9 het folio van het kasboek.
2. Uit het grootboek moet worden opgemaakt, hoe groot de
waarde van den voorraad, tot normaalprijzen berekend, moet zijn.
Indien blijkt, dat de voorraad volgens den inventaris niet overeenstemt
met wat er volgens het grootboek zou moeten zijn, wordt
het verschil afzonderlijk tot uitdrukking gebracht op de rekening
,,Voorraadverschillen".
3. Opmerkingen bij de gegeven saldi der rekeningen per 31
Dec. 1931.
Folio 4. Een inkoopfactuur ad ƒ 2000.— netto (normaalprijs
ƒ 2600. —) betrekking hebbend op boeken, welke in
December 1930 werden ontvangen, is eerst in het in-koopboek
over Maart 1931 ingeschreven. Hoewel deze
boeken, waarvan op 31 Dec. 1930 nog geen enkel exemplaar
verkocht was, wel in den voorraad zijn opgenomen
(zie folio 11), werd bij de afsluiting met de nog
te ontvangen factuur geen rekening gehouden.
,, 5. Verschillende uitgevers zenden boeken ten verkoop in
commissie. In den loop van het jaar wordt hiervan
alleen aanteekening gehouden in een commissieboek en
in het verkoopboek. (In dit laatste boek zonder vermelding
daarvan, dat het commissiegoederen zijn). Aan
het einde van ieder jaar worden de dan nog onverkochte
exemplaren aan de uitgevers teruggezonden en in het
commissieboek afgeschreven.
De openstaande exemplaren moeten derhalve verkocht
zijn. Het totaal der openstaande exemplaren bedroeg op
31 Dec. 1931 ƒ 4880.— tot netto-prijzen, resp. ƒ 6100.—
tot normaalprijzen.
De hierop betrekking hebbende post is nog niet in het
inkoopboek opgenomen.
20
Folio 11.
SPECIFICATIE VAN DEN VOORRAAD OP 31 DECEMBER 1930
VOLGENS INVENTARIS.
afschrijv. op incour. boek
Balanswaarde
f
f
f
Netto-prijzen
27.000.-
3.000.-
30.000.-
3.000.-
27.000.-
Normaal-prijzen
ƒ 35.100.-
3 900.—
f 39.000.-
4. In 1931 was de normaalprijs dooreen nauwkeurig gelijk aan
1,28 X den netto-prijs. Per 31 December 1931 was de waarde van
den boekenvoorraad, berekend tot normaalprijzen:
a. van courante boeken ƒ 40.000.—
b. van incourante boeken ,, 7.040.—
De balanswaarde wordt voor de courante boeken gelijk gesteld
aan den netto-prijs; voor de incourante aan 1/5 van den netto-prijs.
10.
(M.O. 1931)
Gedeelte
Fol.
5
8
10
13
17
18
20
24
26
27
30
eener Saldibalans per 31 E
Rekeningen
Debiteuren
Goederen in commissie ...
Goederen in consignatie ...
Onkosten
Prijsverschillen
Verkoopen
Voorraad
Winstopslagen
ecember 1932.
Debet
f 300.000.-
„ 26.000.-
„ 500.000.-
„ 50.000.-
„ 9.000.-
„ 280.000.-
Credit
ƒ 30.000.-
„ 12.000.—
„ 100.000.—
„ 600.000.-
„ 203.000.-
Opmerkingen.
De goederen worden meerendeels verkocht tegen vaste prijzen,
welke bij ontvangst der ingekochte goederen worden vastgesteld.
21
De rekening ,,Inkoopen" wordt belast voor de inkoopen, berekend
tegen verkoopprijzen. Het verschil tusschen verkoop- en
inkoopprijzen wordt geboekt op de rekening ,,Winstopslagen",
op welke rekening ook het verschil tusschen verkoopwaarde en
balanswaarde van den voorraad op den balansdatum wordt opgenomen.
De rekening ,,Verkoopen" wordt bij verkoopen steeds voor de
vastgestelde prijzen gecrediteerd; eventueele verschillen worden
op de rekening ,,Prijsverschillen" geboekt.
Uit het grootboek kan daardoor worden opgemaakt, hoe groot
de voorraad, berekend tegen verkoopprijzen, moet zijn.
Gegevens per 31 December 1932:
Folio 5.
Saldilijst uit het Debiteurenboek:
Debetsaldo:
Fol. 1. A. Abas ƒ 1.500.—
„ 2. A. Abels 500.—
enz.
„ 600. Afschrijving Dubieuse Debiteuren .. ,, 15.000.—'
ƒ 300.000.—
Eventueele verliezen bij afrekening met debiteuren worden ten
laste van de rekening ,,Afschrijving Dubieuse Debiteuren" (zie
Debiteurenboek fol. 600) gebracht.
Onder ,.Reserves" (Grootboek fol. 24) komt voor de Reserve
voor dubieuse vorderingen, die bij de afsluiting van het boekjaar
wordt verminderd met de verliezen op debiteuren en vermeerderd
met een bedrag, gelijk aan 2 % van den omzet gedurende het
afgeloopen boekjaar in:
Goederen,
Goederen in commissie.
Goederen in consignatie,
gezamenlijk.
Onder omzet wordt verstaan de door deze verkoopen ontstane
vermeerdering van het nominaal bedrag der vorderingen, ook de
nog niet geboekte.
22
De rekening van K. van Dam is in 1932 gecrediteerd voor
ƒ 500.^—. Het blijkt nu, dat dit de eenige en laatste uitkeering uit
zijn faillissement is geweest, waardoor wij 25 ^c van onze vordering
hebben ontvangen.
Folio 8.
Afgerekend met lastgevers in den loop van 1932 is een totaal
aan verkoopen van ƒ 120.000.—, waarvan behoorende tot 1931
ƒ 15.000.—.
Op 31 December 1932 is nog niet afgewikkeld en/of niet afgerekend:
Fol.
Commissie
boek
42
48
49
50
52
Verkocht
voor rekening
van:
A. Mol ...
M. Botter ...
B. Raak ...
H. Damming
L. Blomsma .
Reeds
verkocht:
ƒ 8.000.-
,. 3.500.-
„ 10.400.-
„ 3.700.-
„ 4.400.—
Provisie
5 %
1 0%
20 %
2 0 %
1 0%
Onkosten
ƒ 100.-
„ 400.—
„ 800.-
„ 200.-
Verkoopwaarde
v/h
restant
f 2.000.-
„ 5.000.-
„ 15.000.-
Folio 10.
Vorige balans ƒ 27.000.—.
In 1932 is afgezonden naar relaties:
berekend naar de vastgestelde verkoopprijzen ƒ 120.000.—
bijkomende kosten , 8.000.^—
ƒ 128.000.^
Bij verzending der consignatiefacturen wordt de rekening In-koopen
tegen de vastgestelde verkoopprijzen gecrediteerd.
Op 31 December 1932 is nog niet afgewikkeld en/of niet afgerekend:
Fol.
Consigna-tieboek
14
16
17
20
25
Te verkoopen
door:
D. Kooiman
R. Koopmans
A. Vinke ...
A. Zuideveld
B. v/d Kamp
Consig-natieprijs
f 5.300.-
„ 6.000.-
„ 3.600.-
„ 4.500.-
„ 9.000.-
Vaste verkoopprijs
ƒ 5.000.-
„ 6.000.-
„ 3.300.-
„ 4.400.-
„ 8.500.-
Bijkomende
kosten
ƒ 300.-
3 0 0 . -
100.-
5 0 0 . -
Netto
provenu
v/h verkochte
gedeelte
volgens
voor-loopige
opgave
/ 3.000.-
„ 4.000.-
„ 4.000.-
Getaxeerde
waarde v/h
restant
ƒ 2.000.-
„ 2.000.-
„ 3.000.-
„ 1.200.-
23
Fol. 25 kan vervallen. De zending is retour ontvangen en de
goederen zijn mede geïnventariseerd per 31 December 1932. Van
het bedrag ad ƒ 27.000.— op de vorige balans bedroeg op 31
December 1931 het netto provenu van het reeds verkochte gedeelte
ƒ 16.600.—.
Folio 13.
Een factuur ad ƒ 3000.— (verkoopprijs ƒ 3900.—), is geboekt in
het inkoopboek van Mei 1932; de betreffende goederen waren
echter reeds in December 1931 ontvangen en opgenomen op den
inventaris per 31 December 1931.
Bij de afsluiting van het boekjaar 1931 werd geconstateerd, dat
de verkoopwaarde van den goedereninventaris volgens de becijfering
uit het grootboek lager uitkwam dan de totaalwaarde van den
goedereninventaris volgens opname-staat, berekend tegen verkoopprijzen.
Aangezien het inventariseeren uitermate nauwkeurig
had plaats gehad, werd het bedrag van den inventarisstaat voor
de balans aangehouden. Er werd voorloopig aangenomen, dat de
fout in 1932 wel aan het licht zou komen. De resultatenrekening
1931 werd in orde gebracht door de rekening Prijsverschillen op
de balans op te nemen met het bedrag, dat ter correctie moest
worden opgevoerd.
Bij de afsluiting van het boekjaar 1932 wordt vastgesteld, dat
bovenstaande factuur oorzaak van de afwijking was, dat er geen
andere onjuistheden waren begaan en dat voor de aangegeven
correctie inderdaad het juiste bedrag is opgenomen.
Folio 26.
In December 1932 is een partij goederen afgeleverd, doch niet
gefactureerd en niet geboekt. De verkoopprijs bedraagt ƒ 6500. — ,
de kostprijs ƒ 5000.—.
Deze verkoop, waarop een reductie is toegestaan van ƒ 2000. — ,
werd in Januari 1933 gefactureerd.
Folio 27.
Per 31 December 1932 stemt de waarde van den voorraad vol-
24
gens den inventarisstaat, berekend tegen verkoopprijzen, nauwkeurig
overeen met die, welke er volgens het grootboek moet zijn.
De winstopslag over 1932 bedraagt gemiddeld nauwkeurig 30 %
van de boekwaarde (kostprijs of eventueel waarde volgens vorige
balans) der goederen.
De waarde voor de balans per 31 December 1932 wordt gesteld
op de boekwaarde, verminderd met ƒ 20.000.— voor afschrijving
op verouderde voorraden.
Gevraagd:
I. de berekening van den omzet over 1932 in verband met de
reserveering voor dubieuse posten.
II. de 2.g. voorafgaande journaalposten.
III. de Balans per 31 December 1932 en de Verlies- en Winstrekening
over 1932, voor zoover het de rekeningen betreft, welke
zijn aangegeven op bovenvermelde gedeeltelijke saldibalans.
(M.O. 1933 gewijzigd)
11.
Het boekjaar van de N.V. Noordhollandsche Kaashandel, gevestigd
te Edam, loopt van 1 Mei tot 30 April.
De Vennootschap koopt in het binnenland, op kaasmarkten en
rechtstreeks van producenten. Zij verkoopt in het binnenland en
exporteert.
Ten behoeve van de export heeft zij in enkele landen depots gevestigd,
van waaruit de omwonende kleinhandel wordt bediend;
gefactureerd echter wordt uit Edam.
In gebruik zijn twee sub-grootboeken voor afnemers, een voor
Debiteuren en een voor Depót-debiteuren; in elk daarvan komt
een collectieve rekening ,.Afschrijving debiteuren" voor.
Tot dekking van verliezen op vorderingen (ook die tengevolge
van koersverschillen) wordt van het bruto-bedrag der „verkoopen
binnenland" 3 % gereserveerd en van dat der ,,dep6tverkoopen"
4 %.
De vorderingen in vreemde valuta (n.l. die in het ,,Dep5t-debiteurenboek")
worden per 30 April tegen dagkoers op nieuwe
25
rekening overgebracht; eventueele verschillen komen ten laste of
ten gunste van de afschrijvingsrekening in het desbetreffende subgrootboek.
De vorderingen in vreemde valuta, die in den loop van
het boekjaar ontstaan, worden in guldens omgerekend tegen den
afgeronden dagkoers.
,.Verstrekkingen" uit het pakhuis ten behoeve van de beide
afzetgebieden geschieden tegen kostprijs, verhoogd met een opslag
van 1 cent per maand opslagduur per kilo afgeleverde kaas
(,,verstrekkingsprijs"); de opslag dient tot dekking van pakhuis-kosten,
indroging enz. De verstrekkingsprijs wordt verhoogd met
de directe kosten (vervoer, verzekering, crisiskosten e.d.) en met
de kosten van emballage. De directe kosten worden geboekt op de
folio's ,,Ingecalculeerde kosten " in het sub-grootboek Onkosten.
Voor de verstrekkingen zijn twee dagboeken in gebruik.
Per 30 April van ieder boekjaar wordt met gebruikmaking van
Trading Accounts (Omzetrekeningen) het bedrijfsresultaat van elk
der beide afzetgebieden vastgesteld. Op de Trading Accounts
worden mede de kosten ten laste van de betreffende afzetgebieden
verantwoord, daaronder begrepen de gereserveerde bedragen tot
dekking van verliezen op vorderingen.
De volgende gegevens ontleend aan de boekhouding van bovengenoemde
Vennootschap, hebben betrekking op den toestand per
1 Mei 1935, op mutaties van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936 en op
den toestand per 1 Mei 1936.
BALANSEN (gedeeltelijk).
Depótkaas
Debiteuren binnenland
Depót-debiteuren
Reserve debiteuren
1 Mei 1935
Actief
/ 66.812.02
„ 19.248.-
„ 27.309.18
„ 21.130.92
Passief
ƒ 6.344.60
1 Mei 1936
Actief
ƒ 80.878.49
„ 28.319.50
„ 21,546.67
„ 18.793.68
Passief
-
f (b)
Sub-grootboek debitetiren binnenland.
Het nominaal bedrag der vorderingen is:
per 1 Mei 1935 ƒ 29.734.83
per 1 Mei 1936 , (a)
26
Sub-grootboek depöt-debiteuren.
De koerswaarde van het nominaal bedrag der vorderingen in
vreemde valuta is:
per 1 Mei 1935 ƒ 25.003.29
per 1 Mei 1936 „ 22.160.18
SUB-GROOTBOEK ONKOSTEN.
Fol. 1 Inkoopkosten . . .
,. 2 Ingecalc. kosten
binnenland . . .
„ 3 Ingecalc. kosten
depots . . . .
., 4 Kosten depots . .
„ 5 Pakhuiskosten . .
1 Mei 1935
Debet
f 318.30
Credit
f 314.80
Mutaties 1 Mei 1935
tot 30 April 1936
Debet
f 2.106.20
., 1.263.19
„ 10.563.29
„ 6.105.08
., 14.893.15
Credit
f 279.35
„ 70.42
1 Mei 1935
Debet
f 281.12
Credit
ƒ414.25
Inkoopboek.
Het totaalbedrag der facturen wegens ingekochte kaas van 1 Mei
1935 tot 30 April 1936 is ƒ 149.249.88.
Verstrekkingsboek binnenland.
Verstrekt van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936:
bedrag der verstrekkingen tegen verstrekkingsprijs ƒ 74.538.46;
ingecalculeerde kosten ƒ 1.263.19; ingecalculeerde emballage
ƒ 1.218.40.
Verstrekkingsboek depots.
Verstrekt van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936:
bedrag der verstrekkingen tegen verstrekkingsprijs ƒ 78.329.60;
ingecalculeerde kosten ƒ (c); ingecalculeerde emballage
ƒ 3.973.85.
Verkoopboeken.
Van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936 is gefactureerd:
aan afnemers in het binnenland ƒ 75.348.80; aan afnemers van
de depots ƒ 106.172,13.
27
Gecombineerde mutatiestaat uit de andere dagboeken van 1 Mei
1935 tot 30 April 1936:
debet credit
Debiteuren binnenland ƒ 3.075.11 ƒ 81.412.16
Debiteuren depots , 4.811.80 „ 108.763.20
De debet-bedragen zijn afschrijvingen, voorkomende op de
rekeningen ,.Afschrijving debiteuren" in de sub-grootboeken voor
afnemers.
Gevraagd wordt:
a. de met (a), (b), (c) aangeduide bedragen in het hierboven
gegeven uittreksel van de administratie te berekenen;
b. per 30 April 1936 de rekeningen samen te stellen:
1. Pakhuiskaas.
2. Trading Account binnenland.
3. Trading Account depots.
(M.O. 1936 gewijzigd)
12.
Memoriaal
f 3 0 0 0 . -
„2500.—
ƒ5500.-
Commissie-boek
ƒ 16.300.—
f 16.300.—
In- en
Verkoopboek
f 15.000-
„ 28.000.—
f43.000.—
Bankboek
f 2.000. ~
„ 15.300.—
„ 700.-
„ 8.000.—
„ 1.500.-
f 27.500.-
Kasboek
ƒ63.000.—
„ 6.000.—
„ 2.800.—
„ 450.—
„ 9.000.—
„ 1.000.—
„ 3.000.—
ƒ85.250.-
JOURNAAL-PROEFBALANS PER 31 JANUARI 1938.
Tellingen
begin van
de maand
/ • 3.000.—
, 10.000.—
50.000.—
20.000.—
40.000.—
, 1.500.—
900.—
, 200.—
'•125.600.-
Tellingen
einde van
de maand
/
/
' 6 8 . 0 0 0 . -
31.300. -
, 50.000.—
38.000.—
68.000. -
5.000.-
900.—
650.—
19.500.-
, 1.000.—
, 16.300.—
, 4.500.—
'303.150.—
Rekeningen
1. Kas
2. Bank
3. Vaste Goederen
4. Goederen
5. Debiteuren
6. Onkosten
7. Provisie
8. Intrest
9. Crediteuren
10. Hypotheek o/g
11. Goed in Comm.
12. Privé
13. Kapitaal
Tellingen
einde van
de maand
ƒ25.250.-
„41.200.-
„ 20.500.—
„ 42.000.—
„ 3.500.—
„ 1.200.-
.. 450.-
„41.600.—
„20.000.-
„35.300.-
„ 2.150.-
„ 70.000.—
ƒ303.150.-
Tellingen
begin van
de maand
ƒ 150.-
„ 15.000.-
„ 20.000.—
„ 18.300.—
„ 2.150.—
„ 70.000.—
ƒ125.600.—
Kasboek
ƒ22.250.—
.. 29.000 —
., 5.000.-
,. 27.000.—
„ 2.000.-
ƒ85.250.—
Bankboek
ƒ 3.000.—
„ 12.200.—
„ 12.000.-
.. 300.—
ƒ27.500.-
In- en
Verkoopboek
ƒ 13.000.—
„ 15.000.-
„ 15.000.—
ƒ43.000.-
Commissie-boek
ƒ 3.500.—
„ 1.200.-
„11.600.—
ƒ16.300.-
Merao-riaal
ƒ2500.-
„3000.—
ƒ5500.-
29
HOOFDSTUK II.
BIJZONDERE VORMEN VAN DUBBEL BOEKHOUDEN.
(Journaal-Grootboek, Engelsche Boekhouding,
Permanence de l'Inventaire, Geheimboekhouden).
12.
Na het opmaken van nevenstaande journaal-proefbalans komen
de volgende fouten aan het licht:
1. Een opname van ƒ 2000.— en een storting van ƒ 3000.—' bij
de Bank zijn uit het Kasboek en ook uit het Bankboek gejour-naliseerd.
2. De telling van het inkoopboek moet ƒ 1000.^ hooger zijn.
3. Een verkoop van goederen in commissie groot ƒ 3000.— is in
het verkoopboek als gewone verkoop geboekt. In verband daarmede
is bij de afrekening aan een der committenten het bruto
provenu ook voor ƒ 3000.^— te laag opgegeven. Provisie 5 %.
De extra afrekening aan dezen committent moet nog in deze
maand geboekt worden.
4. Een ingaande retour groot ƒ 1500.— is absusievelijk als uitgaande
retour beschouwd.
5. Een betaling van ƒ 1000.-— door een debiteur is in het Bankboek
in plaats van in het Kasboek geboekt.
6. Eenige aan Debiteuren toegestane kortingen ten bedrage van
in totaal ƒ 500.— zijn verzuimd te boeken. (De kortingen komen
ten laste van de rekening Goederen.)
7. Een privé-betaling van ƒ 800.— is in het Kasboek op de rekening
Onkosten geboekt.
Maak de journaal-proefbalans op, zooals deze er zou hebben
uitgezien, indien de bovengenoemde fouten niet gemaakt waren.
13.
De firma Aerssen en Brugnell houdt boek volgens de Dubbele
Methode en heeft naast de Kantooradministratie een Geheim-administratie.
Laatstgenoemde administratie wordt gevoerd in een
Journaal-Grootboek, dat dagelijks wordt bijgehouden. Behalve de
kapitaaldeelname en de privérekeningen der beide firmanten, wor-
30
den geheim gehouden: de winst op goederen, eenige deelnem.ingen
in andere ondernemingen, de tantièmes voor het personeel, de
kapitaalrekening van het pensioenfonds voor het personeel en een
Reserve voor Debiteuren.
De beleggingen van het pensioenfonds, alsmede de verplichte
bijdragen van het personeel aan dit fonds en de uit het fonds verrichte
uitkeeringen worden in de Kantoorboekhouding geadministreerd.
Het personeel draagt 5 % van het bruto bedrag der loonen
en salarissen bij, welke bijdragen bij de betaling van loon en salaris
worden ingehouden. Eenzelfde bedrag wordt bovendien nog aan
het einde van het jaar bijgedragen door de beide firmanten, elk
voor de helft, waarvoor de privérekeningen belast worden.
Aan de rekening ,.Reserve Debiteuren" in de Geheimboekhou-ding
wordt jaarlijks 3 '}c van het bedrag der goederenomzet toegevoegd.
De rekening Afschrijving Dubieuse Debiteuren komt in
de Kantoorboekhouding voor.
Aan het einde van het boekjaar wordt in de Kantoorboekhouding
een Verlies- en Winstrekening opgemaakt, waarvan het saldo
na goedkeuring wordt overgeboekt naar de Geheimboekhouding.
In de Geheimboekhouding wordt de winst der onderneming door
correctie van het uit de Kantoorboekhouding overgeboekte saldo
bepaald. De winst wordt als volgt verdeeld:
Pensioenfonds 20 %
Tantièmes personeel 10 %
Firmant Aerssen 40 %
Firmant Brugnell 30 %
Eind 1937 werd uit het Journaal-Grootboek der Geheimadmi-nistratie
de volgende proefbalans opgemaakt:
Debet
Kapitaal Brugnell
Privé Aerssen
Deelnemingen
Pensioenfonds
Kantoorrekening
ƒ 8.000.-
„ 15.000.-
„ 16.000.-
„ 60.000.-
„ 5.000.-
„ 210.000.-
ƒ 314.000.-
Credit
/ 100.000.-
„ 75.000.-
„ 16.000.—
„ 12.000.—
„ 4.000.—
„ 10.000.-
„ 4.000.—
„ 65.000.-
„ 28.000.-
ƒ 314.000.-
31
Het personeel had in den loop van het jaar 1937 reeds ƒ 1000.—
voorschot op tantièmes ontvangen. De bijdrage der firmanten aan
het pensioenfonds is nog niet geboekt.
De Verlies- en Winstrekening der Kantoorboekhouding over
1937 luidde als volgt:
VERLIES- EN WINSTEREKENING 1937.
Inkoopen
Onkosten
Loonen en Salarissen ... ,
Koersverschillen
Afschrijving Vaste Goed.
Afschrijving Dub. Debit.
Uitkeeringen Pensioenfonds ,
f 185.000.-
, 5.700.-
, 24.000.-
, 1.700.-
, 4.500.-
, 3.200.-
, 6.000.-
. 30.800.—
ƒ 260.900.-
Verkoopen f 240.000..
Provisie 11.500..
Intrest 2.600..
Bijdragen Pensioenfonds „ 1.200..
Effecten Belegd Pensioenf. „ 3.900.-
Intrest Belegd Pensioenf. „ 1.700.-
ƒ 260.900..
Gevraagd wordt:
a. Geef het Journaal-Grootboek uit de Geheimboekhouding per
ultimo 1937.
B. Boek daarin de bijdrage der firmanten aan het pensioenfonds.
C. Geef vervolgens in dit Journaal-Grootboek, zonder gebruikmaking
van een Verlies- en Winstrekening, en met één enkele
journaalpost de overboeking van het winstsaldo der Kantoorboekhouding
met verdeeling der winst. Geef als toelichting Uwe berekening
van de te verdeelen winst.
D. Sluit daarna het Journaal-Grootboek af.
Verdere gegevens:
Goederenvoorraad per ultimo 1937 ƒ 14000.—-.
De deelnemingen bestaan uit:
ƒ 20.000.— nominaal aandeelen in de N.V. Willinghuis & Co.
Deze aandeelen worden inclusief het dividend gewaardeerd
op 115 %.
ƒ 30.000.— deelname in de firma Pietersen. Gerekend wordt op
een winst-uitkeering van 10 %.
32
14.
Uit het grootboek van een handelsonderneming wordt per 31
December de volgende gedeeltelijke saldibalans getrokken.
Debet Credit
Voorraad
Voorraad filialen
Inkoopen
Ingaande retouren ....
Uitgaande retouren
Verstrekkingen filialen
Retouren filialen
Verkoopen
Verkoopen filialen
ƒ 19.000.^
„ 5.900.—
„ 83.000.—
„ 6.000.—
„ 26.000.—
ƒ 5.300.-
„ 1.500.-
„ 117.000.-
„ 28.000.-
De rekening „Inkoopen" wordt belast voor de factuurprijs en
voor de op den inkoop der goederen vallende bijkomende kosten.
Aan de filialen wordt verstrekt tegen magazijnprijs met de bijkomende
kosten van verzending, enz. waarbij tegenover de rekening
,.Verstrekkingen filialen" de rekening ,.Verkoopen" wordt
gecrediteerd.
Gevraagd:
A. Op te stellen de Trading Account goederen en de Trading
Account filiaalgoederen, als nog het volgende gegeven is:
1. De eindvoorraad bedraagt ƒ 17.700.—'.
2. De eindvoorraad filiaal bedraagt ƒ 8.400.—.
3. Alle goederen zijn in magazijn opgenomen, behalve een partij
gekochte goederen met een factuurprijs van ƒ 8.000.—•, waarop
nog diverse onkosten te betalen zijn groot ƒ 500. — . (De betreffende
onkostenrekening werd eerst het volgende jaar ontvangen
en geboekt). Deze partij is echter wel opgenomen in
den bovengenoemden eindvoorraad van ƒ 17.700.— en werd
geïnventariseerd voor ƒ 8500.^—•.
B. Aan te geven hoe, in het geval dat er in de boekhouding
de ,,Permanence de l'Inventaire" zou zijn toegepast en daartoe
gebruik zou zijn gemaakt van de volgende rekeningen: Inkooprekening,
Voorraadrekening, Verkooprekening, Voorraadreke-
33
ning filalen. Verkooprekening filialen, deze rekeningen op de
saldibalans, de balans en de verlies- en winstrekening zouden verschijnen.
15.
De N.V. Aalbers & Co., welke in haar boekhouding de beginselen
van de Permanence de l'Inventaire consequent toepast, heeft
op 1 Janari 1938 de onderstaande balans opgemaakt:
BALANS 1 JANUARI 1938.
Kas
Bank
Gebouwen
Kantoorinventaris
Kantoorbehoeften
Debiteuren
Aandeelen in Portefeuille
Inkoopen
Magazijn
Vooruitbetaalde Onkosten
Vooruitbetaalde assurantie
Nog te ontvangen provisie
Effecten
Nog te ontvangen intrest
Hypoth. belegd Res. fonds
Dep. belegd Res. fonds
f 271.000.—
/ 8.000.-
„ 10.000.—
„ 50.000.-
4.000.—
4 0 0 . -
„ 25.000.-
„ 80.000.-
„ 2.000.-
„ 55.000.-
„ 1.500.-
100.-
! „ 450.-
„ 19.000.-
5 5 0 . -
; „ 10.000.-
„ 5.000.-
Aandeelenkaptaal
Afschrijving Gebouwen
Afschr. Kantoorinventaris
Goederen in Commissie ..
Nog te betalen onkosten
Nog te betalen loonen ...
Reservefonds
200.000.-
5.000..
1.000..
28.400..
15.000..
1.500..
100..
20.000..
ƒ 271.000.—
Naast het grootboek wordt een synthetisch journaal-grootboek
volgens de door Leautey en Guilbault aangegeven beginselen bijgehouden.
Open dit synthetisch journaal-grootboek op 1 Januari 1938 met
bovenstaande balans.
Boek vervolgens daarin onderstaande gegevens, getrokken uit
de dagboeken over de maand Januari 1938.
UITTREKSEL KASBOEK.
Saldo 1 Jan. ...
Debiteuren
Intrest effecten^)
Deposito rente .
Goederen
ƒ 14.950..
Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken
f
,,
8.000.-
5.000.-
3 0 0 . -
150.-
1.500.-
Crediteuren ƒ 6.500.-
Onkosteni) 2.500.-
Looneni) 1.000.-
Kantoorbehoeften 100.-
Schrij f machine „ 200.-
Vrachten en rechten op ingekochte
goederen ... „ 400.-
Saldo 31 Jan 4.250.-
ƒ 14.950.-
3
34
UITTREKSEL BANKBOEK.
Saldo 1 Januari ƒ 10.000.—
Intrest rekening-courant^) ,, 30.—
Effecten (waarin loopende
rente ad f 70.) i) 5.570.—
Debiteuren 2.000.—
ƒ 17.600.-
Crediteuren
Salarissen 1)
Onkosten 1) 2)
Saldo 31 Jan.
5.000.-
1.000.—
3 0 0 . -
11.300.—
ƒ 17.600.—
^) Zie ook Memoriaal.
-) waaronder ƒ 100.— op verkochte Goederen in Commissie (zie Commissie-boek).
Verkoopboek.
Verkocht op rekening ... ƒ 16000.—•, waaronder ƒ 1000.—
a contant 1500.— commissiegoederen
Totaal ƒ 17500.—
Inkoopboek.
Totaal der inkoopen ƒ 3000.^—•.
Innameboek Magazijn.
In magazijn werd aan goederen opgenomen tegen een kostprijs
van ƒ 4800. — .
De factuurprijs van deze goederen bedroeg ƒ 4500.—•. Vrachten
en rechten ƒ 300.^—\
Memoriaal.
a. Kostprijs der eigen verkcopen ƒ 9300.^—•.
h. Volgens loonlijst was over Januari aan loon verschuldigd
ƒ 950.^—•, aan salarissen ƒ 1000..—•.
c. Volgens onkostenstaat moet ten laste gebracht worden van
Januari ƒ 3000.-—.
d. Aan intrest komt te goed een bedrag van ƒ 115.^—•, te splitsen
als volgt:
Intrest Deposito ƒ 12.50, Intrest Hypotheek ƒ 37.50, overige
posten (samen te nemen op één rekening) ƒ 65.—•.
35
e. Te goed komende provisie ƒ 30.—•.
f. Af te boeken vooruitbetaalde assurantiepremie ƒ10.
g. Verbruikte kantoorbehoeften ƒ 25.^—,
Commissieboek.
Saldo 1 Januari ƒ 15000..
Verkocht in Januari ƒ 1000..
ƒ 16000.
af: Vooruitbet. onkosten
(ƒ 1500.- + ƒ 100.-) = ƒ 1600.-
Provisie 3 % „ 480.— „ 2080.
Netto provenu ƒ 13920.
16.
B. van Wieringen te 's-Gravenhage past voor de boekhouding
van zijn handelszaak de horizontale journaal-grootboekmethode
toe. Hij bezit een filiaal te Leiden, dat geen zelfstandige administratie
heeft en waarvoor van Wieringen in zijn grootboek één
rekening ,,Filiaal te Leiden" geopend heeft, welke rekening nader
gespecificeerd wordt in een sub-grootboek. De goederen worden
aan het filiaal gefactureerd tegen verkoopprijs; de rekening
,,Winstopslagen" komt in het sub-grootboek voor.
Voorts past van Wieringen in zijn boekhouding zooveel mogelijk
de beginselen van de Permanence de l'Inventaire toe. Slechts
de rekening ,,Filiaal te Leiden" is een gemengde rekening. In het
sub-grootboek filiaal is de keuze van het rekeningstelse] zoodanig,
dat onmiddellijk uit dit boek de balans en de V. en W. rekening
voor het filiaal kunnen worden opgemaakt. Daartoe komt naast
de rekening ,,Winstopslagen" ook nog een rekening ,.Gerealiseerde
Winst op Goederen" voor, welke gecrediteerd wordt voor
de winstopslagen van de door het filiaal verkochte goederen,
waartegenover de rekening ,,Winstopslagen" wordt gedebiteerd.
Ook wordt periodiek met afschrijvingen, nog te betalen en vooruitbetaalde
posten rekening gehouden, hetgeen ook voor de boekhouding
van het hoofdkantoor het geval is.
36
De dagboeken worden tweewekelijks gejournaliseerd (het jaar
wordt op 52 weken gesteld), zoodat ook tweewekelijks journaal-proefbalansen
worden opgemaakt.
De voorlaatste journaal-proefbalans in 1936 gaf voor de grootboekrekeningen
de volgende eindtellingen aan.
Folio
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Rekeningen
Kas
Magazijn
Inkoopen
Gebouwen
Afschrijving Gebouwen ...
Onkosten en Afschrijvingen
Te betalen Onkosten
Intrest . . ..
Vooruitbetaalde Intrest ...
Filiaal te Leiden . .
Crediteuren
Kapitaal
Debet Credit
ƒ 115.600.-
„ 69.100.-
„ 15.800.-
„ 87.900.—
„ 82.000.-
„ 68.900.-
„ 104.000.-
„ 15.300.-
„ 9.000.—
„ 1.150.-
„ 1.200.-
„ 75.650.-
„ 87.200.-
„ 82.400.-
„ 1.200.-
ƒ 816.400.-
ƒ 109.800.-
67 600.—
„ 13.800.—
82 100.—
„ 80.500,—
„ 78.400.—
„ 44.800.-
„ 9.800.-
„ 20.000.—
100.—
„ 1.150.-
„ 69.350.—
„ 80.400.—
„ 88.600.—
„ 70.000.—
ƒ 816.400.-
Opgave:
A. Maak voor B. van Wieringen de laatste journaal-proef-balans
van het jaar 1936 op, indien de dagboeken over de laatste
twee weken de volgende gegevens aanwijzen (uitsluitend de hierboven
gegeven rekeningen te gebruiken):
Inkoopboek.
Telling ƒ 2.000.—.
Innamcboek Magazijn.
Kostprijs der in magazijn opgenomen goederen ƒ 1.800.—.
Vcrkoopboek.
Verkocht op rekening ƒ 2.500.—
,, a contant ... ,, 500.—
Totaal f 3.000.—
37
Verstrekkings- en retourenboek filiaal.
Verstrekt aan het filiaal ƒ 600.— (magazijnprijs ƒ 400.— )
Retour ontv. v/h filiaal ,, 150,^— (magazijnprijs „ 100,—)
Debet
UITTREKSEL KASBOEK.
Credit
Saldo
Debiteuren
Afdrachten filiaal ...
Giro
Bank
Debiteuren filiaal ...
