|
klein (250x250 max)
gemiddeld (500x500 max)
groot
Extra Large
groot ( > 500x500)
Hoge Resolutie
|
|
Regelen omtrent het gebruik der boekerij van het Nederlands Instituut van Accountants, vastgesteld in de bestuursvergadering van 5 Mei 1948. 1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van de bibliotheek gebruik maken. 2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan op aanvraag worden verlengd. 3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten. 4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uitgeleend; lopende jaargangen liggen ter inzage. 5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn, kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in de desbetreffende boeken melding gemaakt. 6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd: bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerigheid bestaat, studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen, op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten van het Instituut gelden, personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten. gML Regelen omtrent het gebruik der boekerij van het Nederlands Instituut van Accountants, vastgesteld in de bestuursvergadering van 5 Mei 1948. 1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van de bibliotheek gebruik maken. 2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan op aanvraag worden verlengd. 3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten. 4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uitgeleend; lopende jaargangen liggen ter inzage. 5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn, kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in de desbetreffende boeken melding gemaakt. 6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd; bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerigheid bestaat, studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen, op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten van het Instituut gelden, personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten. Koninklijk NIVRA lllllliilillililii \S6t 2060 017 2026 K Y-e Z Is^sss^f •1 ^ S i M j g fe:i^^-^'^*;v:'-fe^A5>^t'>.'C'j^^ 'H^É i''4' ''^-' HET EENVOUDIG BOEKHOUDEN, VOOn DEN "^% WINKELIER, KLEINHANDELAAR EN AMBACHTSMAN GEMAKKELIJK GEMAAKT. EENE HANDLEIDING ZELFONDERRIGT VOOR ALLEN, DIE TOT EENIGEN TAK VAN HANDEL OF NIJVERHEID IN RETREKKING STAAN. A. KREVITER. TI EL, H. C. A. CAMPAGNE. Wmé'-iÉ^^if, II HET EENVOUDIG BOEKHOUDEN. I N H O U D . Biz. 1. Wat men door boelchouden verstaal 1 2. Voorscliriften der wet oj) het boekhouden 3 3. Hoofdhoeken en bij hoeken 5 4. De correspondentie en het kopijhoek 15 5. Rekeningen, facturen, nota's en andere papieren . . . . 19 6. De balans en het balansboek 20 7. Het journaal . . . . " . . , 27 8. Het grootboek 36 9. Inventaris hij de oprigting mijner zaak, enz 39 10. Journaal 43 11. Model voor een kasboek 62 12. Het groothoek 69 13. Balans van 1 Januarijenz 97 14. Iets over Rekening-Courant 103 Biz. 15. Dagelijksch overzigt van winst en verlies 106 16. Vennootschap en ondernemingen voor gezamenlijke rekening 116 17. Commissie-handel 123 18. Het Depólhouden 126 19. Iets over het Italiaanscli boekhouden 131 20. Beteekenis der vreemde woorden en termen in den handel gebruikelijk 143 f i t V O O E W O O R D . Met de uitgave van dit boekje gelooven wij aan velen onzer landgenooten eene goede dienst te doen. De kennis van het boekhouden is voor zeer velen volstrekt onmisbaar en voor allen hoogst nuttig, en alles, wat dienstbaar kan zijn ora die kennis meer algemeen te maken, is derhalve aan te bevelen. Ook is het niet te miskennen, dat velen, die in den handel hun bestaan vinden, door gebrek aan de noodige kennis dezer edele wetenschap, voortdurend op denzelfden trap van welvaart blijven staan of dikwijls met hunnen handel ten achteren raken, die bij de kennis daarvan giootere ondernemingen zouden kunnen doen en zich zelven menigmaal vrijwaren voor schade, terwijl menig ander, met de noodige kennis daarvan toegerust, voor een wissen val ware behoed geweest. Wat echter de toepassing van 'het boekhouden voor een ieder, op zijn bedrijf in het bijzonder aangaat, dient ieder voor zich zelven te kunnen beoordeelen,, Hetgeen wij gegeven hebben, zijn slechts algeraeene regelen, waarvan de kennis voor allen, die zich in het boekhouden willen bekwamen, onontbeerlijk is. Alle bedrijven zijn niet dezelfde en daarom kan de toepassing dezer kunst ook niet voor alle bedrijven dezelfde zijn. Aangaande de modellen door ons in dit werkje gegeven, hiervan kan een ieder, die zich nog onbekwaam gevoelt en zich zelven wil oefenen, een zeer nuttig gebruik maken; door dezelve om te werken met verandering van artikelen en prijzen, zal men spoedig eenige bedrevenheid in het boekhouden verkrijgen. Dat dit werkje voor velen een nuttig handboekje moge zijn en blijven is de hartelijke wensch, waarmede het, door Uitgever en Schrijver beiden, aan het publiek wordt aangeboden. I. WAT MEX DOOR BOEKHOUDEN VERSTAAT. Wanneer men zich zelven afvraagt wat handel is, dan zal het antwoord zijn: eene ruiling of wisseling van het een tegen het andere. De handelaar ontvangt handelswaren van den fabrikant, grossier of landbouwer, en levert deze af aan zijne begunstigers, en geeft daarvoor in ruil den bedongen of gezetten prijs. Evenzoo is het met den werkbaas; deze geeft tijd en vlijt ten beste, of doet het werk door anderen ver-rigten, waarbij somtijds door liem de noodige grondstoffen geleverd worden, om te vervaardigen, wat hem besteld is, en ontvangt daarvoor het loon van den arbeid. Dit alles, en, nog meer dan dit, het crediet door den grossier aau den kleinhandelaar toegestaan en door dezen weder-keerig aan zijne begunstigers verleend, maken het noodzakelijk, dat een ieder, die zich met handel of nijverheid bezig houdt, ten eerste zorg draagt, goede aanteekening te houden van alles wat in zijne zaak omgaat, om ten allen tijde tot in bijzonderheden te kunnen weten, wat hij aan anderen schuldig is en wat hem van anderen toekomt. — En het houden van deze aanteekening noemt men boekhouden. De voornaamste vereischten, die bij het boekhouden behoo-ren te worden in acht genomen, zijn: oplettendheid, duidelijkheid, beknoptheid en orde. 1 2 Boekt men door onoplettendheid iets in abuis tot nadeel van anderen, dan kan dit niet anders ten gevolge hebben, dan dat men de verdenking op zich laadt van slordigheid en nalatigheid, en, wat nog erger is, somwijlen die van oneerlijkheid ; terwijl abuizen, begaan ten nadeele van ons zelven, ons door niemand worden vergoed, zoodat men daaraan niets dan schade lijdt. Duidelijkheid is niet minder aan te prijzen; want hoe belagchelijk voor anderen en lastig voor zich zelven is het niet, wanneer men zijn eigen schrift niet kan lezen, of zijne eigene rekening niet kan verklaren, en even onaangenaam is het voor anderen, brieven, rekeningen of facturen te ontvangen, die niet gelezen kunnen worden. Beknoptheid is van niet minder aanbelang, want door langdradigheid vervalt men ligtelijk in eene wijze van uitdrukking, die dubbelzinnig is, en later noeh door anderen noch door den schrijver zelven goed verklaard kan worden en waardoor men zieh zelven en anderen niets dan noodelooze moeite veroorzaakt; doch hierin komt ons niets beter te stade dan de schoone eenvoudigheid, waardoor men niets minder en niets meer ter neder schrijft dan noodig is om duidelijk begrepen te worden. Het voornaamste vereischte van alles is evenwel orde. Orde in alles, wat tot het boekhouden behoort, is nooit genoeg aan te prijzen; als er eene goede orde in de zaken heerscht, dan kan er in één uur meer worden verrigt, dan daar waar goede orde en regel worden gemist in twee uren ; door goede orde voorgelicht, weet men ieder oogenblik alles , wat men noodig heeft, te vinden, terwijl men in eene ordelooze zaak uren lang naar het geringste zal moeten zoeken; door goede orde geholpen, werkt men genoegelijk, waar anderen, bij gebrek aan orde, met verdriet hun werk verrigten en hunne boeken doorbladeren. Orde in het aanleggen der boeken, orde in het plaatsen, in het bijschrijven en op de inrigting van dezelve; orde bij het bewaren van brieven, rekeningen, qui-tantiën, nota's en alle papieren, die tot den handel behooren, 3 zietdaar het hoofdvereischte der administratie, het hoofdbeginsel dier wetenschap, de geleidster bij duisternisse, de leermeeste-resse tot meerdere volmaking in het vak. Het staat aan ieder vrij, zijne boeken in te rigten en zijne administratie te houden op welke wijze hij zelf wil, en naar zijne zaken dit vereischen, mits men zich houde aan de bepalingen, bij de wet op het boekhouden voorgeschreven en wier zorgvuldige nakoming den handelaar in vele moeijelijke gevallen