Contante Verkoopen
f 5.800.-
„ 1.600.-
„ 2.500.-
320.-
680.-
200.-
500.-
ƒ 11.600.—
Crediteuren ƒ 600.-
Remise aan fihaal ,, 300.-
Onkosten 1) 300.-
Vracht op ingekochte
goederen 200.-
Bank 500.-
Privé 150.-
Crediteuren filiaal „ 100.-
Saldo 9.450.-
ƒ 11.600.—
Deze onkosten waren reeds op de voorlaatste proefbalans verschuldigd.
Debet
UITTREKSEL BANKBOEK.
Credit
Saldo
Debiteuren filiaal ....
Kas
/
"
f
1.500.-
150.-
100.-
500.-
1.000.-
3.250.-
Crediteuren
Kas
Remise aan filiaal ....
.... ƒ
ƒ
750.-
680.—
500.-
1.320.—
3.250.-
Debet
UITTREKSEL GIROBOEK.
Credit
Saldo ƒ
/
2.000.-
150.-
2.150.-
Kas
Bank
Saldo
f
f
320.-
1.000.^
180.—
650.—
2.150.-
38
Memoriaal.
a. Op gebouwen wordt jaarlijks 5 % afgeschreven van de aanschaffingswaarde.
b. Aan diverse Onkosten is nog te betalen ƒ 300.—.
c. De hypotheekrente wordt bij vooruitbetaling voldaan. Ten
laste van de laatste tweewekelijksche periode moet ƒ 50.—•
worden gebracht.
d. De magazijnprijs der verkochte goederen bedroeg ƒ 2.000.^—•.
Recapitulatie fUiaalstaten (ontvangen van den filiaalhouder).
Ontvangen goederen ƒ 600.—
Retour gezonden 150.—
Verkocht a contant ,, 900.—
Verkocht op rekening 200.—
Per kas ontvangen van Debiteur 300.—
Per kas ontvangen van Hoofdkantoor 300.-^
Per cheque ontvangen van Hoofdkantoor 500,—
Ontvangen van Debiteuren Hoofdkantoor 50,—
Betaald aan loonen 50.—
Betaald aan Crediteuren 150.—
Betaald aan Crediteuren Hoofdkantoor 60.—
Afdrachten aan Hoofdkantoor 2.500.—
Privé opname door B. van Wieringen bij zijn bezoek
aan het filiaal op 20/12 100.—
Saldo Kas 1.140.-
N.B. Tracht op de journaal-proefbalans zooveel mogelijk dagboeken
te combineeren, zonder echter de duidelijkheid en het overzicht
te schaden.
B. Nadat de posten over de laatste periode, ook in het subgrootboek
van het filiaal geboekt zijn, wordt uit dit sub-grootboek
de volgende saldibalans opgemaakt:
39
SUB-GROOTBOEK FILIAAL.
Folio
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Rekeningen
Afschrijving Inventaris ...
Retouren
Verkoopen
Kas
Huur
Vooruitbetaalde huur
Te betalen Onkosten
Debiteuren
Gerealiseerde winst op
Goederen
Debet
ƒ 2.000.-
„ 3.500.-
„ 18.CO0.-
„ 1.140.-
„ 1.500.-
2 5 0 . -
„ 3.200.-
„ 2.600.-
ƒ 32.190.-
Credit
f 100.-
„ 3.000.-
„ 17.000.-
2 0 0 . -
„ 2.300.-
5 0 0 . -
„ 4.500.-
„ 4.590.-
ƒ 32.190.-
Maak uit dit sub-grootboek de balans en de Verlies- en Winstrekening
voor het filiaal te Leiden op en daarna de balans en de
Verlies- en Winstrekening voor de handelszaak van B. van Wie-ringen
(alles in scontrovorm).
(Proefexamen E.H.E.P.)
17.
In een Engelsche Boekhouding bestaan naast het Algemeen
Grootboek, grootboeken voor Debiteuren, Crediteuren, Onkosten
en Privé. Het Algemeen Grootboek heeft 4 sluitrekeningen, terwijl
de overige grootboeken één sluitrekening bezitten. In het Privé-grootboek
komen alle geheim te houden rekeningen voor, zooals
Voorraad Goederen, Dubieuse Debiteuren, Afschrijving Dubieuse
Debiteuren en de Verlies- en Winstrekening.
Wat wordt ter bijwerking van de diverse sluitrekeningen in het
.Journal Proper" geboekt van de volgende posten:
a. Van de Debiteuren £ 5000.— over te boeken naar Dubieuse
Debiteuren.
b. Dubieuse Debiteur A betaalt van zijn schuld ad £ 1500.— per
Kas £ 1000.—'. De rest wordt hem kwijtgescholden.
c. Afschrijven op Dubieuse Debiteuren wegens oninbaarheid
£ 200.—.
40
d. £ 8000.'— bij de Bank genomen en dit bedrag in de Kas gestort.
e. De saldi der in het Algemeen Grootboek voorkomende rekeningen
,,Inkoopen" en ,,Verkoopen", respectievelijk bedragende
£ 49000.— en £ 75000.— worden overgeboekt naar het
Privé-grootboek.
f. Het debetsaldo van het Onkosten-grootboek groot £ 2400.—'
wordt overgeboekt naar de Verlies- en Winstrekening.
18.
In een Engelsche boekhouding komen naast het Algemeen
Grootboek nog voor een Debiteuren Grootboek, een Crediteuren
Grootboek, een Onkosten Grootboek en een Goederen Grootboek.
Voor elk van de laatstgenoemde 4 grootboeken is in het Algemeen
Grootboek een sluitrekening aanwezig. Deze sluitrekeningen,
alsmede de sluitrekeningen in de andere grootboeken worden
maandelijks bijgewerkt uit de dagboeken. Hetzelfde is het geval
voor de overige rekeningen van het Algemeen Grootboek. De
rekeningen in de andere grootboeken worden echter dagelijks bijgehouden.
Per 31 December wijzen, nadat alle boekingen over de maand
December zijn verricht, onderstaande rekeningen uit het Algemeen
Grootboek de volgende saldi aan:
Rekeningen
Aandeelenkapitaal
Gebouwen
PrnvisiV _
Kortingen
Debet
ƒ 50.000.-
„ 87.000.-
„ 10.000.-
„ 1.800.-
ƒ 148.800.-
Credit
ƒ 150.000.-
„ 1.000.—
„ 4.000.—
ƒ 155.000.-
Behalve de sluitrekeningen komen in het Algemeen Grootboek
geen andere rekeningen voor dan de bovengenoemde.
De sluitrekeningen in de overige grootboeken geven per 31
December de volgende tellingen aan (eveneens nadat alle boekingen
over December daarop zijn verricht):
41
In het Debiteuren Grootboek Debet ƒ 24.800.— Credit ƒ 60.000.—
In het Crediteuren Grootboek „ „ 70.000.— „ „ 25.000.—
In het Onkosten Grootboek „ „ 500.— „ „ 7.900.—
In het Goederen Grootboek „ „105.000.— „ „ 89.000.—
Deze tellingen komen overeen met die van de overeenkomstige
sluitrekeningen in het Algemeen Grootboek.
In gebruik is een Kas-Bankboek met een speciale kolom ,,Kortingen"
aan Debet- en Creditzijdc. De v/erkelijke ontvangsten en
uitgaven worden in de Kas- en Bankkolommen geboekt, terwijl
toegestane en ontvangen kortingen respectievelijk aan de Debet-en
Creditzijde in de kolom ,,Kortingen" worden geboekt. Per 31
December bedroegen de saldi, getrokken uit het Kas-Bankboek:
Kas Debet ƒ 8500.—. Bank Debet ƒ 16.900.—.
Bij controle der boeken komen de volgende fouten aan het licht:
1. In het verkoopboek werd verzuimd een verkoopfactuur groot
ƒ 5000.— te boeken. De dagelijksche boekingen naar aanleiding
van deze factuur hadden echter op de juiste wijze plaats
gevonden.
2. In het memoriaal werd verzuimd aan te teekenen, dat in den
loop van December aan diverse Debiteuren extra kortingen
waren toegestaan tot een totaal bedrag van ƒ 200.^—•.
3. Het inkoopboek over December v/erd ƒ 3000.— te laag geteld.
4. Een betaling van Onkosten op 13 December ad ƒ 500.^— werd
in de kolom ,,Kas" van het Kas-Bankboek opgenomen met
ƒ 300.—•. In het Onkosten Grootboek vond op 13 December
op de betreffende rekening de juiste boeking plaats.
5. Een retourzending van Debiteur A (factuurbedrag ƒ 3000.—•)
v/erd op 18 December geboekt op de rekening van Crediteur
A.
6. Een opname van ƒ 800.^— bij de Bank werd wel in de kolom
,,Kas", doch niet in de kolom ,,Bank" van het Kas-Bankboek
geboekt.
7. Van een betaling per Kas door Debiteur B. op 20 December
ad ƒ 1500.— werd de betreffende rekening in het Debiteuren
Grootboek gecrediteerd voor ƒ 5100.—.
8. De kolom ,.Kortingen ' aan de Creditzijde van het Kas-Bankboek
werd per 31 December ƒ 100.— te hoog geteld.
42
9. De rekening van Dubieuse Debiteur C, die op 15 December
ter volledige kwijting van zijn schuld van ƒ 2500.^— per Bank
ƒ 1500.— betaalde, werd in het Debiteuren Grootboek gecrediteerd
voor ƒ 1500.— (de rekening Afschrijving Dubieuse
Debiteuren komt in het Debiteuren Grootboek voor), terwijl
het op dezen debiteur geleden verlies niet werd afgeboekt op
de Afschrijvingsrekening.
10. Een inkoopfactuur groot ƒ 2000.^— werd abusievelijk in het
Verkoopboek opgenomen.
Gevraagd:
A. Tot welke correcties in de diverse grootboeken en in het
Kas-Bankboek geven de gevonden fouten aanleiding? (De correcties
op de sluitrekeningen in den vorm van journaalposten te
geven).
Nadat de noodige correcties zijn aangebracht, zijn het Debiteuren-,
Crediteuren-, Onkosten- en Goederen Grootboek in evenwicht.
B. Maak thans de Trial Balance (saldibalans) uit het Algemeen
Grootboek op.
C. Geef de Balans per 31 December, als nog het volgende gegeven
is:
Voorraad Goederen ƒ 9000.—
Afschrijven op Gebouwen 5000.^—
Afschrijven op Goodwill 1000.—
Geschat verlies op Debiteuren ,, 4500.^— Saldo Afschr. Dub.
Debiteuren op 31
Dec. Credit ƒ 400.
Nog te vorderen intrest ,, 400.—
Nog te vorderen provisie 600.—
Vooruitbetaalde Onkosten ... ,, 300.^—
Nog te betalen Onkosten , 700.—
43
19.
In een Engelsche boekhouding werden de grootboeken op 1
Januari 1935 als volgt geopend.
ALGEMEEN GROOTBOEK.
Rekeningen
1
2
3
4
5
6
7
8
P
Goederen
Kantoorinventaris
Hypotheek o/g
Onkosten
Sluitrekening
Debet
ƒ 40.000.-
„ 120.000.-
„ 5.000.-
„ 8.800.-
„ 1.000.-
„ 66.000.-
/ 240.800.-
Credit
ƒ 200.000.-
„ 40.000.-
8 0 0 . -
ƒ 240.800.-
DEBITEUREN GROOTBOEK.
Rekeningen
66 Reserve Dub. Debiteuren
Debet
ƒ 28.500.-
ƒ 28.500.-
Credit
ƒ 1.500.-
„ 27.000.—
f 28.500.-
CREDITEUREN GROOTBOEK.
Rekeningen Debet
ƒ 30.000.-
ƒ 30.000.-
Credit
ƒ 30.000.-
ƒ 30.000.-
FILIAAL GROOTBOEK.
Rekeningen
1
2
3
4
5
6
7
8
Goederen
V/inkelinventaris
Kas
Debiteuren
Crediteuren
Winstopslagen
Onkosten
Debet
f
f
40.000.-
25.000.-
2.000.-
3.000.-
5.000.-
I.OOO.-
76.000.-
Credit
ƒ
ƒ
1.500.-
5.000.-
69.500.-
76.000.-
44
Uit de dagboeken over Januari 1935 worden de volgende uittreksels
opgemaakt:
Inkoopboek,
Gekocht op rekening ƒ 10.000.^
Gekocht a contant 2.000.^
Totaal ƒ 12.000.—
Verkoopboek.
Verkocht op rekening ƒ 15.000.^—
Verkocht a contant ,, 4.000.—
Totaal ƒ 19.000.—
Verstrekkings- en Retourenboek Filiaal.
Verstrekkingen ƒ 15.000.— (magazijnprijs ƒ 12.000.—)
Retouren ,, 5.000.— (magazijnprijs ,, 4.000.—)
ƒ 10.000.— (magazijnprijs ƒ 8.000. — )
KASBOEK.
Debet
Omschrijving
Saldo 1 Januari 1935
Ontvangen van Debiteuren
Contante Verkoopen
Ontvangen van het filiaal
Bedrag
ƒ 1.500.-
„ 18.000.-
„ 4.000.-
„ 6.000.-
ƒ 29.500.-
Omschrijving
Betaald aan Crediteuren ...
Betaald aan Crediteuren
van het filiaal
Onkosten, salarissen, etc. ..
Onkosten van het filiaal ..
Afschrijving Debiteuren ...
Aflossing Hypotheek
Saldo 31 Januari 1935 ...
Credit
Bedrag
ƒ 15.000.-
500.—
„ 2.000.—
5 0 0 . -
2 0 0 . -
3 0 0 . -
„ 2.000.-
„ 9.000.-
ƒ 29.500.-
BANKBOEK.
Debet
Omschrijving
Ontvangen van Debiteuren
Verdisconteerde Wissels ...
Bedrag
ƒ 1.500.-
„ 4.800.-
ƒ 6.300.-
Omschrijving
Saldo 1 Januari 1935
Betaald aan Crediteuren ...
Betaald aan Crediteuren
Wisseldisconto
Onkosten
Saldo 31 Januari 1935
Credit
Bedrag
/
„ 2.000.-
1.000 —
100 —
2 0 0 . -
'
/ 6.300.-
45
Memoriaal.
Getrokken wissels ƒ 1.500.^—
Geaccepteerde wissels ƒ 2.000.^—
Afschrijven op Debiteuren wegens oninbaarheid ƒ 500.^—
Staat, ontvangen van het filiaal.
Ontvangen goederen van het hoofdkantoor ƒ 15.000.—
Retourgezonden aan het hoofdkantoor ... ,, 5.000.^—
ƒ 10.000.—
Verkocht op rekening ƒ 6.000.^—
Ontvangen van Debiteuren ƒ 5.000.—
Contante Verkoopen ƒ 4.000.—
Betaalde onkosten ƒ 500.—
Afdrachten aan hoofdkantoor ƒ 6.000,—
Kassaldo 31 Januari ƒ 5,400.—
Te kort in Kas ƒ 100. —i)
Debiteurensaldo 31 Jan. .., ƒ 6.000.^—
Crediteurensaldo 31 Jan nihil
1) Bij onderzoek blijkt dit bedrag privé te zijn opgenomen door
den eigenaar der zaak bij zijn bezoek aan het filiaal op 16 Januari.
(De rekening ,,Privé" openen in het Algemeen Grootboek).
Gevraagd:
1. Bepaal het banksaldo op 1 Januari 1935.
2. Geef de bijgewerkte sluitrekeningen der grootboeken over
Januari 1935 in scontrovorm en maak per 31 Januari de con-trólestaat
der sluitrekeningen op.
(Proefexamen E.H.E.P.)
20.
De Commanditaire Vennootschap Z. & Co. te Amsterdam heeft
op 2 Januari 1938 de balans per 31 December 1937 opgemaakt.
Zij heeft het grootboek gesplitst in een aantal grootboeken, elk
met één sluitrekening.
Op 1 April 1938 maakt zij de volgende contrólestaat der sluitrekeningen
op:
46
Contrólestaat
Sluitrekening Diversen Grootboek
Magazijn Grootboek
,, Personen Grootboek
Kas en Bank . .
Debet
ƒ 81.670.-
ƒ 81.670.-
Credit
f 24.000.-
„ 32.670.-
„ 13,000.^
„ 12 000 —
f 81.670.-
Z. & Co. wenschen van 1 April 1938 af, behalve de genoemde
grootboeken, nog te doen bijhouden een journaal-grootboek met
de volgende kolommenindeeling: Datum; Journaalpost; Debet;
Credit; Kas en Bank; Diversen Sub-grootboek; Magazijn Subgrootboek;
Personen Sub-grootboek; Geheim Sub-grootboek. De
genoemde grootboeken worden dus nu alle sub-grootboeken.
Tevens wenschen zij zooveel mogelijk de methode van de Permanence
de l'Inventaire toe te passen. In verband hiermede wenschen
zij, alvorens tot opening van het journaal-grootboek en tot
wijziging der grootboeken in sub-grootboeken over te gaan,
de grootboeken zoodanig bij te werken, dat hieruit een intra-comp-tabele
balans kan worden opgemaakt (voortaan moet dit telkens
aan het einde van de maand kunnen geschieden). Hiervoor dienen
de volgende gegevens:
a. Een op 1 November 1937 gesloten leening ad ƒ 30.000. —,
waarop nog niets is afgelost, werd aangegaan op voorwaarde van
halfjaarlijksche rentebetaling op 1/11 en 1/5 ad 4 % per jaar. Alle
boekingen omtrent deze leening moeten strikt geheim gehouden
worden; het Geheim Grootboek wordt dan ook door Z. zelf bijgehouden.
Er is echter geen geheime kas.
b. De rekening Verkoopen (in het Diversen Grootboek) werd
steeds voor de opbrengst gecrediteerd. Het creditsaldo van deze
rekening bedraagt thans ƒ 32.000.—. De kostprijs der verkochte
goederen is ƒ 26.500.^—.
c. In het Magazijn Grootboek is de Magazijnrekening steeds
gedebiteerd voor factuurbedrag + vracht + invoerrechten; het
totaal hiervan werd verhoogd met 5 % voor opslag tot dekking
der magazijnkosten, waartegenover men een rekening Kostenop~
slagen (in het Magazijn Grootboek) crediteerde.
47
De rekening Kosten Magazijnbeheer komt voor in het Magazijn
Grootboek.
De rekening Magazijnrekening staat debet voor ƒ 32.550..—.
Te lage of te hooge kostenopslag wordt afgeboekt. Meerdere rekeningen
dan de hier genoemde komen in het Magazijn Grootboek
niet voor.
d. In het Personen Grootboek komt nog voor de rekening Afschrijving
Dubieuse Debiteuren, welke een debetsaldo van ƒ 1200.^—
aanwijst. Als totaal oninbaar moet nog ƒ 200.— afgeschreven worden.
De dubieuse vorderingen bedragen daarna nog ƒ 4000.—\
Volgens taxatie zal hiervan 40 % oninbaar zijn.
e. De rekening Onkosten en Salarissen staat in het Diversen
Grootboek debet voor ƒ 1340.^—•. Er moet nog aan onkosten betaald
worden ƒ 170.^—.
f. De saldi van alle resultaten-rekeningen worden overgeboekt
naar het Geheim Grootboek. De bankier vergoedde geen rente.
Gevraagdt
1. Door middel van journaalposten aan te geven, welke boekingen
naar aanleiding van de bovenstaande gegevens a t/m f in de
verschillende grootboeken moeten worden verricht.
2. Daarna het journaal-grootboek te openen en daarin het volgende
te boeken:
a. Op 1 Mei werd ƒ 5000.— per kas op de leening afgelost en de
verschuldigde rente eveneens per kas betaald.
b. Op 2 Mei stort de commanditaire vennoot zijn kapitaal met
ƒ 5000.— vol.
c. Op 5 Mei factuur ontvangen: £ 100.— a ƒ 9 = ƒ 900.—. Op
deze partij was reeds op 2 Mei betaald aan vrachten ƒ 20.—
en aan rechten ƒ 90.^—• (geboekt op de rekening Onkosten en
Salarissen in het Diversen sub-grootboek). Opslag 5 %.
d. Op 7 Mei verkocht voor ƒ 4000.— aan goederen, kostprijs
ƒ 3360.—.
e. Op 31 Mei staat de Magazijnrekening debet voor ƒ 17535.^—•
en credit voor ƒ 8316.^—\ Terugboekingen kwamen niet voor.
Op 1 Mei was de beginvoorraad ƒ 4305.^—•. Kosten van Magazijnbeheer
bedroegen ƒ 690.^—•.
48
De factuur genoemd onder c. werd op 15 Mei betaald met
ƒ 870.^—•. Het kocrsverschil was nog niet afgeboekt.
De te betalen intrest op de geldleening wordt geboekt.
Opmerkingj Bij de journaalposten in het Journaal-Grootboek
dienen de namen van de rekeningen uit de sub-grootboeken genoemd
te worden, uitgezonderd echter de rekeningen, die in het
Geheim Sub-grootboek voorkomen. De Kapitaal-rekeningen worden
geheim gehouden.
3. Geef per 31 Mei de rekening Intrest, zooals deze in het
Geheim grootboek sedert 1 Januari 1938 voorkomt.
HOOFDSTUK III.
ADMINISTRATIE VAN ZAKEN MET FILIALEN,
AFDEELINGEN, WINKELS.
21.
De firma Cornelissen & Co. heeft een filiaal, dat geen zelfstandige
administratie voert. In het grootboek van het hoofdkantoor
zijn voor het filiaal verschillende rekeningen geopend. Op 31 December
1937 komen deze rekeningen op de proef balans met de
volgende bedragen voor:
No.
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Rekeningen
Inrichting filiaal i
Voorraad filiaal .. '
Crediteuren filiaal
Loonen en salarissen filiaal
Verstrekkingen filiaal
Inkoopen filiaal
Verkoopen filiaal
Debet
ƒ 9.000.-
, 4.000.-
, 30.000.-
, 98.000.-
, 10.500.-
, 4.100.-
, 15.600.-
, 60.000.-
, 12.000.-
Credit
ƒ 28.000.—
„ 97.200.—
„ 13.500.-
500.^
5.000.—
„ 96.000.-
De goederen van het filiaal worden in hoofdzaak door het
hoofdkantoor verstrekt (verstrekking tegen kostprijs); gedeeltelijk
koopt het filiaal echter ook zelf in (zie folio 33).
Door het filiaal wordt contant en op rekening verkocht. De
debiteuren van het filiaal zijn uitsluitend ontstaan door verkoopen
op rekening, de crediteuren alleen door eigen inkoopen van goederen.
Contante inkoopen vonden in het jaar 1937 niet plaats.
De betalingen aan onkosten, loonen en salarissen en crediteuren
zijn per filiaalkas geschied, met uitzondering van een bedrag van
ƒ 300.— onkosten, hetwelk door het hoofdkantoor werd voldaan.
De debiteuren hebben hun betalingen eveneens per filiaalkas verricht;
één debiteur betaalde echter zijn schuld ad. ƒ 1000,— aan
de kas van het hoofdkantoor. Terugboekingen of restituties vonden
niet plaats. Het filiaal ontving geen gelden van het hoofdkantoor.
Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 4
50
Gevraagd: I. Aan te geven, voor het geval het hoofdkantoor de
boekhouding van het filiaal op één enkele rekening ,,Filiaal" zou
hebben geadministreerd, met welke bedragen deze rekening dan
op de proefbalans per 31 December 1937 zou zijn voorgekomen,
indien nog het volgende gegeven is:
Fol. 25: In den loop van 1937 werd de inrichting met ƒ 1000.—
uitgebreid, welk bedrag contant door het filiaal betaald werd.
Fol. 27: Saldo op 1 Januari 1937 ƒ 3000.—.
Fol. 30: Op 1 Januari 1937 was voor ƒ 100.^— onkosten vooruitbetaald
en voor ƒ 500.— nog te betalen.
Fol. 31: Op 1 Januari 1937 was een bedrag van ƒ 600.— vooruitbetaald.
II. Deze rekening ,.Filiaal" af te sluiten m.et behulp van de
volgende gegevens:
Voorraad goederen bij het filiaal op 31 December ƒ 3000.^—.
Afschrijven op de inrichting 10 ^f.
Op de uitstaande debiteuren wordt een verlies verwacht van
ƒ 5 0 0 . -.
Nog te betalen onkosten op 31 December ƒ 500.—.
Vooruitbetaalde salarissen op 31 December ƒ 100.^—•.
III. Door m.iddel van een Trading Account de netto winst van
het filiaal over het jaar 1937 te berekenen.
22.
In een grootwinkelbedrijf, dat in een aantal verkoopafdeelingen
is verdeeld, is de administratie op een dusdanige wijze ingericht,
dat per afdeeling de behaalde bedrijfsresultaten kunnen worden
bepaald.
In het grootboek is daartoe voor elke verkoopafdeeling een afzonderlijke
rekening aangelegd. De leveringen van leveranciers en
van de filialen van het bedrijf (de z.g.n goedereninkomst) worden
op deze rekeningen geboekt voor den inkoopprijs, de omzetten
voor den verkoopprijs. De voorraden worden eens per jaar door
inventarisopneming bepaald, waarbij de goederen tegen verkoopprijzen
worden opgenomen. De gevonden verkoopwaarde van den
voorraad wordt met behulp van een gemiddeld bruto winstper-
51
centage (in percenten van den verkoopprijs), dat door de afdee-ling
statistiek van het bedrijf wordt becijferd, tot inkoopwaarde
herleid. Voor dit bedrag worden de voorraden op de bovenbedoelde
grootboekrekeningen opgenomen. Op deze rekeningen worden
verder de voor de afdeeling gemaakte bijzondere kosten, zoomede
het aandeel van de afdeeling in de algemeene kosten, de
reclame- en de etalagekosten geboekt, zoodat aan de hand van de
op de grootboekrekeningen voorkomende gegevens aan het eind
van het jaar, met inachtneming van de afschrijvingen per afdeeling
de resultaten over het boekjaar kunnen worden bepaald.
Teneinde per afdeeling een maandelijksche winstrekening mogelijk
te maken, worden de gegevens van de goederenbeweging ook
in de statistische afdeeling verwerkt en wordt maandelijks voor
elke afdeeling de eindvoorraad berekend. In tegenstelling met de
gegevens op de grootboekrekeningen worden in de statistiek met
het oog op de berekening van het gemiddelde brutowinstpercentage
de becijferingen zoowel in inkoopprijs als in verkoopprijs
gemaakt. Uit het bedrag van den inventaris aan het begin van het
jaar, de bedragen van de goedereninkomst en van den goederen-uitgang
van de maand (zie onderstaand goederenstatistiekblad)
wordt de voorraad (de z.g.n. statistische voorraad) berekend, die
aan het eind van de maand aanwezig moet zijn. Met behulp van
de genoemde gegevens wordt de bruto-goederenwinst van de afdeeling
over de afgeloopen maand bepaald.
Nadat voor elke maand op de bovenbeschreven wijze de statistische
eindvoorraad is berekend, wordt deze aan het eind van
het jaar met de inkoopwaarde van den bij inventarisatie gevonden
voorraad (nadat deze wederom met behulp van het gemiddelde
bruto-winstpercentage tot inkoopwaarde is herleid) vergeleken
voor de vaststelling van de zoogenaamde derving, welke ontstaat
als gevolg van onjuiste opgave van prijswijzigingen en zoek raken
en vermissing van goederen. Het bedrag van de derving komt in
mindering van de winst van de betreffende afdeeling.
Ultimo December kwamen in de statistiek van de afdeeling confectie
de volgende gegevens over het afgeloopen boekjaar voor:
52
Goederenstatistiekblad Confectie-afdeeling:
1. Beginvoorraad 1 Januari volgens inventaris in
verkoopprijs ƒ 60.000.—
2. Gocdereninkomst in verkoopprijs
leveranciersfacturen ƒ 684.000.'—
filiaalfacturen „ 12.000.—
„ 696.000.—
3. Totaal gocdereninkomst en beginvoorraad in
verkoopprijs , 756.000.—•
4. Beginvoorraad 1 Januari in inkoopprijs , 40.000.—
5. Gocdereninkomst in inkoopprijs
leveranciersfacturen ƒ 456.000.—
filiaalfacturen , 8.000.—
„ 464.000.—
6. Totaal goedereninkomst en beginvoorraad in
inkoopprijs , 504.000.—
7. Goederenuitgang in verkoopprijs netto-ver-koopen
702.000.—
8. Eindvoorraad in verkoopprijs
9. Eindvoorraad in inkoopprijs —.—
te herleiden tegen bruto-winstpercentage van
331/3 %.
10. Totaal goederenuitgang in inkoopprijs —.—•
11. Brutowinst „ —.^—
Nadat de ontbrekende gegevens op het goederenstatistiekblad
zijn berekend, wordt op de bovenbeschreven wijze de derving bepaald.
De voorraad op 31 December 1933 bij inventarisopneming gevonden
bedraagt in verkoopwaarde ƒ 48.000.— (brutowinstpercentage
331/3 %)•
Bij onderzoek blijken de gegevens van genoemde afdeeling per
31 December van boekhouding en statistiek niet aan te sluiten.
Op de proefbalans per dien datum komt de rekening „Confectie-afdeeling"
met een debettelling voor van ƒ 514.000.^— en met een
credittelling van ƒ 702.500.—•. Het verschil blijkt te zijn ontstaan
doordat een aantal inkoopfacturen met een gezamenlijk bedrag
53
J van ƒ 8000.^— in het goedereninkoopboek van de maand December
" is geboekt, terwijl dit bedrag niet in de goedereninkomst van 1933
in de statistiek is opgenomen, daar deze facturen betrekking hebben
op aankoopen der goederen bestemd voor de Januari-verkoop
t 1934. Bedoelde goederen zijn dan ook niet bij de inventarisatie
* opgenomen. Een verschil van ƒ 2000.— is terug te voeren op
retouren aan leveranciers, die in de statistiek van de goederen-inkomst
in mindering zijn gebracht, maar die in de boekhouding
abusievelijk niet in aanmerking zijn genomen. Tenslotte blijkt het
creditverschil van ƒ 500.^— te zijn ontstaan doordat een aantal
verkoopen waarop korting werd toegestaan, voor het brutover-koopbedrag
inplaats van voor het nettobedrag in het verkoopboek
I werden opgenomen.
In de onkostenboekhouding komen voor de confectie-afdeeling
I de volgende bedragen over het jaar 1933 voor:
ƒ 59.000.—
„ 3.100.—
„ 1.150.—
„ 12.970.—
„ 16.000.—
„ 91.000.—
„ 4.330.—
ƒ 187.550.-
Gevraagd wordt:
a. de ontbrekende gegevens No. 8 t/m 11 op het goederen-statistiekblad,
zoomede de derving te berekenen;
b. de correctie-journaalposten te maken voor de aansluiting
van de gegevens voor de boekhouding en statistiek;
c. aan de hand van de bovenstaande gegevens van boekhouding,
statistiek en inventarisopneming een zoo volledig mogelijke
opstelling te maken van de grootboekrekening van de confectie-afdeeling
van dit winkelbedrijf over 1933 en deze rekening af te
sluiten. De correctie-posten moeten op de rekening worden opgenomen.
Als afschrijvingspercentage op den inventaris moet 15 %
worden aangenomen.
(M.O. 1934).
salarissen
reiskosten
materiaal
aandeel reclamekosten
aandeel etalagekosten
aandeel algemeene kosten ...
rente op voorraad
54
23.
De N.V. A te 's-Gravenhage heeft in haar grootboek voor haar
beide filialen, resp. te Amsterdam en te Rotterdam, in het geheel
5 rekeningen, n.l.:
Filialen,
Verkoopen Filialen,
Onkosten Filialen,
Filiaalkassen en
Inrichting Filialen.
De filialen verkoopen zoowel op rekening als a contant. De
goederenvoorziening der filialen geschiedt uitsluitend door het
hoofdkantoor. Van de goederen-verstrekkingen wordt echter geen
boeking in het journaal en het grootboek gemaakt. Derhalve komen
de goederenvoorraden der filialen niet afzonderlijk in het grootboek
tot uitdrukking. Eerst na ontvangst van de verkooprecapitulaties,
die het hoofdkantoor maandelijks van de filialen toegezonden
krijgt, boekt het hoofdkantoor de verkochte voorraden van
haar rekening Magazijn af, waarbij de beginselen van de Permanence
de rinventaire in acht genomen worden.
A. Wat stelt naar Uwe meening in het bovengenoemde rekening-verband
voor:
a. het saldo der rekening Filialen;
b. het saldo der rekening Verkoopen Filialen;
c. het saldo der rekening Magazijn?
B. Journaliseer, voor zoover noodig, de volgende posten over de
maand December 1936.
VERKOOPRECAPITULATIES FILIALEN.
Omschrijving
Verkocht a contant
Omzet
Fihaal
Amsterdam
f 12.000.-
„ 25.000.-
ƒ 37.000.-
Filiaal
Rotterdam
ƒ 8.000.-
„ 28.000.-
ƒ 36.000.-
Totaal
ƒ 20.000.—
„ 53.000.—
ƒ 73.000.-
55
KASRECAPITULATIES FILIALEN.
Debetzijde:
Omschrijving
1/12-36 Saldo Kas
Filiaal
Amsterdam
/ 900.-
„ 25.000.-
y.snn
Filiaal
Rotterdam
/ 850.-
„ 28.000.-
"5 non —
ƒ 33.400.- f 33.850.-
Totaal
f 1.750.-
„ 53.000.—
„ 12.500.—
f 67.250.-
Creditzijde:
Omschrijving
Salarissen en loonen
Verwarming en verlichting
Aanschaffing nieuwe kasregisters
Afdrachten per giro
Afdrachten per bank
Filiaal
Arasterdam
f 1.200.-
150.-
350.-
750.-
„ 30.2001-
750.-
ƒ 33.400.-
Filiaal
Rotterdam
ƒ 1.000.-
200.-
300.-
,. 5.000!-
„ 26.050.-
„ 1.300.-
f 33.850.-
Totaal
ƒ 2.200.-
350.—
650.-
750.-
„ 5.000.—
„ 56.250.-
„ 2.050.-
ƒ 67.250.-
VOORRAADSTATEN FILIALEN.
Magazijnprijs Verkoopprijs
Filiaal Amsterdam
Filiaal Rotterdam
ƒ 48.000.-
„ 53.000.-
/ 101.000.-
/ 56.000.-
„ 62.000.-
ƒ 118.000.-
56
Opgave uitstaande vorderingen.
Debiteuren filiaal Amsterdam ƒ 4.300.—
Debiteuren filiaal Rotterdam 7.000.^—
Totaal ƒ 11.300.—
Inkoopboek.
Eigen goederen ƒ 80.000.^—
Bestemd ter doorzending aan de filialen
40.000.—
ƒ 120.000.—
Verkoopboek.
Verkoopen ƒ 125.000.—
Retourenboek.
Retouren aan leveranciers ƒ 6.500.^—
Retouren van afnemers 7.000.—
(magazijnprijs ƒ 6200.^—•).
Retouren van filialen 8.000.—•
(magazijnprijs ƒ 6500.—).
Staat Magazijn inkomend.
Factuurprijs ƒ 120.000.—
Vrachten 1) 5.000.—
ƒ 125.000.—
Retouren van afnemers 6.200.—
Retouren van filialen 6.500.—
ƒ 137.700.—
1) In het kasboek geboekt onder „Onkosten".