kan dienstig zijn. Wij laten daarom hier de genoemde wetsbepalingen volgen, om verder in de behandeling der onderdeden, daar, waar het noodig mogt zijn, op die bepalingen terug te kunnen komen. II. VOORSCHRIFTEN DER WET OP HET BOEKHOUDEN. (^Zie Wethoek van Koopltandél. Artikel 6—13.) Art. 6. Elk koopman is verpligt dagboek te houden, waarin van dag tot dag, naar orde des tijds, zonder witte vakken, tusschenregels of kantteekeningen, moeten worden aangeteekend zijne insehulden en schulden, de ondernemingen in zijnen handel, de trekkingen , acceptatiën of endossementen van wissels en andere handelspapieren, zijne verbindtenissen, en in het algemeen alles, wat hij ontvangt en uitgeeft, van welken aard het ook zij; alles onverminderd zoodanige verdere boeken als in den koophandel gebruikelijk zijn, doch waarvan het houden door de wet niet geboden wordt. Art. 7. Hij is verpligt de brieven, welke hij ontvangt, te bewaren, en van diegene welke hij afzendt een kopijboek te houden. Art. 8. Hij is verpligt alle jaren, binnen dezes eerste maanden van elk jaar, een staat en balans op te maken, in een 1* 4 afzonderlijk daartoe bestemd register in te schrijven en eigenhandig te onderteekenen. Art. 9. De kooplieden zijn gehouden hunne boeken dertig jaren lang te bewaren. Art. 10. Indien de handeling niet geheel ontkend , of het bestaan derzelve in het algemeen bewezen wordt, leveren rigtig gehouden koopmansboeken, desgevorderd met eede gesterkt of door den dood bevestigd , het bewijs op tusschen kooplieden wegens zaken hunnen handel betreffende ten aanzien van den tijd der handeling en der levering, de hoedanigheid , de hoeveelheid en den prijs der goederen, behoudens tegenbewijs; ook de kopijboeken van brieven , rigtig gehouden , kunnen door den regter als middel van bewijs worden aangenomen. Art. 11. Men kan niemand noodzaken, zijne boeken, balansen en verdere daartoe betrekkelijke papieren open te leggen , dan alleen ten behoeve van hem , die als erfgenaam, als belanghebbende in eene gemeenschap , als vennoot , als aansteller van factoors of bewindvoerders daarbij een regel-regt belang heeft, en eindelijk in geval van faillissement. Art. 13. Tn den loop van een regtsgeding kan de regter op verzoek van eene der partijen of zelfs van ambtswege de openlegging der boeken bevelen , ten einde daarvan inzage of een uittreksel te doen nemen voor zooveel het punt in geschil betreft. In geval die boeken zich bevinden op eene andere plaats dan die, waar de regtbank, voor welke de zaak hangt, gevestigd is , staat het haar vrij, den plaatselijken regter op te dra o-en om van dezelve boeken inzage te nemen, en van zijne bevinding een verbaal op te maken en over te zenden. Art. 13. Hij , die nalaat aan het regterlijk bevel te voldoen tot het openleggen zijner boeken , of wel, die weigert dezelve open te leggen indien de tegenpartij zich aan dezelve wil gedragen , doet daardoor een vermoeden in zijn nadeel ontstaan. /« 5 In beide gevallen kan de regter aan de tegenpartij den eed opleggen , al ware er een ander bewijs aanwezig. III. HOOFDBOEKEN EN BIJBOEKEH. Men verdeelt de boeken , waarvan men zich in den handel bedient, in twee verschillende soorten, namelijk in Hoofd-boelten en Bij-hoeJceii. Onder Hoofd-hoehen verstaat men dezulke, die voor ieder handelaar onmisbaar zijn, in welke zaak het ook zij , terwijl daarentegen onder den naam van Bij-hoeken die boeken worden begrepen, welke men naar willekeur kan aanschaffen en wier behoefte voor lederen tak des handels niet dezelfde is. Het getal hoofdboeken kan men voor het eenvoudig boekhouden gereedelijk op vier bepalen, namelijk : Het halanshoelc. Het journaal of daghoeh. Het groothoek. Het hopijhoeh. Het kopijboek wordt door velen niet onder de hoofdboeken gerekend , omdat dit boek alleen betrekking heeft op de correspondentie en niet op het eigenlijke boekhouden, doch naar de verdeeling, hierboven opgegeven, kan men het onder de ^oo/cf-boeken rangschikken, daar het houden van hetzelve bij de wet bepaald is en het daardoor voor een ieder onmisbaar is geworden. Het BalansboeJe, ook wel Inventaris genaamd , is een register , waarin men geregeld ieder jaar den geheelen staat van bezitting , benevens hetgeen ons van anderen toekomt, alsmede alles wat men aan anderen schuldig is , aanteekent, en hetwelk alzoo den zuiveren staat van zaken aantoont, 6 terwijl men door vergelijking van de balans des loopenden jaars met die van het vorige jaar den meerderen of minderen bloei der zaken kan waarnemen. Het Journaal of dagboek is het boek, waarin men dagelijks aanteekening houdt van al de ontvangsten en uitgaven, verzonden goederen en ontvangen goederen, kortom van alles wat er dagelijks in den handel voorvalt, om dit daaruit in het grootboek over te brengen. Het Grootboek , ook wel scJiuldboek geheeten, gebruikt men om al de posten van dezelfde personen bij elkander te brengen. Men geeft in dit boek aan lederen persoon, met wien men in rekening staat of aan wien men goederen geleverd heeft, een afzonderlijk folio, dat zijn twee witte bladzijden tegenover elkander. Aan de linker bladzijde van dat folio, welke men debet-zijde noemt, boekt men alles wat men aan den debiteur of schuldenaar, wiens naam aan het hoofd der rekening geplaatst wordt, geleverd heeft, de betalingen door ons aan hem gedaan en de goederen, door ons aan hem teruggezonden; terwijl men op de regter bladzijde , credit-zijde genaamd , aanteekening houdt van de goederen door hem aan ons geleverd, de betalingen, die wij van hem ontvingen voor de geleverde goederen, en de goederen, welke niet door hem worden behouden, maar die wij van hem terug ontvangen. Dit boek dient aldus, om met een oogopslag te kunnen zien, wat men aan ieder zijner erediteuren afzonderlijk schuldig is, en wat men van elk zijner debiteuren te vorderen heeft. Tot meerder gemak in het nazoeken van dit boek, bedient men zich van een alphabet, waarin men de namen van al de personen , wier rekening in het boek zijn opgenomen, op die letter des alphabets , waarmede hun naam begint, inschrijft met vermelding van het nummer van het folio, waarop hunne rekening te vinden is. Wij zullen later deze vier hoofdboeken elk afzonderlijk behandelen, om al het hier gezegde duidelijk te maken. 7 Het getal bijboeken is daarentegen niet te bepalen. Een ieder kan daarvan zooveel aanleggen als bij voor zijne zaak, behalve de hier opgenoemde hoofdboeken, noodig heeft. Wij zullen echter de voornaamsten hier opgeven , met vermelding van den aard van hun gebruik : 1. Kladtaoek. Hieronder verstaat men meestal een boek, in den winkel gehouden , waarin men alle voorkomende koopen, verkoopen , bestellingen, ontvangen goe deren , verzonden goederen , ontvangsten en betalingen aanteekent, om deze later hieruit, in het net geschreven, in het journaal over te brengen. Sommige winkeliers houden hiervoor eene lei, doch daar het zoo ligt gebeurt, dat op eene lei de aanteekeningen onleesbaar worden, door er iets op te leggen of overheen te schuiven, ja, somtijds geheel uitgewischt worden, verdient zulk een kladboek verreweg de voorkeur. 2. Kasboek. Het kasboek is een boek, waarin men aanteekening houdt van al de ontvangsten en uitgaven ; en waaruit men dus in weinig tij ds kan zien, hoeveel geld men in kas heeft. De wijze, waarop dit boek gehouden wordt, is zeer eenvoudig. Als men begint, schrijft men op het eerste blad aan de linkerhand bovenaan dehet en op de bladzijde aan de regterhand credit. De kas wordt alzoo aangemerkt als debiteur voor al-, les wat men in kas heeft en voor de gelden, die men ontvangt , en als crediteur voor al de uitgaven. Men teekent dus in debet-zijde aan alles wat men in kas heeft, benevens al de ontvangsten, waarmede de kas wordt verrijkt, en in credit-zijde al de uitgaven, welke de kas dagelijks moet lijden. Alle maanden of alle weken maakt men dit 8 kasboek op en sluit het af. Dan telt men eerst de debet-zijde op. Daaruit blijkt , hoeveel geld er in kas moest wezen als men volstrekt niets had uitgegeven ; daarna telt men de cre-dit- zijde op en men ziet, hoeveel men sedert de laatste sluiting van het kasboek heeft uitgegeven, dan trekt men de som der credit-zijde af van die der debet-zijde, en de uitkomst doet u zien hoe groot het overschot is , of hoeveel geld er op dat oogenblik in kas moet zijn. Telt men zijn geld en is dat zoo, dan is het een blijk, dat er geene abuizen bij die aanteekening of optelling begaan zijn , en men zet de som der in kas zijnde gelden onder de credit-zijde, waarna de sommen, of uitkomst, aan debet- en credit-zijde aan elkan-dergelijk zijn. Men zie hierachter model van een kasboek: De abuizen, die men bij het houden van het kasboek kan begaan , zijn vierderlei. 1. Menkaneene ontvangene som onder de,uitgaven zetten en omgekeerd. 3. Men kan eene som dubbel boeken. S. Men kan iets vergeten , of eene som te hoog of te laag aanteekenen. 4. Men kan een abuis hebben in de optelling. Heeft men bij de sluiting meer geld in kas , dan er volgens het kasboek aanwezig moet zijn, dan heeft men eene ontvangen som onder de uitgaven geplaatst, of eene post van uitgave dubbel geboekt, eene ontvangst vergeten aan te teekenen , eene uitgaaf te hoog of eene ontvapgst te laag genoteerd. Heeft men daarentegen bij de sluiting minder geld ^in kas dan volgens het kasboek aanwezig moet zijn , dan heeft men eene uitgaaf onder de ontvangsten geplaatst, eene post van ontvangst dubbel geboekt, eene post van uitgaaf niet genoteerd, eene ontvangst te hoog of eene uitgaaf te laag aange-teekend, doch alles behoudens verkeerde optellingen en berekeningen of oneerlijkheid. Wij hebben hier zoo lang bij stil gestaan, omdat het zoo onaangenaam is bij de sluiting der 9 kas niet uit te komen, terwijl het, zoo men niet kan vinden, waarin het abuis bestaat, later tot grootere verwarringen aanleiding kan geven. Wanneer men betaalde quitantiën in het kasboek aanteekent, dan is het zeer nuttig, aan die quitantiën een volgnummer te geven , en dat nummer in het kasboek bij genoemde post van uitgave aan te teekenen, om later des te gemakkelijker de quitantie te kunnen vinden, als men die noodig heeft, of, als men de quitantie in handen heeft, en die post in het kasboek wil nazien, om den datum van betaling te weten , die post te gemakkelijker in het kasboek te kunnen wedervinden, tenzij men zich bediene van een afzonderlijk daartoe ingerigt 3. Quitantieboek. Voor hen , die door den aard van hunne koopmanschap met zeer vele crediteuren te doen hebben , en dientengevolge zeer vele betalingen doen, waarvan het bedrag dan ook natuurlijk niet zeer groot kan zijn, zoo als boekhandelaren b. v., die somtijds met alle uitgevers in rekening staan en bovendien nog met papierhandelaren, boekdrukkers , schrijvers en de confraters-boekhandelaren in de stad hunner inwoning, is het niet kwaad, een afzonderlijk quitantieboek aan te leggen, waarin al de betalingen worden geboekt, en waarin ,tevens aanteekening' wordt gehouden van die posten, waarover volgens advies tusschentijds zal gedisponeerd worden. De inrigting van zulk een boek kan men op de volgende wijze doen plaats hebben. Men neemt een schrijfboekje in quarto van één boek papier en laat hier een alphabet inzetten; vervolgens geeft men aan iedere letter van het alphabet vier bladen ; men kan aan de letters B. D. G. H. K. S en V een of twee bladen meer geven , en aan de letters C. E. I. J. Q. U. X en T een of twee bladen minder, omdat men voor de eerstgenoemde letters veel meer betalingen zal te boeken 10 hebben, dan voor de laatstgenoemde letters. Dit boekje dient gelijnd te worden , met 5 staande lijnen, waar tusschen men de quitantiën die men betaald heeft en die, welke ons volgens berigt van den crediteur binnen kort zullen gepresenteerd worden , aldus boekt : Nummer der Quitantie. 1 6 9 18 • 20 28 30 32 1 Naam van den Crediteur. K. Schoonman J. Spelling W. Schenk 0. Spoel B. Senneman C. Somers U. Sauer J< Sagrijn B. Swaluw J. Sniphout Sapman & Co. J. Sterk Bedrag der Quitantie. ƒ 5 // 13 // 1 // 110 II 15 // 17 // 13 // 25 // 35 // 3 // 4 ;/ 48 60 20 10 18 16 Aard der Leverantie. 3 Ex. Be Vriend 1 II Magazijn 1 Leerredenen Drukwerk 2 De Krekel 1 Bilderdijk 1 Het kind 1 De toorts 7 Kindervriend 1 Kaleidoskoop 2 Tollens Eekening 1857 Datum van Betaling. 15 Feb. 57 17 // // 18 // ;/ 20 // // 2 8 II II .S Mrt. // 18 ;/ // 1 9 // II Men ziet uit dit bovenstaande model, dat aan iedere quitantie een nummer is gegeven. Dit nummer is het volgnummer der quitantie, en wordt ook van achteren {in iorso) op de quitantie geschreven. Heeft men de quitantie zelve dus noodig dan heeft men slechts in dit boekje het nummer na te zien, en zij is in een oogenblik aan den lias te vinden. Voor de namen der crediteuren O. Spoel, B. Senneman, J. Sagrijn en B. Swaluw vindt men op het gegeven model geen nummer der quitantie en geenen datum van betaling. Dit strekt hier ten bewijze, dat deze posten nog niet betaald zijn, doch dat genoemde crediteuren berigt hebben 11 gezonden van weldra over deze vorderingen te zullen disponeren. Het nut van zulk een quitantie-boek is hierin gelegen, dat men in een oogopslag kan zien, wien men betaald heeft, wanneer en waarvoor die betaling geschied is, en waar zich de quitantie daarvan bevindt, en van de posten, waarover onze crediteuren tusschentijds disponeren; dit bijboek is een goed hulpmiddel om na te zien of hunne vordering overeenkomstig is met onze boeken , daar men het advies of berigt van dispositie niet moet boeken, alvorens zekerheid te hebben dat de vordering accoord is. 4. Bestelboek. Wanneer men vele bestellingen voor zich zelven eu anderen te doen heeft, bewijst zulk een boek groote diensten. Men teekent hierin op al de bestellingen achtereen volgens den datum, gedaan aan fabrikanten, grossiers of confraters. Men houdt deze aanteekening zoo naauwkeurig mogelijk, door notitie te nemen van den datum, waarop de bestelling gedaan is, den persoon aan wien , de hoeveelheid en het soort van de bestelde waar, en of die bestelling gedaan is ten behoeve van zich zelven of van een zijner principalen, en in het laatste geval voor wien, terwijl men bij de ontvangst deze iianteekening kan besluiten, met den datum van ontvangst er onder te plaatsen. 5. Pakhuisboek. Een boek, hetwelk men gebruikt, om aanteekening te houden van al de goederen, die zich in het pakhuis bevinden, en alles wat er van die goederen van tijd tot tijd wordt afgehaald en bijgebragt. Men geeft daartoe in dit boek aan iedere partij goederen een linker en regter bladzijde, om de goederen bij ontvangst in debet-zijde te kunnen boeken, en later, wanneer 13 die goederen weder geheel of gedeeltelijk worden afgeleverd, dit op de credit-zijde van het folio te kunnen aanteekenen. Men lette er zorgvuldig op, om bij het aan- en afschrijven in dit boek, vooral melding te maken van het soort, den prijs en de hoeveelheid der goederen, om met meer gemak te kunnen nazien, wat zich in het pakhuis bevindt. Ook kan men een alphabe-tisch register voor of achter in dit boek aanleggen, om te spoediger te kunnen vinden wat men zoekt. e. Particulier Bekeningboek. Daar men in winkelzaken voor zijne particuliere principalen zeer zeldzaam eene credit-rekening heeft te openen, omdat men aan hen slechts koopwaren te leveren heeft, die niet met handelsartikelen maar met geld worden betaald, is het onnoodig, al die rekeningen specifiek in het grootboek te plaatsen, en om deze reden is het, dat door velen voor die rekeningen een afzonderlijk boek wordt aangelegd, waarin slechts debiteuren en géene crediteuren voorkomen. In dit geval opent men in het grootboek slechts eene rekening voor al zijne particuliere debiteuren, boven welke rekening men zet Particuliere debiteuren,. Deze rekening debiteert men voor aide rekeningen, die in het particulier rekeningboek voorkomen, terwijl men dezelve crediteert voor iedere rekening, welke er van dezen betaald wordt. Deze zes bij boeken zijn het, welke het meest bekend zijn en gebruikt worden, en waarvan het gebruik voor den winkelier dikwijls zeer nuttig, ja noodig kan zijn. Hier nu nog meerdere bijboeken uitvoerig te bespreken, zoude ons te ver voeren; wij willen ons daarom slechts bij eene eenvoudige vermelding bepalen van eenigen, die buiten dezen veel in groote handelszaken gebruikt worden; daaronder tellen wij: 13 7- Het Inkoopboek. Waarin de inkoopen, met al de kosten van transport, en die, welke er meer op mogten beloopen, geboekt worden , en waaruit men daarna opmaakt, voor welken prijs de goederen weder kunnen worden afgezet. 8. Verkoopboek. Waarin de verkoopen, vooral bij groote partijen, ook aldus worden geboekt. 9. Calculatieboek. Dienende, om de berekening te maken van den prijs der goederen van buiten 's lands ontvangen, en ingekocht in vreemde maat en tegen den koers van vreemde munt. 10. Consignatieboek. Hetwelk men gebruikt, om de goederen, voor eigen rekening naar buiten 's lands gezonden, volgens de bijgaande factuur te debiteren om later , wanneer men de verkooprekening ontvangt, de rekening in dit boek daarvoor te kunnen crediteren. 11. PactuTirboek. Om de facturen der voor rekening ontvangen goederen specifiek te boeken. 12. Verzendboek. Waarin de in Commissie verzonden goederen geboekt worden, 14 13. Commissieboek. Waarin men de facturen boekt der goederen in Commissie ontvangen. ' 14 Orderboek. Daarin worden de van buiten 's lands ontvangene orders, met al de bijzonderheden daartoe betrekkelijk, opgeteekend, terwijl men zulks, na de uitvoering dier orders, -kennelijk maakt door het folio van het verzend- of factuurboek, waarin de factuur geboekt is, er bij te plaatsen. 