Memoriaal.
Magazijnprijs eigen netto verkoopen ƒ 100.000.—
Magazijnprijs filiaalverkoopen 65.000.—
C. Op de saldibalans per 31 December 1936 komen o.a. de onder-volgende
rekeningen met de daarachter vermelde bedragen
voor:
57
Folio Rekeningen Debet Credit
10
11
12
13
14
15
16
Magazijn
Verkoopen
Filialen
Verkoopen filialen
Onkosten filialen
Filiaalkassen
Inrichting filialen
ƒ 175.000.-
„ 11.300.-
„ 36.400.—
„ 2.050.—
„ 9.800.-
ƒ 200.000..
„ 97.500..
Aanteekeningen.
Folio 13. Fil. Amsterdam ƒ 50.000.—
14.
Ifi
Rotterdam
Fil. Amsterdam
Rotterdam
Nog te betalen onkosten Rotterdam
Vooruitbetaalde Salarissen Amsterdam ...
Fil. Amsterdam
Rotterdam
Afschrijven 10 %.
, 47.500.—
, 20.000.—
, 16.400.—
1 0 0 . -
150.—
5.000.—
, 4,800.—
Er wordt besloten de filiaalboekhouding anders in te richten.
Voortaan zal in het grootboek voor elk filiaal één rekening worden
gehouden. Elk dier grootboekrekeningen zal in een afzonderlijk
subgrootboek worden gespecificeerd.
De verstrekkingen aan de filialen zullen voortaan wel in journaal
en grootboek worden geboekt. De verstrekkingen zullen geboekt
worden tegen verkoopprijs, waarbij echter de rekening
,.Winstopslagen" in het betreffende sub-grootboek wordt opgenomen.
Bij het opmaken van de balans en de V. en W.-rekening
moet met een en ander reeds rekening gehouden worden.
Geef aan met welke bedragen de rekeningen ,.Filiaal Amsterdam"
en ,,Filiaal Rotterdam" op de balans en V. en W.-rekening
zullen voorkomen. Geef de voorafgaande journaalposten.
(Proefexamen E.H.E.P.).
58
24.
De N.V. „Samenwerking" te Arnhem, die zich ten doel stelt:
a. het aannemen en uitvoeren van betonwerk;
b. de handel in bouwmateriaal,
opende in 1934 een filiaal te Zwolle; de hoofdboekhouding van het
filiaal wordt door het hoofdkantoor gehouden, waartoe in het
grootboek een rekening ,,Filiaal te Zwolle" werd geopend, waarop
de geheele financiëele verhouding tot het filiaal tot uitdrukking
werd gebracht.
Blijkens de administratie van het hoofdkantoor te Arnhem:
1°. bedroegen de kosten, door dit kantoor ten behoeve van het
filiaal te Zwolle bij de oprichting gemaakt ƒ 50.000.^—;
2°. was door het hoofdkantoor van het filiaal te Zwolle per kas
ontvangen:
in 1934 in 1935 (Ie halfjaar)
Totaal ƒ 45.000.— ƒ 26.000.—
en door het hoofdkantoor (behalve genoemde ƒ 50.000.— )
per kas en bank voor het filiaal te Zwolle uitgegeven:
in 1934 in 1935 (Ie halfjaar)
Totaal ƒ 38.000.— ƒ 20.000.—
3°. waren volgens het Materiaalverstrekkingsboek aan het filiaal
te Zwolle verzonden materialen:
in 1934 voor ƒ 28.000.—
in 1935 (Ie halfjaar) voor , 20.000.—
Door het hoofdkantoor te Arnhem werd, na ontvangst van gegevens
van het filiaal te Zwolle, per ultimo December 1934, een
inventarislijst opgemaakt, aan de hand waarvan werd berekend,
dat aan de activa en de passiva van dit filiaal per saldo een
waarde moest worden toegekend van ƒ 70.000.— (inclusief de
ƒ 50.000.— oprichtingskosten).
De filiaalhouder te Zwolle, die voor 10 % in de netto-winst van
het filiaal deelt, maakte, na ontvangst van een overzicht der bedrijfsresultaten
over 1934, bezwaren tegen de door het hoofdkantoor
gevolgde wijze van berekening van die resultaten. Een
59
accountant werd opgedragen na te gaan of de financiëele verhouding
tusschen hoofdkantoor en filiaal door de boekhouding te
Arnhem juist werd aangegeven. Het onderzoek wees uit, dat dit
niet het geval was.
Geconstateerd werd, dat:
1. sommige werken, uitgevoerd door het filiaal, werden gefactureerd
door het hoofdkantoor en geboekt als gewone verkoopen
van dit kantoor;
dit was het geval:
in 1934 voor ƒ 4.000.—
in 1935 (Ie halfjaar) voor „ 2.000.—
2. het filiaal enkele malen ten behoeve van het hoofdkantoor
schulden aan leveranciers betaalde, waarvan het hoofdkantoor
verzuimde een boeking te maken. Dit geschiedde in 1934 voor
een bedrag ad ƒ 500.^— en in het Ie halfjaar van 1935 voor een
bedrag ad ƒ 400. — ;
3. van het terug ontvangen van materiaal van het filiaal te Zwolle
op het hoofdkantoor niets geboekt werd.
Aangenomen wordt, dat dit filiaal aan het hoofdkantoor geretourneerd
had:
in 1934 voor ƒ 500.—
in 1935 (Ie halfjaar) voor 500.—
4. bij het opmaken van den inventaris van het filiaal te Zwolle
werd door het hoofdkantoor verzuimd de volgende posten in
aanmerking te nemen:
Uit. Dec. 1934
vooruitbetaalde onkosten ƒ 200.—
voorraad kantoorbehoeften ,, 300.—
verschuldigde onkosten 600.—
verschuldigde loonen en salarissen 1.500.—
5. onder het hoofd ,,Werken in uitvoering" op den inventaris van
het filiaal te Zwolle per 31 December 1934 was medegeteld
voor den kostprijs een werk, dat nog niet was afgeloopen; geen
rekening was echter gehouden met reeds van den opdrachtgever
ontvangen termijnen tot een bedrag van ƒ 4.000. —, die
door het hoofdkantoor reeds waren geïncasseerd en geboekt
waren op de rekening ,,Termijnen".
60
Besloten werd na Juni 1935 in de boekhouding van het hoofdkantoor
over 1935 de noodige correcties aan te brengen. Rectificaties
met betrekking tot de bedrijfsresultaten over 1934 werden
geboekt op een ,,Correctierekening hoofdkantoor 1934" en een
„Correctierekening filiaal 1934". Over het saldo van laatstgenoemde
rekening werd den filiaalhouder zijn winstaandeel van
10 % uitgekeerd.
Gevraagd wordt:
a. de journaalposten te geven, die het hoofdkantoor te Arnhem
tot herstel van de fouten maakte;
b. de rekening „Filiaal te Zwolle" over het Ie halfjaar 1935
op te stellen, na de aangebrachte correcties;
c. de ,,Correctierekening filiaal 1934" op te stellen en het aan
den filiaalhouder toekomende winstaandeel te boeken.
(M.O. 1936 gewijzigd).
25.
In 1930 opende de firma Van Dalen & Grimme te E. een filiaal
feZ.
In het grootboek van het hoofdkantoor-werd de rekening Filiaal
geopend, op welke rekening de geheele verhouding tot het bijkantoor
tot uitdrukking moest komen.
Van de netto-winst van het filiaal zou telkenjare 20 % aan
beheerder en personeel gezamenlijk ten goede komen (daarbij elk
jaar op zich zelf te beschouwen).
A. Gegevens uit de boeken van het hoofdkantoor:
1. Bij de oprichting in 1930 bedroegen de kosten, welke door het
hoofdkantoor ten behoeve van het filiaal werden gemaakt,
ƒ 40.000.—.
2. Behalve dit bedrag van ƒ 40.000.— komen in de dagboeken van
het hoofdkantoor de volgende bedragen voor:
61
Ontvangen v/h filiaal.
1930 1931 1932
1/1-30/6
Uitgegeven voor het filiaal.
1930 1931 1932
l/l-30/(
Kasboek ... —.— ƒ 2.000.— ƒ 3.000.—
Bankboek ... ƒ 18.000.— „ 30.000.— „ 20.700.
Giroboek 12.000.-1 „ 43.000.— „ 12.000.—
I
1930 1931
Verstrekkingsboek ƒ 25.000.— ƒ 70.000.—
ƒ 6.000.-
„ 10.000.-
„ 2.000.-
1932
1/1-30/6
ƒ 37.000.—
ƒ 4.000.-
„ 2.000.-
„ 1.000.-
ƒ 2.000..
„ 8.000..
„ 4.000..
3. Per 31 December 1930 en 31 December 1931 is de balanswaarde
van het filiaal vastgesteld geheel in overeenstemming
met de door het filiaal overgelegde, eigenlijk als voorloopig
bedoelde, balansen.
B. Gegevens, afkomstig van het filiaal:
1. De volgende balansen per 31 December 1930 en 31 December
1931 zijn door het filiaal overgelegd:
BALANS VAN HET FILIAAL PER 31 DECEMBER 1930.
Kas
Goederenvoorraad
Gebouw, Installatie
Oprichtingskosten .
ƒ 500.-
„ 9.500.-
„ 30.000.—
„ 10.000.—
ƒ 50.000.-
Hoofdkantoor (Verschil
activa en passiva) .... ƒ 50.000.-
ƒ 50.000..
BALANS VAN HET FILIAAL PER 31 DECEMBER 1931.
Kas
Goederenvoorraad
Geb. Installatie / 35.000.—
Afschrijving „ 1.000.—
Oprichtingskosten
ƒ 12.000.—
Afschrijving „ 1.000.—
1.000.-
18.000.—
34.000..
„ 11.000.—
f 64.000.—
Nota verbouwingskosten ƒ 5.000.-
Waarborgsom beheerder „ 4.000.-
Hoofdkantoor (Verschil
activa en passiva) ... „ 55.000.-
f 64.000.-
62
Het winstaandeel Personeel wordt na afloop van het boekjaar
door het hoofdkantoor berekend en aan het filiaal uitbetaald ten
laste van de rekening ..Winstaandeel filiaal", welke rekening bij
afsluiting der rekening Filiaal voor het winstaandeel gecrediteerd
wordt.
2. Recapitulatie Kasboek van het Filiaal Ie halfjaar 1932.
Ontvangsten:
Goederen ƒ 60.000.—
Hoofdkantoor 14.000.—
ƒ 74.000.—
Uitgaven:
Goederen ƒ 23.000.—
Hoofdkantoor ƒ 33.000.—
Idem (v/h. Hoofdkantoor
bet. goed.) ,, 800.—
„ 33.800.—
Onkosten, loonen, enz ,, 12.000.—
Verbouwingskosten ,, 2.500.—
Interest: Beheerder '31 ƒ 200.—
Idem Hoofdkantoor .. ,, 2.700.—
„ 2.900.—
„ 74.200.—
3. Bij het filiaal is als eenig boek alleen een kasboek bijgehouden.
De eerste boeking naar aanleiding van inkcopen is steeds gemaakt
bij de betaling, naar aanleiding van verkcopen bij ontvangst
van het bedrag van den kooper.
In verband daarmede zijn op de balansen van het filiaal geen
bedragen voor debiteuren en crediteuren opgenomen.
C. Besloten wordt, na 30 Juni 1932 alsnog de balansen van
het filiaal 1930 en 1931 te herzien en voor het filiaal met ingang
van 1 Januari 1932 journaal, grootboek, debiteuren- en crediteu-renboeken
in te voeren.
Met het navolgende moet nu rekening worden gehouden:
I
per 31 December 1930 ƒ 12.600.^—, waarvan ontvangen in 1931
ƒ 10.000. — ;
in 1932 ƒ 2000. — . Restant getaxeerd op ƒ 200.—.
Debiteuren wegens verkoopen in 1931, nog openstaande per
31 December 1931, ƒ 19.000.^—•, waarvan ontvangen in 1932
ƒ 11.000. — . Restant getaxeerd op ƒ 6500. — .
Debiteuren nog openstaande per 30 Juni 1932 wegens verkoopen
in het eerste halfjaar 1932 ƒ 15.000.—.
Crediteuren van het filiaal:
per 31 December 1930 ƒ 8000.— betaald in 1931; per 31 December
1931 ƒ 20.300.—•. waarvan betaald Ie halfjaar 1932
ƒ 15.300. — .
Crediteuren, nog openstaande per 30 Juni 1932 wegens inkoo-pen
in 1932, ƒ 5000.—.
2. Het hoofdkantoor betrekt meermalen goederen uit Z. via het
filiaal, welke goederen steeds door het filiaal zijn betaald voor
rekening van het hoofdkantoor. De facturen, welke het filiaal
voor deze leveranties aan het hoofdkantoor heeft verzonden,
zijn door het hoofdkantoor behandeld als gewone inkoopfacturen
en geboekt in inkoopboek en crediteurcnboek.
De schulden uit dezen hoofde zijn door het hoofdkantoor niet
voldaan.
Op de saldi-lijsten Crediteuren van het hoofdkantoor komt dan
ook het filiaal voor:
per 31 December 1930 met ƒ 500. — ;
per 31 December 1931 met ƒ 3500.—.
In het Ie halfjaar 1932 werd op deze wijze nog betrokken voor
ƒ 8 0 0 . - .
(Opmerking. Het hoofdkantoor is niet begrepen in de bedragen,
aangegeven voor het filiaal onder C l ) .
3. Bij het opmaken der balansen van het Filiaal is het volgende
mede niet in aanmerking genomen:
64
31 Dec. '30 31 Dec. '31
Vooruitbetaalde onkosten, assurantiën
e.d ƒ 200.— ƒ 2500.—
Voorr. kantoorbeh. e.d 400.— „ 3000.—
Verschuld, onkost., loonen 3300.^— ,, 1500.—
Per 31 Dec. 1930 hebben geen afschrijvingen plaats gehad.
Afgeschreven had moeten worden:
op gebouw en installatie ƒ 750.—
op oprichtingskosten 750.^—
(Voorts dient te worden gelet op de afschrijvingen op Debiteuren).
Per 31 Dec. 1930 had verschuldigde interest aan het hoofdkantoor
in aanmerking moeten worden genomen, ten bedrage
van ƒ 1000.^—. Deze is nog steeds niet verrekend.
Per 31 December 1931 had de interest in aanmerking moeten
worden genomen, welke volgens kasboek Filiaal in 1932 is
betaald.
Opgave I.
a. Geef de reeds afgesloten rekening Filiaal, zooals die voorkomt
in het grootboek 1930 en 1931 van het Hoofdkantoor.
b. Geef de gerectificeerde balansen van het Filiaal per 31 December
1930 en 31 December 1931.
Opgave II.
Geef de journaalposten in de boekhouding van het Filiaal voor
het Ie halfjaar van 1932. (Inkoopen en verkoopen moeten geheel
over de rekeningen Debiteuren en Crediteuren loopen). De
openingsbalans per 1 Januari 1932 behoeft niet te worden gejour-naliseerd.
Opgave III.
Geef alle correcties in den vorm van journaalposten, welke in
de boekhouding van het Hoofdkantoor in het boekjaar 1932 moe-
65
ten worden opgenomen (voor de correcties betreffende de jaren
1930 en 1931 wordt gebruik gemaakt van een „Correctierekening
filiaal 19..." en een „Correctierekening hoofdkantoor 19..."), en
voorts de journaalposten voor het Hoofdkantoor met betrekking
tot het Filiaal voor het Ie halfjaar van 1932. Ook het gewijzigde
winstaandeel boeken.
Opmerking, De boekhouding van het Hoofdkantoor over de
boekjaren 1930 en 1931 is reeds geheel afgesloten.
(S.P.D. 1932 gewijzigd).
26.
In een v/inkelbedrijf heeft de verkoop tegen directe betaling
plaats aan de winkelkassa's. Aan de winkelkassa's zijn kasregisters
in gebruik, waarop elke ontvangst door de caissière moet worden
aangeslagen.
Verder wordt geleverd onder rembours en op rekening. Het
betalen door debiteuren en het afdragen van ontvangen rembours-bedragen
geschieden aan de expeditiekassa, waar de bedragen
worden aangeteekend in een expeditie-ontvangstenboek, Aan de
expeditiekassa is geen kasregister in gebruik.
lederen dag wordt het totaal aan de expeditiekassa ontvangen
bedrag gestort in de hoofdkassa; de boeking van deze storting in
het kasboek geschiedt met de tegenrekening ,,Expeditiekassa".
De aan de winkelkassa's ontvangen gelden worden eveneens
dagelijks in de hoofdkassa gestort; de verantwoording in het kasboek
geschiedt onder de tegenrekening ,.Winkelkassa's".
Koopers hebben het recht gekochte goederen te ruilen; aan de
winkelkassa's worden, als een kooper van het recht gebruik maakt.
gekochte goederen teruggenomen tegen een ruilbon.
Aan de winkelkassa's worden verder tegen betaling z.g. cadeaubons
verstrekt. Een cadeaubon wordt gekocht met de bedoeling
hem uit te reiken aan iemand, die voor het op de bon vermelde
bedrag een cadeau kan koopen. Het uitgegeven bedrag van beide
soorten bons wordt dagelijks opgegeven aan de boekhouding.
Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 5
66
Ruilbons en cadeaubons worden zoowel aan de winkelkassa's
als aan de expeditiekassa in betaling aangenomen; zij zijn begrepen
in de dagelijksche afdrachten aan de hoofdkassa.
Voor de afrekening van de winkelkassa's wordt aan het einde
van iederen dag op het telwerk van elk van de kasregisters het
bedrag afgelezen, dat door de caissières moet worden verantwoord.
Deze bedragen worden geboekt in het verkoopboek, evenals
de remboursbedragen en de verkoopen op rekening.
Het verkoopboek bevat o.m. de kolommen:
Winkelkassa's — Remboursdebiteuren — Debiteuren en verder:
Netto-verkoopen — Uitgegeven ruilbons —' Uitgegeven cadeaubons.
De interne contróleafdeeling van het bedrijf houdt dagelijks toe-zich
op de juistheid van de afdrachten der ontvangen bedragen
aan de hoofdkassa, waarbij tevens de geheele administratieve afwikkeling
wordt gecontroleerd.
Bij de controle van 26 Februari 1938 bleek, dat er verschillen
waren. De door de verschillende afdeelingen aan de boekhouding
opgegeven bedragen voor de bijwerking van het verkoopboek waren
de volgende:
opgenomen bedrag der kasregisters ƒ 8.415.32
remboursverkoopen 3.007.15
verkoopen op rekening 511.27
uitgegeven ruilbons ,, 167.32
uitgegeven cadeaubons 100.75
Aan de hoofdkassa werd van de winkelkassa's ontvangen
ƒ 8.143.54, welk bedrag bestond uit:
contanten ƒ 7.767.49
cheque op de Credietbank 300.—
ingekomen ruilbons ,, 52.05
ingekomen cadeaubons 24.'--
Aan de hoofdkassa van de expeditiekassa ontvangen ƒ 1.507.—
welk bedrag bestond uit:
67
contanten ƒ 1.394.—
ingekomen ruilbons ,, 58.20
ingekomen cadeaubons , 54.80
Volgens de boekingen in het expeditie-ontvangstenboek zou dit
bedrag als volgt zijn samengesteld:
remboursen ƒ 1.290.20
debiteuren 217.—
Bij de controle werden de volgende fouten gevonden, waaruit de
verschillen kunnen worden verklaard:
a. Voorzoover de verschillen betrekking hebben op de winkelkassa's:
1. den vorigen dag (25 Februari) werd verzuimd het telwerk van
een der kasregisters op den nulstand te draaien; hierdoor was
in de telling van 26 Februari het bedrag van den vorigen dag
ad ƒ 419.10 begrepen;
2. een op 26 Februari ontvangen cadeaubon van ƒ 15.^— was niet
opgenomen in de afdracht aan de hoofdkassa;
3. aan een der winkelkassa's werd een ruilbon van ƒ 45.10 voor
ƒ 54.10 in betaling genomen en voor dit bedrag op het kas-register
aangeslagen; het verlies wordt door het winkelbedrijf
gedragen;
4. het Testeerend verschil op de rekening „Winkelkassa's" was
veroorzaakt door het feit, dat een der caissières — tegen de
bestaande instructie — een betaling van een debiteurenrekening
in ontvangst had genomen. Op de kasafrekeningstaat was
van de ontvangst geen melding gemaakt, terwijl het bedrag
niet op het kasregister werd aangeslagen. In de afdracht aan
de hoofdkassa was het bedoelde bedrag evenwel begrepen.
b. Voorzoover de verschillen betrekking heben op de expeditiekassa:
Het verschil op de rekening ,.Expeditiekassa " werd veroorzaakt
door het feit, dat een door een debiteur ingeleverde cadeaubon
voor een te hoog bedrag in de expeditie-afrekening was opgenomen.
68
Opgavct
a. Geef de journaalposten, waartoe de boekingen van de bovenstaande
gegevens van 26 Februari 1938 in het verkoopboek,
het expeditie-ontvangstenboek en het kasboek aanleiding geven.
b. Geef de journaalposten, die naar aanleiding van de bij de
controle gevonden onjuistheden dienen te worden gemaakt.
c. Stel de rekeningen ,,Winkelkassa's" en ..Expeditiekassa" op
en sluit ze af.
(M.O. 1938 gewijzigd).
27.
Het filiaal te Parijs van een firma te Amsterdam heeft op 27
September 1936, vóór de depreciatie van den Franschen franc de
volgende tusschentijdsche balans opgemaakt (het boekjaar loopt
van 1 Januari t/m 31 December):
BALANS PER 27 SEPTEMBER 1936.
Gebouwen
Goederen
Kas
frs 400.000.—
500.000.—
250.000 —
700.000.—
200.000.—
frs. 2.050.000.-
Gebouwen . ...
Debiteuren
Kas
frs.
frs.
400.000.-
500.000.-
230.000.-
670.000.-
140.000.-
1.940.000.-
Afschrijving
Afschrijving
Crediteuren
Hoofdkantoo
Winst
Gebouwen
Machines
r
frs.
frs.
55.000.-
137.500.-
245.000.—
1.300.000.—
312.500.—
2.050.000.-
Afschrijving Gebouwen frs. 60.000.—
Afschrijving Machines ,, 150.000.—
Crediteuren 110.000.—
Hoofdkantoor 1.300.000.—
Winst 320.000.-
frs. 1.940.000.-
De balans per 31 December 1936 van het filiaal luidde als volgt:
BALANS PER 31 DECEMBER 1936.
Op beide balansen zijn de Machines opgenomen voor de aanschaffingswaarde
in francs; de afschrijving is berekend op een
69
basis van 10 ^'c per jaar van de aanschaffingswaarde. De machines
werden destijds door een firma te New York aan het filiaal tegen
dollars verkocht. De aanschaffingswaarde in dollars is onveranderd
gebleven.
De goederen zijn op beide balansen opgenomen tegen den kostprijs
in dollars, omgerekend tegen den koers op den datum, per
welken de balansen zijn opgemaakt.
De waarde der gebouwen in francs onderging door de devaluatie
geen wijziging. Er zijn uitsluitend binnenlandsche debiteuren
en crediteuren.
De Directie van het Hoofdkantoor te Amsterdam geeft aan den
filiaalhouder te Parijs opdracht, de balans per 31 December 1936
te wijzigen wat betreft de post Machines. Tevens moet de winst
gesplitst worden in bedrijfswinst en munt-depreciatiewinst. Hierbij
dient het tengevolge van de devaluatie te weinig afgeschreven
bedrag op Machines tot aan 28 September 1936 ten laste der munt-depreciatiewinst
gebracht te worden.
De filiaalhouder moet bij zijn berekeningen rekening houden
met de volgende koersen:
vóór 28 September 1936 op 31 December 1936
frs. 100.— = ƒ 9.— frs. 100.— = ƒ 8.—
$ 1 = ƒ 1.48 $ 1 = ƒ 1.85
Het Hoofdkantoor boekt in zijn boeken op de Verlies- en
Winstrekening als winst gemaakt door het filiaal: de bedrijfswinst,
verminderd met de noodzakelijke verhooging der afschrijving op
de machines tot aan 28 September 1936. De verdere winsten en
verliezen ontstaan door de devaluatie worden geboekt op een
rekening ,,Muntdepreciatie reserve".
De rekening ,.Filiaal Parijs" komt op 27 September en op 31
December 1936 in de boeken van het Hoofdkantoor voor met een
debetsaldo van ƒ 117.000.— (frs. 1.300.000 a 9).
Gevraagd: a) de gewijzigde balans per 31 December 1936 van
het filiaal te Parijs op te stellen en de daarbij behoorende berekeningen
van de bedrijfswinst en munt-depreciatiewinst te geven,
b) de rekening ,,Filiaal Parijs ' in de boeken van het Hoofdkantoor
per 31 December 1936 te openen en deze rekening af te slui-
70
ten (de daarop voorkomende bedragen door een berekening toe
te lichten).
28.
Een Nederlandsche onderneming is houdster van alle aandeelen
van een Fransche (filiaal Parijs) en van een Duitsche (filiaal
Berlijn) Naamlooze Vennootschap. Beide filialen gebruiken voor
het fabriceeren van een zelfde soort massaproduct uitsluitend bui-tenlandsche
grondstoffen, welke in dollars worden genoteerd. De
voor de productie benoodigde machines worden uit de Vereenigde
Staten betrokken.
In de balans van de moedermaatschappij worden de aandeelen
steeds voor kostprijs opgenomen. Stijging of daling van het in de
filialen geïnvesteerde kapitaal moet tot uitdrukking komen op de
surplus-rekeningen. Deze worden daarom o.m. gedebiteerd voor
gemaakte winsten en gecrediteerd voor geleden verliezen. Het
totaal van de aandeelen- en surplusrekening van ieder filiaal, vermeerderd
met het saldo van de rekening-courant, geeft dus aan
het vermogen op den balansdatum in ieder filiaal aanwezig. In den
loop van het boekjaar verandert het saldo van de surplusrekening
slechts, indien winst door de moedermaatschappij wordt opgenomen;
de surplusrekening wordt dan voor de getoucheerde winst
gecrediteerd en de rekening-courant met het filiaal daarvoor gedebiteerd,
terwijl in de boeken van het filiaal de winstrekening
wordt gedebiteerd en de rekening-courant met de moedermaatschappij
gecrediteerd.
Ook op 31 December 1936 moet het in guldens in ieder filiaal
geïnvesteerde kapitaal, met uitzondering van de vorderingen der
moedermaatschappij op de filialen in rekening-courant, uit de aandeelen-
en surplusrekeningen blijken, doch de vermogensvermeerdering
of -vermindering in guldens op 25 September 1936 door
devaluatie van Franschen franc of gulden ontstaan, moet niet ten
bate of ten laste van de winstrekening komen, doch op de rekening
,.Devaluatiereserve" tot uitdrukking worden gebracht.^)
^) Opmerking: Dit is feitelijk niet juist, daar o.m. de verhooging van de afschrijvingen
in het algemeen wèl ten laste van de Verlies- en Winstrekening
dienen te worden gebracht.
71
Verder is bij de balansen van het Fransche en Duitsche filiaal
nog het volgende gegeven:
Filiaal Parijs.
Gebouwen: door de devaluatie onderging de waarde in francs
geen verandering.
Machines: in de balansen van het filiaal tegen oorspronkelijke
aanschaffingsprijs in francs opgenomen. Bij de berekening van het
door de moedermaatschappij geinvesteerde vermogen moet echter
met de gewijzigde waarde van de machines in guldens door de
veranderde dollar- en frankenkoers rekening worden gehouden.
In de periode van 25 September^—31 December 1936 zijn geen
machines aangeschaft. De prijs der machines in dollars is niet veranderd.
Grondstoffen: opgenomen tegen kostprijs in dollars, omgerekend
tegen den koers op den datum van balansopmaking. De prijs in
dollars onderging geen verandering.
Fabrikaat: opgenomen tegen kostprijs, waarbij de in het fabrikaat
verwerkte grondstoffen gewaardeerd zijn tegen den prijs in
dollars, omgerekend tegen den koers op den datum van balansopmaking.
Gerekend kan worden, dat de prijs van het fabrikaat
op 25 Sept. aanwezig voor 4/- deel uit grondstoffen bestond.
Crediteuren: hieronder komt de moedermaatschappij met de volgende
bedragen voor: 31 Dec. 1935 Fr. fr. 2.000.000.^, 25 Sept.
1936 Fr. fr. 2.500.000.—, 31 Dec. 1936 Fr. fr. 2.000.000. — .
De rekening-courant met de moedermaatschappij wordt in francs
gevoerd. Koersverschillen komen dus bij de moedermaatschappij
tot uitdrukking.
Filiaal Berlijn.
In Februari 1936 zijn 200.000 sperrmarken naar Berlijn gezonden,
door de moedermaatschappij voor ƒ 34.200.—' aangekocht.
Volgens de hieromtrent met de Duitsche autoriteiten gesloten
overeenkomst moest de normale tegenwaarde van het in Nederland
bestede bedrag (1 Mark = ƒ 0.60) worden aangewend tot
uitbreiding van het aandeelenkapitaal.
72
Van de winst, op deze transactie van uit Duitsch standpunt
gemaakt, moest 10 % worden afgestaan aan de Golddiskontbank,
terwijl de overblijvende winst aan het Filiaal Berlijn ten goede
kwam.
Verder moesten de nieuwe aandeelen, welke in het bezit van de
moedermaatschappij kwamen, om niet aan het filiaal worden afgestaan,
waarna het kapitaal weder tot R.M. 300.000.— werd
teruggebracht.
Crediteuren: hieronder begrepen een schuld aan de moedermaatschappij
op 31 December 1935, groot R.M. 300.000.—; op
25 September 1936 R.M. 280.000.— en op 31 December 1936
R.M. 270.000.—.
De rekening-courant met de moeder-maatschappij wordt in R.M.
gehouden. Koersverschillen komen dus bij de moedermaatschappij
tot uitdrukking.
Opgave:
A. Filiaal Parijs.
Bereken:
1. het vermogen op 31 December 1936;
2. de bedrijfswinst in 1936 behaald.
Beide in guldens.
Koersen (noteering van Amsterdam):
Periode 1 Jan. t/m 25 Sept. 1936: 1 Fr.fr
1 $
Periode 26 Sept. t/m 31 Dec. 1936: 1 Fr.fr
1 $
B. Filiaal Berlijn.
1. Geef de journaalposten, welke een gevolg zijn van de sperr-markentransactie.
Berekening van de met deze transactie behaalde
winst overleggen.
2. Bereken het vermogen op 31 Dec. 1936 in guldens.
3. Bepaal de bedrijfswinst van 1936, eveneens in guldens.
1^
Koersen (noteering van Amsterdam):
Periode 1 Jan t/m 25 Sept. 1936: 1 R.M.
Periode 26 Sept. t/m 31 Dec. 1936: 1 R.M.
ƒ 0.60
„ 0.735.
C. Moedermaatschappij.
Geef aan met welke bedragen de rekeningen, welke op de saldi-balans
van 31 December 1936 voorkomen, in de verlies- en winstrekening
over 1936 en in de balans van 31 December 1936 moeten
worden opgenomen. De voorafgaande journaalposten over te leggen.
Filiaal Parijs
BALANSEN OP:
Debet
Gebouwen
Fabrikaat
Debiteuren
Totaal
31 Dec. 1935 \ 25 Sept. 1936
fr. 2.000.000
„ 4.000.000
„ 1.500.000
„ 500.000
„ 3.000.000
100.000
fr. 11.100.000
fr. 2.000.000
„ 4.200.000
„ 2.000.000
„ 500.000
„ 2.700.000
„ 200.000
fr. 11.600.000
31 Dec. 1936
fr. 2.000.000
„ 4.200.000
„ 2 200.000
„ 600.000
„ 3 300 000
100.000
fr. 12.400.000
Credit [31 Dec. 1935
Aandeelenkapitaal
Crediteuren
Bank
Afschr. gebouvv'en
Winst
Totaal
fr. 4.000.000
„ 3.500.000
100.000
„ 500.000
„ 2.000.000
„ 1.000.000
fr. 11.100.000
25 Sept. 1936
fr. 4.000.000
„ 3.040.000
„ 1.000.000
„ 545.000
„ 2.315.000
„ 700.000
fr. 11.600.000
31 Dec. 1936
fr. 4 000 000
„ 2.420.000
„ 500.000
560.000
„ 2.420.000
„ 2.500 000
fr. 12.400.000
74
Filiaal Berlijn
BALANSEN OP:
Debet
Debiteuren
Verlies .
Totaal
31 Dec. 1935
Rm.
Rm.
200.000
400.000
200.000
100.000
300.000
15.000
205.000
1.420.000
25 Sept. 1936
Rm. 200.000
„ 430.000
„ 120.000
85.000
„ 200.000
10.000
5.000
Rm. 1.050.000
31 Dec. 1936
Rm. 200.000
„ 450.000
„ 150.000
70.000
„ 250.000
„ 150.000
Rm. 1.270.000
Credit 31 Dec. 1935 25 Sept. 1936 31 Dec. 1936
Aandeelenkapitaal
Crediteuren
Bank
Afschr. gebouwen
Afschr. machines
Winst
Totaal
Rm. 300.000
460.000
300.000
60.000
300.000
Rm. 1.420.000
Rm. 300.000
298.750
50.000
67.500
333.750
Rm. 300.000
355.000
5.000
70.000
345.000
195.000
Rm. 1.050.000 Rm. 1.270.000
Moedermaatschappij
Filiaal Parijs.
Aandeelen Fr. fr. 4.000.000
Surplusrekening
Rekening-courant
Filiaal Berlijn
Aandeelen R.M. 300.000
Surplusrekening
Rekening-courant
Balans op
31 December 1935
ƒ 400.000.'
„ 67.500.-
„ 187.000..
„ 180.000.-
„ 180.000.-
ƒ 123.000.-
75
Saldibalansen op
25 September 1936 31 December 1936
Filiaal Parijs.
Aandeelen Fr. fr. 4.000.000
Surplusrekening
Rekening-courant
Devaluatiereserve
Filiaal Berlijn.
Aandeelen R.M. 300.000 ...
Surplusrekening
Rekening-courant
Sperrmarken R.M. 200.000
Devaluatiereserve
ƒ 400.000.-
„ 233.750.—
„ 180.000.-
„ 168.000.-
„ 34.200.—
ƒ 16.650.-'
„ 123.000.-
ƒ 400.000.—
„ 191.250.-
„ 180.000.-
„ 160.650.-
„ 34.200.-
ƒ 16.650.-
123.000.-
(S.P.D. 1937 gewijzigd).
29.
De firma D. Buzeman en Co. te Rotterdam heeft eigen zaken,
een eigen filiaal te Amsterdam en voert het beheer over het filiaal
te Rotterdam der firma H. Pillon te Marseille.
De firma Buzeman en Co. heeft een boekhouding naar de dubbele
methode.
Ten kantore van het filiaal Buzeman te Amsterdam wordt geen
boekhouding gevoerd. Het filiaal zendt wekelijks de gegevens voor
de boekhouding naar Rotterdam. In het grootboek van het hoofdkantoor
komt één rekening voor het filiaal te Amsterdam voor; in
een sub-grootboek vindt de noodige detailleering plaats.
Een rekening Kas komt in dit subgrootboek niet voor. De kas
van het filiaal wordt beschouwd als een onderdeel van de kas van
het hoofdkantoor.
Voor het filiaal Pillon wordt te Rotterdam een zelfstandige
boekhouding naar de dubbele methode bijgehouden. Dit filiaal
heeft geen kas; de firma Buzeman en Co. treedt op als kassier.
Alle verrekeningen van de firma Buzeman met Pillon te Marseille
loopen over het filiaal Pillon te Rotterdam. In de boeken van
de firma Buzeman komt geen rekening voor de firma Pillon te
Marseille voor; enkel de rekening filiaal Pillon Rotterdam.
De firma Buzeman heeft een rekening bij de A. Bank; het
filiaal Pillon een rekening bij de B. Bank.
76
Gevraagd wordt het onderstaande te boeken, met duidelijke vermelding
der tegenrekeningen.
Voor de firma Buzeman en Co. moeten de posten worden geboekt
in een Kas-Bankboek (A. Bank);
voor het filiaal te Rotterdam der firma Pillon in een Kassiers
(Buzeman)-Bank (B. Bank)-boek.
N.B.: andere boekingen dan die in deze beide dagboeken worden
niet gevraagd.
De nummers (1'—7) duidelijk erbij vermelden in de datumkolommen.
Beide dagboeken hebben, in debet en credit,
de navolgende kolommen:
Datum.
Rekening.
Omschrijving.
Twee geldkolommen.
De gegevens 1 t/m 7 moeten volledig in de genoemde dagboeken
worden geboekt. Voor ieder dagboek een afzonderlijk foliovel
bezigen.
1. Ontvangen van H. Wels voor het filiaal Pillon ƒ 3002.—
bankpapier ƒ 400.—
cheque B. Bank „2600.—
postzegels , 1.50
aftrek 0.50
ƒ 3002.—
De cheque geremitteerd aan de B. Bank, ten gunste van de rekening
van het filiaal Pillon.
2. Gestort bij de A. Bank, in opdracht en ten
name van de firma Pillon, Marseille ƒ 10.000.—'
door overschrijving van onze eigen rekening.
3. Kasstaat, toegezonden door het filiaal Buzeman te Amsterdam.
Ontvangsten.
77
Uitgaven.
Vorig saldo
Contante verkoopen
Eigen incasso's
P. v. d. Bergh ƒ 700.—
H. Jansen „ 300.—
Geïncass. voor Hoofdk.
Rotterdam,
A. Kooyman
Geïnc. voor Pillon, R'dam,
P. ten Hove / 100.—
L. Blauw „ 300.—
/
••
"
,,
f
500.-
1.500.-
1.000.-
100.—
400.-
3.500.-
Kwitanties
B. Krikkers
E. Leiten
ƒ 5 0 0 . -
„ 300.—
Kwitantie Pillon, Marseille
H. Maris
Onkosten
Loonen
Saldo
800.-
2.000.-
100.-
200.—
400.—
/ 3.500.-
4. Verstrekt aan den reiziger van het filiaal Pillon:
contanten: gld ƒ 300.—
frs. 2000.—
opgenomen bij de B. Bank 194.60
en een credietbrief van de A. Bank, ten bedrage van
£ 100;
kosten, in rekening ,, 2.50
5. Bericht van de A. Bank, dat de reiziger van het filiaal Pillon
heeft opgenomen:
£ 50 = ƒ 405.60
kosten ,, 1.02
ƒ 406.62
6. Afrekeningsstaat van den reiziger van het filiaal Pillon:
Ontvangsten:
Contanten
Geïncasseerd:
K. Roders, Roermond (voor Bu-zeman,
R'dam)
L. Baile, Roubaix (voor filiaal
Pillon, R'dam)
S. Piroux, Boulogne (id.)
P. Bosenen, Londen (voor Pillon,
Marseille)
K. Strand, Londen (voor filiaal
Buzeman, A'dam)
Gewisseld
Opgenomen
f 300..
300.-
ƒ 600..
£ 500..
2 0 0 . -
24.10/-
5 0 . -
£ 774.10/—
78
Uitgaven:
Betaald:
P. Kupers, Breda (voor Buzeman,
R'dam)
K. Mary, Parijs (voor Pillon,
Marseille)
L. Marron, Parijs (voor Buzeman,
R'dam)
B. Short, Londen (voor filiaal
Pillon, R'dam)
Gewisseld
Salaris
Afgedragen aan Fa. Buzeman 6
Co
ƒ 210.-
30.—
3 0 0 . -
6 0 . -
£ 600.-
fr. 4.000
„ 6.000
„ 2.006
„ 1.794
„ 2.200
fr. 16.000
£ 600.—
„ 44.10/—
„ 130.—
£ 774.10/-
Den reiziger ƒ 50 als voorschot verstrekt; het resteerende in
Ned. Crt. in de kas gestort, de frs. verkocht aan de B. Bank ten
gunste van de rekening van het filiaal Pillon; de £ ten gunste onzer
rekening bij de A. Bank.
100 fr. = ƒ 9.70; 1 £ ^ ƒ 8, (ook voor verrekening van vorderingen
en schulden).
7. Het filiaal Pillon, R'dam, brengt in rekening voor aandeel in
reiskosten, incassoloon, bemoeiingen e.d. van den reiziger:
aan Firma Pillon, Marseille ƒ 200.^—
aan Firma Buzeman, R'dam 175.—
aan Firma fil. Buzeman, Adam 50.—
(S.P.D. 1933).
30.
De N.V. Cultuur Maatschappij Goenoeg Radja heeft haar
hoofdkantoor te Rotterdam, haar onderneming in Deli en een
Agentschap te Medan. De boekhouding wordt te Rotterdam gevoerd.
De volgende rekeningen komen o.m. voor in het grootboek van
het Hoofdkantoor te Rotterdam:
79
Onderneming Goenoeng Radja.
Kas en rouleerende uitgaven-Indië.
Agentschap Medan.
Ned. Handel Mij. Medan.
Remises Onderweg.
Reserve Verlofskosten.
Op de onderneming in Indië worden verschillende dagboeken
bijgehouden. De gegevens daaruit worden in den vorm van maandrapporten
ter kennis van Rotterdam gebracht, en voor het voeren
van de boekhouding gebruikt.
MAANDRAPPORT OVER MEI 1937.
Ontvangsten. Uitgaven.
Totaal ontvangen tot einde
vorige maand / 33.000,
Gestort door Agentschap
Medan bij Ned. Handel
Mij. Medan 3.000.—
ƒ 36.000.—
Totaal uitgaven tot einde
vorige maand ƒ 20.000.-
Totaal uitgaven deze maand ,, 9.000.-
Totaal uitgaven tot eind
dezer maand ƒ 29.000.-
Saldo Ned. Handel Mij.
Medan 2.500.-
A. Aanwezige contanten .. „ 1.000.-
B. Voorschot Contractanten ,, 800.-
C. Voorschot Aannemers „ 1.200.-
D. Voorschot Staf 400.-
E. Voorraad rijst 200.-
F. Voorraad materialen .. ,, 900.-
ƒ 36.000.—
Kas en rouleerende Uitgaven Mei 1937.
A. KAS.
Saldo vorige maand
Agentschap Medan
Ned. Handel Mij. Medan
ƒ 8.000.-
/ 8.000.-
Saldo Betalingen ƒ 7.000.—
Agentschap Medan —.•—
Ned. Handel Mij. Medan — .—
Saldo deze maand „ 1.000.—
f i.OOO.-
B. VOORSCHOT CONTRACTANTEN.
Saldo vorige maand f 1.000.—
Nieuwe voorschotten „ 200.^-
Totaal ƒ 1.200.-
Terugbetaald deze maand ƒ 400.—
Saldo deze maand , 800.^—
Totaal ƒ 1.200.-
80
C. VOORSCHO
Saldo vorige maand / 800.—
Voorschot deze maand ... ,, 1.000.^—
Totaal ƒ 1.800.-
T AANNEMERS.
Afgerekend
Saldo deze maand
ƒ 600.-
1200 —
Totaal ƒ 1.800.—
D. VOORSCHOT STAF.
Saldo vorige maand ƒ 700.-^
Voorschotten deze maand ,. 300.-—
Totaal ƒ 1.000.-
Terugbetaald deze maand ƒ 600.-^
Saldo deze maand 400—•
Totaal f 1.000.-
E.
Voorraad van vorige maand /
Aankoop deze maand
Totaal f
VOORRAAD RIJST.
100.-
4 0 0 . -
5 0 0 . -
Af gerekend ƒ
Eind voorraad deze maand
Totaal ƒ
3 0 0 . -
2 0 0 . -
5 0 0 . -
F. VOORRAAD MATERIALEN.
Voorraad van vorige maand ƒ 500.—
Aankoop deze maand 800.—
Totaal ƒ 1.300.-
Af gerekend /
Eindvoorraad deze maand
Totaal ƒ
4 0 0 . -
9 0 0 . -
1.300.-
(Overige detaillceringen blijven hier buiten beschouwing).
Verdere gegevens:
1. Rotterdam belast uit correspondentie het Agentschap Medan,
zoodra bericht wordt ontvangen, dat remises ter beschikking
van het Agentschap zijn gekomen, en crediteert dan Remises
Onderweg.
De onderneming in Indië neemt contanten op uitsluitend bij het
Agentschap Medan of bij de Ned. Handel Mij. Medan, aan wie
zij wanneer noodig door het Agentschap gelden laat overmaken.
Alle betalingen door de onderneming geschieden in contanten of
via de Ned. Handel Mij.
Voor het Agentschap Medan wordt geen dagboek gevoerd door
de onderneming in Indië.
81
Besloten wordt, dit voortaan wel te doen, het Agentschap Medan
op te nemen onder Kas en rouleerende uitgaven-Indië, en het
voortaan in de Maandrapporten te vermelden.
Het debetsaldo der rekening Agentschap Medan te Rotterdam
bedraagt per 31/5 ƒ 4.200.^—, waarbij het Maandrapport over Mei
niet in aanmerking is genomen.
2. Rotterdam belastte in Mei uit correspondentie voor rente
1ste kwartaal het Agentschap Medan met ƒ 40.— ten gunste van
de Intrestrekening.
Besloten wordt, intrest voortaan in de maandrapporten op te
nemen.
3. Besloten wordt, ook de Ned. Handel Mij. Medan op te
nemen onder Kas en rouleerende uitgaven-Indië.
Rotterdam bracht in Mei ƒ 25.^— ten gunste van de Intrestrekening
voor rente 1ste kwartaal Ned. Handel Mij. Medan, hetgeen
werd geboekt uit de copie rekening-courant, hoewel overigens de
boekingen op de rekening Ned. Handel Mij. Medan steeds uitsluitend
plaats hebben aan de hand van de maandrapporten.
In Indië werd deze rente niet geboekt.
4. Rotterdam heeft van 1/1 1937 af elke maand de Onderneming
Goenoeng Radja belast voor ƒ 200.—, Reserve Verlofskosten,
voor het laatst per 31 Mei, met het oog op de Verlofskosten
eens per 5 jaar van personeel in Indië. Indië boekte hiervan niets.
Besloten wordt, dit in de maandrapporten wel op te nemen, en
ook Reserve Verlofskosten te brengen onder Kas en rouleerende
uitgaven-Indië.
5. Tot ultimo 1936 heeft de onderneming nog niet geproduceerd.
Alle kosten waren dus kosten ten laste van de grootboekrekening
Onderneming Goenoeng Radja.
Van 1 Jan. 1937 af heeft de productie een aanvang genomen.
Tot ultimo Mei is daarmede in de boekhouding geen rekening
gehouden.
Besloten wordt, een Exploitatie-rekening te openen over 1937.
De Algemeene Uitgaven worden gesplitst over kapitaalsuitgaven
en exploitatieuitgaven in verhouding van 3 : 1 .
6. Het maandrapport over Juni, toegezonden door Indië, is,
in verband met het bovenstaande, anders ingedeeld dan de vorige
maandstaten, en voor stemmende saldo's is zorg gedragen.
Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 6
82
MAANDRAPPORT OVER JUNI 1937.
Ontvangsten.
Totaal ontvangen tot eind vorige maand
Agentschap Medan, saldo-overdracht
Bij Ned. Handel Mij. Medan, van Agentschap Medan ontvangen
Contanten, van Agentschap Medan ontvangen
Agentschap Medan, ontvangen van Rotterdam
Intrest Ned. Handel Mij. Medan Jan./Juni
Intrest Agentschap Medan, idem
Reserve Verlofskosten
Totaal
Uitgaven.
36.000.-
1.160..
6.000.-
7.000.-
13.880.-
40.-
60.-
1.200.-
ƒ 65.340..
Kapitaalsuitgaven.
Exploitatieuitgaven.
Algeraeene
uitgaven en
overboekingsbedragen.
Totaal uitgaven tot eind vorige
maand
Deze maand
Totaal uitgaven tot einde dezer
maand
ƒ 15.000..
„ 7.420..
ƒ 2.000..
„ 1.420.-
/ 22.420.. ƒ 3.420.—
waarin ƒ 1200.— Reserve verlof skosten.
ƒ 12.000.-
„1)18.200.—
ƒ 30.200.-
Totaal uitgaven ƒ 56.040.
AanwcziGe contanten ,
Saldo Ned, Handel Mij. Medan
Saldo Agentschap Medan ... ,
Voorschot Contractanten
Voorschot Aannemers
Voorschot Staf ,
Voorraad rijst
Voorraad materialen
, 1.800.—
, 1.500.—
, 2.100.—
, 1.000.—
, 1.000.—
600.—
400.—
900.—
Totaal ƒ 65.340.—
83
Gevraagd:
a. Geef de journaalposten voor Rotterdam naar aanleiding van
het Maandrapport over Mei, waarbij dezelfde wijze van boeking
wordt gevolgd als de voorafgaande maanden het geval is geweest,
zoodat met wijzigingen in verband met het onder 1^—6 vermelde
geen rekening wordt gehouden.
b. Geef de journaalposten voor Rotterdam naar aanleiding van
de gegevens 1—A.
c. Geef de journaalposten voor Rotterdam naar aanleiding van
het Maandrapport over Juni (en van het onder 5 vermelde).
(S.P.D. 1937 gewijzigd).
31.
De N.V. Handel Maatschappij „Amsterdam" bezit ƒ 150.000.—
nominaal aandeden in de N.V. Handel Maatschappij ,.Haarlem"
en ƒ 200.000.^ nominaal aandeelen in de N.V. Handel Maatschappij
,.Rotterdam". De balans van de N.V. ,.Amsterdam" luidt
als volgt:
BALANS N.V. HANDEL MAATSCHAPPIJ „AMSTERDAM".
Aandeelen in Ondernemingen: Aandeelen kapitaal ƒ 750.000.—
N.V. „Haarlem" f 120.000.— Reserve 135.000.—
N.V. „Rotterdam" „ 260.000.— Crediteuren 30.000.—
ƒ 380.000.—
Gebouwen ƒ 25.000.—
Debiteuren i)„ 170.000.—
Goederen 280.000.—
Kas 60.000.—
f 915.000.— ƒ 915.000.—
1) Hierin begrepen een vordering op N.V. „Haarlem" van ƒ lO.OOO.'-.
Besloten wordt, de N.V. ,.Haarlem" en de N.V. ,,Rotterdam"
als afzonderlijke N.V.'s op te heffen en deze ondernemingen als
filialen met zelfstandig gevoerde administratie te doen beheeren.
Teneinde te komen tot de verhouding, waarin de aandeelen kunnen
worden omgeruild, maakt men de volgende balansen op:
84
BALANS N.V. HANDEL MAATSCHAPPIJ „HAARLEM".
Kas
Goederen
Machines 1
Fabriek >
Terreinen J
Verlies .... ....
ƒ 10.000.-
70.000.—
40.000.—
60.000.—
100.000.—
f 280.000.-
Aandeelen kapitaal
N.V. „Amsterdam" ...
N.V. „Rotterdam"
... f 250.000.-
„ 10 000 —
20.000.—
/ 280.000.-
BALANS N.V. HANDELMAATSCHAPPIJ „ROTTERDAM".
Kas ƒ 30.000.-
Goederen 150.000.—
Debiteuren i)„ 110.000.—
Machines 1
Fabriek } 100.000.—
Terreinen J
Goodwill 30 000.—
f 420.000,-
Aandeelenkapitaal f 300.000.—
Reserve 120.000.—
f 420.000.-
^) Hierin begrepen een vordering op N.V. „Haarlem" van ƒ 20.000.^.
Op basis van de waarde der aandeelen uit deze twee balansen
voortvloeiend en op die uit de balans van de N.V. ,.Amsterdam",
nadat op deze laatste de noodige correcties zijn aangebracht, worden
de aandeelen omgeruild. Verschillen worden in contanten verrekend.
Alle aandeelen zijn nominaal ƒ 1000.—.
De N.V. ,,Amsterdam" creëert ƒ 250.000.—' aandeelen. De aandeelen,
welke niet voor omruil noodig zijn, blijven in portefeuille.
De filialen komen niet met elkaar in rekening te staan.
De verhouding, waarin de aandeelen kunnen worden omgeruild,
wordt zoodanig gekozen, dat de in contanten te verrekenen verschillen
zoo klein mogelijk worden.
Gevraagd:
a. te berekenen in welke verhoudingen de aandeelen worden
omgeruild, alsmede de verrekening in contanten.
b. de balans op te stellen van de N.V. „Amsterdam", nadat
de omruiling der aandeelen heeft plaats gehad.
85
HOOFDSTUK IV.
FABRIEKSBOEKHOUDING.
32.
SALDI-BALANS VAN DE N.V. HANDEL- EN INDUSTRIE-MAATSCHAPPIJ
„HANIN" PER 31 DECEMBER 1937.
Folio
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Namen der Rekeningen
Kas en Kassier
Te Innen Wissels v/g
Commissie- en Compagniezaken
Machines
Fabriek en Terreinen
Reserve Goederen in Consignatie
Hypotheek o/g
Prolongatie o/g
Intrest
Reserve
Effecten v. d. Belegde Reserve ...
Intrest v. d. Belegde Reserve ...
Crediteuren v/g
Materialen
Directe Loonen
Filiaalrekening
Deelname in Ondernemingen
Commissie
Onkosten
Te Betalen Coupons
Obligaties in Portefeuille
Aandeelenkapitaal
Debet
ƒ 17.312.-
„ 2.400.-
„ 1.334.-
„ 11.765.-
„ 29.500.-
„ 20.000.-
4 7 0 . -
„ 8.700.-
„ 23.210.-
„ 24.360.-
„ 8.712.-
„ 9.390.-
„ 174.653.-
„ 60.000.-
„ 15.242.-
„ 20.000.-
ƒ 427.048.-
Credit
ƒ 14.070.-
„ 11.600.—
„ 1.200.-
„ 10.000.—
„ 15.000.-
„ 43.400.—
„ 1.473.-
„ 8.300.-
„ 1.270.-
„ 51.094.-
„ 19.347.-
2 9 4 . -
„ 150.000.-
„ 100.000.-
ƒ 427.048.-
Gegevens voor den Inventaris:
Folio 1. Te kort in kas ƒ 22.^—.
2. Disconto ƒ IS.-—.
3. Contante waarde ƒ 1330.—•.
86
Folio 4. Er is in gebruik een Debiteuren sub-grootboek, waarin
ook is opgenomen de rekening ,, Af schrijving Dubieuse
Debiteuren". Het nominale bedrag der vorderingen is op
31 Dec. ƒ 11.300.—, hiervan is dubieus ƒ 3.615.—. Als
totaal oninbaar wordt afgeschreven ƒ 800.^—. Op de
resteerende dubieuse vorderingen wordt een verlies verlies
verwacht van 40 %.
., 5. Er is een sub-grootboek Commissie- en Compagniezaken.
Hierin komen voor:
Debet Credit
Goed. in Commissie ƒ 10.500.—
Onkosten ƒ 450.—
Intrest „ 120.—
Goed. in Compagnie ,, 7.300.—
1/3 Aandeel in Compagniezaken
3.400.—
Verder is nog het volgende gegeven:
Onverkochte commissiegoederen ƒ 4.500.—
Onverkochte compagniegoederen 4.100.—
Zoowel op commissie- als op compagniegoederen
wordt 2 ^f commissie berekend.
- Nog in rekening te brengen Onkosten op Commissiegoederen
ƒ 300.— en op Compagniegoederen ƒ 150. — .
De commissie-rekening wordt ook in het sub-grootboek
opgenomen (zie folio 25).
6. Op de Machines wordt aan het eind van elk jaar 10 %
van de aanschaffingswaarde afgeschreven. In 1937 is
een machine, welke in 1931 voor ƒ 8000.^— was aangeschaft,
verkocht voor ƒ 500.^—. In 1933 is een machine
gekocht voor ƒ 12.000.— en in 1935 voor ƒ 10.000. — .
8. Er zijn in 1937 terreinen verkocht met ƒ 1200.— winst,
de waarde van het restant wordt op ƒ 25.000.^— getaxeerd.
De waardevermeerdering reserveeren.
,, 9/10. Alle goederen zijn verkocht en afgerekend.
11. Rentebetaling op Vs ^n Vn a 4 %.
87
12. Gesloten op 15 Augustus a 2 ^c, gecontinueerd op 15
December a. \ %.
15. 4 % rente te berekenen over het in het bedrijf gebruikte
gedeelte van de Reserve.
De belegging bestaat uit ƒ 23,000.— 4 % Amsterdam,
coupon l/o—i/i2> koers op 31 December 101 %.
17. Disconto ƒ 40.—.
18. Voordeelig koersverschil ƒ 30.'—.
19. Deze rekening wordt gecrediteerd voor de opbrengst
der verkochte goederen en voor de aan het filiaal (zie
folio 23) verstrekte goederen tegen verstrekkingsprijs.
In dezen verstrekkingsprijs is een winstopslag begrepen
van 30 % van den kostprijs. Kostprijs van de goederen
op 31 Dec, bij het hoofdkantoor aanwezig ƒ 5.734.—.
20. Voorraad Materialen ƒ 3.400.^—•. Verbruikt aan nog in
bewerking zijnde goederen ƒ 1.200.—•.
21. Het aandeel van de nog in bewerking zijnde goederen in
de indirecte productiekosten wordt op ƒ 300.— gesteld.
22. De directe loonen van nog in bewerking zijnde goederen
bedragen ƒ 400.^—.
23. Op de balans van het filiaal komt o.a. voor:
Verstrekkingen door hoofdkantoor Debet ƒ 5.863.^—
Hoofdkantoor Credit ƒ 172.963.—
Winstsaldo Credit ƒ 3.612.—
Van deze winst komt 20 % den filiaalhouder ten goede.
Het blijkt thans, dat op 28 December goederen aan het
filiaal waren verstrekt (verstrekkingsprijs ƒ 1690.—•),
welke nog niet door het filiaal geboekt waren.
24. Deze post bestaat uit ƒ 60.000.^— nominaal aandeden in
de Mij. tot Exploitatie van de onderneming ,,Wapro";
er is een dividend gedeclareerd ad 10 %. De intrinsieke
waarde der aandeel en ex-dividend is 100 %.
25. Deze rekening moet worden opgenomen in het subgrootboek
Commissie- en Compagniezaken (folio 5),
26. De saldibalans uit het Onkosten Sub-grootboek luidt:
Debet Credit
Po
Click tabs to swap between content that is broken into logical sections.
| Titel | Boekhoudkundige vraagstukken : in het bijzonder ten behoeve van studeerenden voor de akte M.O. boekhouden en het staatspractijkdiploma |
| Auteur | door W. van Exter |
| Collectienaam | NIVRA Historisch Archief, UBVU gedigitaliseerd |
| PPN | 344554619 |
| UBVU-ID | 0411020456001 |
| Toegangsgegevens (URL) | http://imagebase.ubvu.vu.nl/getobj.php?ppn=344554619 |
| Signatuur origineel | NIVRAHA456 |
| Transcript | 1 BOEKHOUDKUNÖïiBr VRAAGSTUKKEN IN HET BIJZONDER TEN BEHOEVE VAN STUDEERENDEN VOOR DE ACTE M.O. BOEKHOUDEN EN HET STAATSPRACTIJKDIPLOMA DOOR W* VAN EXTER LBBRAAR M. O* BOEKHOUDEN TB VGRAVBNHAGE •7:r>s-s>'>ï;i-r»;V^*^;i-^"s;-.-: J. MUUSSES - PURMEREND Prijt f 2.90 Regelen omtrent het gebruik der boekerij van hei Nederlands Instituut van Accountants, vastgesteld in de bestuursvergadering van 5 Mei 1948. 1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van de bibliotheek gebruik maken. 2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan op aanvraag worden verlengd. 3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten. 4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uitgeleend; lopende jaargangen liggen ter inzage. 5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn, kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in de desbetreffende boeken melding gemaakt. 6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd: bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerigheid bestaat, studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen, op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten van het Instituut gelden, personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten. Koninklijk NIVRA 2060 017 0068 ^M^^' BOEKHOUDKUN VRAAGSTUKKEN > IN HET BIJZONDER TEN BEHOEVE VAN STUDEERENDEN VOOR DE ACTE M. O. BOEKHOUDEN EN HET STAATSPRACTIJKDIPLOMA DOOR W. VAN EXTER LEERAAR M. O. BOEKHOUDEN. OCTROOIGEMACHTIGDE. OFFICIER DER GENIE K. N. I. L. b. d. 33>6 J. MUUSSES - UITGEVER ^ PURMEREND > VOORWOORD. Als opleider van candidaten voor de examens M.O. Boekhouden en het Staatspractijkdiploma heb ik bij het onderwijs in het vak Boekhouden meermalen de behoefte gevoeld aan een verzameling van Boekhoudkundige vraagstukken, waarmede den candidaat niet alleen de noodige vaardigheid en routine kan worden bijgebracht, doch waarin tevens de onderwezen theoretische stof een zoo ruim mogelijke toepassing vindt. De bestaande leerboeken geven m.i. in dit opzicht eenerzijds een te veel, anderzijds een te weinig. Een te veel door het te groote aantal vraagstukken. Ik ben volstrekt geen voorstander van een methode, den candidaat — zelfs den candidaat voor de hoogere examens — maar ongelimiteerd vraagstukken te laten maken; van één enkele „principieel" en goed geredigeerde opgave kan meestal meer worden geleerd dan van een boekdeel met willekeurig bijeengegaarde, klakkeloos van plaats gehad hebbende examens overgenomen, somtijds rondweg slecht te noemen vraagstukken. Een te weinig geven de bestaande leerboeken, waar het betreft vraagstukken, waarin de bijzondere theorie haar toepassing vindt; ik denk hier bv. aan vraagstukken over de Permanence de l'Inventaire, de Engelsche Boekhouding, de oude Kameraalstijl, enz. Onbegrijpelijkerwijze lijden ook de op het M.O.- en S.P.D.-examen opgegeven vraagstukken aan dit euvel. Het laatst opgegeven vraagstuk over Engelsch Boekhouden dateert bv. van 1930 (M.O. examen) en dit was wel zóó „kinderlijk", dat het den naam ,,vraagstuk ' nauwelijks verdient. Toch prijkt dit onderdeel van de stof nog steeds op de examenprogramma's en is men als opleider dus genoodzaakt, zijn candidaten daarin terdege voor te bereiden. Ik heb getracht met dit vraagstukkenboekje aan deze bezwaren tegemoet te komen. Hoewel dus het aantal opgaven beperkt is gehouden, is er naar gestreefd, de geheele theoretische stof •— althans de in het bijzonder voor het M.O.- en S.P.D.-examen ge-eischte leerstof — in dit beperkte aantal vraagstukken te verwer- ken, zoodat, naar ik vertrouw, bij serieuze doorwerking en analyseering van alle opgaven de candidaat zich voor de bedoelde examens voldoende practisch voorbereid zal kunnen achten. Niet aüp opgaven staan op het peil van de in het algemeen op deze examens opgegeven vraagstukken. In nagenoeg elk hoofdstuk zijn enkele opgaven van meer eenvoudigen, doch toch van ,,principieelen" aard opgenomen. In het bijzonder geldt dit voor het eerste hoofdstuk; bij het onderwijs is mij toch herhaaldelijk gebleken, dat de oude en afgezaagde onderwerpen: Goederen in Consignatie, Goederen in Commissie en Goederen in Compagnie, welke onderwerpen reeds voor de Practijkexamens moeten worden gekend, door hen, die met de studie voor de M.O. acte of het Staatspractijkdiploma een aanvang maken, nog volstrekt niet beheerscht worden, ja dat zelfs candidaten, die vlak voor het M.O.- of S.P.D.-examen staan, of dit reeds hebben afgelegd, op dit gebied een schromelijk tekort aan kennis ten toon weten te spreiden. Vóór alles is gestreefd naar duidelijkheid van de redactie der opgaven. Voor een goed en leerzaam vraagstuk acht ik dit een eerste vereischte. Met het oog daarop heb ik mij genoodzaakt gezien in verschillende der door mij uitgekozen opgaven van de M.O.- en S.P.D.-examens der laatste jaren min of meer ingrijpende veranderingen aan te brengen. In het algemeen heb ik daarmede niet bedoeld, op het moeilijke en dikwijls ook zeer verdienstelijke werk van heeren examinatoren critiek uit te oefenen. Een ieder, die wel eens een Boekhoudopgave heeft samengesteld, weet, hoe moeilijk het dikwijls is, een redactie te vinden, die later niet voor tweeërlei uitleg vatbaar blijkt te zijn. In enkele gevallen zijn de door mij aangebrachte veranderingen echter zeer zeker als critiek bedoeld. Bij het uitwerken van sommige examenvraagstukken toch kan men zich helaas niet losmaken van de gedachte, dat de maker van het vraagstuk volstrekt niet naar duidelijkheid en volledigheid gestreefd heeft, doch integendeel een zoo groot mogelijke ,,duisterheid" en onvolledigheid in de opzettelijke bedoeling hebben gelegen. Een dergelijke opvatting van examinatoren kan niet scherp genoeg worden veroordeeld. Indien men in ernst meent, dat een moeilijke Boekhoudopgave inhaerent is aan een onbegrijpelijke en verwarde redactie, dan haalt men daarmede èn het peil van het vak Boekhouden èn het gehalte van de examens op bedroevende wijze naar omlaag. Boekhouden moet geen ,,puzzlen" zijn. Al staat ook in het gedetailleerde examenprogramma van het Staatspractijk-diploma voorgeschreven, dat de candidaat in staat moet zijn ,,ingewikkelde" vraagstukken op te lossen, dan is daarmede nog niet gezegd, dat de vraagstukken der S.P.D. examens nu ook zoodanig zouden moeten zijn, dat zij een goed figuur in de puzzle-rubriek van een dag- of weekblad moeten maken. En indien Boekhoudkundige vraagstukken niet op andere wijze dan door een onduidelijke redactie of door onvolledige resp. misleidende gegevens moeilijk zijn te maken, dan ziet het er m.i. voor het vak Boekhouden treurig uit en lijkt het mij beter, dit vak maar als examenvak te schrappen. Ook moge ik er te dezer plaatse de aandacht op vestigen, dat het M.O.- en het S.P.D.-examen examens zijn, waarbij van de can-didaten blijkens de examenprogramma's meer theoretische kennis geëischt wordt dan op de gewone Practijkexamens. Wanneer men zich dan echter beperkt tot het opgeven van vraagstukken, waarvoor geen bijzondere theoretische kennis noodig is, doch waarvoor alleen een bepaalde handigheid en een zekere dosis examen-flair vereischt zijn, zooals helaas bij vele, speciaal in de laatste jaren opgegeven examenvraagstukken het geval is geweest, dan verlaagt men m.i. ook hierdoor het peil van de examens. Den heer J. de Vries, Leeraar M.O. Boekhouden te Zandvoort, betuig ik hierbij mijn hartelijken dank voor het afstaan van eenige door hem gemaakte vraagstukken op het gebied van Engelsch Boekhouden, Fabrieksboekhouden, Enkel boekhouden en Bank-boekhouden. Voorts dank ik ook den heer P. J. Potgieser, Directeur van de ,,Examenopleiding Hugas, Elgersma, Potgieser", die mij in staat gesteld heeft, enkele op proefexamens van zijn instituut opgegeven vraagstukken in dit werkje te publiceeren. Tenslotte past mij een woord van dank aan den uitgever, den heer }. Muusses, voor de keurige wijze, waarop hij de uitgave van mijn boek heeft verzorgd. DE SCHRIJVER. HOOFDSTUK I. GOEDERENHANDEL. (Goederen, Goederen in Consignatie, Goederen in Commissie, Goederen in Compagnie), 1. A te Amsterdam heeft in zijn grootboek o.a. de rekeningen Goederen in Consignatie en Reserve Goederen in Consignatie. Alle goederen worden in consignatie gezonden tegen een prijs, die verkregen wordt door het totaal van inkoopprijs en bijkomende onkosten te vermeerderen met een winstopslag van 25 %. Bij ontvangst van de verkoopafrekening wordt een eventueel verschil tusschen het netto provenu en den bovengenoemden con-signatieprijs geboekt op de rekening Reserve Goederen in Consignatie. Er wordt in hoofdzaak aan buitenlandsche relaties geconsigneerd. Voor deze relaties is in het grootboek een collectieve rekening Consignatie debiteuren v/g aanwezig. Eventueele koersverschillen op buitenlandsche consignatiedebiteuren worden aan het einde van het boekjaar geboekt op de rekening Reserve Goederen in Consignatie. Gevraagd wordt de rekeningen Goederen in Consignatie, Reserve Goederen in Consignatie en Consignatie debiteuren v/g per einde van het boekjaar (31 December) af te sluiten, indien het volgende gegeven is: GOEDEREN IN CONSIGNATIE. 31 Dec. Tellingen ƒ 75.000.- 31 Dec. Tellingen ƒ 55.000.- RESERVE GOEDEREN IN CONSIGNATIE. 31 Dec. Tellingen f 4.400.- 31 Dec. Tellingen ƒ 18.500.- 8 CONSIGNATIE DEBITEUREN v/g. 31 Dec. Tellingen ƒ 63.900.- 31 Dec. Tellingen ƒ 45.200.- Uit het sub-grootboek Consignatie debiteuren v/g is de volgende recapitulatie getrokken. Debiteuren Debiteuren Duitschland Frankrijk „ Engeland Debet Vreemd geld R.M. 27.100 frs. 215.000 £ 3280 Eigen geld ƒ 16.300.- „ 21.400.- „ 26.200.- Credit Vreemd geld R.M. 21.300 frs 160.000 £ 2030 Eigen geld f 12.800.- „ 16.200.- „ 16.200.- Koersen voor de afsluiting. 1 R.M. = ƒ 0.60. 1 franc:= ƒ 0.10. 1 £ = ƒ 8 . - . 2. Hoe zouden in het voorgaande vraagstuk de tellingen op de rekeningen Goederen in Consignatie en Reserve Goederen in Consignatie zijn geweest, indien bij ontvangst van de verkoopafrekening het netto provenu, zonder afboeking van de verschillen met den consignatieprijs op Reserve Goederen in Consignatie, rechtstreeks geboekt was op de rekening Goederen in Consignatie? (Er zijn geen consignatiegoederen onverkocht terugontvangen). Geef voor dit geval de afsluiting van de rekeningen Goederen in Consignatie en Reserve Goederen in Consignatie, indien op eerstgenoemde rekening de winst op de consignaties tot uitdrukking moet komen. 3. a. A, die met B te Berlijn en C te Parijs voor gezamenlijke rekening handel drijft, zendt aan B en C de volgende inkoop-rekening: 9 Goederen ƒ 8000.— Onkosten ,, 400.— ƒ 8400.— Commissie 3 % 252.—• ƒ 8652.- 1/3 aandeel = ƒ 2884.— Geef de journaalpost voor A volgens de dagelijksche methode. b. A trekt op C, die met den verkoop der goederen belast is, een wissel groot frs. 86520.