15. Verkooprekeningoii-boek. Waarin de verkochte goederen van het ons gezondene '.'M-missiegoed moeten geboekt worden. 16. Onkostenrekeniag- of Expeditieboek, Waarin de rekeningen van onkosten van de goederen door ons voor anderen geëxpedieerd eene plaats krijgen, alsmede de rekeningen wegens voor anderen bezorgde assurantiën. 17. Memoriaal- of Prima nota. Een boek, dat men gebruikt, om alle wisselzaken bij verkorting in te boeken, met aanwijzing der personen, die men daarvoor moet debiteren of crediteren, en met verwijzing naar dat boek , waarin zulks uitvoeriger staat aangeteekend. Ook wordt dit boek gebruikt, als men iemand wegens protestkos-ten moet debiteren en voor al zulke posten, die men in andere boeken moeijelijk eene plaats kan geven. 15 18. Kassiersboek. Een boek, waarin men aanteekening houdt van al de briefjes, aan den kassier ter incassering toegezonden. Men teekent deze briefjes allen aan indebet-zijde om in credt-zijde te kunnen boeken al de briefjes, die men wegens wanbetaling van den Kassier terug ontvangt, alsmede de gelden, die de kassier ons van tijd tot tijd remitteert. 19. Leen- en Haalboekje. Een boekje, dat bijzonder moet dienen, om aanteekening te houden van die goedereu, die men bij de winkeliers onder zijne stadgenooten leent of voor rekening laat halen, om geholpen te worden aan iets, dat men zelve op dat oogenblik Tiipf- voorhanden heeft. •Xi'jJ f IV. DE CORRESPONDENTIE EN HET KOPIJBOEK. De correspondentie (briefwisseling) behoort onder de voornaamste zaken des handels gerekend te worden. Een goede briefschrijver weet zijne belangen kort, duidelijk en zakelijk voor te stellen. Uit den stijl, waarin de brieven geschreven zijn, ziet men reeds met een oogopslag, met wien men te doen heeft, hetzij onkundigen, leerlingen, of mannen, die bedreven in hunne zaak zijn. Door de wijze van voor-dragt kan men den persoon aan wien de brief gerigt is voor zich innemen en van zich afkeerig maken, hoe kort en eenvoudig de brief ook gesteld zij. Eene goede schrijfhand, fraai is ook goed doch niet volstrekt noodig, goede taal, bekendheid met de handelstermen en wijze van uitdrukking, en netheid in de uitvoering, gepaard aan promptheid en 16 juistheid, zietdaar wat een goeden briefschrijver niet ontbreken mag. Men schrijft over zaken aan mannen van zaken, aldus moet men het beschouwen; het zijn hier geene brieven van vrienden aan vrienden, die overvloeijen van complimenten en beuzelachtige woorden, maar hetgeen men schrijft moet zoo zijn, dat het door ieder koopman mag beoordeeld worden, voor iedere regtbank tot bewijs mag en kan dienen. Men zij dus eerlijk en opregt zoowel in zijne meening als in zijne uitdrukkingen. Op het punt van Correspondentie, als bewijs in zaken van geschil, is ook door de wet voorzien. [Zie art. 7 van het Wetboek van koophandel.] Daarin wordt aan ieder koopman voorgeschreven, zijne ontvangene brieven te bewaren en van die, welke hij afzendt, kopijboek te houden. Zulk een boek is op eene zeer eenvoudige wijze ingerigt. Aan de linkerhand van iedere bladzijde trekke men eene lijn, voorlijn, en aan den kant, [margo] welke daardoor wordt 1 opengelaten, schrijve men het volgnummer van den brief. Hierdoor heeft eiken brief in het kopijboek een afzonderlijk nummer, hetwelk zeer dienstig is, om er een klein register op te maken voor behulp in het zoeken, wanneer het later mogt noodig wezen van den inhoud van een der brieven kennis te nemen. Ook wordt door sommigen op dien kant [margo] de naam der stad geplaatst, waar de persoon woont aan wien de brief gerigt is. Vervolgens plaatst men aan het hoofd des briefs den datum, waarop dezelve geschreven is tusschen twee halve lijnen, die den brief van den vorigen afscheidt, en daaronder den naam en de kwaliteit van den persoon, aan wien dezelve gerigt is, en dan copieert men den brief letterlijk, zoo men wil met uitzondering van de woorden, waarmede men uit beleefdheid iederen brief sluit. Men kan ook aan den kant van den brief het nummer zetten van vroegere of latere brieven aan denzelfden persoon gerigt, die op dezelfde zaak betrekking hebben. 17 Ziet liier een voorbeeld van de wijze als hierboven omschreven is : 1 Mei 1857 Ben Heere v. T h i e l , Mr. Smid. Mijnheer! Bij het nazien uwer rekening is het ons gebleken , dat ÜEd. ons de geleverde brandkas tien gulden hooger in rekening brengt, dan vroeger door ons is overeengekomen. Hierneven gaat Uwen brief van 13 Pebmarij, waarin onze overeenkomst vermeld wordt. Wij twijfelen niet, of ÜEd. zult hierdoor overtuigd zijn en onze rekening voor dit bedrag verminderen. Wij hebben de eer enz. 11 Mei 1857 Ben Meere J. T r a p , Koopman in loter. Mijnheer! Eeeds drie weken geleden hebben wij ÜEd. zes vaten boter besteld, en hoewel wij schreven zeer verlegen te zijn , ontvingen wij tot heden nog niets. Wat is daarvan de reden ? Wij hebben ons reeds op eene andere, minder aangename wijze beholpen, door bij een onzer stadgenooten een vat ter leen te vragen. Wij hopen nu spoedig geholpen te worden, of zuUen ons met onze bestellingen bij een and«r J|ée-ten vervoegen. Wij hebben de e e r^ 18 No. 3. -17 Mei 1857. Leijden. Den Heere P. Knippe, Rentenier. Mijnheer ! Tot onze groote verwondering ontvingen wij heden onze traite op UEd. ten bedrage van ƒ 83,10 onbetaald terug, met het berigt in dorso : te min gedisponeerd, moet zijn ƒ 48,16. Het is ons aangenaam zulk eene opmerking door ÜEd. gemaakt te zien, want dit abuis had aan onze zijde kunnen wezen; doch deze zaak is wel in orde, zoo als ÜEd. uit bijgaanden brief blijken zal, dat UEd. nog is toekomende een saldo van ƒ 10 , op de rekening van 1855, door UEd. te veel betaald. Wij zullen daarom zoo vrij zijn onze assignatie bij eene volgende gelegenheid weder op UEd. af te geven, en twijfelen niet, of deze zal , na de gegevene inlichting, door UEd. met betaling worden gehonoreerd. Wij hebben de eer enz. Uit de drie gegeven voorbeelden blijkt het weder, hoe nuttig, ja noodzakelijk het is, al de ontvangene brieven zorgvuldio-te bewaren, daar in vele zaken van geschil, door de briefwisselino-, vroeger over die zaak gevoerd, alleen kan worden uitgemaakt, wie der partijen gelijk heeft. Men doet daarom best, zijne brieven afzonderlijk en geregeld te bewaren, door deze volgens den datum van ontvangst aan eene lias te rijgen. Ig men verpligt zeer veel correspondentie te voeren, waardoor men genoodzaakt is, dikwijls van vroeger ontvangene brieven kennis te nemen, dan kan men bij het kopijboek noo- een beknopt register van de ontvangene brieven aanleggen. In dat 19 geval moeten die brieven ook met een volgnummer worden geteekend, dit nummer in genoemd register bijgeschreven en daarbij aanteekening gehouden worden van den naam des afzenders, den datum van ontvangst en zoo mogelijk een enkel woord betrekkelijk den inhoud der brieven. V. REKENINGEN, FACTUREN, NOTA'S EN ANDERE PAPIEREN. Is het voor den handelaar van groot belang, zijne ontvangen brieven te bewaren, van niet minder belang moet de bewaring der andere papieren tot den handel betrekkelijk geacht worden. Quitantiën, bestelbriefjes, orderbriefjes, bons, rekeningen, facturen, nota's van terugontvangen commissiegoed, circulaires of wat er ook in zijnen handel inogt voorkomen , niets van dat alles kan gemist worden, want ieder op zich zelven kan later moeten dienen tot opheldering eener duistere zaak, of tot bewijs, zoo er over eenig geval geschil mogt ontstaan. Doch het is niet alleen noodig al deze papieren te bewaren, men moet ze ook zóó bewaren, dat men ze later kan terug vinden, en die wijze van bewaring, die ons het middel aan de hand geeft, het spoedigste te kunnen wedervinden wat men later noodig mogt hebben, is ook de beste wijze van bewaren. Ieder soort behoort afzonderlijk en geregeld naar den datum van ontvangst aan eene lias geregen en ieder jaar behoorlijk opgepakt met het jaartal er boven op weggeborgen te worden. Als men vele zaken doet, zoodat de menigte brie ven en andere papieren zoo groot wordt, dat het nazoeken toch lastig zoude zijn, is het niet ondoelmatig, al die stukken, die later het meest kunnen te pas komen of de meeste waarde voor den handel hebben, zoo als facturen, bestelbriefjes, order- 2* 20 briefjes, bons, en nota's van terug ontvangen commissiegoed een volgnummer to geven, welk nummer men bij de boeking in het journaal en de andere boeken ook moet opnemen, even als wij dit reeds vroeger van de brieven en quitantiën hebben vermeld. Deze maatregel zal al de moeijelijkheid en last van het zoeken wegnemen en daardoor zeer veel tijd doen uitwinnen. Bij de rekeningen is deze regel zoo goed niet in de toepassing, daar de ontvangene rekeningen niet