— (100 frs = ƒ 10. —), in welke wissel-trekking elk der deelhebbers voor 1/3 participeert. Geef de jour-naalposten voor A en voor C. c. De verzonden inkooprekening blijkt onjuist te zijn. De waarde der goederen bedraagt ƒ 7700.^— in plaats van ƒ 8000.^—. Geef de correctieposten voor A en C (ook de herstelboeking geven ten aanzien van post b.). Journaliseer voor L. de Boer te Amsterdam de volgende posten (dagelijksche methode): 1 Mrt. Van de door B. Schönfeld te Berlijn op 14 Januari ten verkoop in commissie ontvangen goederen wordt het restant voor ƒ 12.500.'— door mij voor eigen rekening overgenomen. 3 ,, Ik zend aan B. Schönfeld de volgende verkoopafrekening: Bruto provenu ƒ 24800.— Onkosten ƒ 240.— Provisie „ 372.— „ 612.— Netto provenu ƒ 24188.— Dit netto provenu, na aftrek van ƒ 10.000, zijnde het bedrag van den op 20 Januari door Schönfeld op mij getrokken en door mij geaccepteerden wissel, geremitteerd in een cheque, gekocht bij de A-Bank, die mij in rekening courant daarvoor debiteert. 10 14 Mrt. De van Schönfeld gekochte goederen worden door Lewis 6 Co. te Londen en A. Dubois te Parijs te zamen met mij, elk voor 1/3 gedeelte, voor gemeene rekening genomen. Ik breng diverse onkosten groot ƒ 130.— benevens 1 % commissie in rekening. De inkoopafrekeningen heden verzonden. Lewis ö Co. zal zich met den verkoop van de halve partij belasten, ik zelf met dien van de andere helft. 15 ,, De helft der partij aan Lewis & Co. afgezonden. 18 ,, Ter gedeeltelijke dekking van het inkoopbedrag wordt door mij een wissel getrokken op Lewis & Co. groot £ 750.— = ƒ 6375.—. Elk der deelhebbers neemt voor 1/3 in deze wisseltrekking deel. 25 ,, Verkocht aan P. Gerritse te Amsterdam goederen van bovengenoemde partij voor ƒ 4300.^—•. 5 April. Verkocht aan G. Leydekker te Groningen goederen van bovengenoemde partij a contant voor ƒ 3900.—. 30 ,, Betaald aan vrachten en kosten ƒ 150.^. 3 Mei. Gezonden aan Lewis & Co. te Londen en A. Dubois te Parijs de volgende verkoopafrekening: Bruto provenu ƒ 8200.— af vrachten en kosten ƒ 150.— provisie ,, 164.— ,, 314.^— Netto provenu ƒ 7886.— waarvan elk 1/3 = ƒ 2628.67. 16 ,, Afrekening ontvangen van Lewis & Co.: Bruto provenu £ 1050.^— Vracht, kosten, courtage £ 20.^— Commissie ,, 21.^— ,, 41.—' £ 1009.— waarvan elk 1/3 = £ 336.6.8 = f 2825.14. 11 Geef aan in welke dagboeken L. de Boer de posten uit het voorgaande vraagstuk zou hebben geboekt, indien hij in zijn boekhouding de maandelijksche methode toepast, waar noodig met vermelding van Debet- en Creditzijde van het betreffende dagboek. Op een saldibalans per 31 December komen o.a. de volgende rekeningen voor: Folio 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Rekeningen Goederen Goed. in Consignatie Reserve Goed. in Consig- Goederen in Commissie ... Goed. in J^ rek. met L. te Londen Goed. in Compagnie Filiaal te Groningen Winstopslag Filiaalgoe- Onkosten Debet ƒ 42.000.- „ 28.000.- „ 6.500.- „ 88.000.- „ 18.000.- Credit ƒ 5.000.- „ 21.000.- „ 15.500.- „ 18.000.- „ 5.000.— Geef aan, hoe deze rekeningen op de Balans en Verlies- en Winstrekening moeten voorkomen, met gebruikmaking van de onderstaande gegevens (geef ook de voorafgaande journaalpos-ten): Folio 4. Voorraad ƒ 50.000. — . 5. De goederen zijn verkocht. De afrekening is in Januari van het volgende jaar geboekt en geeft een netto opbrengst aan van ƒ 27.500. — . Hiermede moet bij het opmaken van de balans rekening gehouden worden. Zie folio 6. ,, 7. Aanwezige voorraad ƒ 18.000.^—. Provisie 5 %. Voorgeschoten onkosten ƒ 500.—. ,, 8/9. Alle goederen zijn verkocht. Op 3 Januari van het volgende jaar is aan L. te Londen de volgende afrekening gezonden: 12 Bruto provenu ƒ 15.500.— Onkosten ƒ 500.— Provisie „ 1000.— „ 1.500.— Netto provenu ƒ 14.000.— Yi aandeel = ƒ 7.000.— Hiermede bij het opmaken van de balans rekening te houden. Folio 10. De goederen worden aan het filiaal gefactureerd met een Winstopslag van 20 % op den magazijnprijs. Aanwezige voorraad bij het filiaal tegen factuurprijs ƒ 24.000.--. In de boeken van het filiaal komt de rekening Hoofdkantoor voor met een Creditbedrag van ƒ 74.000.—•. Het verschil met de rekening Filiaal bij het hoofdkantoor vindt zijn oorzaak in het volgende: De exploitatiekosten van het filiaal over de maand December, waarvoor het filiaal het hoofdkantoor reeds belastte, bedragen ƒ 2.000.—. Een factuur van het hoofdkantoor ad ƒ 12.000.^— aan het filiaal werd door het filiaal nog niet geboekt. De goederen werden eerst in de maand Januari van het volgende jaar ontvangen en zijn niet begrepen in den bovengenoemden voorraad van ƒ 24.000.^—. Het hoofdkantoor boekt de exploitatiekosten van het filiaal af op de rekening Winstopslag Filiaalgoederen. (Proefexamen E.H.E.P.) 7. In het grootboek van de handelsonderneming N.V. Tilama komen onder meer de volgende rekeningen voor: Goederen, Aandeel in Compagniezaken en Goederen in Consignatie. De rekening Goederen wordt gespecificeerd in een sub-grootboek (bijboek), dat per saldo aansluit op de grootboekrekening. Op de saldibalans per 31 December getrokken uit het grootboek, komen bovengenoemde rekeningen met de volgende bedragen voor. 13 Rekeningen Debet Credit Goederen Aandeel in Compagniezaken Goederen in Consignatie f 6.000.. „ 25.000.. f 317.000.- Uit het sub-grootboek Goederen is per dienzelfden datum de volgende tellingenstaat getrokken: Rekeningen Voorraad Inkoopen Verkoopen . Retouren Retouren Filialen Verstrekkingen Compagniegoed Goederen in Compagnie Reserve Goederen in Consignatie W^instopslag Filialen Debet 1 ƒ 40.000.- „ 260.000.- „ 30.000.- i „ 20.000.- „ 10.000.- „ 5.000.- „ 12.000.- „ 10.000.- „ 3.000.- „ 4.000.- f 394.000.- Credit ƒ 310.000.- „ 24.000.— „ 180.000.— „ 77.000.— „ 20.000.- „ 25.000.- „ 14.000.— „ 16.000.- „ 30.000.— f 696.000.- In gebruik is een tabellarisch verkoopboek, dat tevens dienst doet als: a. Verstrekkingsboek Filialen. b. Dagboek, waarin de consignatiefacturen geboekt worden. c. Dagboek, waarin de verzonden inkooprekeningen voor com-nagniegoederen geboekt worden. De liniatuur van dit boek volgt hieronder (De tellingen van de maand December zijn hierin opgenomen): 14 Datum Dec. 31 Tellingen No. factuur - V E R K O O P E N op rekening ƒ26.000.- Goederen in Comissie ƒ2.000.- Goederen in Compagnie f 1.500,- Verstrekkingen Filialen Kostprijs ns.coo.- Winstopslag f 5.000.- Totaal ƒ 20.000— Consignatiezendingen Kostprijs f6.5eo.- Winst-opslag f 2.000.- Onkosten f 500— Consignatiezendingen Totaal f 9.000.- C O M P A G N I E V E R S T R E K K I N G E N Kostprijs f 2.700.- Onkosten ƒ 100.- Provisie f 2 0 0 . - Totaal f 3.000.- Eigen Aandeel f 1.000 Debiteuren f 2.000— A. Journaliseer dit verkoopboek. B. De volgende fouten komen aan het licht: 1. Een retourzending van een der filialen werd gejournaliseerd èn uit het retourenboek filialen èn uit de ontvangen goederen-verantwoording van den filiaalhouder. De verstrekkingsprijs van deze zending bedroeg ƒ 3.000. — , de winstopslag ƒ 500.—. In het sub-grootboek vond de juiste boeking plaats. 2. Een consignatiezending, waarvan de factuur luidde: Goederen ƒ 4.000.— Winstopslag ,, 1.000.— Onkosten 500.— Factuurwaarde ... ƒ 5.500.— werd geheel terug ontvangen. Dit werd verzuimd te journali-- seeren, terwijl in het sub-grootboek het geheele bedrag van ƒ 5.500.— werd teruggeboekt op Verstrekkingen Consignaties. (De onkosten van ƒ 500.— moeten op de grootboekrekening Onkosten teruggeboekt worden). 3. Van een partij Goederen in Compagnie, met den verkoop waarvan de N.V. Tilama belast was, werd een deel met een verkoopwaarde van f 5.000.— voor eigen rekening overge-. 15 , wt^^^^'^'^'^^,^^^^. nomen. Dit werd als een gewone verkoop giboekfim het ver-^.T-,-'- koopboek, terwijl in het sub-grootboek de rekeniflg GoédeÊèii...; in Compagnie gecrediteerd en de rekening Verstrekkingen Compagniegoederen gedebiteerd werd. 4. Een ontvangen verkoopafrekening van Goederen in 3^ rekening met B. te Londen, in Hollandsch geld omgerekend groot ƒ 2.500.—•, werd abusievelijk als een verkoop van Compagniegoederen geboekt. Ook in het sub-grootboek werd deze fout gemaakt. 5. Een verstrekking aan een der filialen werd ter waarde van den verstrekkingsprijs (ƒ 8.000.^—) als een verkoop van Goederen in Commissie geboekt. De winstopslag bedroeg ƒ 1.000.—. In het sub-grootboek vond de juiste boeking plaats, 6. Een verzonden afrekening aan P. te Parijs van verkochte commissiegoederen luidende: Bruto Provenu ƒ7.500.— Onkosten ƒ 500.— Provisie ,, 500.^— „ 1.000.— Netto Provenu ... ƒ 6.500.— werd verzuimd uit het commissieboek te journaliseeren. In het sub-grootboek werd dit abusievelijk als een afrekening van verkochte compagniegoederen geboekt. Geef de correctieboekingen in het journaal en in het sub-grootboek. Na herstel van bovenstaande fouten blijkt het sub-grootboek aan te sluiten op de grootboekrekening Goederen. Toon dit aan. (N.B. De Tellingen van het verkoopboek over December zijn reeds in de gegeven bedragen van de saldibalans en in de tellingen van het sub-grootboek per 31 December verwerkt). C. Maak in het sub-grootboek de kolommenbalans op en sluit de rekening Goederen in het Grootboek af, als nog gegeven is: Aanwezige voorraad per 31 Dec ƒ 48.500.^— Aanwezige voorraad in de filialen ƒ 60.000.— (waarin een winstopslag van ƒ 15.000.^—) 16 Aanwezige voorraad Goederen in Commissie ƒ 9.000.— Aanwezige voorraad Goederen in Compagnie ,, 3.000.— Waarde der onverkochte Consignatiegoederen 20.000.^— (waarin een winstopslag is berekend van ƒ 5.000.—) D. Sluit ook de grootboekrekening „Aandeel in Compagniezaken" af, als ge weet, dat nog slechts één compagniezaak loopen-de is met B. te Berlijn voor J/2 rekening. Vooruitbetaalde onkosten ƒ 730.—. Provisie 3 %. (Proefexamen E.H.E.P.) 8. Op een saldibalans per 31 December van een handelsonderneming komen o.a. de volgende rekeningen met de daarachter vermelde bedragen voor: Folio Rekeningen Voorraad Inkoopen Verkoopen Ingaande retouren Uitgaande retouren Verstrekkingen filialen Retouren filialen Winstopslagen Prijsverschillen Debet Credit 8 9 10 11 12 13 14 15 16 ƒ 50.000.- „ 148.000.— „ 6.000.- 5.000.- "l"5ÖÓ'.- ƒ 81.000.. „ 8.000.. „ 90.000.. De goederen worden bij inkoop geboekt tegen kostprijs vermeerderd met een winstopslag (zie folio 9 en 15). De verstrekkingen aan de filialen hebben tegen dezen verkoopprijs plaats; ook even-tueele retouren worden tegen dien prijs geboekt (zie folio 13, 11, 12 en H ) . Bij een verkoop wordt de rekening Verkoopen (folio 10) voor den vastgestelden verkoopprijs gecrediteerd, terwijl even-tueele verschillen en toegestane kortingen op de rekening Prijsverschillen (folio 16) worden geboekt. De winstopslag, die in het afgeloopen jaar gemiddeld nauw^ keurig 25 % van den kostprijs bedroeg, wordt ook gelegd op den per 1 Januari aanwezigen voorraad goederen (folio 8), zoodat uit 17 het grootboek steeds opgemaakt kan worden, hoe groot de eind-voorraad, berekend tegen verkoopprijzen, moet zijn. A. Bereken met welk bedrag de rekening Winstopslagen (folio 15) op bovenstaande gedeeltelijke saldibalans moet voorkomen? i) B. De door inventarisatie op 31 December bepaalde eindvoor-raad, berekend tegen verkoopprijzen, blijkt ƒ 3000.^— hooger te zijn dan de eindvoorraad volgens het grootboek. Bij onderzoek blijkt dit verschil een gevolg te zijn van het volgende: 1. Een inkoopfactuur van goederen, die reeds in December ontvangen en mede geïnventariseerd werden, is pas geboekt in het inkoopboek over Januari van het volgende jaar. Verkoopwaarde der goederen ƒ 5000.^—•. 2. Een verstrekking aan een filiaal op 28 December groot ƒ 3000.— werd eerst in Januari van het volgende jaar geboekt. Deze goederen waren op 31 December niet meer in magazijn aanwezig. 3. Een verkoopfactuur groot ƒ 3000.^— werd in December geboekt. De goederen waren echter op 31 December nog niet verzonden en zijn abusievelijk mede geïnventariseerd. 4. Een retour van een filiaal groot ƒ 1500.^— werd abusievelijk èn uit het retourenboek èn uit de ontvangen goederenverantwoor-ding van het filiaal (de filialen hebben een onzelfstandige boekhouding) gejournaliseerd. De goederen waren eind December reeds terugontvangen en zijn mede geïnventariseerd. 5. Een ingaande retourzending groot ƒ 2000.^— is abusievelijk met ƒ 2500.^— in het ingaand retourenboek opgenomen. Geef aan met welke bedragen de rekeningen op bovenstaande gedeeltelijke saldibalans op de balans en de verlies- en winstrekening per 31 December voorkomen. Geef ook de voorafgaande journaalposten. 9. I. Sluit per 31 December 1931 af en heropen per 1 Januari 1932. a. de rekeningen van den boekhandel fa. P. E. Pit & Zn. te 1) Met den voorraad der filialen geen rekening houden, daar de hierin vervatte •winstopslag op afzonderlijke rekening is geboekt. Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 2 18 Haarlem, voorkomende op onderstaand uittreksel van de saldi-balans per 31 December 1931; b. de voorraadrekening per 31 December 1931 van diezelfde firma. II. Geef de hierbij behoorende z.g. voorafgaande journaalpos-ten. III. Geef aan, hoe gij wilt bepalen in hoeverre de voorraad overeenstemt met hetgeen volgens het grootboek aanwezig moet zijn. A. EXTRACT SALDI-BALANS. Folio 4 5 11 12 13 18 Naam der rekening Commissiecrediteuren Voorraadrekening 1930 ... Kortingen Winstmarge Debet / 96.300.^ „ 39.000.-- „ 1.900.- Credit / 300.- „ 91.600.- „ 33.211.25 B. Verdere Gegevenst 1. De boeken worden in den regel verkocht voor de door uitgevers of importeurs vastgestelde prijzen (z.g. normaalprijzen); alleen bij incourante of beschadigde boeken wordt hiervan afgeweken. Het verschil met den normaalprijs wordt op de rekening ,.Kortingen" geboekt. Het inkoopboek bevat een kolom, waarin de normaalprijzen worden opgenomen en daarnaast een kolom, waarin de inkoopprijzen (netto-prijzen) van de gekochte boeken worden vermeld. De inkooprekening wordt belast voor de gekochte boeken tot normaalprijzen berekend; het verschil met de netto-prijzen komt op de rekening ,.Winstmarge". Het verkoopboek is ingericht als volgt: Datum 1 Naam en woonplaats afnemers. 2 Titel v/h boek. 3 Aant. 4 Eenh. prijs. 5 Normaal prijs. 6 Kortingen. 7 Te debi-teeren voor. 8 Aanm. 19 Bij contante verkoopen wordt in kolom 2 ingevu verkoop" en in kolom 9 het folio van het kasboek. 2. Uit het grootboek moet worden opgemaakt, hoe groot de waarde van den voorraad, tot normaalprijzen berekend, moet zijn. Indien blijkt, dat de voorraad volgens den inventaris niet overeenstemt met wat er volgens het grootboek zou moeten zijn, wordt het verschil afzonderlijk tot uitdrukking gebracht op de rekening ,,Voorraadverschillen". 3. Opmerkingen bij de gegeven saldi der rekeningen per 31 Dec. 1931. Folio 4. Een inkoopfactuur ad ƒ 2000.— netto (normaalprijs ƒ 2600. —) betrekking hebbend op boeken, welke in December 1930 werden ontvangen, is eerst in het in-koopboek over Maart 1931 ingeschreven. Hoewel deze boeken, waarvan op 31 Dec. 1930 nog geen enkel exemplaar verkocht was, wel in den voorraad zijn opgenomen (zie folio 11), werd bij de afsluiting met de nog te ontvangen factuur geen rekening gehouden. ,, 5. Verschillende uitgevers zenden boeken ten verkoop in commissie. In den loop van het jaar wordt hiervan alleen aanteekening gehouden in een commissieboek en in het verkoopboek. (In dit laatste boek zonder vermelding daarvan, dat het commissiegoederen zijn). Aan het einde van ieder jaar worden de dan nog onverkochte exemplaren aan de uitgevers teruggezonden en in het commissieboek afgeschreven. De openstaande exemplaren moeten derhalve verkocht zijn. Het totaal der openstaande exemplaren bedroeg op 31 Dec. 1931 ƒ 4880.— tot netto-prijzen, resp. ƒ 6100.— tot normaalprijzen. De hierop betrekking hebbende post is nog niet in het inkoopboek opgenomen. 20 Folio 11. SPECIFICATIE VAN DEN VOORRAAD OP 31 DECEMBER 1930 VOLGENS INVENTARIS. afschrijv. op incour. boek Balanswaarde f f f Netto-prijzen 27.000.- 3.000.- 30.000.- 3.000.- 27.000.- Normaal-prijzen ƒ 35.100.- 3 900.— f 39.000.- 4. In 1931 was de normaalprijs dooreen nauwkeurig gelijk aan 1,28 X den netto-prijs. Per 31 December 1931 was de waarde van den boekenvoorraad, berekend tot normaalprijzen: a. van courante boeken ƒ 40.000.— b. van incourante boeken ,, 7.040.— De balanswaarde wordt voor de courante boeken gelijk gesteld aan den netto-prijs; voor de incourante aan 1/5 van den netto-prijs. 10. (M.O. 1931) Gedeelte Fol. 5 8 10 13 17 18 20 24 26 27 30 eener Saldibalans per 31 E Rekeningen Debiteuren Goederen in commissie ... Goederen in consignatie ... Onkosten Prijsverschillen Verkoopen Voorraad Winstopslagen ecember 1932. Debet f 300.000.- „ 26.000.- „ 500.000.- „ 50.000.- „ 9.000.- „ 280.000.- Credit ƒ 30.000.- „ 12.000.— „ 100.000.— „ 600.000.- „ 203.000.- Opmerkingen. De goederen worden meerendeels verkocht tegen vaste prijzen, welke bij ontvangst der ingekochte goederen worden vastgesteld. 21 De rekening ,,Inkoopen" wordt belast voor de inkoopen, berekend tegen verkoopprijzen. Het verschil tusschen verkoop- en inkoopprijzen wordt geboekt op de rekening ,,Winstopslagen", op welke rekening ook het verschil tusschen verkoopwaarde en balanswaarde van den voorraad op den balansdatum wordt opgenomen. De rekening ,,Verkoopen" wordt bij verkoopen steeds voor de vastgestelde prijzen gecrediteerd; eventueele verschillen worden op de rekening ,,Prijsverschillen" geboekt. Uit het grootboek kan daardoor worden opgemaakt, hoe groot de voorraad, berekend tegen verkoopprijzen, moet zijn. Gegevens per 31 December 1932: Folio 5. Saldilijst uit het Debiteurenboek: Debetsaldo: Fol. 1. A. Abas ƒ 1.500.— „ 2. A. Abels 500.— enz. „ 600. Afschrijving Dubieuse Debiteuren .. ,, 15.000.—' ƒ 300.000.— Eventueele verliezen bij afrekening met debiteuren worden ten laste van de rekening ,,Afschrijving Dubieuse Debiteuren" (zie Debiteurenboek fol. 600) gebracht. Onder ,.Reserves" (Grootboek fol. 24) komt voor de Reserve voor dubieuse vorderingen, die bij de afsluiting van het boekjaar wordt verminderd met de verliezen op debiteuren en vermeerderd met een bedrag, gelijk aan 2 % van den omzet gedurende het afgeloopen boekjaar in: Goederen, Goederen in commissie. Goederen in consignatie, gezamenlijk. Onder omzet wordt verstaan de door deze verkoopen ontstane vermeerdering van het nominaal bedrag der vorderingen, ook de nog niet geboekte. 22 De rekening van K. van Dam is in 1932 gecrediteerd voor ƒ 500.^—. Het blijkt nu, dat dit de eenige en laatste uitkeering uit zijn faillissement is geweest, waardoor wij 25 ^c van onze vordering hebben ontvangen. Folio 8. Afgerekend met lastgevers in den loop van 1932 is een totaal aan verkoopen van ƒ 120.000.—, waarvan behoorende tot 1931 ƒ 15.000.—. Op 31 December 1932 is nog niet afgewikkeld en/of niet afgerekend: Fol. Commissie boek 42 48 49 50 52 Verkocht voor rekening van: A. Mol ... M. Botter ... B. Raak ... H. Damming L. Blomsma . Reeds verkocht: ƒ 8.000.- ,. 3.500.- „ 10.400.- „ 3.700.- „ 4.400.— Provisie 5 % 1 0% 20 % 2 0 % 1 0% Onkosten ƒ 100.- „ 400.— „ 800.- „ 200.- Verkoopwaarde v/h restant f 2.000.- „ 5.000.- „ 15.000.- Folio 10. Vorige balans ƒ 27.000.—. In 1932 is afgezonden naar relaties: berekend naar de vastgestelde verkoopprijzen ƒ 120.000.— bijkomende kosten , 8.000.^— ƒ 128.000.^ Bij verzending der consignatiefacturen wordt de rekening In-koopen tegen de vastgestelde verkoopprijzen gecrediteerd. Op 31 December 1932 is nog niet afgewikkeld en/of niet afgerekend: Fol. Consigna-tieboek 14 16 17 20 25 Te verkoopen door: D. Kooiman R. Koopmans A. Vinke ... A. Zuideveld B. v/d Kamp Consig-natieprijs f 5.300.- „ 6.000.- „ 3.600.- „ 4.500.- „ 9.000.- Vaste verkoopprijs ƒ 5.000.- „ 6.000.- „ 3.300.- „ 4.400.- „ 8.500.- Bijkomende kosten ƒ 300.- 3 0 0 . - 100.- 5 0 0 . - Netto provenu v/h verkochte gedeelte volgens voor-loopige opgave / 3.000.- „ 4.000.- „ 4.000.- Getaxeerde waarde v/h restant ƒ 2.000.- „ 2.000.- „ 3.000.- „ 1.200.- 23 Fol. 25 kan vervallen. De zending is retour ontvangen en de goederen zijn mede geïnventariseerd per 31 December 1932. Van het bedrag ad ƒ 27.000.— op de vorige balans bedroeg op 31 December 1931 het netto provenu van het reeds verkochte gedeelte ƒ 16.600.—. Folio 13. Een factuur ad ƒ 3000.— (verkoopprijs ƒ 3900.—), is geboekt in het inkoopboek van Mei 1932; de betreffende goederen waren echter reeds in December 1931 ontvangen en opgenomen op den inventaris per 31 December 1931. Bij de afsluiting van het boekjaar 1931 werd geconstateerd, dat de verkoopwaarde van den goedereninventaris volgens de becijfering uit het grootboek lager uitkwam dan de totaalwaarde van den goedereninventaris volgens opname-staat, berekend tegen verkoopprijzen. Aangezien het inventariseeren uitermate nauwkeurig had plaats gehad, werd het bedrag van den inventarisstaat voor de balans aangehouden. Er werd voorloopig aangenomen, dat de fout in 1932 wel aan het licht zou komen. De resultatenrekening 1931 werd in orde gebracht door de rekening Prijsverschillen op de balans op te nemen met het bedrag, dat ter correctie moest worden opgevoerd. Bij de afsluiting van het boekjaar 1932 wordt vastgesteld, dat bovenstaande factuur oorzaak van de afwijking was, dat er geen andere onjuistheden waren begaan en dat voor de aangegeven correctie inderdaad het juiste bedrag is opgenomen. Folio 26. In December 1932 is een partij goederen afgeleverd, doch niet gefactureerd en niet geboekt. De verkoopprijs bedraagt ƒ 6500. — , de kostprijs ƒ 5000.—. Deze verkoop, waarop een reductie is toegestaan van ƒ 2000. — , werd in Januari 1933 gefactureerd. Folio 27. Per 31 December 1932 stemt de waarde van den voorraad vol- 24 gens den inventarisstaat, berekend tegen verkoopprijzen, nauwkeurig overeen met die, welke er volgens het grootboek moet zijn. De winstopslag over 1932 bedraagt gemiddeld nauwkeurig 30 % van de boekwaarde (kostprijs of eventueel waarde volgens vorige balans) der goederen. De waarde voor de balans per 31 December 1932 wordt gesteld op de boekwaarde, verminderd met ƒ 20.000.— voor afschrijving op verouderde voorraden. Gevraagd: I. de berekening van den omzet over 1932 in verband met de reserveering voor dubieuse posten. II. de 2.g. voorafgaande journaalposten. III. de Balans per 31 December 1932 en de Verlies- en Winstrekening over 1932, voor zoover het de rekeningen betreft, welke zijn aangegeven op bovenvermelde gedeeltelijke saldibalans. (M.O. 1933 gewijzigd) 11. Het boekjaar van de N.V. Noordhollandsche Kaashandel, gevestigd te Edam, loopt van 1 Mei tot 30 April. De Vennootschap koopt in het binnenland, op kaasmarkten en rechtstreeks van producenten. Zij verkoopt in het binnenland en exporteert. Ten behoeve van de export heeft zij in enkele landen depots gevestigd, van waaruit de omwonende kleinhandel wordt bediend; gefactureerd echter wordt uit Edam. In gebruik zijn twee sub-grootboeken voor afnemers, een voor Debiteuren en een voor Depót-debiteuren; in elk daarvan komt een collectieve rekening ,.Afschrijving debiteuren" voor. Tot dekking van verliezen op vorderingen (ook die tengevolge van koersverschillen) wordt van het bruto-bedrag der „verkoopen binnenland" 3 % gereserveerd en van dat der ,,dep6tverkoopen" 4 %. De vorderingen in vreemde valuta (n.l. die in het ,,Dep5t-debiteurenboek") worden per 30 April tegen dagkoers op nieuwe 25 rekening overgebracht; eventueele verschillen komen ten laste of ten gunste van de afschrijvingsrekening in het desbetreffende subgrootboek. De vorderingen in vreemde valuta, die in den loop van het boekjaar ontstaan, worden in guldens omgerekend tegen den afgeronden dagkoers. ,.Verstrekkingen" uit het pakhuis ten behoeve van de beide afzetgebieden geschieden tegen kostprijs, verhoogd met een opslag van 1 cent per maand opslagduur per kilo afgeleverde kaas (,,verstrekkingsprijs"); de opslag dient tot dekking van pakhuis-kosten, indroging enz. De verstrekkingsprijs wordt verhoogd met de directe kosten (vervoer, verzekering, crisiskosten e.d.) en met de kosten van emballage. De directe kosten worden geboekt op de folio's ,,Ingecalculeerde kosten " in het sub-grootboek Onkosten. Voor de verstrekkingen zijn twee dagboeken in gebruik. Per 30 April van ieder boekjaar wordt met gebruikmaking van Trading Accounts (Omzetrekeningen) het bedrijfsresultaat van elk der beide afzetgebieden vastgesteld. Op de Trading Accounts worden mede de kosten ten laste van de betreffende afzetgebieden verantwoord, daaronder begrepen de gereserveerde bedragen tot dekking van verliezen op vorderingen. De volgende gegevens ontleend aan de boekhouding van bovengenoemde Vennootschap, hebben betrekking op den toestand per 1 Mei 1935, op mutaties van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936 en op den toestand per 1 Mei 1936. BALANSEN (gedeeltelijk). Depótkaas Debiteuren binnenland Depót-debiteuren Reserve debiteuren 1 Mei 1935 Actief / 66.812.02 „ 19.248.- „ 27.309.18 „ 21.130.92 Passief ƒ 6.344.60 1 Mei 1936 Actief ƒ 80.878.49 „ 28.319.50 „ 21,546.67 „ 18.793.68 Passief - f (b) Sub-grootboek debitetiren binnenland. Het nominaal bedrag der vorderingen is: per 1 Mei 1935 ƒ 29.734.83 per 1 Mei 1936 , (a) 26 Sub-grootboek depöt-debiteuren. De koerswaarde van het nominaal bedrag der vorderingen in vreemde valuta is: per 1 Mei 1935 ƒ 25.003.29 per 1 Mei 1936 „ 22.160.18 SUB-GROOTBOEK ONKOSTEN. Fol. 1 Inkoopkosten . . . ,. 2 Ingecalc. kosten binnenland . . . „ 3 Ingecalc. kosten depots . . . . ., 4 Kosten depots . . „ 5 Pakhuiskosten . . 1 Mei 1935 Debet f 318.30 Credit f 314.80 Mutaties 1 Mei 1935 tot 30 April 1936 Debet f 2.106.20 ., 1.263.19 „ 10.563.29 „ 6.105.08 ., 14.893.15 Credit f 279.35 „ 70.42 1 Mei 1935 Debet f 281.12 Credit ƒ414.25 Inkoopboek. Het totaalbedrag der facturen wegens ingekochte kaas van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936 is ƒ 149.249.88. Verstrekkingsboek binnenland. Verstrekt van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936: bedrag der verstrekkingen tegen verstrekkingsprijs ƒ 74.538.46; ingecalculeerde kosten ƒ 1.263.19; ingecalculeerde emballage ƒ 1.218.40. Verstrekkingsboek depots. Verstrekt van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936: bedrag der verstrekkingen tegen verstrekkingsprijs ƒ 78.329.60; ingecalculeerde kosten ƒ (c); ingecalculeerde emballage ƒ 3.973.85. Verkoopboeken. Van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936 is gefactureerd: aan afnemers in het binnenland ƒ 75.348.80; aan afnemers van de depots ƒ 106.172,13. 27 Gecombineerde mutatiestaat uit de andere dagboeken van 1 Mei 1935 tot 30 April 1936: debet credit Debiteuren binnenland ƒ 3.075.11 ƒ 81.412.16 Debiteuren depots , 4.811.80 „ 108.763.20 De debet-bedragen zijn afschrijvingen, voorkomende op de rekeningen ,.Afschrijving debiteuren" in de sub-grootboeken voor afnemers. Gevraagd wordt: a. de met (a), (b), (c) aangeduide bedragen in het hierboven gegeven uittreksel van de administratie te berekenen; b. per 30 April 1936 de rekeningen samen te stellen: 1. Pakhuiskaas. 2. Trading Account binnenland. 3. Trading Account depots. (M.O. 1936 gewijzigd) 12. Memoriaal f 3 0 0 0 . - „2500.— ƒ5500.- Commissie-boek ƒ 16.300.— f 16.300.— In- en Verkoopboek f 15.000- „ 28.000.— f43.000.— Bankboek f 2.000. ~ „ 15.300.— „ 700.- „ 8.000.— „ 1.500.- f 27.500.- Kasboek ƒ63.000.— „ 6.000.— „ 2.800.— „ 450.— „ 9.000.— „ 1.000.— „ 3.000.— ƒ85.250.- JOURNAAL-PROEFBALANS PER 31 JANUARI 1938. Tellingen begin van de maand / • 3.000.— , 10.000.— 50.000.— 20.000.— 40.000.— , 1.500.— 900.— , 200.— '•125.600.- Tellingen einde van de maand / / ' 6 8 . 0 0 0 . - 31.300. - , 50.000.— 38.000.— 68.000. - 5.000.- 900.— 650.— 19.500.- , 1.000.— , 16.300.— , 4.500.— '303.150.— Rekeningen 1. Kas 2. Bank 3. Vaste Goederen 4. Goederen 5. Debiteuren 6. Onkosten 7. Provisie 8. Intrest 9. Crediteuren 10. Hypotheek o/g 11. Goed in Comm. 12. Privé 13. Kapitaal Tellingen einde van de maand ƒ25.250.- „41.200.- „ 20.500.— „ 42.000.— „ 3.500.— „ 1.200.- .. 450.- „41.600.— „20.000.- „35.300.- „ 2.150.- „ 70.000.— ƒ303.150.- Tellingen begin van de maand ƒ 150.- „ 15.000.- „ 20.000.— „ 18.300.— „ 2.150.— „ 70.000.— ƒ125.600.— Kasboek ƒ22.250.— .. 29.000 — ., 5.000.- ,. 27.000.— „ 2.000.- ƒ85.250.— Bankboek ƒ 3.000.— „ 12.200.— „ 12.000.- .. 300.— ƒ27.500.- In- en Verkoopboek ƒ 13.000.— „ 15.000.- „ 15.000.— ƒ43.000.- Commissie-boek ƒ 3.500.— „ 1.200.- „11.600.— ƒ16.300.- Merao-riaal ƒ2500.- „3000.— ƒ5500.- 29 HOOFDSTUK II. BIJZONDERE VORMEN VAN DUBBEL BOEKHOUDEN. (Journaal-Grootboek, Engelsche Boekhouding, Permanence de l'Inventaire, Geheimboekhouden). 12. Na het opmaken van nevenstaande journaal-proefbalans komen de volgende fouten aan het licht: 1. Een opname van ƒ 2000.— en een storting van ƒ 3000.—' bij de Bank zijn uit het Kasboek en ook uit het Bankboek gejour-naliseerd. 2. De telling van het inkoopboek moet ƒ 1000.^ hooger zijn. 3. Een verkoop van goederen in commissie groot ƒ 3000.— is in het verkoopboek als gewone verkoop geboekt. In verband daarmede is bij de afrekening aan een der committenten het bruto provenu ook voor ƒ 3000.^— te laag opgegeven. Provisie 5 %. De extra afrekening aan dezen committent moet nog in deze maand geboekt worden. 4. Een ingaande retour groot ƒ 1500.— is absusievelijk als uitgaande retour beschouwd. 5. Een betaling van ƒ 1000.-— door een debiteur is in het Bankboek in plaats van in het Kasboek geboekt. 6. Eenige aan Debiteuren toegestane kortingen ten bedrage van in totaal ƒ 500.— zijn verzuimd te boeken. (De kortingen komen ten laste van de rekening Goederen.) 7. Een privé-betaling van ƒ 800.— is in het Kasboek op de rekening Onkosten geboekt. Maak de journaal-proefbalans op, zooals deze er zou hebben uitgezien, indien de bovengenoemde fouten niet gemaakt waren. 13. De firma Aerssen en Brugnell houdt boek volgens de Dubbele Methode en heeft naast de Kantooradministratie een Geheim-administratie. Laatstgenoemde administratie wordt gevoerd in een Journaal-Grootboek, dat dagelijks wordt bijgehouden. Behalve de kapitaaldeelname en de privérekeningen der beide firmanten, wor- 30 den geheim gehouden: de winst op goederen, eenige deelnem.ingen in andere ondernemingen, de tantièmes voor het personeel, de kapitaalrekening van het pensioenfonds voor het personeel en een Reserve voor Debiteuren. De beleggingen van het pensioenfonds, alsmede de verplichte bijdragen van het personeel aan dit fonds en de uit het fonds verrichte uitkeeringen worden in de Kantoorboekhouding geadministreerd. Het personeel draagt 5 % van het bruto bedrag der loonen en salarissen bij, welke bijdragen bij de betaling van loon en salaris worden ingehouden. Eenzelfde bedrag wordt bovendien nog aan het einde van het jaar bijgedragen door de beide firmanten, elk voor de helft, waarvoor de privérekeningen belast worden. Aan de rekening ,.Reserve Debiteuren" in de Geheimboekhou-ding wordt jaarlijks 3 '}c van het bedrag der goederenomzet toegevoegd. De rekening Afschrijving Dubieuse Debiteuren komt in de Kantoorboekhouding voor. Aan het einde van het boekjaar wordt in de Kantoorboekhouding een Verlies- en Winstrekening opgemaakt, waarvan het saldo na goedkeuring wordt overgeboekt naar de Geheimboekhouding. In de Geheimboekhouding wordt de winst der onderneming door correctie van het uit de Kantoorboekhouding overgeboekte saldo bepaald. De winst wordt als volgt verdeeld: Pensioenfonds 20 % Tantièmes personeel 10 % Firmant Aerssen 40 % Firmant Brugnell 30 % Eind 1937 werd uit het Journaal-Grootboek der Geheimadmi-nistratie de volgende proefbalans opgemaakt: Debet Kapitaal Brugnell Privé Aerssen Deelnemingen Pensioenfonds Kantoorrekening ƒ 8.000.- „ 15.000.- „ 16.000.- „ 60.000.- „ 5.000.- „ 210.000.- ƒ 314.000.- Credit / 100.000.- „ 75.000.- „ 16.000.— „ 12.000.— „ 4.000.— „ 10.000.- „ 4.000.— „ 65.000.- „ 28.000.- ƒ 314.000.- 31 Het personeel had in den loop van het jaar 1937 reeds ƒ 1000.— voorschot op tantièmes ontvangen. De bijdrage der firmanten aan het pensioenfonds is nog niet geboekt. De Verlies- en Winstrekening der Kantoorboekhouding over 1937 luidde als volgt: VERLIES- EN WINSTEREKENING 1937. Inkoopen Onkosten Loonen en Salarissen ... , Koersverschillen Afschrijving Vaste Goed. Afschrijving Dub. Debit. Uitkeeringen Pensioenfonds , f 185.000.- , 5.700.- , 24.000.- , 1.700.- , 4.500.- , 3.200.- , 6.000.- . 30.800.— ƒ 260.900.- Verkoopen f 240.000.. Provisie 11.500.. Intrest 2.600.. Bijdragen Pensioenfonds „ 1.200.. Effecten Belegd Pensioenf. „ 3.900.- Intrest Belegd Pensioenf. „ 1.700.- ƒ 260.900.. Gevraagd wordt: a. Geef het Journaal-Grootboek uit de Geheimboekhouding per ultimo 1937. B. Boek daarin de bijdrage der firmanten aan het pensioenfonds. C. Geef vervolgens in dit Journaal-Grootboek, zonder gebruikmaking van een Verlies- en Winstrekening, en met één enkele journaalpost de overboeking van het winstsaldo der Kantoorboekhouding met verdeeling der winst. Geef als toelichting Uwe berekening van de te verdeelen winst. D. Sluit daarna het Journaal-Grootboek af. Verdere gegevens: Goederenvoorraad per ultimo 1937 ƒ 14000.—-. De deelnemingen bestaan uit: ƒ 20.000.— nominaal aandeelen in de N.V. Willinghuis & Co. Deze aandeelen worden inclusief het dividend gewaardeerd op 115 %. ƒ 30.000.— deelname in de firma Pietersen. Gerekend wordt op een winst-uitkeering van 10 %. 32 14. Uit het grootboek van een handelsonderneming wordt per 31 December de volgende gedeeltelijke saldibalans getrokken. Debet Credit Voorraad Voorraad filialen Inkoopen Ingaande retouren .... Uitgaande retouren Verstrekkingen filialen Retouren filialen Verkoopen Verkoopen filialen ƒ 19.000.^ „ 5.900.— „ 83.000.— „ 6.000.— „ 26.000.— ƒ 5.300.- „ 1.500.- „ 117.000.- „ 28.000.- De rekening „Inkoopen" wordt belast voor de factuurprijs en voor de op den inkoop der goederen vallende bijkomende kosten. Aan de filialen wordt verstrekt tegen magazijnprijs met de bijkomende kosten van verzending, enz. waarbij tegenover de rekening ,.Verstrekkingen filialen" de rekening ,.Verkoopen" wordt gecrediteerd. Gevraagd: A. Op te stellen de Trading Account goederen en de Trading Account filiaalgoederen, als nog het volgende gegeven is: 1. De eindvoorraad bedraagt ƒ 17.700.—'. 2. De eindvoorraad filiaal bedraagt ƒ 8.400.—. 3. Alle goederen zijn in magazijn opgenomen, behalve een partij gekochte goederen met een factuurprijs van ƒ 8.000.—•, waarop nog diverse onkosten te betalen zijn groot ƒ 500. — . (De betreffende onkostenrekening werd eerst het volgende jaar ontvangen en geboekt). Deze partij is echter wel opgenomen in den bovengenoemden eindvoorraad van ƒ 17.700.— en werd geïnventariseerd voor ƒ 8500.^—•. B. Aan te geven hoe, in het geval dat er in de boekhouding de ,,Permanence de l'Inventaire" zou zijn toegepast en daartoe gebruik zou zijn gemaakt van de volgende rekeningen: Inkooprekening, Voorraadrekening, Verkooprekening, Voorraadreke- 33 ning filalen. Verkooprekening filialen, deze rekeningen op de saldibalans, de balans en de verlies- en winstrekening zouden verschijnen. 15. De N.V. Aalbers & Co., welke in haar boekhouding de beginselen van de Permanence de l'Inventaire consequent toepast, heeft op 1 Janari 1938 de onderstaande balans opgemaakt: BALANS 1 JANUARI 1938. Kas Bank Gebouwen Kantoorinventaris Kantoorbehoeften Debiteuren Aandeelen in Portefeuille Inkoopen Magazijn Vooruitbetaalde Onkosten Vooruitbetaalde assurantie Nog te ontvangen provisie Effecten Nog te ontvangen intrest Hypoth. belegd Res. fonds Dep. belegd Res. fonds f 271.000.— / 8.000.- „ 10.000.— „ 50.000.- 4.000.— 4 0 0 . - „ 25.000.- „ 80.000.- „ 2.000.- „ 55.000.- „ 1.500.- 100.- ! „ 450.- „ 19.000.- 5 5 0 . - ; „ 10.000.- „ 5.000.- Aandeelenkaptaal Afschrijving Gebouwen Afschr. Kantoorinventaris Goederen in Commissie .. Nog te betalen onkosten Nog te betalen loonen ... Reservefonds 200.000.- 5.000.. 1.000.. 28.400.. 15.000.. 1.500.. 100.. 20.000.. ƒ 271.000.— Naast het grootboek wordt een synthetisch journaal-grootboek volgens de door Leautey en Guilbault aangegeven beginselen bijgehouden. Open dit synthetisch journaal-grootboek op 1 Januari 1938 met bovenstaande balans. Boek vervolgens daarin onderstaande gegevens, getrokken uit de dagboeken over de maand Januari 1938. UITTREKSEL KASBOEK. Saldo 1 Jan. ... Debiteuren Intrest effecten^) Deposito rente . Goederen ƒ 14.950.. Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken f ,, 8.000.- 5.000.- 3 0 0 . - 150.- 1.500.- Crediteuren ƒ 6.500.- Onkosteni) 2.500.- Looneni) 1.000.- Kantoorbehoeften 100.- Schrij f machine „ 200.- Vrachten en rechten op ingekochte goederen ... „ 400.- Saldo 31 Jan 4.250.- ƒ 14.950.- 3 34 UITTREKSEL BANKBOEK. Saldo 1 Januari ƒ 10.000.— Intrest rekening-courant^) ,, 30.— Effecten (waarin loopende rente ad f 70.) i) 5.570.— Debiteuren 2.000.— ƒ 17.600.- Crediteuren Salarissen 1) Onkosten 1) 2) Saldo 31 Jan. 5.000.- 1.000.— 3 0 0 . - 11.300.— ƒ 17.600.— ^) Zie ook Memoriaal. -) waaronder ƒ 100.— op verkochte Goederen in Commissie (zie Commissie-boek). Verkoopboek. Verkocht op rekening ... ƒ 16000.—•, waaronder ƒ 1000.— a contant 1500.— commissiegoederen Totaal ƒ 17500.— Inkoopboek. Totaal der inkoopen ƒ 3000.^—•. Innameboek Magazijn. In magazijn werd aan goederen opgenomen tegen een kostprijs van ƒ 4800. — . De factuurprijs van deze goederen bedroeg ƒ 4500.—•. Vrachten en rechten ƒ 300.^—\ Memoriaal. a. Kostprijs der eigen verkcopen ƒ 9300.^—•. h. Volgens loonlijst was over Januari aan loon verschuldigd ƒ 950.^—•, aan salarissen ƒ 1000..—•. c. Volgens onkostenstaat moet ten laste gebracht worden van Januari ƒ 3000.-—. d. Aan intrest komt te goed een bedrag van ƒ 115.^—•, te splitsen als volgt: Intrest Deposito ƒ 12.50, Intrest Hypotheek ƒ 37.50, overige posten (samen te nemen op één rekening) ƒ 65.—•. 35 e. Te goed komende provisie ƒ 30.—•. f. Af te boeken vooruitbetaalde assurantiepremie ƒ10. g. Verbruikte kantoorbehoeften ƒ 25.^—, Commissieboek. Saldo 1 Januari ƒ 15000.. Verkocht in Januari ƒ 1000.. ƒ 16000. af: Vooruitbet. onkosten (ƒ 1500.- + ƒ 100.-) = ƒ 1600.- Provisie 3 % „ 480.— „ 2080. Netto provenu ƒ 13920. 16. B. van Wieringen te 's-Gravenhage past voor de boekhouding van zijn handelszaak de horizontale journaal-grootboekmethode toe. Hij bezit een filiaal te Leiden, dat geen zelfstandige administratie heeft en waarvoor van Wieringen in zijn grootboek één rekening ,,Filiaal te Leiden" geopend heeft, welke rekening nader gespecificeerd wordt in een sub-grootboek. De goederen worden aan het filiaal gefactureerd tegen verkoopprijs; de rekening ,,Winstopslagen" komt in het sub-grootboek voor. Voorts past van Wieringen in zijn boekhouding zooveel mogelijk de beginselen van de Permanence de l'Inventaire toe. Slechts de rekening ,,Filiaal te Leiden" is een gemengde rekening. In het sub-grootboek filiaal is de keuze van het rekeningstelse] zoodanig, dat onmiddellijk uit dit boek de balans en de V. en W. rekening voor het filiaal kunnen worden opgemaakt. Daartoe komt naast de rekening ,,Winstopslagen" ook nog een rekening ,.Gerealiseerde Winst op Goederen" voor, welke gecrediteerd wordt voor de winstopslagen van de door het filiaal verkochte goederen, waartegenover de rekening ,,Winstopslagen" wordt gedebiteerd. Ook wordt periodiek met afschrijvingen, nog te betalen en vooruitbetaalde posten rekening gehouden, hetgeen ook voor de boekhouding van het hoofdkantoor het geval is. 36 De dagboeken worden tweewekelijks gejournaliseerd (het jaar wordt op 52 weken gesteld), zoodat ook tweewekelijks journaal-proefbalansen worden opgemaakt. De voorlaatste journaal-proefbalans in 1936 gaf voor de grootboekrekeningen de volgende eindtellingen aan. Folio 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Rekeningen Kas Magazijn Inkoopen Gebouwen Afschrijving Gebouwen ... Onkosten en Afschrijvingen Te betalen Onkosten Intrest . . .. Vooruitbetaalde Intrest ... Filiaal te Leiden . . Crediteuren Kapitaal Debet Credit ƒ 115.600.- „ 69.100.- „ 15.800.- „ 87.900.— „ 82.000.- „ 68.900.- „ 104.000.- „ 15.300.- „ 9.000.— „ 1.150.- „ 1.200.- „ 75.650.- „ 87.200.- „ 82.400.- „ 1.200.- ƒ 816.400.- ƒ 109.800.- 67 600.— „ 13.800.— 82 100.— „ 80.500,— „ 78.400.— „ 44.800.- „ 9.800.- „ 20.000.— 100.— „ 1.150.- „ 69.350.— „ 80.400.— „ 88.600.— „ 70.000.— ƒ 816.400.- Opgave: A. Maak voor B. van Wieringen de laatste journaal-proef-balans van het jaar 1936 op, indien de dagboeken over de laatste twee weken de volgende gegevens aanwijzen (uitsluitend de hierboven gegeven rekeningen te gebruiken): Inkoopboek. Telling ƒ 2.000.—. Innamcboek Magazijn. Kostprijs der in magazijn opgenomen goederen ƒ 1.800.—. Vcrkoopboek. Verkocht op rekening ƒ 2.500.— ,, a contant ... ,, 500.— Totaal f 3.000.— 37 Verstrekkings- en retourenboek filiaal. Verstrekt aan het filiaal ƒ 600.— (magazijnprijs ƒ 400.— ) Retour ontv. v/h filiaal ,, 150,^— (magazijnprijs „ 100,—) Debet UITTREKSEL KASBOEK. Credit Saldo Debiteuren Afdrachten filiaal ... Giro Bank Debiteuren filiaal ... Contante Verkoopen f 5.800.- „ 1.600.- „ 2.500.- 320.- 680.- 200.- 500.- ƒ 11.600.— Crediteuren ƒ 600.- Remise aan fihaal ,, 300.- Onkosten 1) 300.- Vracht op ingekochte goederen 200.- Bank 500.- Privé 150.- Crediteuren filiaal „ 100.- Saldo 9.450.- ƒ 11.600.— Deze onkosten waren reeds op de voorlaatste proefbalans verschuldigd. Debet UITTREKSEL BANKBOEK. Credit Saldo Debiteuren filiaal .... Kas / " f 1.500.- 150.- 100.- 500.- 1.000.- 3.250.- Crediteuren Kas Remise aan filiaal .... .... ƒ ƒ 750.- 680.— 500.- 1.320.— 3.250.- Debet UITTREKSEL GIROBOEK. Credit Saldo ƒ / 2.000.- 150.- 2.150.- Kas Bank Saldo f f 320.- 1.000.^ 180.— 650.— 2.150.- 38 Memoriaal. a. Op gebouwen wordt jaarlijks 5 % afgeschreven van de aanschaffingswaarde. b. Aan diverse Onkosten is nog te betalen ƒ 300.—. c. De hypotheekrente wordt bij vooruitbetaling voldaan. Ten laste van de laatste tweewekelijksche periode moet ƒ 50.—• worden gebracht. d. De magazijnprijs der verkochte goederen bedroeg ƒ 2.000.^—•. Recapitulatie fUiaalstaten (ontvangen van den filiaalhouder). Ontvangen goederen ƒ 600.— Retour gezonden 150.— Verkocht a contant ,, 900.— Verkocht op rekening 200.— Per kas ontvangen van Debiteur 300.— Per kas ontvangen van Hoofdkantoor 300.-^ Per cheque ontvangen van Hoofdkantoor 500,— Ontvangen van Debiteuren Hoofdkantoor 50,— Betaald aan loonen 50.— Betaald aan Crediteuren 150.— Betaald aan Crediteuren Hoofdkantoor 60.— Afdrachten aan Hoofdkantoor 2.500.— Privé opname door B. van Wieringen bij zijn bezoek aan het filiaal op 20/12 100.— Saldo Kas 1.140.- N.B. Tracht op de journaal-proefbalans zooveel mogelijk dagboeken te combineeren, zonder echter de duidelijkheid en het overzicht te schaden. B. Nadat de posten over de laatste periode, ook in het subgrootboek van het filiaal geboekt zijn, wordt uit dit sub-grootboek de volgende saldibalans opgemaakt: 39 SUB-GROOTBOEK FILIAAL. Folio 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Rekeningen Afschrijving Inventaris ... Retouren Verkoopen Kas Huur Vooruitbetaalde huur Te betalen Onkosten Debiteuren Gerealiseerde winst op Goederen Debet ƒ 2.000.- „ 3.500.- „ 18.CO0.- „ 1.140.- „ 1.500.- 2 5 0 . - „ 3.200.- „ 2.600.- ƒ 32.190.- Credit f 100.- „ 3.000.- „ 17.000.- 2 0 0 . - „ 2.300.- 5 0 0 . - „ 4.500.- „ 4.590.- ƒ 32.190.- Maak uit dit sub-grootboek de balans en de Verlies- en Winstrekening voor het filiaal te Leiden op en daarna de balans en de Verlies- en Winstrekening voor de handelszaak van B. van Wie-ringen (alles in scontrovorm). (Proefexamen E.H.E.P.) 17. In een Engelsche Boekhouding bestaan naast het Algemeen Grootboek, grootboeken voor Debiteuren, Crediteuren, Onkosten en Privé. Het Algemeen Grootboek heeft 4 sluitrekeningen, terwijl de overige grootboeken één sluitrekening bezitten. In het Privé-grootboek komen alle geheim te houden rekeningen voor, zooals Voorraad Goederen, Dubieuse Debiteuren, Afschrijving Dubieuse Debiteuren en de Verlies- en Winstrekening. Wat wordt ter bijwerking van de diverse sluitrekeningen in het .Journal Proper" geboekt van de volgende posten: a. Van de Debiteuren £ 5000.— over te boeken naar Dubieuse Debiteuren. b. Dubieuse Debiteur A betaalt van zijn schuld ad £ 1500.— per Kas £ 1000.—'. De rest wordt hem kwijtgescholden. c. Afschrijven op Dubieuse Debiteuren wegens oninbaarheid £ 200.—. 40 d. £ 8000.'— bij de Bank genomen en dit bedrag in de Kas gestort. e. De saldi der in het Algemeen Grootboek voorkomende rekeningen ,,Inkoopen" en ,,Verkoopen", respectievelijk bedragende £ 49000.— en £ 75000.— worden overgeboekt naar het Privé-grootboek. f. Het debetsaldo van het Onkosten-grootboek groot £ 2400.—' wordt overgeboekt naar de Verlies- en Winstrekening. 18. In een Engelsche boekhouding komen naast het Algemeen Grootboek nog voor een Debiteuren Grootboek, een Crediteuren Grootboek, een Onkosten Grootboek en een Goederen Grootboek. Voor elk van de laatstgenoemde 4 grootboeken is in het Algemeen Grootboek een sluitrekening aanwezig. Deze sluitrekeningen, alsmede de sluitrekeningen in de andere grootboeken worden maandelijks bijgewerkt uit de dagboeken. Hetzelfde is het geval voor de overige rekeningen van het Algemeen Grootboek. De rekeningen in de andere grootboeken worden echter dagelijks bijgehouden. Per 31 December wijzen, nadat alle boekingen over de maand December zijn verricht, onderstaande rekeningen uit het Algemeen Grootboek de volgende saldi aan: Rekeningen Aandeelenkapitaal Gebouwen PrnvisiV _ Kortingen Debet ƒ 50.000.- „ 87.000.- „ 10.000.- „ 1.800.- ƒ 148.800.- Credit ƒ 150.000.- „ 1.000.— „ 4.000.— ƒ 155.000.- Behalve de sluitrekeningen komen in het Algemeen Grootboek geen andere rekeningen voor dan de bovengenoemde. De sluitrekeningen in de overige grootboeken geven per 31 December de volgende tellingen aan (eveneens nadat alle boekingen over December daarop zijn verricht): 41 In het Debiteuren Grootboek Debet ƒ 24.800.— Credit ƒ 60.000.— In het Crediteuren Grootboek „ „ 70.000.— „ „ 25.000.— In het Onkosten Grootboek „ „ 500.— „ „ 7.900.— In het Goederen Grootboek „ „105.000.— „ „ 89.000.— Deze tellingen komen overeen met die van de overeenkomstige sluitrekeningen in het Algemeen Grootboek. In gebruik is een Kas-Bankboek met een speciale kolom ,,Kortingen" aan Debet- en Creditzijdc. De v/erkelijke ontvangsten en uitgaven worden in de Kas- en Bankkolommen geboekt, terwijl toegestane en ontvangen kortingen respectievelijk aan de Debet-en Creditzijde in de kolom ,,Kortingen" worden geboekt. Per 31 December bedroegen de saldi, getrokken uit het Kas-Bankboek: Kas Debet ƒ 8500.—. Bank Debet ƒ 16.900.—. Bij controle der boeken komen de volgende fouten aan het licht: 1. In het verkoopboek werd verzuimd een verkoopfactuur groot ƒ 5000.— te boeken. De dagelijksche boekingen naar aanleiding van deze factuur hadden echter op de juiste wijze plaats gevonden. 2. In het memoriaal werd verzuimd aan te teekenen, dat in den loop van December aan diverse Debiteuren extra kortingen waren toegestaan tot een totaal bedrag van ƒ 200.^—•. 3. Het inkoopboek over December v/erd ƒ 3000.— te laag geteld. 4. Een betaling van Onkosten op 13 December ad ƒ 500.^— werd in de kolom ,,Kas" van het Kas-Bankboek opgenomen met ƒ 300.—•. In het Onkosten Grootboek vond op 13 December op de betreffende rekening de juiste boeking plaats. 5. Een retourzending van Debiteur A (factuurbedrag ƒ 3000.—•) v/erd op 18 December geboekt op de rekening van Crediteur A. 6. Een opname van ƒ 800.^— bij de Bank werd wel in de kolom ,,Kas", doch niet in de kolom ,,Bank" van het Kas-Bankboek geboekt. 7. Van een betaling per Kas door Debiteur B. op 20 December ad ƒ 1500.— werd de betreffende rekening in het Debiteuren Grootboek gecrediteerd voor ƒ 5100.—. 8. De kolom ,.Kortingen ' aan de Creditzijde van het Kas-Bankboek werd per 31 December ƒ 100.— te hoog geteld. 42 9. De rekening van Dubieuse Debiteur C, die op 15 December ter volledige kwijting van zijn schuld van ƒ 2500.^— per Bank ƒ 1500.— betaalde, werd in het Debiteuren Grootboek gecrediteerd voor ƒ 1500.— (de rekening Afschrijving Dubieuse Debiteuren komt in het Debiteuren Grootboek voor), terwijl het op dezen debiteur geleden verlies niet werd afgeboekt op de Afschrijvingsrekening. 10. Een inkoopfactuur groot ƒ 2000.^— werd abusievelijk in het Verkoopboek opgenomen. Gevraagd: A. Tot welke correcties in de diverse grootboeken en in het Kas-Bankboek geven de gevonden fouten aanleiding? (De correcties op de sluitrekeningen in den vorm van journaalposten te geven). Nadat de noodige correcties zijn aangebracht, zijn het Debiteuren-, Crediteuren-, Onkosten- en Goederen Grootboek in evenwicht. B. Maak thans de Trial Balance (saldibalans) uit het Algemeen Grootboek op. C. Geef de Balans per 31 December, als nog het volgende gegeven is: Voorraad Goederen ƒ 9000.— Afschrijven op Gebouwen 5000.^— Afschrijven op Goodwill 1000.— Geschat verlies op Debiteuren ,, 4500.^— Saldo Afschr. Dub. Debiteuren op 31 Dec. Credit ƒ 400. Nog te vorderen intrest ,, 400.— Nog te vorderen provisie 600.— Vooruitbetaalde Onkosten ... ,, 300.^— Nog te betalen Onkosten , 700.— 43 19. In een Engelsche boekhouding werden de grootboeken op 1 Januari 1935 als volgt geopend. ALGEMEEN GROOTBOEK. Rekeningen 1 2 3 4 5 6 7 8 P Goederen Kantoorinventaris Hypotheek o/g Onkosten Sluitrekening Debet ƒ 40.000.- „ 120.000.- „ 5.000.- „ 8.800.- „ 1.000.- „ 66.000.- / 240.800.- Credit ƒ 200.000.- „ 40.000.- 8 0 0 . - ƒ 240.800.- DEBITEUREN GROOTBOEK. Rekeningen 66 Reserve Dub. Debiteuren Debet ƒ 28.500.- ƒ 28.500.- Credit ƒ 1.500.- „ 27.000.— f 28.500.- CREDITEUREN GROOTBOEK. Rekeningen Debet ƒ 30.000.- ƒ 30.000.- Credit ƒ 30.000.- ƒ 30.000.- FILIAAL GROOTBOEK. Rekeningen 1 2 3 4 5 6 7 8 Goederen V/inkelinventaris Kas Debiteuren Crediteuren Winstopslagen Onkosten Debet f f 40.000.- 25.000.- 2.000.- 3.000.- 5.000.- I.OOO.- 76.000.- Credit ƒ ƒ 1.500.- 5.000.- 69.500.- 76.000.- 44 Uit de dagboeken over Januari 1935 worden de volgende uittreksels opgemaakt: Inkoopboek, Gekocht op rekening ƒ 10.000.^ Gekocht a contant 2.000.^ Totaal ƒ 12.000.— Verkoopboek. Verkocht op rekening ƒ 15.000.^— Verkocht a contant ,, 4.000.— Totaal ƒ 19.000.— Verstrekkings- en Retourenboek Filiaal. Verstrekkingen ƒ 15.000.— (magazijnprijs ƒ 12.000.—) Retouren ,, 5.000.— (magazijnprijs ,, 4.000.—) ƒ 10.000.— (magazijnprijs ƒ 8.000. — ) KASBOEK. Debet Omschrijving Saldo 1 Januari 1935 Ontvangen van Debiteuren Contante Verkoopen Ontvangen van het filiaal Bedrag ƒ 1.500.- „ 18.000.- „ 4.000.- „ 6.000.- ƒ 29.500.- Omschrijving Betaald aan Crediteuren ... Betaald aan Crediteuren van het filiaal Onkosten, salarissen, etc. .. Onkosten van het filiaal .. Afschrijving Debiteuren ... Aflossing Hypotheek Saldo 31 Januari 1935 ... Credit Bedrag ƒ 15.000.- 500.— „ 2.000.— 5 0 0 . - 2 0 0 . - 3 0 0 . - „ 2.000.- „ 9.000.- ƒ 29.500.- BANKBOEK. Debet Omschrijving Ontvangen van Debiteuren Verdisconteerde Wissels ... Bedrag ƒ 1.500.- „ 4.800.- ƒ 6.300.- Omschrijving Saldo 1 Januari 1935 Betaald aan Crediteuren ... Betaald aan Crediteuren Wisseldisconto Onkosten Saldo 31 Januari 1935 Credit Bedrag / „ 2.000.- 1.000 — 100 — 2 0 0 . - ' / 6.300.- 45 Memoriaal. Getrokken wissels ƒ 1.500.^— Geaccepteerde wissels ƒ 2.000.^— Afschrijven op Debiteuren wegens oninbaarheid ƒ 500.^— Staat, ontvangen van het filiaal. Ontvangen goederen van het hoofdkantoor ƒ 15.000.— Retourgezonden aan het hoofdkantoor ... ,, 5.000.^— ƒ 10.000.— Verkocht op rekening ƒ 6.000.^— Ontvangen van Debiteuren ƒ 5.000.— Contante Verkoopen ƒ 4.000.— Betaalde onkosten ƒ 500.— Afdrachten aan hoofdkantoor ƒ 6.000,— Kassaldo 31 Januari ƒ 5,400.— Te kort in Kas ƒ 100. —i) Debiteurensaldo 31 Jan. .., ƒ 6.000.^— Crediteurensaldo 31 Jan nihil 1) Bij onderzoek blijkt dit bedrag privé te zijn opgenomen door den eigenaar der zaak bij zijn bezoek aan het filiaal op 16 Januari. (De rekening ,,Privé" openen in het Algemeen Grootboek). Gevraagd: 1. Bepaal het banksaldo op 1 Januari 1935. 2. Geef de bijgewerkte sluitrekeningen der grootboeken over Januari 1935 in scontrovorm en maak per 31 Januari de con-trólestaat der sluitrekeningen op. (Proefexamen E.H.E.P.) 20. De Commanditaire Vennootschap Z. & Co. te Amsterdam heeft op 2 Januari 1938 de balans per 31 December 1937 opgemaakt. Zij heeft het grootboek gesplitst in een aantal grootboeken, elk met één sluitrekening. Op 1 April 1938 maakt zij de volgende contrólestaat der sluitrekeningen op: 46 Contrólestaat Sluitrekening Diversen Grootboek Magazijn Grootboek ,, Personen Grootboek Kas en Bank . . Debet ƒ 81.670.- ƒ 81.670.- Credit f 24.000.- „ 32.670.- „ 13,000.^ „ 12 000 — f 81.670.- Z. & Co. wenschen van 1 April 1938 af, behalve de genoemde grootboeken, nog te doen bijhouden een journaal-grootboek met de volgende kolommenindeeling: Datum; Journaalpost; Debet; Credit; Kas en Bank; Diversen Sub-grootboek; Magazijn Subgrootboek; Personen Sub-grootboek; Geheim Sub-grootboek. De genoemde grootboeken worden dus nu alle sub-grootboeken. Tevens wenschen zij zooveel mogelijk de methode van de Permanence de l'Inventaire toe te passen. In verband hiermede wenschen zij, alvorens tot opening van het journaal-grootboek en tot wijziging der grootboeken in sub-grootboeken over te gaan, de grootboeken zoodanig bij te werken, dat hieruit een intra-comp-tabele balans kan worden opgemaakt (voortaan moet dit telkens aan het einde van de maand kunnen geschieden). Hiervoor dienen de volgende gegevens: a. Een op 1 November 1937 gesloten leening ad ƒ 30.000. —, waarop nog niets is afgelost, werd aangegaan op voorwaarde van halfjaarlijksche rentebetaling op 1/11 en 1/5 ad 4 % per jaar. Alle boekingen omtrent deze leening moeten strikt geheim gehouden worden; het Geheim Grootboek wordt dan ook door Z. zelf bijgehouden. Er is echter geen geheime kas. b. De rekening Verkoopen (in het Diversen Grootboek) werd steeds voor de opbrengst gecrediteerd. Het creditsaldo van deze rekening bedraagt thans ƒ 32.000.—. De kostprijs der verkochte goederen is ƒ 26.500.^—. c. In het Magazijn Grootboek is de Magazijnrekening steeds gedebiteerd voor factuurbedrag + vracht + invoerrechten; het totaal hiervan werd verhoogd met 5 % voor opslag tot dekking der magazijnkosten, waartegenover men een rekening Kostenop~ slagen (in het Magazijn Grootboek) crediteerde. 47 De rekening Kosten Magazijnbeheer komt voor in het Magazijn Grootboek. De rekening Magazijnrekening staat debet voor ƒ 32.550..—. Te lage of te hooge kostenopslag wordt afgeboekt. Meerdere rekeningen dan de hier genoemde komen in het Magazijn Grootboek niet voor. d. In het Personen Grootboek komt nog voor de rekening Afschrijving Dubieuse Debiteuren, welke een debetsaldo van ƒ 1200.^— aanwijst. Als totaal oninbaar moet nog ƒ 200.— afgeschreven worden. De dubieuse vorderingen bedragen daarna nog ƒ 4000.—\ Volgens taxatie zal hiervan 40 % oninbaar zijn. e. De rekening Onkosten en Salarissen staat in het Diversen Grootboek debet voor ƒ 1340.^—•. Er moet nog aan onkosten betaald worden ƒ 170.^—. f. De saldi van alle resultaten-rekeningen worden overgeboekt naar het Geheim Grootboek. De bankier vergoedde geen rente. Gevraagdt 1. Door middel van journaalposten aan te geven, welke boekingen naar aanleiding van de bovenstaande gegevens a t/m f in de verschillende grootboeken moeten worden verricht. 2. Daarna het journaal-grootboek te openen en daarin het volgende te boeken: a. Op 1 Mei werd ƒ 5000.— per kas op de leening afgelost en de verschuldigde rente eveneens per kas betaald. b. Op 2 Mei stort de commanditaire vennoot zijn kapitaal met ƒ 5000.— vol. c. Op 5 Mei factuur ontvangen: £ 100.— a ƒ 9 = ƒ 900.—. Op deze partij was reeds op 2 Mei betaald aan vrachten ƒ 20.— en aan rechten ƒ 90.^—• (geboekt op de rekening Onkosten en Salarissen in het Diversen sub-grootboek). Opslag 5 %. d. Op 7 Mei verkocht voor ƒ 4000.— aan goederen, kostprijs ƒ 3360.—. e. Op 31 Mei staat de Magazijnrekening debet voor ƒ 17535.^—• en credit voor ƒ 8316.^—\ Terugboekingen kwamen niet voor. Op 1 Mei was de beginvoorraad ƒ 4305.^—•. Kosten van Magazijnbeheer bedroegen ƒ 690.^—•. 48 De factuur genoemd onder c. werd op 15 Mei betaald met ƒ 870.^—•. Het kocrsverschil was nog niet afgeboekt. De te betalen intrest op de geldleening wordt geboekt. Opmerkingj Bij de journaalposten in het Journaal-Grootboek dienen de namen van de rekeningen uit de sub-grootboeken genoemd te worden, uitgezonderd echter de rekeningen, die in het Geheim Sub-grootboek voorkomen. De Kapitaal-rekeningen worden geheim gehouden. 3. Geef per 31 Mei de rekening Intrest, zooals deze in het Geheim grootboek sedert 1 Januari 1938 voorkomt. HOOFDSTUK III. ADMINISTRATIE VAN ZAKEN MET FILIALEN, AFDEELINGEN, WINKELS. 