meer geboekt moeten worden bij hunne ontvangst, doch reeds lang te voren geboekt moeten zijn. Ook moeten de rekeningen te veel door de handen gaan, om dezelve naauwkeurig met de boeken te vergelijken, waardoor het zelf ondoelmatig is, ze een volgnummer te geven en aan eene lias te rijgen. Men make daarom met deze eene uitzondering, en doe ze in eene alplia-betische orde achter elkander volgen, en rij ge ze niet aan eene lias, dan is het gemakkelijk, bij iedere nieuwe rekening die men ontvangt zijne plaats aan te wijzen, en die men soms mogt noodig hebben in een oogenblik te vinden. Op deze wijze zal men zieh zelven veel noodelooze moeite besparen. VI. DE BALANS EN HET BALANSBOEK. De koopman koopt en verkoopt het geheele jaar door, en betaalt alle dagen de uitgaven en onkosten, die ten laste zijner koopmanschap te betalen zijn; huurt zijne knechts en zijne pakhuizen en verschaft door zijne koopen en verkoopen aan honderden zijner natuurgenooten werk en brood. Doch waartoe al dat werken, al die zorgen, al die bezigheid? Welk doel beoogt de koopman met al die bemoeijingen, welke drangreden zou hem hiertoe aansporen? Dit doel is niet ver te zoeken. Dit doel is winst. Winst houdt den handel gaande; hoe meer • der loinst er te behalen is, hoe levendiger de markt zal zijn. "" ~sf-|ts«fr 21 Zonder winst kan de koopman geen koopman blijven, zou de winkelier zijnen winkel moeten sluiten, en is de winst te klein dan ziet hij, die koopmanschap drijft, zijn vermogen verminderen, en als zulks veel gebeurt of lang duurt, is er groot gevaar dat hij zijne betalingen moet staken, en alzoo anderen mede-sleept in de diepte, waarin hij zelf nederstort. Het is daarom boven alles noodzakelijk, dat ieder handelaar zorg draagt, kennis te nemen of hij zelve in zulk een gevaar verkeert of niet. Zijn de uitgaven meerder dan de ontvangsten, blijven de koopwaren te lang in zijn magazijn onverkocht liggen, zoodat zij de rente van zijn uitgeschoten kapitaal niet opbrengen in den tijd, waarin zulks moet geschieden , zoodat door het verloop van jaren die interest tot op een vierde of minder gebragt wordt en zijne goederen daarenboven in zijn magazijn bederven; heeft men vele slechte betalers onder zijne begunstigers, die jaren lang op de afdoening hunner rekening laten wachten, en somtijds die betalingen geheel vergeten, dan kan het niet anders, of er moet achteruitgang plaats hebben. Is men goed bekend met den gang zijner zaken, zoodat men altijd in het oog kan houden, hoeveel de winst door zulke omstandigheden verminderd wordt, dan zal men daarop rekenen en zijne zaken lang op dezelfde hoogte kunnen houden door de uitgaven zooveel mogelijk te bekrimpen, doch is men daarentegen onkundig van den invloed dier omstandigheden, en daardoor blind voor alles, wat in den loop der jaren tot achteruitgang zijner zaken bijdraagt, dan zullen die rampen met dubbele zwaarte drukken en de zaken zullen zich weldra in eenen reddeloozen toestand bevinden. Zulk eene juiste kennis van den gang en stand zijner zaken is alleen mogelijk door eene doelmatige wijze van boekhouden en hierbij komt ons bovenal te pas het Balans-oï Inventaris- hoek. Eene goede balans toont ons, hoe groot onze bezittingen zijn aan geld, goederen en handelswaren, hoeveel geld 33 ons toekomt van anderen en hoeveel onze bezittingen, sedert de vorige balans, zijn toegenomen, terwijl zij ons tevens doet zien, hoeveel geld wij aan anderen schuldig zijn en hoeveel de bijzondere deelen onzer bezitting aan waarde zijn verminderd. Hèt is dus door haar mogelijk met een oogopslag te zien, of er gewonnen is of verloren, en of de staat onzer bezitting, sedert het maken eener vorige balans, is verbeterd of minder geworden. Aan het maken eener balans is echter veel tijd en moeite verbonden, doch het is ook slechts éénmaal ieder jaar, dat het noodig is, zich daartoe te zetten. In de meeste handelszaken doet men zulks aan het einde van ieder jaar, doch in de AVet op den Koophandel wordt daarvoor geen tijd bepaald, mits men evenwel zorge, dat dit geschiede binnen de zes eerste maanden, die op ieder boekjaar volgen. Ook is men verpligt, balans te maken bij de oprigting of ontbinding eener vennootschap, opdat men in staat zij, de regten van ieder der betrokkene partijen behoorlijk te bewijzen en te bekrachtigen met bijvoeging van een staat van winsten en verliezen, daarenboven in geval van faillissement en van overlijden der eigenaar eener zaak, die door een zijner erfgenamen wordt voortgezet. Met het maken eener balans ga men op de volgende wijze te werk. Eerst make men op alles, wat tot den eigendom behoort, als onroerende en roerende goederen, koopwaren, in kas zijnde gelden, eifecten en alle andere papieren van waarde, alle uitstaande schulden, van welken aard die ook zijn, en om welke reden men die ook heeft in te vorderen, al hetwelk te zamen het actief genoemd wordt. Vervolgens diene men op te maken alle lasten en alle schulden, die anderen van ons mogten te vorderen, hebben. • Hetgeen wij van anderen en anderen van ons te vorderen mogten hebben, is bij eene goede wijze van boekhouding zeer gemakkelijk uit de boeken op te maken; doch met onroerende 33 goederen, meubilair en handelswaren is dit zoo gemakkelijk niet. Van deze laatste voorwerpen diene men de waarde te schatten, die dezelve hebben op het tijdstip, dat de balans wordt opgemaakt; hetwelk bij de handelswaren dikwijls nog al moeijelijkheden oplevert, door de vele verschillende soorten eu hoeveelheden, en de dagelijksehe vermindering door verkoop, tijdens men bezig is den balans op te maken. Een inventaris der koopwaren is echter volstrekt noodig bij het maken der balans; wij zullen daarom trachten, de gemakkelijkste wijze op te geven, waarop deze kan worden opgemaakt. Men kan ter voorbereiding tot het maken van balans de volgende voorzorgen nemen. Gedurende de maand vóór het opmaken, doet men zoo min mogelijk inkoopen van nieuwe handelsartikelen. Vervolgens kan men de voorwerpen , in het magazijn voorhanden, bij elkander schikken naar soort en prijs en op losse bladen papier opschrijven, om er later de hoeveelheid en waarde, naar den inkoopsprijs berekend, te kunnen invoegen, hetwelk met de meeste naauwkeurigheid moet geschieden. Bedorven waren moeten geschat worden naar de waarde, die zij in hun bedorven toestand hebben. Is men zelf niet in staat, de juiste waarde te bepalen, dan doe men best een deskundige hierover te raadplegen, uithoofde aan de juiste schatting der voorwerpen alles gelegen ligt voor het opmaken cener goede balans. Voorauctionarissen, waar de voorhanden zijnde artikelen geen couranten prijs hebben, is het niet mogelijk, de waarde der goederen met volkomene juistheid te bepalen; daarom kan het in da* geval het best geacht worden, de prijzen in aanmerking te nemen , die bij den inkoop der goederen betaald is, met uitzondering van die artikelen, welke door bijkomende omstandigheden alle waarde verloren hebben, of waarvan de waarde tot beneden den inkoopsprijs gedaald is. Bij boekhandelaren en uitgevers van boekwerken, waar de voorhanden zijnde copijen en fondsartikelen in waarde verschil- 34 len, naarmate de aftrek van die artikelen meer of minder is, moet men de nieuwe werken, waarvan de aftrek nog niet bekend is, berekenen naar de kosten, die voor de uitgave van die artikelen besteed zijn, en bij dezulken , waarvan de aftrek wel bekendis, de waarde bepalen naarmate die aftrek meer of minder is, dewijl naar deze maatstaf alleen de rente te berekenen is, die de onkosten der uitgave afwerpen. Men zij echter voorzigtig, niets te hoog te berekenen, daar het beste boek, dat tot het fonds behoort en waarvan de aftrek gaandeweg goed is, nog in datzelfde jaar in waarde kan verminderen, door eene uitgave door een ander confrater van een diergelijk werk, dat in waarde veel meer is en waardoor de aftrek van het eerstgenoemde werk dadelijk benadeeld wordt. Zulke artikelen evenwel, wier aftrek zoo gering is, dat zij de renten der onkosten niet opbrengen, is men verpligt te schatten naar den prijs van mis-druk. Als de tijd daar is, om de balans op te maken, begint men met de voorhanden zijnde voorraad te tellen, te wegen ofte meten, en vervolgens de waarde te bepalen, om dit alles in te vullen op de losse bladen, waarop men reeds te voren al de voorhanden zijnde soorten heeft opgeschreven. De opneming en waardering der goederen moet met groote naauwkeurig-heid geschieden, zonder evenwel tot wijdloopigheid te vervallen, daar deze te veel tijd zoude rooven en daardoor bij den da-gelijkschen omzet van koopwaren het opmaken der balans zou bemoeijelijken. Bij natte wa.ren moet men alle volle fusten van dezelfde soort en prijs te zamen tellen, de aangebroken fusten doen roeijen en de inhoud van dezen te zamen tellen en tot geheele fusten herleiden of bij de kan berekenen, om ver-vervolgens de waarde te bepalen volgens den inkoopsprijs. Al het voorhandene van dezelfde soort en prijs kan men zeer gevoegelijk in éénen post te zamen stellen. Deze werkzaamheden worden veel gemakkelijker gemaakt, als 25 men al zijne fusten altijd gemeten of gewaterijkt en den inhoud daarop gesteld heeft, hetwelk bij verkuiping der fusten op nieuw moet geschieden. Koopwaren, die gewogen moeten worden, behoeven allen niet op de schaal gebragt te worden. 