21. De firma Cornelissen & Co. heeft een filiaal, dat geen zelfstandige administratie voert. In het grootboek van het hoofdkantoor zijn voor het filiaal verschillende rekeningen geopend. Op 31 December 1937 komen deze rekeningen op de proef balans met de volgende bedragen voor: No. 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 Rekeningen Inrichting filiaal i Voorraad filiaal .. ' Crediteuren filiaal Loonen en salarissen filiaal Verstrekkingen filiaal Inkoopen filiaal Verkoopen filiaal Debet ƒ 9.000.- , 4.000.- , 30.000.- , 98.000.- , 10.500.- , 4.100.- , 15.600.- , 60.000.- , 12.000.- Credit ƒ 28.000.— „ 97.200.— „ 13.500.- 500.^ 5.000.— „ 96.000.- De goederen van het filiaal worden in hoofdzaak door het hoofdkantoor verstrekt (verstrekking tegen kostprijs); gedeeltelijk koopt het filiaal echter ook zelf in (zie folio 33). Door het filiaal wordt contant en op rekening verkocht. De debiteuren van het filiaal zijn uitsluitend ontstaan door verkoopen op rekening, de crediteuren alleen door eigen inkoopen van goederen. Contante inkoopen vonden in het jaar 1937 niet plaats. De betalingen aan onkosten, loonen en salarissen en crediteuren zijn per filiaalkas geschied, met uitzondering van een bedrag van ƒ 300.— onkosten, hetwelk door het hoofdkantoor werd voldaan. De debiteuren hebben hun betalingen eveneens per filiaalkas verricht; één debiteur betaalde echter zijn schuld ad. ƒ 1000,— aan de kas van het hoofdkantoor. Terugboekingen of restituties vonden niet plaats. Het filiaal ontving geen gelden van het hoofdkantoor. Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 4 50 Gevraagd: I. Aan te geven, voor het geval het hoofdkantoor de boekhouding van het filiaal op één enkele rekening ,,Filiaal" zou hebben geadministreerd, met welke bedragen deze rekening dan op de proefbalans per 31 December 1937 zou zijn voorgekomen, indien nog het volgende gegeven is: Fol. 25: In den loop van 1937 werd de inrichting met ƒ 1000.— uitgebreid, welk bedrag contant door het filiaal betaald werd. Fol. 27: Saldo op 1 Januari 1937 ƒ 3000.—. Fol. 30: Op 1 Januari 1937 was voor ƒ 100.^— onkosten vooruitbetaald en voor ƒ 500.— nog te betalen. Fol. 31: Op 1 Januari 1937 was een bedrag van ƒ 600.— vooruitbetaald. II. Deze rekening ,.Filiaal" af te sluiten m.et behulp van de volgende gegevens: Voorraad goederen bij het filiaal op 31 December ƒ 3000.^—. Afschrijven op de inrichting 10 ^f. Op de uitstaande debiteuren wordt een verlies verwacht van ƒ 5 0 0 . -. Nog te betalen onkosten op 31 December ƒ 500.—. Vooruitbetaalde salarissen op 31 December ƒ 100.^—•. III. Door m.iddel van een Trading Account de netto winst van het filiaal over het jaar 1937 te berekenen. 22. In een grootwinkelbedrijf, dat in een aantal verkoopafdeelingen is verdeeld, is de administratie op een dusdanige wijze ingericht, dat per afdeeling de behaalde bedrijfsresultaten kunnen worden bepaald. In het grootboek is daartoe voor elke verkoopafdeeling een afzonderlijke rekening aangelegd. De leveringen van leveranciers en van de filialen van het bedrijf (de z.g.n goedereninkomst) worden op deze rekeningen geboekt voor den inkoopprijs, de omzetten voor den verkoopprijs. De voorraden worden eens per jaar door inventarisopneming bepaald, waarbij de goederen tegen verkoopprijzen worden opgenomen. De gevonden verkoopwaarde van den voorraad wordt met behulp van een gemiddeld bruto winstper- 51 centage (in percenten van den verkoopprijs), dat door de afdee-ling statistiek van het bedrijf wordt becijferd, tot inkoopwaarde herleid. Voor dit bedrag worden de voorraden op de bovenbedoelde grootboekrekeningen opgenomen. Op deze rekeningen worden verder de voor de afdeeling gemaakte bijzondere kosten, zoomede het aandeel van de afdeeling in de algemeene kosten, de reclame- en de etalagekosten geboekt, zoodat aan de hand van de op de grootboekrekeningen voorkomende gegevens aan het eind van het jaar, met inachtneming van de afschrijvingen per afdeeling de resultaten over het boekjaar kunnen worden bepaald. Teneinde per afdeeling een maandelijksche winstrekening mogelijk te maken, worden de gegevens van de goederenbeweging ook in de statistische afdeeling verwerkt en wordt maandelijks voor elke afdeeling de eindvoorraad berekend. In tegenstelling met de gegevens op de grootboekrekeningen worden in de statistiek met het oog op de berekening van het gemiddelde brutowinstpercentage de becijferingen zoowel in inkoopprijs als in verkoopprijs gemaakt. Uit het bedrag van den inventaris aan het begin van het jaar, de bedragen van de goedereninkomst en van den goederen-uitgang van de maand (zie onderstaand goederenstatistiekblad) wordt de voorraad (de z.g.n. statistische voorraad) berekend, die aan het eind van de maand aanwezig moet zijn. Met behulp van de genoemde gegevens wordt de bruto-goederenwinst van de afdeeling over de afgeloopen maand bepaald. Nadat voor elke maand op de bovenbeschreven wijze de statistische eindvoorraad is berekend, wordt deze aan het eind van het jaar met de inkoopwaarde van den bij inventarisatie gevonden voorraad (nadat deze wederom met behulp van het gemiddelde bruto-winstpercentage tot inkoopwaarde is herleid) vergeleken voor de vaststelling van de zoogenaamde derving, welke ontstaat als gevolg van onjuiste opgave van prijswijzigingen en zoek raken en vermissing van goederen. Het bedrag van de derving komt in mindering van de winst van de betreffende afdeeling. Ultimo December kwamen in de statistiek van de afdeeling confectie de volgende gegevens over het afgeloopen boekjaar voor: 52 Goederenstatistiekblad Confectie-afdeeling: 1. Beginvoorraad 1 Januari volgens inventaris in verkoopprijs ƒ 60.000.— 2. Gocdereninkomst in verkoopprijs leveranciersfacturen ƒ 684.000.'— filiaalfacturen „ 12.000.— „ 696.000.— 3. Totaal gocdereninkomst en beginvoorraad in verkoopprijs , 756.000.—• 4. Beginvoorraad 1 Januari in inkoopprijs , 40.000.— 5. Gocdereninkomst in inkoopprijs leveranciersfacturen ƒ 456.000.— filiaalfacturen , 8.000.— „ 464.000.— 6. Totaal goedereninkomst en beginvoorraad in inkoopprijs , 504.000.— 7. Goederenuitgang in verkoopprijs netto-ver-koopen 702.000.— 8. Eindvoorraad in verkoopprijs 9. Eindvoorraad in inkoopprijs —.— te herleiden tegen bruto-winstpercentage van 331/3 %. 10. Totaal goederenuitgang in inkoopprijs —.—• 11. Brutowinst „ —.^— Nadat de ontbrekende gegevens op het goederenstatistiekblad zijn berekend, wordt op de bovenbeschreven wijze de derving bepaald. De voorraad op 31 December 1933 bij inventarisopneming gevonden bedraagt in verkoopwaarde ƒ 48.000.— (brutowinstpercentage 331/3 %)• Bij onderzoek blijken de gegevens van genoemde afdeeling per 31 December van boekhouding en statistiek niet aan te sluiten. Op de proefbalans per dien datum komt de rekening „Confectie-afdeeling" met een debettelling voor van ƒ 514.000.^— en met een credittelling van ƒ 702.500.—•. Het verschil blijkt te zijn ontstaan doordat een aantal inkoopfacturen met een gezamenlijk bedrag 53 J van ƒ 8000.^— in het goedereninkoopboek van de maand December " is geboekt, terwijl dit bedrag niet in de goedereninkomst van 1933 in de statistiek is opgenomen, daar deze facturen betrekking hebben op aankoopen der goederen bestemd voor de Januari-verkoop t 1934. Bedoelde goederen zijn dan ook niet bij de inventarisatie * opgenomen. Een verschil van ƒ 2000.— is terug te voeren op retouren aan leveranciers, die in de statistiek van de goederen-inkomst in mindering zijn gebracht, maar die in de boekhouding abusievelijk niet in aanmerking zijn genomen. Tenslotte blijkt het creditverschil van ƒ 500.^— te zijn ontstaan doordat een aantal verkoopen waarop korting werd toegestaan, voor het brutover-koopbedrag inplaats van voor het nettobedrag in het verkoopboek I werden opgenomen. In de onkostenboekhouding komen voor de confectie-afdeeling I de volgende bedragen over het jaar 1933 voor: ƒ 59.000.— „ 3.100.— „ 1.150.— „ 12.970.— „ 16.000.— „ 91.000.— „ 4.330.— ƒ 187.550.- Gevraagd wordt: a. de ontbrekende gegevens No. 8 t/m 11 op het goederen-statistiekblad, zoomede de derving te berekenen; b. de correctie-journaalposten te maken voor de aansluiting van de gegevens voor de boekhouding en statistiek; c. aan de hand van de bovenstaande gegevens van boekhouding, statistiek en inventarisopneming een zoo volledig mogelijke opstelling te maken van de grootboekrekening van de confectie-afdeeling van dit winkelbedrijf over 1933 en deze rekening af te sluiten. De correctie-posten moeten op de rekening worden opgenomen. Als afschrijvingspercentage op den inventaris moet 15 % worden aangenomen. (M.O. 1934). salarissen reiskosten materiaal aandeel reclamekosten aandeel etalagekosten aandeel algemeene kosten ... rente op voorraad 54 23. De N.V. A te 's-Gravenhage heeft in haar grootboek voor haar beide filialen, resp. te Amsterdam en te Rotterdam, in het geheel 5 rekeningen, n.l.: Filialen, Verkoopen Filialen, Onkosten Filialen, Filiaalkassen en Inrichting Filialen. De filialen verkoopen zoowel op rekening als a contant. De goederenvoorziening der filialen geschiedt uitsluitend door het hoofdkantoor. Van de goederen-verstrekkingen wordt echter geen boeking in het journaal en het grootboek gemaakt. Derhalve komen de goederenvoorraden der filialen niet afzonderlijk in het grootboek tot uitdrukking. Eerst na ontvangst van de verkooprecapitulaties, die het hoofdkantoor maandelijks van de filialen toegezonden krijgt, boekt het hoofdkantoor de verkochte voorraden van haar rekening Magazijn af, waarbij de beginselen van de Permanence de rinventaire in acht genomen worden. A. Wat stelt naar Uwe meening in het bovengenoemde rekening-verband voor: a. het saldo der rekening Filialen; b. het saldo der rekening Verkoopen Filialen; c. het saldo der rekening Magazijn? B. Journaliseer, voor zoover noodig, de volgende posten over de maand December 1936. VERKOOPRECAPITULATIES FILIALEN. Omschrijving Verkocht a contant Omzet Fihaal Amsterdam f 12.000.- „ 25.000.- ƒ 37.000.- Filiaal Rotterdam ƒ 8.000.- „ 28.000.- ƒ 36.000.- Totaal ƒ 20.000.— „ 53.000.— ƒ 73.000.- 55 KASRECAPITULATIES FILIALEN. Debetzijde: Omschrijving 1/12-36 Saldo Kas Filiaal Amsterdam / 900.- „ 25.000.- y.snn Filiaal Rotterdam / 850.- „ 28.000.- "5 non — ƒ 33.400.- f 33.850.- Totaal f 1.750.- „ 53.000.— „ 12.500.— f 67.250.- Creditzijde: Omschrijving Salarissen en loonen Verwarming en verlichting Aanschaffing nieuwe kasregisters Afdrachten per giro Afdrachten per bank Filiaal Arasterdam f 1.200.- 150.- 350.- 750.- „ 30.2001- 750.- ƒ 33.400.- Filiaal Rotterdam ƒ 1.000.- 200.- 300.- ,. 5.000!- „ 26.050.- „ 1.300.- f 33.850.- Totaal ƒ 2.200.- 350.— 650.- 750.- „ 5.000.— „ 56.250.- „ 2.050.- ƒ 67.250.- VOORRAADSTATEN FILIALEN. Magazijnprijs Verkoopprijs Filiaal Amsterdam Filiaal Rotterdam ƒ 48.000.- „ 53.000.- / 101.000.- / 56.000.- „ 62.000.- ƒ 118.000.- 56 Opgave uitstaande vorderingen. Debiteuren filiaal Amsterdam ƒ 4.300.— Debiteuren filiaal Rotterdam 7.000.^— Totaal ƒ 11.300.— Inkoopboek. Eigen goederen ƒ 80.000.^— Bestemd ter doorzending aan de filialen 40.000.— ƒ 120.000.— Verkoopboek. Verkoopen ƒ 125.000.— Retourenboek. Retouren aan leveranciers ƒ 6.500.^— Retouren van afnemers 7.000.— (magazijnprijs ƒ 6200.^—•). Retouren van filialen 8.000.—• (magazijnprijs ƒ 6500.—). Staat Magazijn inkomend. Factuurprijs ƒ 120.000.— Vrachten 1) 5.000.— ƒ 125.000.— Retouren van afnemers 6.200.— Retouren van filialen 6.500.— ƒ 137.700.— 1) In het kasboek geboekt onder „Onkosten". Memoriaal. Magazijnprijs eigen netto verkoopen ƒ 100.000.— Magazijnprijs filiaalverkoopen 65.000.— C. Op de saldibalans per 31 December 1936 komen o.a. de onder-volgende rekeningen met de daarachter vermelde bedragen voor: 57 Folio Rekeningen Debet Credit 10 11 12 13 14 15 16 Magazijn Verkoopen Filialen Verkoopen filialen Onkosten filialen Filiaalkassen Inrichting filialen ƒ 175.000.- „ 11.300.- „ 36.400.— „ 2.050.— „ 9.800.- ƒ 200.000.. „ 97.500.. Aanteekeningen. Folio 13. Fil. Amsterdam ƒ 50.000.— 14. Ifi Rotterdam Fil. Amsterdam Rotterdam Nog te betalen onkosten Rotterdam Vooruitbetaalde Salarissen Amsterdam ... Fil. Amsterdam Rotterdam Afschrijven 10 %. , 47.500.— , 20.000.— , 16.400.— 1 0 0 . - 150.— 5.000.— , 4,800.— Er wordt besloten de filiaalboekhouding anders in te richten. Voortaan zal in het grootboek voor elk filiaal één rekening worden gehouden. Elk dier grootboekrekeningen zal in een afzonderlijk subgrootboek worden gespecificeerd. De verstrekkingen aan de filialen zullen voortaan wel in journaal en grootboek worden geboekt. De verstrekkingen zullen geboekt worden tegen verkoopprijs, waarbij echter de rekening ,.Winstopslagen" in het betreffende sub-grootboek wordt opgenomen. Bij het opmaken van de balans en de V. en W.-rekening moet met een en ander reeds rekening gehouden worden. Geef aan met welke bedragen de rekeningen ,.Filiaal Amsterdam" en ,,Filiaal Rotterdam" op de balans en V. en W.-rekening zullen voorkomen. Geef de voorafgaande journaalposten. (Proefexamen E.H.E.P.). 58 24. De N.V. „Samenwerking" te Arnhem, die zich ten doel stelt: a. het aannemen en uitvoeren van betonwerk; b. de handel in bouwmateriaal, opende in 1934 een filiaal te Zwolle; de hoofdboekhouding van het filiaal wordt door het hoofdkantoor gehouden, waartoe in het grootboek een rekening ,,Filiaal te Zwolle" werd geopend, waarop de geheele financiëele verhouding tot het filiaal tot uitdrukking werd gebracht. Blijkens de administratie van het hoofdkantoor te Arnhem: 1°. bedroegen de kosten, door dit kantoor ten behoeve van het filiaal te Zwolle bij de oprichting gemaakt ƒ 50.000.^—; 2°. was door het hoofdkantoor van het filiaal te Zwolle per kas ontvangen: in 1934 in 1935 (Ie halfjaar) Totaal ƒ 45.000.— ƒ 26.000.— en door het hoofdkantoor (behalve genoemde ƒ 50.000.— ) per kas en bank voor het filiaal te Zwolle uitgegeven: in 1934 in 1935 (Ie halfjaar) Totaal ƒ 38.000.— ƒ 20.000.— 3°. waren volgens het Materiaalverstrekkingsboek aan het filiaal te Zwolle verzonden materialen: in 1934 voor ƒ 28.000.— in 1935 (Ie halfjaar) voor , 20.000.— Door het hoofdkantoor te Arnhem werd, na ontvangst van gegevens van het filiaal te Zwolle, per ultimo December 1934, een inventarislijst opgemaakt, aan de hand waarvan werd berekend, dat aan de activa en de passiva van dit filiaal per saldo een waarde moest worden toegekend van ƒ 70.000.— (inclusief de ƒ 50.000.— oprichtingskosten). De filiaalhouder te Zwolle, die voor 10 % in de netto-winst van het filiaal deelt, maakte, na ontvangst van een overzicht der bedrijfsresultaten over 1934, bezwaren tegen de door het hoofdkantoor gevolgde wijze van berekening van die resultaten. Een 59 accountant werd opgedragen na te gaan of de financiëele verhouding tusschen hoofdkantoor en filiaal door de boekhouding te Arnhem juist werd aangegeven. Het onderzoek wees uit, dat dit niet het geval was. Geconstateerd werd, dat: 1. sommige werken, uitgevoerd door het filiaal, werden gefactureerd door het hoofdkantoor en geboekt als gewone verkoopen van dit kantoor; dit was het geval: in 1934 voor ƒ 4.000.— in 1935 (Ie halfjaar) voor „ 2.000.— 2. het filiaal enkele malen ten behoeve van het hoofdkantoor schulden aan leveranciers betaalde, waarvan het hoofdkantoor verzuimde een boeking te maken. Dit geschiedde in 1934 voor een bedrag ad ƒ 500.^— en in het Ie halfjaar van 1935 voor een bedrag ad ƒ 400. — ; 3. van het terug ontvangen van materiaal van het filiaal te Zwolle op het hoofdkantoor niets geboekt werd. Aangenomen wordt, dat dit filiaal aan het hoofdkantoor geretourneerd had: in 1934 voor ƒ 500.— in 1935 (Ie halfjaar) voor 500.— 4. bij het opmaken van den inventaris van het filiaal te Zwolle werd door het hoofdkantoor verzuimd de volgende posten in aanmerking te nemen: Uit. Dec. 1934 vooruitbetaalde onkosten ƒ 200.— voorraad kantoorbehoeften ,, 300.— verschuldigde onkosten 600.— verschuldigde loonen en salarissen 1.500.— 5. onder het hoofd ,,Werken in uitvoering" op den inventaris van het filiaal te Zwolle per 31 December 1934 was medegeteld voor den kostprijs een werk, dat nog niet was afgeloopen; geen rekening was echter gehouden met reeds van den opdrachtgever ontvangen termijnen tot een bedrag van ƒ 4.000. —, die door het hoofdkantoor reeds waren geïncasseerd en geboekt waren op de rekening ,,Termijnen". 60 Besloten werd na Juni 1935 in de boekhouding van het hoofdkantoor over 1935 de noodige correcties aan te brengen. Rectificaties met betrekking tot de bedrijfsresultaten over 1934 werden geboekt op een ,,Correctierekening hoofdkantoor 1934" en een „Correctierekening filiaal 1934". Over het saldo van laatstgenoemde rekening werd den filiaalhouder zijn winstaandeel van 10 % uitgekeerd. Gevraagd wordt: a. de journaalposten te geven, die het hoofdkantoor te Arnhem tot herstel van de fouten maakte; b. de rekening „Filiaal te Zwolle" over het Ie halfjaar 1935 op te stellen, na de aangebrachte correcties; c. de ,,Correctierekening filiaal 1934" op te stellen en het aan den filiaalhouder toekomende winstaandeel te boeken. (M.O. 1936 gewijzigd). 25. In 1930 opende de firma Van Dalen & Grimme te E. een filiaal feZ. In het grootboek van het hoofdkantoor-werd de rekening Filiaal geopend, op welke rekening de geheele verhouding tot het bijkantoor tot uitdrukking moest komen. Van de netto-winst van het filiaal zou telkenjare 20 % aan beheerder en personeel gezamenlijk ten goede komen (daarbij elk jaar op zich zelf te beschouwen). A. Gegevens uit de boeken van het hoofdkantoor: 1. Bij de oprichting in 1930 bedroegen de kosten, welke door het hoofdkantoor ten behoeve van het filiaal werden gemaakt, ƒ 40.000.—. 2. Behalve dit bedrag van ƒ 40.000.— komen in de dagboeken van het hoofdkantoor de volgende bedragen voor: 61 Ontvangen v/h filiaal. 1930 1931 1932 1/1-30/6 Uitgegeven voor het filiaal. 1930 1931 1932 l/l-30/( Kasboek ... —.— ƒ 2.000.— ƒ 3.000.— Bankboek ... ƒ 18.000.— „ 30.000.— „ 20.700. Giroboek 12.000.-1 „ 43.000.— „ 12.000.— I 1930 1931 Verstrekkingsboek ƒ 25.000.— ƒ 70.000.— ƒ 6.000.- „ 10.000.- „ 2.000.- 1932 1/1-30/6 ƒ 37.000.— ƒ 4.000.- „ 2.000.- „ 1.000.- ƒ 2.000.. „ 8.000.. „ 4.000.. 3. Per 31 December 1930 en 31 December 1931 is de balanswaarde van het filiaal vastgesteld geheel in overeenstemming met de door het filiaal overgelegde, eigenlijk als voorloopig bedoelde, balansen. B. Gegevens, afkomstig van het filiaal: 1. De volgende balansen per 31 December 1930 en 31 December 1931 zijn door het filiaal overgelegd: BALANS VAN HET FILIAAL PER 31 DECEMBER 1930. Kas Goederenvoorraad Gebouw, Installatie Oprichtingskosten . ƒ 500.- „ 9.500.- „ 30.000.— „ 10.000.— ƒ 50.000.- Hoofdkantoor (Verschil activa en passiva) .... ƒ 50.000.- ƒ 50.000.. BALANS VAN HET FILIAAL PER 31 DECEMBER 1931. Kas Goederenvoorraad Geb. Installatie / 35.000.— Afschrijving „ 1.000.— Oprichtingskosten ƒ 12.000.— Afschrijving „ 1.000.— 1.000.- 18.000.— 34.000.. „ 11.000.— f 64.000.— Nota verbouwingskosten ƒ 5.000.- Waarborgsom beheerder „ 4.000.- Hoofdkantoor (Verschil activa en passiva) ... „ 55.000.- f 64.000.- 62 Het winstaandeel Personeel wordt na afloop van het boekjaar door het hoofdkantoor berekend en aan het filiaal uitbetaald ten laste van de rekening ..Winstaandeel filiaal", welke rekening bij afsluiting der rekening Filiaal voor het winstaandeel gecrediteerd wordt. 2. Recapitulatie Kasboek van het Filiaal Ie halfjaar 1932. Ontvangsten: Goederen ƒ 60.000.— Hoofdkantoor 14.000.— ƒ 74.000.— Uitgaven: Goederen ƒ 23.000.— Hoofdkantoor ƒ 33.000.— Idem (v/h. Hoofdkantoor bet. goed.) ,, 800.— „ 33.800.— Onkosten, loonen, enz ,, 12.000.— Verbouwingskosten ,, 2.500.— Interest: Beheerder '31 ƒ 200.— Idem Hoofdkantoor .. ,, 2.700.— „ 2.900.— „ 74.200.— 3. Bij het filiaal is als eenig boek alleen een kasboek bijgehouden. De eerste boeking naar aanleiding van inkcopen is steeds gemaakt bij de betaling, naar aanleiding van verkcopen bij ontvangst van het bedrag van den kooper. In verband daarmede zijn op de balansen van het filiaal geen bedragen voor debiteuren en crediteuren opgenomen. C. Besloten wordt, na 30 Juni 1932 alsnog de balansen van het filiaal 1930 en 1931 te herzien en voor het filiaal met ingang van 1 Januari 1932 journaal, grootboek, debiteuren- en crediteu-renboeken in te voeren. Met het navolgende moet nu rekening worden gehouden: I per 31 December 1930 ƒ 12.600.^—, waarvan ontvangen in 1931 ƒ 10.000. — ; in 1932 ƒ 2000. — . Restant getaxeerd op ƒ 200.—. Debiteuren wegens verkoopen in 1931, nog openstaande per 31 December 1931, ƒ 19.000.^—•, waarvan ontvangen in 1932 ƒ 11.000. — . Restant getaxeerd op ƒ 6500. — . Debiteuren nog openstaande per 30 Juni 1932 wegens verkoopen in het eerste halfjaar 1932 ƒ 15.000.—. Crediteuren van het filiaal: per 31 December 1930 ƒ 8000.— betaald in 1931; per 31 December 1931 ƒ 20.300.—•. waarvan betaald Ie halfjaar 1932 ƒ 15.300. — . Crediteuren, nog openstaande per 30 Juni 1932 wegens inkoo-pen in 1932, ƒ 5000.—. 2. Het hoofdkantoor betrekt meermalen goederen uit Z. via het filiaal, welke goederen steeds door het filiaal zijn betaald voor rekening van het hoofdkantoor. De facturen, welke het filiaal voor deze leveranties aan het hoofdkantoor heeft verzonden, zijn door het hoofdkantoor behandeld als gewone inkoopfacturen en geboekt in inkoopboek en crediteurcnboek. De schulden uit dezen hoofde zijn door het hoofdkantoor niet voldaan. Op de saldi-lijsten Crediteuren van het hoofdkantoor komt dan ook het filiaal voor: per 31 December 1930 met ƒ 500. — ; per 31 December 1931 met ƒ 3500.—. In het Ie halfjaar 1932 werd op deze wijze nog betrokken voor ƒ 8 0 0 . - . (Opmerking. Het hoofdkantoor is niet begrepen in de bedragen, aangegeven voor het filiaal onder C l ) . 3. Bij het opmaken der balansen van het Filiaal is het volgende mede niet in aanmerking genomen: 64 31 Dec. '30 31 Dec. '31 Vooruitbetaalde onkosten, assurantiën e.d ƒ 200.— ƒ 2500.— Voorr. kantoorbeh. e.d 400.— „ 3000.— Verschuld, onkost., loonen 3300.^— ,, 1500.— Per 31 Dec. 1930 hebben geen afschrijvingen plaats gehad. Afgeschreven had moeten worden: op gebouw en installatie ƒ 750.— op oprichtingskosten 750.^— (Voorts dient te worden gelet op de afschrijvingen op Debiteuren). Per 31 Dec. 1930 had verschuldigde interest aan het hoofdkantoor in aanmerking moeten worden genomen, ten bedrage van ƒ 1000.^—. Deze is nog steeds niet verrekend. Per 31 December 1931 had de interest in aanmerking moeten worden genomen, welke volgens kasboek Filiaal in 1932 is betaald. Opgave I. a. Geef de reeds afgesloten rekening Filiaal, zooals die voorkomt in het grootboek 1930 en 1931 van het Hoofdkantoor. b. Geef de gerectificeerde balansen van het Filiaal per 31 December 1930 en 31 December 1931. Opgave II. Geef de journaalposten in de boekhouding van het Filiaal voor het Ie halfjaar van 1932. (Inkoopen en verkoopen moeten geheel over de rekeningen Debiteuren en Crediteuren loopen). De openingsbalans per 1 Januari 1932 behoeft niet te worden gejour-naliseerd. Opgave III. Geef alle correcties in den vorm van journaalposten, welke in de boekhouding van het Hoofdkantoor in het boekjaar 1932 moe- 65 ten worden opgenomen (voor de correcties betreffende de jaren 1930 en 1931 wordt gebruik gemaakt van een „Correctierekening filiaal 19..." en een „Correctierekening hoofdkantoor 19..."), en voorts de journaalposten voor het Hoofdkantoor met betrekking tot het Filiaal voor het Ie halfjaar van 1932. Ook het gewijzigde winstaandeel boeken. Opmerking, De boekhouding van het Hoofdkantoor over de boekjaren 1930 en 1931 is reeds geheel afgesloten. (S.P.D. 1932 gewijzigd). 26. In een v/inkelbedrijf heeft de verkoop tegen directe betaling plaats aan de winkelkassa's. Aan de winkelkassa's zijn kasregisters in gebruik, waarop elke ontvangst door de caissière moet worden aangeslagen. Verder wordt geleverd onder rembours en op rekening. Het betalen door debiteuren en het afdragen van ontvangen rembours-bedragen geschieden aan de expeditiekassa, waar de bedragen worden aangeteekend in een expeditie-ontvangstenboek, Aan de expeditiekassa is geen kasregister in gebruik. lederen dag wordt het totaal aan de expeditiekassa ontvangen bedrag gestort in de hoofdkassa; de boeking van deze storting in het kasboek geschiedt met de tegenrekening ,,Expeditiekassa". De aan de winkelkassa's ontvangen gelden worden eveneens dagelijks in de hoofdkassa gestort; de verantwoording in het kasboek geschiedt onder de tegenrekening ,.Winkelkassa's". Koopers hebben het recht gekochte goederen te ruilen; aan de winkelkassa's worden, als een kooper van het recht gebruik maakt. gekochte goederen teruggenomen tegen een ruilbon. Aan de winkelkassa's worden verder tegen betaling z.g. cadeaubons verstrekt. Een cadeaubon wordt gekocht met de bedoeling hem uit te reiken aan iemand, die voor het op de bon vermelde bedrag een cadeau kan koopen. Het uitgegeven bedrag van beide soorten bons wordt dagelijks opgegeven aan de boekhouding. Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 5 66 Ruilbons en cadeaubons worden zoowel aan de winkelkassa's als aan de expeditiekassa in betaling aangenomen; zij zijn begrepen in de dagelijksche afdrachten aan de hoofdkassa. Voor de afrekening van de winkelkassa's wordt aan het einde van iederen dag op het telwerk van elk van de kasregisters het bedrag afgelezen, dat door de caissières moet worden verantwoord. Deze bedragen worden geboekt in het verkoopboek, evenals de remboursbedragen en de verkoopen op rekening. Het verkoopboek bevat o.m. de kolommen: Winkelkassa's — Remboursdebiteuren — Debiteuren en verder: Netto-verkoopen — Uitgegeven ruilbons —' Uitgegeven cadeaubons. De interne contróleafdeeling van het bedrijf houdt dagelijks toe-zich op de juistheid van de afdrachten der ontvangen bedragen aan de hoofdkassa, waarbij tevens de geheele administratieve afwikkeling wordt gecontroleerd. Bij de controle van 26 Februari 1938 bleek, dat er verschillen waren. De door de verschillende afdeelingen aan de boekhouding opgegeven bedragen voor de bijwerking van het verkoopboek waren de volgende: opgenomen bedrag der kasregisters ƒ 8.415.32 remboursverkoopen 3.007.15 verkoopen op rekening 511.27 uitgegeven ruilbons ,, 167.32 uitgegeven cadeaubons 100.75 Aan de hoofdkassa werd van de winkelkassa's ontvangen ƒ 8.143.54, welk bedrag bestond uit: contanten ƒ 7.767.49 cheque op de Credietbank 300.— ingekomen ruilbons ,, 52.05 ingekomen cadeaubons 24.'-- Aan de hoofdkassa van de expeditiekassa ontvangen ƒ 1.507.— welk bedrag bestond uit: 67 contanten ƒ 1.394.— ingekomen ruilbons ,, 58.20 ingekomen cadeaubons , 54.80 Volgens de boekingen in het expeditie-ontvangstenboek zou dit bedrag als volgt zijn samengesteld: remboursen ƒ 1.290.20 debiteuren 217.— Bij de controle werden de volgende fouten gevonden, waaruit de verschillen kunnen worden verklaard: a. Voorzoover de verschillen betrekking hebben op de winkelkassa's: 1. den vorigen dag (25 Februari) werd verzuimd het telwerk van een der kasregisters op den nulstand te draaien; hierdoor was in de telling van 26 Februari het bedrag van den vorigen dag ad ƒ 419.10 begrepen; 2. een op 26 Februari ontvangen cadeaubon van ƒ 15.^— was niet opgenomen in de afdracht aan de hoofdkassa; 3. aan een der winkelkassa's werd een ruilbon van ƒ 45.10 voor ƒ 54.10 in betaling genomen en voor dit bedrag op het kas-register aangeslagen; het verlies wordt door het winkelbedrijf gedragen; 4. het Testeerend verschil op de rekening „Winkelkassa's" was veroorzaakt door het feit, dat een der caissières — tegen de bestaande instructie — een betaling van een debiteurenrekening in ontvangst had genomen. Op de kasafrekeningstaat was van de ontvangst geen melding gemaakt, terwijl het bedrag niet op het kasregister werd aangeslagen. In de afdracht aan de hoofdkassa was het bedoelde bedrag evenwel begrepen. b. Voorzoover de verschillen betrekking heben op de expeditiekassa: Het verschil op de rekening ,.Expeditiekassa " werd veroorzaakt door het feit, dat een door een debiteur ingeleverde cadeaubon voor een te hoog bedrag in de expeditie-afrekening was opgenomen. 68 Opgavct a. Geef de journaalposten, waartoe de boekingen van de bovenstaande gegevens van 26 Februari 1938 in het verkoopboek, het expeditie-ontvangstenboek en het kasboek aanleiding geven. b. Geef de journaalposten, die naar aanleiding van de bij de controle gevonden onjuistheden dienen te worden gemaakt. c. Stel de rekeningen ,,Winkelkassa's" en ..Expeditiekassa" op en sluit ze af. (M.O. 1938 gewijzigd). 