'Naar het gewigt van een kaas, bij voorbeeld, kan men de overige kazen van dexelfde zwaarte berekenen en de geheele partij waarderen, terwijl men bij balen, kisten, pakken en vaten, die nog niet zijn aangebroken, de facturen kan raadplegen. Handelsartikelen, die bij de kubiekmaat worden uitgemeten, zoo als kalk, steen, brandhout, steenkolen, enz, kan men op den hoop meten.—Koopwaren, die bij de el worden uitgemeten, zoo als laken, linnen, katoen, enz., kan men, zoo men delengten der stukken weet, zeer gemakkelijk berekenen, doch hiertoe is het noodig, bij iederen verkoop de hoeveelheid van het verkochte op het daaraan hangend etiquette af te teekenen, dan moet, bij het opmaken der balans, de overgeblevene hoeveelheid, door die aanteekeningen, blijken, zonder dat het noodig is, al de stukken op nieuw na te meten. Artikelen van geringe waarde en kleine restanten, kan men bij den hoop schatten, waardoor men zich het werk zeer bekort. Wanneer men opmaakt, welke goederen er gedurende het opmaken der balans verkocht zijn, dan kunnen die, welke a contant en die, welke op crediet zijn afgeleverd, zeer goed bij elkander genomen worden, om te zamen onder eene post op de balans te stellen; dit moet geschieden , wanneer journaal en winkelboek zijn opgemaakt voor het opmaken der voorhanden zijnde goederen, want bij verzuim hiervan zouden die afgeleverde waren niet verschijnen bij de post van de in kas zijnde gelden, noch bij die der uitstaande schulden, noch bij die der voorhanden zijnde koopwaren. — Wordt de balans niet met het einde des jaars opgemaakt, doch in het begin des volgende jaars , met oogmerk om te sluiten, als of de balans voor het einde des jaars was gemaakt, dan is 36 men verpligt op te maken , hoeveel er sedert liet einde des vorigen jaars is verkocht, en deze goederen tegen inkoopprijs te stellen op de lijst der voorhanden zijnde handelsartikelen , daarna het geheele bedrag van al de facturen der goederen , die men sedert het begin van het nieuw ingetreden jaar heeft ontvangen, van de lijst der voorhanden goederen af te trekken , en het saldo zal zuiver alleen het bedrag der artikelen aanwijzen , die voorhanden waren met de sluiting van het vorige boekjaar. Nu hebben wij nog eene kleine aanmerking omtrent du-bieuse schulden, om daarmede deze beschouwing over de balans te sluiten. Dubieuse schulden noemt men zulke vorderingen ten laste van anderen , waarvan men vreest, de betaling nog zeer lang uitgesteld te zien of nimmer betaling te zullen ontvangen. Moet men lang wachten naar betaling van sommige rekeningen , dan vermindert door dat wachten de winst van het bedrag dier rekeningen van jaar tot jaar , omdat men de gelden daarvoor te goed niet in zijnen handel kan gebruiken , noch door beleening of uitzetting interesten van dezelve kan genieten. Deze aanmerking is van even goede toepassing op die koopwaren, die het eene jaar na het andere onverkocht in het magazijn blijven liggen , en waarvan dan, door het renteloos liggen , de winst geheel verteerd wordt. Met die rekeningen, waarvan men vreest, dat de betaling nooit zal geschieden, is dit nog meer het geval, en het is daarom niet goed, zulke uitstaande schulden voor het volle bedrag onder het actief op te nemen. Bvenzoo is het met de vorderingen ten laste van die personen onder zijne begunstigers , die op het punt staan, om failliet verklaard te worden of die zulks reeds zijn , doch waarvan de zaken nog niet zijn afgedaan. Men kan al zulke vorderingen onder écnen post stellen, als dubieuse schulden en het geheele bedrag daarvan verminderen met zooveel procent , als men vreest, op deze posten te 27 zullen verliezen , en alzoo twintig , dertig , veertig of vijftig proecnt van het geheele bedrag , of zooveel als men hoopt van die posten gezamentlijk nog te profiteren, op het actief brengen. Tot meerder gemak van lien, die gaarne een voorbeeld wenschen van de wijze, waarop de Inventaris en Balans moet worden ingerigt, hebben wij bij de modellen ook dat eener inventaris gevoegd, opgemaakt bij de oprigting eener zaak , alsmede eene balans, opgemaakt aan het einde van het eerste boekjaar na die oprigting. VII. HET JOURNAAL. Zoo als wij vroeger gezien hebben, is er bij de wet op den koophandel bepaald, dat ieder koopman ouder de verpligting staat, dagboek te houden, waarin naar orde des tijds, zonder witte vakken, tusschenregels of kantteekeningen moet worden ingesehreven, hetgeen hij te vorderen en hetgeen hij te betalen heeft, de ondernemingen in zijnen handel, de trekkingen, ac-ceptatiim of endossementen van wissels en andere verhandelbare papieren, zijne verbindtenissen en in het algemeen alles , wat hij ontvangt en uitgeeft, van welken aard dit ook zijn moge. Zulk een dagboek is de grondslag van de geheele boekhouding en kan in vele moeijelijke zaken tot bewijs voor de regtbank dienen. Het spreekt dus van zelve, dat men best doet, dit boek zoo accuraat mogelijk te houden en alle misslagen en abuizen zooveel het kan te vermijden. Begaat men een abuis in de boeking van het een of ander, dan is het ook niet goed, dit met een mesje weg te krabben en daarover heen te schrijven , daar het boek hierdoor meestal beklad wordt, het is veel beter, dat men tot herstelling van die fout een afzonderleken post te boek stelt, op den datum, waarop men die ontdekt, as met vermelding van den datum , waarop zulk een abuis begaan is. De genoemde voorschriften , bij de wet omtrent dit boek bepaald, zijn gegeven om alle oneerlijkheid en kwade trouw in den handel te voorkomen, daar de getrouwe opvolging hiervan het onmogelijk maakt, in de dagelijksche aanteekeningen verandering te brengen. Daarom worden aanteekeningen op den kant ook slechts beschouwd als nota's of ophelderingen, tot eigen gemak daar nedergesteld, en zijn in regten van geene kracht. Zulke aanteekeningen moeten dan ook zooveel mogelijk vermeden worden, zoodat men op den kant niet anders moet stellen, dan de nummers, die op elkander betrekking hebben, in den handel rencontrenummers genaamd , en dienen kunnen om de nazoekingen gemakkelijker te maken. De gevallen, die den handelaar dagelijks voorkomen, zijn van zeer verschillenden aard , en het zou daarom misschien aan velen gemakkelijker toeschijnen, om de aanteekeningen , die het journaal bevatten moet , in onderscheidene boeken te verdeelen, op die wijze, dat alles meer bij elkander komt wat bij elkander behoort, doch zulks is zeer af te keuren , als vooreerst strijdig met de wet, en ten andere ongeregeld. Het is daarom beter, zich aan den voorgeschreven regel te houden , en liever andere boeken , bijboeken genaamd, aan te leggen, om daarin uit het journaal over te brengen, wat bij elkander behoort en waarin men al die bijzonderheden kan bijschrijven , die in het journaal worden weggelaten. Het komt er bij het journaal slechts op aan, de aanteekeningen kort en zakelijk neder te stellen, en alle wijdloopigheid , waardoor slechts tijdverlies ontstaat, te vermijden , zonder iets te vergeten of weg te laten, wat volgens de wet en den aard der zaak in hetzelve behoort vermeld te worden , en hetzelve door regelmatigheid zoo in te rigten, dat het nazoeken der verschillende posten niet bemoei-jeliikt wordt, en, laat de aard des handels het toe, te zorgen, 29 dat het mogelijk gemaakt worde, door vergelijking van het journaal met het kas- en grootboek, na te kunnen gaan , of het rigtig gehouden is of niet, dan is dit zooveel te beter , en dan is tevens het middel gevonden, om alle ingeslopen abuizen en misstellingen spoediger te ontdekken. Wij zullen nu vooreerst al de zaken, die in hetzelve moeten worden opgeteekend, afzonderlijk nagaan , ten einde in de gelegenheid te zijn , bij het een en ander de noodige opmerkingen te kunnen maken, en de middelen aan te toonen, die dienen kunnen, om de vereischte ophelderingen te geven. 1. Actieve en passieve schulden. Onder den naam van Actieve schulden worden die vorderingen of schulden begrepen , welke men van anderen te goed heeft. Bij de wet worden deze insclmWen genaamd. Actieve schulden, welke ons reeds toekomende zijn van vroegere dagteekening dan de oprigting van onze handelszaak, komen voor op den eersten inventaris en moeten op de volgende worden overgebragt tot zoolang dezelve zijn afgedaan, tenzij men overtuigd zij, dat die gelden nooit betaald zullen worden en als verlies kunnen worden aangemerkt; in dat geval kunnen zij op denzelfden inventaris eerst onder het actief als vordering voorkomen en tegelijk onder het passief als verlies worden genoteerd. Door deze wijze van handelen blijft men altijd in de gelegenheid, te kunnen nazien, wat op zulk een post betrekking heeft en hoe daarmede gehandeld is. De actieve schulden spruiten voort uit leverantie van goederen aan begunstigers, aflevering en verzending van handelswaren aan andere kooplieden en winkeliers, beleeningen en briefjes ten laste van anderen bij endossement overgedragen of bij den kassier ter incassering afgegeven. Al deze soorten van uitstaande schulden moeten, als het journaal goed wordt bijgehouden, op den datum van derzelver ontstaan daarin voorkomen. 30 In den kleinhandel zijn de actieve schulden over het algemeen niet veel, daar de meeste verkoopen in het klein a contant geschieden. Die posten van winkelontvangst worden ook bij zeer weinig winkeliers specifiek in het journaal geboekt. Meestal wordt voor die ontvangsten een winkelboekje aangehouden, waaruit het geheele bedrag van iederen dag, in eenen post te zamen genomen , in het journaal wordt overgeboekt. In het journaal worden dan afzonderlijk alleen die posten geboekt, waarvan het bedrag veel hooger dan gewoonlijk is en die, welke op tijd of jaarrekening moeten geboekt worden. Dagelijksche ontvangsten en verkoopen voor geringe sommen , die korten tijd na de aflevering betaald worden, noemt men vlottende schuld, die men naar verkiezing iederen dag, wekelijks of eens in de maand op het journaal kan overnemen, of eenmaal 's jaars in één post op den balans doet verschijnen. De boeking van kleine verkoopen, die op klein crediet worden afgeleverd, verdient hier wel eene nadere beschouwing, daar het nog al moeijelijkheden in het nazoeken zou opleveren , verkoopen, die eenige dagen of weken na de levering betaald worden, in het journaal op te slaan, om het bedrag te leeren kennen en de betaalde po.sten af te boeken, omdat het niet zelden gebeurt, dat verschillende leverantiën, op ongelijke datums verkocht, te gelijk betaald worden. Het is niet ondoelmatig, voor zulke verkoopen een afzonderlijk boekje aan te leggen, ingerigt op dezelfde wijze als het particulier schuldboek, met elk blad gefoliëerd, (van een volgnummer voorzien) en een alphabet voor de namen der begunstigers voor of aohter in. Boekt men zalke verkoopen in het gewone winkelboek, dan is het ook noodig, de bladen te foliëeren en dit boekje van een alphabeth te voorzien. Bij betaling kan men de afgedane post doorhalen of zulks daaronder of achter aanteekenen, terwijl de ontvangene gelden bij de dagelijksche ontvangsten kunnen worden gestort en in het klad-of winkelboek als dagelijksche ontvangst aangeteekend. 31 Passieve schulden ontstaan door de inkoopen van handelswaren, die men van tijd tot tijd doet; de gelden, die men van anderen in leen heeft, de wissels, quitantiën, assignation en andere handelspapieren, die men ter incassering ontvangt, en door alle handelingen, die strekken kunnen, om ons schuldenaar van anderen te maken. De goederen, die men van anderen ontvangt, alsmede de papieren van geldswaarde, boekt men in het journaal zoo beknopt mogelijk, volgens de factuur of geleibrief, waarmede men dezelve ontvangt. Aankoop van meubelen, vaste goederen, beleeningen, enz. zijn zoo zeldzaam, dat het onnoodig kan genoemd worden, in zulke gevallen de aanteekeningen in te korten, waarom men zulks dan ook zoo duidelijk mogelijk omschrijft, met de voorwaarden, die bij zoodanige handelingen zijn vastgesteld. Hetzelfde geldt , wanneer men eenige overeenkomst heeft getroffen of verbindtenis gemaakt omtrent de leverantie van koopwaren , het bouwen van huizen of schepen, of de bewerking en levering van welk voorwerp of handelsartikel dit ook zij. Hebben zulke overeenkomsten plaats gehad door bemiddeling van eenen makelaar, commissionair of notaris, bestaat er een contract van verbindtenis of kan men de voorwaarden er van uit de gevoerde briefwisseling en het kopij boek bewijzen, dan is eene omschrijving in het journaal hiervan noodeloos en kan men zich bepalen bij eene eenvoudige verwijzing naar de stukken, die men daaromtrent in bezit 0 heeft. 2. Handelspapier ' Onder den naam van handelspapier verstaat men wisselbrieven , promessen, orderbriefjes en alle andere soorten van kassierspapier, als assignation, quitantiën, enz. Het is veel in den handel gebruikelijk, dat den een den ander met zulk handelspapier betaalt en zulks geschiedt dan bij overdragt, 32 (endossement), doch in zulke gevallen staat de trekker, dat is hij, die de briefjes heeft afgegeven, borg voor de betaling. Kan de persoon, die deze briefjes in betaling heeft ontvangen, van den betrokkene geene betaling erlangen, dan is de trekker verpligt, deze papieren weder voor eigene rekening over te nemen. Wisselbrieven worden afgegeven op zigt; hiermede •wordt bedoeld, dat op den wisselbrief een tijd vermeld wordt, waarop de wissel vervalt, en hoeveel tijd voor dien vervaldag de wissel aan den betrokkene moet vertoond worden. De vervaldag is de tijd, waarop de wissel moet betaald worden. Zoolang de vervaldag nog niet verschenen is , kan het handelspapier aan een ander bij endossement worden overgedragen, hetzij door hetzelve te disconteren, te verkoopen of in betaling te geven, mits hij , zoo dit met een wissel gebeurt, die den wissel in handen heeft, op den tijd dat deze aan den betrokkene moet vertoond worden, slechts zorg draagt , dat die vertooning op den bepaalden tijd geschiedt. Het gebeurt ook dikwijls, dat het endosseren van handelspapier van den een aan den ander allegn plaats heeft, om elkander te helpen, en niet om eene schuld mede af te doen. Deze handeling heeft alleen plaats, om den omloop van dit papier te bevorderen, waarbij de persoon , die daardoor geholpen wordt, altijd borg staat voor de goede lietaiing. Al deze handelingen is men ook verpligt in het journaal aan te teekenen, hoewel zij niet in betrekking staan tot eenige winst of schade, aan den handel verbonden. 3. Inrigting van het Journaal. De wijze, waarop men het journaal kan inrigten, is zeer eenvoudig en levert weinig moeijelijkheden op. Echter is de inrigting er van op alle kantoren niet hetzelfde. De eenvoudigste manier is, dat men hiervoor een schrijfboek gebruikt 33 gelijnd met twee vóór- en vier achter- of buitenlijnen. Alle dagen trekt men eene lijn onder het aangeteekende van den vorigen dag en plaatst den datum van den loopenden dag boven aan het witte vak, waaronder men al de voorkomende zaken van den volgenden dag aanteekent. De kant vóór de eerste voorlijn behoudt men in blanco, om er later, bij het overbrengen van lederen post in het grootboek, de folio in te kunnen plaatsen van het blad, waarop in het grootboek iedere post is te boek gesteld. Tusschen de eerste en de tweede voorlijn plaatst men het volgnummer van de factuur der ontvangen artikelen, zoo de post ontvangen handelswaren betreft, van de quitantie, zoo het eene betaling geldt , of van den brief of de nota, die ten bewijze kan strekken, om de echtheid van den aangeteekenden post te staven. De twee voorste achter- of buitenlijnen gebruikt men, om het bedrag van ieder artikel, zoo de post van ontvangen of geleverde koopwaren uit verschillende artikelen bestaat, uit te trekken , om aan het slot van don post het bedrag van alles te zamen in de achterste buitenlijnen uit te trekken. Men ga hiermede te werk op deze., wijze: ITS .O !21 O CU 12;-^ -3 Januarij 1857- Aan J. DE WIT. .5 kop gort 4 iï siroop . . . . 3 tj; boter ƒ- Van A. KUIT. 4 mud erwten (groene). 5 ;/ meel . . . . 1 vat olie ƒ36 //50 //35 ƒ 2 ƒ131 10 3 34 r d O o CD 19 4 Januarij Aan A. KUIT. In betaling op rekening 1856 1 Quitantie op A. Kok 1 /, // B. Pul. 1 o II V. Krom 1 // // C. Schar 1 // // D. Vader ƒ 3 5 // 16 vllO ;/ 5 Van W. EEUIT. 35 'fi? kaarsen, div. soorten 100 ffi boter 30 \t koffij 5 Januarij Aan W. POTTEE. 