27. Het filiaal te Parijs van een firma te Amsterdam heeft op 27 September 1936, vóór de depreciatie van den Franschen franc de volgende tusschentijdsche balans opgemaakt (het boekjaar loopt van 1 Januari t/m 31 December): BALANS PER 27 SEPTEMBER 1936. Gebouwen Goederen Kas frs 400.000.— 500.000.— 250.000 — 700.000.— 200.000.— frs. 2.050.000.- Gebouwen . ... Debiteuren Kas frs. frs. 400.000.- 500.000.- 230.000.- 670.000.- 140.000.- 1.940.000.- Afschrijving Afschrijving Crediteuren Hoofdkantoo Winst Gebouwen Machines r frs. frs. 55.000.- 137.500.- 245.000.— 1.300.000.— 312.500.— 2.050.000.- Afschrijving Gebouwen frs. 60.000.— Afschrijving Machines ,, 150.000.— Crediteuren 110.000.— Hoofdkantoor 1.300.000.— Winst 320.000.- frs. 1.940.000.- De balans per 31 December 1936 van het filiaal luidde als volgt: BALANS PER 31 DECEMBER 1936. Op beide balansen zijn de Machines opgenomen voor de aanschaffingswaarde in francs; de afschrijving is berekend op een 69 basis van 10 ^'c per jaar van de aanschaffingswaarde. De machines werden destijds door een firma te New York aan het filiaal tegen dollars verkocht. De aanschaffingswaarde in dollars is onveranderd gebleven. De goederen zijn op beide balansen opgenomen tegen den kostprijs in dollars, omgerekend tegen den koers op den datum, per welken de balansen zijn opgemaakt. De waarde der gebouwen in francs onderging door de devaluatie geen wijziging. Er zijn uitsluitend binnenlandsche debiteuren en crediteuren. De Directie van het Hoofdkantoor te Amsterdam geeft aan den filiaalhouder te Parijs opdracht, de balans per 31 December 1936 te wijzigen wat betreft de post Machines. Tevens moet de winst gesplitst worden in bedrijfswinst en munt-depreciatiewinst. Hierbij dient het tengevolge van de devaluatie te weinig afgeschreven bedrag op Machines tot aan 28 September 1936 ten laste der munt-depreciatiewinst gebracht te worden. De filiaalhouder moet bij zijn berekeningen rekening houden met de volgende koersen: vóór 28 September 1936 op 31 December 1936 frs. 100.— = ƒ 9.— frs. 100.— = ƒ 8.— $ 1 = ƒ 1.48 $ 1 = ƒ 1.85 Het Hoofdkantoor boekt in zijn boeken op de Verlies- en Winstrekening als winst gemaakt door het filiaal: de bedrijfswinst, verminderd met de noodzakelijke verhooging der afschrijving op de machines tot aan 28 September 1936. De verdere winsten en verliezen ontstaan door de devaluatie worden geboekt op een rekening ,,Muntdepreciatie reserve". De rekening ,.Filiaal Parijs" komt op 27 September en op 31 December 1936 in de boeken van het Hoofdkantoor voor met een debetsaldo van ƒ 117.000.— (frs. 1.300.000 a 9). Gevraagd: a) de gewijzigde balans per 31 December 1936 van het filiaal te Parijs op te stellen en de daarbij behoorende berekeningen van de bedrijfswinst en munt-depreciatiewinst te geven, b) de rekening ,,Filiaal Parijs ' in de boeken van het Hoofdkantoor per 31 December 1936 te openen en deze rekening af te slui- 70 ten (de daarop voorkomende bedragen door een berekening toe te lichten). 28. Een Nederlandsche onderneming is houdster van alle aandeelen van een Fransche (filiaal Parijs) en van een Duitsche (filiaal Berlijn) Naamlooze Vennootschap. Beide filialen gebruiken voor het fabriceeren van een zelfde soort massaproduct uitsluitend bui-tenlandsche grondstoffen, welke in dollars worden genoteerd. De voor de productie benoodigde machines worden uit de Vereenigde Staten betrokken. In de balans van de moedermaatschappij worden de aandeelen steeds voor kostprijs opgenomen. Stijging of daling van het in de filialen geïnvesteerde kapitaal moet tot uitdrukking komen op de surplus-rekeningen. Deze worden daarom o.m. gedebiteerd voor gemaakte winsten en gecrediteerd voor geleden verliezen. Het totaal van de aandeelen- en surplusrekening van ieder filiaal, vermeerderd met het saldo van de rekening-courant, geeft dus aan het vermogen op den balansdatum in ieder filiaal aanwezig. In den loop van het boekjaar verandert het saldo van de surplusrekening slechts, indien winst door de moedermaatschappij wordt opgenomen; de surplusrekening wordt dan voor de getoucheerde winst gecrediteerd en de rekening-courant met het filiaal daarvoor gedebiteerd, terwijl in de boeken van het filiaal de winstrekening wordt gedebiteerd en de rekening-courant met de moedermaatschappij gecrediteerd. Ook op 31 December 1936 moet het in guldens in ieder filiaal geïnvesteerde kapitaal, met uitzondering van de vorderingen der moedermaatschappij op de filialen in rekening-courant, uit de aandeelen- en surplusrekeningen blijken, doch de vermogensvermeerdering of -vermindering in guldens op 25 September 1936 door devaluatie van Franschen franc of gulden ontstaan, moet niet ten bate of ten laste van de winstrekening komen, doch op de rekening ,.Devaluatiereserve" tot uitdrukking worden gebracht.^) ^) Opmerking: Dit is feitelijk niet juist, daar o.m. de verhooging van de afschrijvingen in het algemeen wèl ten laste van de Verlies- en Winstrekening dienen te worden gebracht. 71 Verder is bij de balansen van het Fransche en Duitsche filiaal nog het volgende gegeven: Filiaal Parijs. Gebouwen: door de devaluatie onderging de waarde in francs geen verandering. Machines: in de balansen van het filiaal tegen oorspronkelijke aanschaffingsprijs in francs opgenomen. Bij de berekening van het door de moedermaatschappij geinvesteerde vermogen moet echter met de gewijzigde waarde van de machines in guldens door de veranderde dollar- en frankenkoers rekening worden gehouden. In de periode van 25 September^—31 December 1936 zijn geen machines aangeschaft. De prijs der machines in dollars is niet veranderd. Grondstoffen: opgenomen tegen kostprijs in dollars, omgerekend tegen den koers op den datum van balansopmaking. De prijs in dollars onderging geen verandering. Fabrikaat: opgenomen tegen kostprijs, waarbij de in het fabrikaat verwerkte grondstoffen gewaardeerd zijn tegen den prijs in dollars, omgerekend tegen den koers op den datum van balansopmaking. Gerekend kan worden, dat de prijs van het fabrikaat op 25 Sept. aanwezig voor 4/- deel uit grondstoffen bestond. Crediteuren: hieronder komt de moedermaatschappij met de volgende bedragen voor: 31 Dec. 1935 Fr. fr. 2.000.000.^, 25 Sept. 1936 Fr. fr. 2.500.000.—, 31 Dec. 1936 Fr. fr. 2.000.000. — . De rekening-courant met de moedermaatschappij wordt in francs gevoerd. Koersverschillen komen dus bij de moedermaatschappij tot uitdrukking. Filiaal Berlijn. In Februari 1936 zijn 200.000 sperrmarken naar Berlijn gezonden, door de moedermaatschappij voor ƒ 34.200.—' aangekocht. Volgens de hieromtrent met de Duitsche autoriteiten gesloten overeenkomst moest de normale tegenwaarde van het in Nederland bestede bedrag (1 Mark = ƒ 0.60) worden aangewend tot uitbreiding van het aandeelenkapitaal. 72 Van de winst, op deze transactie van uit Duitsch standpunt gemaakt, moest 10 % worden afgestaan aan de Golddiskontbank, terwijl de overblijvende winst aan het Filiaal Berlijn ten goede kwam. Verder moesten de nieuwe aandeelen, welke in het bezit van de moedermaatschappij kwamen, om niet aan het filiaal worden afgestaan, waarna het kapitaal weder tot R.M. 300.000.— werd teruggebracht. Crediteuren: hieronder begrepen een schuld aan de moedermaatschappij op 31 December 1935, groot R.M. 300.000.—; op 25 September 1936 R.M. 280.000.— en op 31 December 1936 R.M. 270.000.—. De rekening-courant met de moeder-maatschappij wordt in R.M. gehouden. Koersverschillen komen dus bij de moedermaatschappij tot uitdrukking. Opgave: A. Filiaal Parijs. Bereken: 1. het vermogen op 31 December 1936; 2. de bedrijfswinst in 1936 behaald. Beide in guldens. Koersen (noteering van Amsterdam): Periode 1 Jan. t/m 25 Sept. 1936: 1 Fr.fr 1 $ Periode 26 Sept. t/m 31 Dec. 1936: 1 Fr.fr 1 $ B. Filiaal Berlijn. 1. Geef de journaalposten, welke een gevolg zijn van de sperr-markentransactie. Berekening van de met deze transactie behaalde winst overleggen. 2. Bereken het vermogen op 31 Dec. 1936 in guldens. 3. Bepaal de bedrijfswinst van 1936, eveneens in guldens. 1^ Koersen (noteering van Amsterdam): Periode 1 Jan t/m 25 Sept. 1936: 1 R.M. Periode 26 Sept. t/m 31 Dec. 1936: 1 R.M. ƒ 0.60 „ 0.735. C. Moedermaatschappij. Geef aan met welke bedragen de rekeningen, welke op de saldi-balans van 31 December 1936 voorkomen, in de verlies- en winstrekening over 1936 en in de balans van 31 December 1936 moeten worden opgenomen. De voorafgaande journaalposten over te leggen. Filiaal Parijs BALANSEN OP: Debet Gebouwen Fabrikaat Debiteuren Totaal 31 Dec. 1935 \ 25 Sept. 1936 fr. 2.000.000 „ 4.000.000 „ 1.500.000 „ 500.000 „ 3.000.000 100.000 fr. 11.100.000 fr. 2.000.000 „ 4.200.000 „ 2.000.000 „ 500.000 „ 2.700.000 „ 200.000 fr. 11.600.000 31 Dec. 1936 fr. 2.000.000 „ 4.200.000 „ 2 200.000 „ 600.000 „ 3 300 000 100.000 fr. 12.400.000 Credit [31 Dec. 1935 Aandeelenkapitaal Crediteuren Bank Afschr. gebouvv'en Winst Totaal fr. 4.000.000 „ 3.500.000 100.000 „ 500.000 „ 2.000.000 „ 1.000.000 fr. 11.100.000 25 Sept. 1936 fr. 4.000.000 „ 3.040.000 „ 1.000.000 „ 545.000 „ 2.315.000 „ 700.000 fr. 11.600.000 31 Dec. 1936 fr. 4 000 000 „ 2.420.000 „ 500.000 560.000 „ 2.420.000 „ 2.500 000 fr. 12.400.000 74 Filiaal Berlijn BALANSEN OP: Debet Debiteuren Verlies . Totaal 31 Dec. 1935 Rm. Rm. 200.000 400.000 200.000 100.000 300.000 15.000 205.000 1.420.000 25 Sept. 1936 Rm. 200.000 „ 430.000 „ 120.000 85.000 „ 200.000 10.000 5.000 Rm. 1.050.000 31 Dec. 1936 Rm. 200.000 „ 450.000 „ 150.000 70.000 „ 250.000 „ 150.000 Rm. 1.270.000 Credit 31 Dec. 1935 25 Sept. 1936 31 Dec. 1936 Aandeelenkapitaal Crediteuren Bank Afschr. gebouwen Afschr. machines Winst Totaal Rm. 300.000 460.000 300.000 60.000 300.000 Rm. 1.420.000 Rm. 300.000 298.750 50.000 67.500 333.750 Rm. 300.000 355.000 5.000 70.000 345.000 195.000 Rm. 1.050.000 Rm. 1.270.000 Moedermaatschappij Filiaal Parijs. Aandeelen Fr. fr. 4.000.000 Surplusrekening Rekening-courant Filiaal Berlijn Aandeelen R.M. 300.000 Surplusrekening Rekening-courant Balans op 31 December 1935 ƒ 400.000.' „ 67.500.- „ 187.000.. „ 180.000.- „ 180.000.- ƒ 123.000.- 75 Saldibalansen op 25 September 1936 31 December 1936 Filiaal Parijs. Aandeelen Fr. fr. 4.000.000 Surplusrekening Rekening-courant Devaluatiereserve Filiaal Berlijn. Aandeelen R.M. 300.000 ... Surplusrekening Rekening-courant Sperrmarken R.M. 200.000 Devaluatiereserve ƒ 400.000.- „ 233.750.— „ 180.000.- „ 168.000.- „ 34.200.— ƒ 16.650.-' „ 123.000.- ƒ 400.000.— „ 191.250.- „ 180.000.- „ 160.650.- „ 34.200.- ƒ 16.650.- 123.000.- (S.P.D. 1937 gewijzigd). 29. De firma D. Buzeman en Co. te Rotterdam heeft eigen zaken, een eigen filiaal te Amsterdam en voert het beheer over het filiaal te Rotterdam der firma H. Pillon te Marseille. De firma Buzeman en Co. heeft een boekhouding naar de dubbele methode. Ten kantore van het filiaal Buzeman te Amsterdam wordt geen boekhouding gevoerd. Het filiaal zendt wekelijks de gegevens voor de boekhouding naar Rotterdam. In het grootboek van het hoofdkantoor komt één rekening voor het filiaal te Amsterdam voor; in een sub-grootboek vindt de noodige detailleering plaats. Een rekening Kas komt in dit subgrootboek niet voor. De kas van het filiaal wordt beschouwd als een onderdeel van de kas van het hoofdkantoor. Voor het filiaal Pillon wordt te Rotterdam een zelfstandige boekhouding naar de dubbele methode bijgehouden. Dit filiaal heeft geen kas; de firma Buzeman en Co. treedt op als kassier. Alle verrekeningen van de firma Buzeman met Pillon te Marseille loopen over het filiaal Pillon te Rotterdam. In de boeken van de firma Buzeman komt geen rekening voor de firma Pillon te Marseille voor; enkel de rekening filiaal Pillon Rotterdam. De firma Buzeman heeft een rekening bij de A. Bank; het filiaal Pillon een rekening bij de B. Bank. 76 Gevraagd wordt het onderstaande te boeken, met duidelijke vermelding der tegenrekeningen. Voor de firma Buzeman en Co. moeten de posten worden geboekt in een Kas-Bankboek (A. Bank); voor het filiaal te Rotterdam der firma Pillon in een Kassiers (Buzeman)-Bank (B. Bank)-boek. N.B.: andere boekingen dan die in deze beide dagboeken worden niet gevraagd. De nummers (1'—7) duidelijk erbij vermelden in de datumkolommen. Beide dagboeken hebben, in debet en credit, de navolgende kolommen: Datum. Rekening. Omschrijving. Twee geldkolommen. De gegevens 1 t/m 7 moeten volledig in de genoemde dagboeken worden geboekt. Voor ieder dagboek een afzonderlijk foliovel bezigen. 1. Ontvangen van H. Wels voor het filiaal Pillon ƒ 3002.— bankpapier ƒ 400.— cheque B. Bank „2600.— postzegels , 1.50 aftrek 0.50 ƒ 3002.— De cheque geremitteerd aan de B. Bank, ten gunste van de rekening van het filiaal Pillon. 2. Gestort bij de A. Bank, in opdracht en ten name van de firma Pillon, Marseille ƒ 10.000.—' door overschrijving van onze eigen rekening. 3. Kasstaat, toegezonden door het filiaal Buzeman te Amsterdam. Ontvangsten. 77 Uitgaven. Vorig saldo Contante verkoopen Eigen incasso's P. v. d. Bergh ƒ 700.— H. Jansen „ 300.— Geïncass. voor Hoofdk. Rotterdam, A. Kooyman Geïnc. voor Pillon, R'dam, P. ten Hove / 100.— L. Blauw „ 300.— / •• " ,, f 500.- 1.500.- 1.000.- 100.— 400.- 3.500.- Kwitanties B. Krikkers E. Leiten ƒ 5 0 0 . - „ 300.— Kwitantie Pillon, Marseille H. Maris Onkosten Loonen Saldo 800.- 2.000.- 100.- 200.— 400.— / 3.500.- 4. Verstrekt aan den reiziger van het filiaal Pillon: contanten: gld ƒ 300.— frs. 2000.— opgenomen bij de B. Bank 194.60 en een credietbrief van de A. Bank, ten bedrage van £ 100; kosten, in rekening ,, 2.50 5. Bericht van de A. Bank, dat de reiziger van het filiaal Pillon heeft opgenomen: £ 50 = ƒ 405.60 kosten ,, 1.02 ƒ 406.62 6. Afrekeningsstaat van den reiziger van het filiaal Pillon: Ontvangsten: Contanten Geïncasseerd: K. Roders, Roermond (voor Bu-zeman, R'dam) L. Baile, Roubaix (voor filiaal Pillon, R'dam) S. Piroux, Boulogne (id.) P. Bosenen, Londen (voor Pillon, Marseille) K. Strand, Londen (voor filiaal Buzeman, A'dam) Gewisseld Opgenomen f 300.. 300.- ƒ 600.. £ 500.. 2 0 0 . - 24.10/- 5 0 . - £ 774.10/— 78 Uitgaven: Betaald: P. Kupers, Breda (voor Buzeman, R'dam) K. Mary, Parijs (voor Pillon, Marseille) L. Marron, Parijs (voor Buzeman, R'dam) B. Short, Londen (voor filiaal Pillon, R'dam) Gewisseld Salaris Afgedragen aan Fa. Buzeman 6 Co ƒ 210.- 30.— 3 0 0 . - 6 0 . - £ 600.- fr. 4.000 „ 6.000 „ 2.006 „ 1.794 „ 2.200 fr. 16.000 £ 600.— „ 44.10/— „ 130.— £ 774.10/- Den reiziger ƒ 50 als voorschot verstrekt; het resteerende in Ned. Crt. in de kas gestort, de frs. verkocht aan de B. Bank ten gunste van de rekening van het filiaal Pillon; de £ ten gunste onzer rekening bij de A. Bank. 100 fr. = ƒ 9.70; 1 £ ^ ƒ 8, (ook voor verrekening van vorderingen en schulden). 7. Het filiaal Pillon, R'dam, brengt in rekening voor aandeel in reiskosten, incassoloon, bemoeiingen e.d. van den reiziger: aan Firma Pillon, Marseille ƒ 200.^— aan Firma Buzeman, R'dam 175.— aan Firma fil. Buzeman, Adam 50.— (S.P.D. 1933). 30. De N.V. Cultuur Maatschappij Goenoeg Radja heeft haar hoofdkantoor te Rotterdam, haar onderneming in Deli en een Agentschap te Medan. De boekhouding wordt te Rotterdam gevoerd. De volgende rekeningen komen o.m. voor in het grootboek van het Hoofdkantoor te Rotterdam: 79 Onderneming Goenoeng Radja. Kas en rouleerende uitgaven-Indië. Agentschap Medan. Ned. Handel Mij. Medan. Remises Onderweg. Reserve Verlofskosten. Op de onderneming in Indië worden verschillende dagboeken bijgehouden. De gegevens daaruit worden in den vorm van maandrapporten ter kennis van Rotterdam gebracht, en voor het voeren van de boekhouding gebruikt. MAANDRAPPORT OVER MEI 1937. Ontvangsten. Uitgaven. Totaal ontvangen tot einde vorige maand / 33.000, Gestort door Agentschap Medan bij Ned. Handel Mij. Medan 3.000.— ƒ 36.000.— Totaal uitgaven tot einde vorige maand ƒ 20.000.- Totaal uitgaven deze maand ,, 9.000.- Totaal uitgaven tot eind dezer maand ƒ 29.000.- Saldo Ned. Handel Mij. Medan 2.500.- A. Aanwezige contanten .. „ 1.000.- B. Voorschot Contractanten ,, 800.- C. Voorschot Aannemers „ 1.200.- D. Voorschot Staf 400.- E. Voorraad rijst 200.- F. Voorraad materialen .. ,, 900.- ƒ 36.000.— Kas en rouleerende Uitgaven Mei 1937. A. KAS. Saldo vorige maand Agentschap Medan Ned. Handel Mij. Medan ƒ 8.000.- / 8.000.- Saldo Betalingen ƒ 7.000.— Agentschap Medan —.•— Ned. Handel Mij. Medan — .— Saldo deze maand „ 1.000.— f i.OOO.- B. VOORSCHOT CONTRACTANTEN. Saldo vorige maand f 1.000.— Nieuwe voorschotten „ 200.^- Totaal ƒ 1.200.- Terugbetaald deze maand ƒ 400.— Saldo deze maand , 800.^— Totaal ƒ 1.200.- 80 C. VOORSCHO Saldo vorige maand / 800.— Voorschot deze maand ... ,, 1.000.^— Totaal ƒ 1.800.- T AANNEMERS. Afgerekend Saldo deze maand ƒ 600.- 1200 — Totaal ƒ 1.800.— D. VOORSCHOT STAF. Saldo vorige maand ƒ 700.-^ Voorschotten deze maand ,. 300.-— Totaal ƒ 1.000.- Terugbetaald deze maand ƒ 600.-^ Saldo deze maand 400—• Totaal f 1.000.- E. Voorraad van vorige maand / Aankoop deze maand Totaal f VOORRAAD RIJST. 100.- 4 0 0 . - 5 0 0 . - Af gerekend ƒ Eind voorraad deze maand Totaal ƒ 3 0 0 . - 2 0 0 . - 5 0 0 . - F. VOORRAAD MATERIALEN. Voorraad van vorige maand ƒ 500.— Aankoop deze maand 800.— Totaal ƒ 1.300.- Af gerekend / Eindvoorraad deze maand Totaal ƒ 4 0 0 . - 9 0 0 . - 1.300.- (Overige detaillceringen blijven hier buiten beschouwing). Verdere gegevens: 1. Rotterdam belast uit correspondentie het Agentschap Medan, zoodra bericht wordt ontvangen, dat remises ter beschikking van het Agentschap zijn gekomen, en crediteert dan Remises Onderweg. De onderneming in Indië neemt contanten op uitsluitend bij het Agentschap Medan of bij de Ned. Handel Mij. Medan, aan wie zij wanneer noodig door het Agentschap gelden laat overmaken. Alle betalingen door de onderneming geschieden in contanten of via de Ned. Handel Mij. Voor het Agentschap Medan wordt geen dagboek gevoerd door de onderneming in Indië. 81 Besloten wordt, dit voortaan wel te doen, het Agentschap Medan op te nemen onder Kas en rouleerende uitgaven-Indië, en het voortaan in de Maandrapporten te vermelden. Het debetsaldo der rekening Agentschap Medan te Rotterdam bedraagt per 31/5 ƒ 4.200.^—, waarbij het Maandrapport over Mei niet in aanmerking is genomen. 2. Rotterdam belastte in Mei uit correspondentie voor rente 1ste kwartaal het Agentschap Medan met ƒ 40.— ten gunste van de Intrestrekening. Besloten wordt, intrest voortaan in de maandrapporten op te nemen. 3. Besloten wordt, ook de Ned. Handel Mij. Medan op te nemen onder Kas en rouleerende uitgaven-Indië. Rotterdam bracht in Mei ƒ 25.^— ten gunste van de Intrestrekening voor rente 1ste kwartaal Ned. Handel Mij. Medan, hetgeen werd geboekt uit de copie rekening-courant, hoewel overigens de boekingen op de rekening Ned. Handel Mij. Medan steeds uitsluitend plaats hebben aan de hand van de maandrapporten. In Indië werd deze rente niet geboekt. 4. Rotterdam heeft van 1/1 1937 af elke maand de Onderneming Goenoeng Radja belast voor ƒ 200.—, Reserve Verlofskosten, voor het laatst per 31 Mei, met het oog op de Verlofskosten eens per 5 jaar van personeel in Indië. Indië boekte hiervan niets. Besloten wordt, dit in de maandrapporten wel op te nemen, en ook Reserve Verlofskosten te brengen onder Kas en rouleerende uitgaven-Indië. 5. Tot ultimo 1936 heeft de onderneming nog niet geproduceerd. Alle kosten waren dus kosten ten laste van de grootboekrekening Onderneming Goenoeng Radja. Van 1 Jan. 1937 af heeft de productie een aanvang genomen. Tot ultimo Mei is daarmede in de boekhouding geen rekening gehouden. Besloten wordt, een Exploitatie-rekening te openen over 1937. De Algemeene Uitgaven worden gesplitst over kapitaalsuitgaven en exploitatieuitgaven in verhouding van 3 : 1 . 6. Het maandrapport over Juni, toegezonden door Indië, is, in verband met het bovenstaande, anders ingedeeld dan de vorige maandstaten, en voor stemmende saldo's is zorg gedragen. Exter, Boekhoudkundige Vraagstukken 6 82 MAANDRAPPORT OVER JUNI 1937. Ontvangsten. Totaal ontvangen tot eind vorige maand Agentschap Medan, saldo-overdracht Bij Ned. Handel Mij. Medan, van Agentschap Medan ontvangen Contanten, van Agentschap Medan ontvangen Agentschap Medan, ontvangen van Rotterdam Intrest Ned. Handel Mij. Medan Jan./Juni Intrest Agentschap Medan, idem Reserve Verlofskosten Totaal Uitgaven. 36.000.- 1.160.. 6.000.- 7.000.- 13.880.- 40.- 60.- 1.200.- ƒ 65.340.. Kapitaalsuitgaven. Exploitatieuitgaven. Algeraeene uitgaven en overboekingsbedragen. Totaal uitgaven tot eind vorige maand Deze maand Totaal uitgaven tot einde dezer maand ƒ 15.000.. „ 7.420.. ƒ 2.000.. „ 1.420.- / 22.420.. ƒ 3.420.— waarin ƒ 1200.— Reserve verlof skosten. ƒ 12.000.- „1)18.200.— ƒ 30.200.- Totaal uitgaven ƒ 56.040. AanwcziGe contanten , Saldo Ned, Handel Mij. Medan Saldo Agentschap Medan ... , Voorschot Contractanten Voorschot Aannemers Voorschot Staf , Voorraad rijst Voorraad materialen , 1.800.— , 1.500.— , 2.100.— , 1.000.— , 1.000.— 600.— 400.— 900.— Totaal ƒ 65.340.— 83 Gevraagd: a. Geef de journaalposten voor Rotterdam naar aanleiding van het Maandrapport over Mei, waarbij dezelfde wijze van boeking wordt gevolgd als de voorafgaande maanden het geval is geweest, zoodat met wijzigingen in verband met het onder 1^—6 vermelde geen rekening wordt gehouden. b. Geef de journaalposten voor Rotterdam naar aanleiding van de gegevens 1—A. c. Geef de journaalposten voor Rotterdam naar aanleiding van het Maandrapport over Juni (en van het onder 5 vermelde). (S.P.D. 1937 gewijzigd). 31. De N.V. Handel Maatschappij „Amsterdam" bezit ƒ 150.000.— nominaal aandeden in de N.V. Handel Maatschappij ,.Haarlem" en ƒ 200.000.^ nominaal aandeelen in de N.V. Handel Maatschappij ,.Rotterdam". De balans van de N.V. ,.Amsterdam" luidt als volgt: BALANS N.V. HANDEL MAATSCHAPPIJ „AMSTERDAM". Aandeelen in Ondernemingen: Aandeelen kapitaal ƒ 750.000.— N.V. „Haarlem" f 120.000.— Reserve 135.000.— N.V. „Rotterdam" „ 260.000.— Crediteuren 30.000.— ƒ 380.000.— Gebouwen ƒ 25.000.— Debiteuren i)„ 170.000.— Goederen 280.000.— Kas 60.000.— f 915.000.— ƒ 915.000.— 1) Hierin begrepen een vordering op N.V. „Haarlem" van ƒ lO.OOO.'-. Besloten wordt, de N.V. ,.Haarlem" en de N.V. ,,Rotterdam" als afzonderlijke N.V.'s op te heffen en deze ondernemingen als filialen met zelfstandig gevoerde administratie te doen beheeren. Teneinde te komen tot de verhouding, waarin de aandeelen kunnen worden omgeruild, maakt men de volgende balansen op: 84 BALANS N.V. HANDEL MAATSCHAPPIJ „HAARLEM". Kas Goederen Machines 1 Fabriek > Terreinen J Verlies .... .... ƒ 10.000.- 70.000.— 40.000.— 60.000.— 100.000.— f 280.000.- Aandeelen kapitaal N.V. „Amsterdam" ... N.V. „Rotterdam" ... f 250.000.- „ 10 000 — 20.000.— / 280.000.- BALANS N.V. HANDELMAATSCHAPPIJ „ROTTERDAM". Kas ƒ 30.000.- Goederen 150.000.— Debiteuren i)„ 110.000.— Machines 1 Fabriek } 100.000.— Terreinen J Goodwill 30 000.— f 420.000,- Aandeelenkapitaal f 300.000.— Reserve 120.000.— f 420.000.- ^) Hierin begrepen een vordering op N.V. „Haarlem" van ƒ 20.000.^. Op basis van de waarde der aandeelen uit deze twee balansen voortvloeiend en op die uit de balans van de N.V. ,.Amsterdam", nadat op deze laatste de noodige correcties zijn aangebracht, worden de aandeelen omgeruild. Verschillen worden in contanten verrekend. Alle aandeelen zijn nominaal ƒ 1000.—. De N.V. ,,Amsterdam" creëert ƒ 250.000.—' aandeelen. De aandeelen, welke niet voor omruil noodig zijn, blijven in portefeuille. De filialen komen niet met elkaar in rekening te staan. De verhouding, waarin de aandeelen kunnen worden omgeruild, wordt zoodanig gekozen, dat de in contanten te verrekenen verschillen zoo klein mogelijk worden. Gevraagd: a. te berekenen in welke verhoudingen de aandeelen worden omgeruild, alsmede de verrekening in contanten. b. de balans op te stellen van de N.V. „Amsterdam", nadat de omruiling der aandeelen heeft plaats gehad. 85 HOOFDSTUK IV. FABRIEKSBOEKHOUDING. 32. SALDI-BALANS VAN DE N.V. HANDEL- EN INDUSTRIE-MAATSCHAPPIJ „HANIN" PER 31 DECEMBER 1937. Folio 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Namen der Rekeningen Kas en Kassier Te Innen Wissels v/g Commissie- en Compagniezaken Machines Fabriek en Terreinen Reserve Goederen in Consignatie Hypotheek o/g Prolongatie o/g Intrest Reserve Effecten v. d. Belegde Reserve ... Intrest v. d. Belegde Reserve ... Crediteuren v/g Materialen Directe Loonen Filiaalrekening Deelname in Ondernemingen Commissie Onkosten Te Betalen Coupons Obligaties in Portefeuille Aandeelenkapitaal Debet ƒ 17.312.- „ 2.400.- „ 1.334.- „ 11.765.- „ 29.500.- „ 20.000.- 4 7 0 . - „ 8.700.- „ 23.210.- „ 24.360.- „ 8.712.- „ 9.390.- „ 174.653.- „ 60.000.- „ 15.242.- „ 20.000.- ƒ 427.048.- Credit ƒ 14.070.- „ 11.600.— „ 1.200.- „ 10.000.— „ 15.000.- „ 43.400.— „ 1.473.- „ 8.300.- „ 1.270.- „ 51.094.- „ 19.347.- 2 9 4 . - „ 150.000.- „ 100.000.- ƒ 427.048.- Gegevens voor den Inventaris: Folio 1. Te kort in kas ƒ 22.^—. 2. Disconto ƒ IS.-—. 3. Contante waarde ƒ 1330.—•. 86 Folio 4. Er is in gebruik een Debiteuren sub-grootboek, waarin ook is opgenomen de rekening ,, Af schrijving Dubieuse Debiteuren". Het nominale bedrag der vorderingen is op 31 Dec. ƒ 11.300.—, hiervan is dubieus ƒ 3.615.—. Als totaal oninbaar wordt afgeschreven ƒ 800.^—. Op de resteerende dubieuse vorderingen wordt een verlies verlies verwacht van 40 %. ., 5. Er is een sub-grootboek Commissie- en Compagniezaken. Hierin komen voor: Debet Credit Goed. in Commissie ƒ 10.500.— Onkosten ƒ 450.— Intrest „ 120.— Goed. in Compagnie ,, 7.300.— 1/3 Aandeel in Compagniezaken 3.400.— Verder is nog het volgende gegeven: Onverkochte commissiegoederen ƒ 4.500.— Onverkochte compagniegoederen 4.100.— Zoowel op commissie- als op compagniegoederen wordt 2 ^f commissie berekend. - Nog in rekening te brengen Onkosten op Commissiegoederen ƒ 300.— en op Compagniegoederen ƒ 150. — . De commissie-rekening wordt ook in het sub-grootboek opgenomen (zie folio 25). 6. Op de Machines wordt aan het eind van elk jaar 10 % van de aanschaffingswaarde afgeschreven. In 1937 is een machine, welke in 1931 voor ƒ 8000.^— was aangeschaft, verkocht voor ƒ 500.^—. In 1933 is een machine gekocht voor ƒ 12.000.— en in 1935 voor ƒ 10.000. — . 8. Er zijn in 1937 terreinen verkocht met ƒ 1200.— winst, de waarde van het restant wordt op ƒ 25.000.^— getaxeerd. De waardevermeerdering reserveeren. ,, 9/10. Alle goederen zijn verkocht en afgerekend. 11. Rentebetaling op Vs ^n Vn a 4 %. 87 12. Gesloten op 15 Augustus a 2 ^c, gecontinueerd op 15 December a. \ %. 15. 4 % rente te berekenen over het in het bedrijf gebruikte gedeelte van de Reserve. De belegging bestaat uit ƒ 23,000.— 4 % Amsterdam, coupon l/o—i/i2> koers op 31 December 101 %. 17. Disconto ƒ 40.—. 18. Voordeelig koersverschil ƒ 30.'—. 19. Deze rekening wordt gecrediteerd voor de opbrengst der verkochte goederen en voor de aan het filiaal (zie folio 23) verstrekte goederen tegen verstrekkingsprijs. In dezen verstrekkingsprijs is een winstopslag begrepen van 30 % van den kostprijs. Kostprijs van de goederen op 31 Dec, bij het hoofdkantoor aanwezig ƒ 5.734.—. 20. Voorraad Materialen ƒ 3.400.^—•. Verbruikt aan nog in bewerking zijnde goederen ƒ 1.200.—•. 21. Het aandeel van de nog in bewerking zijnde goederen in de indirecte productiekosten wordt op ƒ 300.— gesteld. 22. De directe loonen van nog in bewerking zijnde goederen bedragen ƒ 400.^—. 23. Op de balans van het filiaal komt o.a. voor: Verstrekkingen door hoofdkantoor Debet ƒ 5.863.^— Hoofdkantoor Credit ƒ 172.963.— Winstsaldo Credit ƒ 3.612.— Van deze winst komt 20 % den filiaalhouder ten goede. Het blijkt thans, dat op 28 December goederen aan het filiaal waren verstrekt (verstrekkingsprijs ƒ 1690.—•), welke nog niet door het filiaal geboekt waren. 24. Deze post bestaat uit ƒ 60.000.^— nominaal aandeden in de Mij. tot Exploitatie van de onderneming ,,Wapro"; er is een dividend gedeclareerd ad 10 %. De intrinsieke waarde der aandeel en ex-dividend is 100 %. 25. Deze rekening moet worden opgenomen in het subgrootboek Commissie- en Compagniezaken (folio 5), 26. De saldibalans uit het Onkosten Sub-grootboek luidt: Debet Credit Po |
| Evaluatie |
|
|
|
|
|
|
| B |
|
| C |
|
| D |
|
| F |
|
| H |
|
| K |
|
| M |
|
| N |
|
| O |
|
| P |
|
| V |
|
|
|