3 iT: kandij \ % thee 3 «ï suiker ƒ 10 '// 40 // 6 ƒ163 ƒ 5 6 ƒ 3 30 50 Als men gewoon is, alle posten, die in het journaal voorkomen, ook in het grootboek over te brengen, hetgeen bij het italiaansch boekhouden noodzakelijk is, doch bij het eenvoudig boekhouden, dat wij thans behandelen, niet altijd geschiedt, (het is namelijk bij velen gebruikelijk, de posten, uitmakende de vlottende schuld, niet in' het grootboek over te nemen) dan moet, bij eene optelling van het journaal over een geheel jaar, het gezamentlijk bedrag van al de rekeningen in het grootboek voorkomende hieraan gelijk zijn. Bij sommige winkeliers is het in gebruik, om de achterlijnen tot een ander doeleinde aan te wenden. Men gebruikt namelijk de twee voorste buitenlijnen, om de inkoopsprijzen van alle verkochte artikelen in te vullen, en de twee achter- 35 ste buitenlijnen, om den verkoopprijs in uit te trekken. Vervolgens wordt elk blad opgeteld, wanneer het volgeschreven is, en het verschil in de uitkomst der voorste en der achterste buitenlijnen toont het bedrag der winst aan van al de verkochte artikelen, op dat blad geboekt. Deze uitkomsten telkens getransporteerd, het geheele boek door, geven een goed overzigt, hoe groot de winst is van het begin des jaars tot aan den datum, dien men wil nazien. Deze wijze van boeken in het journaal is goed voor ma-nufacturiers, magazijn-houders van hoeden, petten, laarzen, schoenen en galanteriewaren, papierhandelaren en alle winke-lieren, die met juistheid kunnen bepalen, wat de inkoopsprijs is van ieder verkocht handelsartikel; doch voor zulke winkeliers, die veel kleinhandel hebben, en voor hen, die veel afleveren, waarbij maat of gewigt niet gebruikt wordt, zooals herbergiers , logementhouders , kruideniers , grutters enz., is deze manier van boeken niet aan te bevelen. Wij zullen later een klein model geven van deze wijze van boeken, omdat zij voor zeer velen hoogst aanbevelenswaardig is, en daarbij opgeven , hoe men met de verschillende posten, die in het journaal voorkomen, zooals inkoopen, verzendingen in commissie, kassiersbriefjes, betalingen, enz. handelen moet. De manier van inrigting, die wij in het hierbij gevoegde model gevolgd zijn, verschilt van de twee wijzen van boeking , hiervoren omschreven. Volgens het model, door ons gevolgd, zijn al de ontvangsten en uitgaven geboekt in de twee voorste buitenlijnen , om daardoor de vergelijking van dezen met het kasboek gemakkelijker te maken; terwijl door ons in de achterste buitenlijnen al die posten zijn gebragt, die in het grootboek in debet of credit moeten geboekt worden , waardoor de zuivere uitkomst der boeking van het journaal en het grootboek gemakkelijker kan worden nagegaan. 3* 36 VIII. HET GROOTBOEK. Behet en Credit, ziedaar de grondslagen, waarop de ge-heele liandel berust , de drijfveren, die dezen altijd in beweging houden. Niets is dan ook noodzakelijker voor den boekhouder , dan het onderscheid tussohen debet en credit goed te begrijpen. Alle zaken, die in den handel voorkomen, moeten tot een van beiden gebragt worden. Wat niet debet is, moet credit zijn , en wat niet credit is debet, zoo lang de zaak niet afgedaan is. Elke debiteur heeft zijn crediteur , en omgekeerd is dit hetzelfde. En dit beginsel wordt bovenal toegepast in het grootboek. Boven elke bladzijde aan de linkerhand moet liet woord dehet te lezen zijn en daaronder aangeduid worden al de posten, waarvoor de persoon, wiens naam boven dat blad staat , ons debet is , en boven elk blad aan de regterhand moet het woord credit vermeld zijn , om daaronder aan te teekenen al de poster., waarvoor diezelfde persoon bij ons credit is. Men is debet : 1. Voor alles %oat men ontvangt. 2. Voor alles wat men schuldig is. 3. Voor alles wat men van anderen leent. 4. Voor alles wat men van anderen in commissie heeft. Men is credit: 1. Vom' alles wat men heeft. 2. Voor alles wat men uitgeeft. 8. Voor alles wat men te vorderen heeft. 4. Voor alles wat men uitleent. B. Voor alles wat men in commissie zendt. Dit onderscheid moet in elk geval wel begrepen worden, om al wat ons voor mogt komen te kunnen boeken op zijne behoorlijke plaats, want boekt men een post, waarvoor anderen ons debet zijn per abuis in credit, dan is het verschil tweemaal 37 zoo groot, als de som van dien per abuis geboekten post bedraagt, en zoo ook omgekeerd. Hoewel het houden van een grootboek niet bij de wet is voorgeschreven, behoort dit toch bij de hoofdboeken, zooals wij reeds vroeger gezegd hebben, en wel om het onberekenbare nut van dit boek voor ieder, die eenigen tak van handel of bedrijf uitoefent, en waardoor het volstrekt onmisbaar is. Het toont ons met een oogopslag aan, wat wij aan ieder, met wien wij zaken doen, in het bijzonder schuldig zijn of van hen te vorderen hebben, omdat al de posten, die op denzelfden persoon betrekking hebben, ook op hetzelfde blad geboekt worden. Het verschil, dat er bestaat tusschen het debet en het credit van iedere rekening, noemt men het saldo. Wanneer dan het debet hooger is dan het credit, dan heeft de crediteur een batig saldo, of, bij eene andere wijze van uitdrukking, dan is het saldo in het voordeel van den houder van het boek en ten nadeele van hem, wiens naam aan het hoofd der rekening staat; is daarentegen het credit hooger, dan is het de persoon op wiens naam de rekening staat, dien de vordering van het saldo toekomt. Bij het grootboek behoort men een alphabet aan te leggen, zooals door ons bij de eerste vermelding hiervan op pagina 6 is beschreven, om het nazoeken in het grootboek gemakkelij - ker te maken. IX. INVENTARIS BIJ DE OPRIGTING MIJNER ZAAK, 1 JULIJ 1858. VVI IL he de lac flei stc OPENINGSSTAAT. ACTIVA. Vade goederen. Een huis en erve, waarin vroeger winkelnering werd uitgeoefend , in de Hoogstraat Een pakhuis , belendende van achter het huis voornoemd, en uitkomende in de Breestraat Een huis en erve in de Dijkstraat . Handelsmeubilair. Twee vaste toonbanken met oliebak , laden, kasten , enz Kisten , bakken, vaten, trommels en flesschen Een schrijflessenaar en vier kantoorstoelen ' Een ijkenhouten tafel Een loketkast en ijzeren geldkist . . GereedscJiappen. Een handwagen op twee wielen , . Een kruiwagen Kisten , vaten en zakken . . . . Touwen en katrollen Transportere . . ^4000 // 750. //8000 ƒ 80 "' 75 // 60 " 12 // 75 // 26 // 10 // 24 It 13 /12750 // 802 // 73 /13125 43 Per Transport . . Meubilair enz. Aan huismeubilair , volgens tauxatie. Kleederen en linnengoed . . . . . Aan goud en zilver , volgens tauxatie. In kassa. Aan bank- en muntbilletten en coupons. Aan specie Totaal . . P A S S I V A . Particuliere rekeningen. J. Zwart, Timmerman A. Bos, Schilder B. Zon , Behanger C. Kraak, Metselaar D. Wesp , Kleermaker Batig saldo . . Opgemaakt den 1 Julij 1858, S. E. et 0. ƒ1500 '/ 700 // 330 «IfiOO // 88 — // 600 II 350 // 330 '/ 410 // 63 A. S( — 50 — 50 3H1 ƒ13135 II 3420 // 1688 //17333 // 1653 ƒ15580 JDDEE — 50 50 50 — X. JOURNAAL. Jul^. 1 T„l,',' 1 oco Yan J. STOL te Amsterdam. 300 tt- thee . i\ ƒ 3,50 500 iC koffij // /, —,40 3S0 ffi suiker // ,/ —,35 10 Vat siroop « // 30,— 8 vaten olie u » 35,— Van B. UTMAN te Leijden. 300 fi- kaas . a ƒ 0,15 Van U. KOLL Alhier. 40 mud meel a ƒ 13,— 100 u; kaarsen ;/ d —,35 40 mud gort // // 13,— 40 mudboekw. // ;/ 1 3 , - - 50 m. gr. erwt. // « 13,— 50 m. gr. erwt. // // 14,— 60 m. g. erwt. // // 10,— Transportere . . Ontvan / - — — — " — — — — — — • — • gst. — — —• — — — — — — — — — Op Cr / 500 // 300 // 133 // 300 // 380 II 45 // 480 // 35 „ 480 Il 480 II 650 // 700 II 600 /4773 ;dit. — — 50 — — , — — — — — — 50 46 «2 g PH O •73 tH o ^ Transport . -3 Julij 1858 Aan J. BAL Alhier. 1 mud meel 10 S thee . 1 vat olie . 4 Julij 1858 Terug aan J. STOL te Amsterdam. 3 vaten olie 7 Julij Winkel ontv. van 2-7 Julij. Van A. D. ELFT Alhier. 100® boter . a ƒ —,35 8 Julij Ontvangst ƒ // 85 Aan P. KOP. 1 ffi boter . . . 75 Aan K. HOUT te Leijden. 1 mud gi'oeue erwten . . 1 mud graauwe erwten . . 1 mud geele erwten . . . Transportere. . . ƒ 85 75 ƒ5005 47 O != Transport . . -14 Julij Winkelontv. van 8-14 Julij 17 Julij Betaald aan A. D, ELET, 100 lï boter . . . . , 21 Julij Winkelontv. v. 15-21 Julij. 35 Julij Aan IJ. ZALM. 2 ffi kofffij 27 Julij Aan P. ULK. 1 kop geele erwten. . . 38 Julij Ontvangst. ƒ 85 75 // 93 35 // 103 Winkelontv. v. 22-28 Julij. 31 Julij Ontvangen van Mej.BLES voor kamerhuur der bovenkamer van de maand Julij. Ti-ansportere // 110 14 50 60 80 Op Credit. /5005'90 // 1 05 //— 13-1 /5007,07è 48 Transport Ontvangst. ƒ 442 65 5 Idem. Aan J. ZINK. 5 lï' koffij 20 // kaas 5 // kaarsen . . . . 10 // siroop Winkelontv. van ]-6 Aug. Aan N. N. Voor de huishouding. , 14 Aug. Winkelontv. v. 7-14 Aug. 11 Aug. Aan L. MELIS. 1 f koffij 1 // thee 21 Aug. Winkelontv. V. 14-31 Aug. Van B. FLES & Comp. Alhier. 3 vaten groene zeep . Transportere . . // 122 // 50 // 138 // 128 ƒ 8 71 30 53i n-i 65 Op Credit. ƒ5007 07è II II 3 // 2 // 45 ƒ5067135 49 Transport -27 Aug.— Ontvangst. ƒ 871 fi5 Aan J. KLUITE. • 2 8 siroop . . 29 Aug. Winkclontv.v. 21-28 Aug. — 31 Aug. Ontvangen van Mej. BLES. Kamerhuur, Augustus . Winkelontv. v. 29-31 Aug. September. - 3 Idem. Aan J. SCHUDDEK. 10 ffi suiker 5 // kaarsen •5 // koffij . 10 // zeep . 10 kan olie. - 5 Sept.. ƒ 1 4 6 14 38 /1070 Betaald aan .7. STOL, te Amsterdam In mindering der rekening. Aan Tvinkelontvangst van 1—5 September. Transportere 30 op Credit. ƒ5067 35 50 II 750 -/ 127 ƒ1948 5S 00 /5067 85 12i 63è 25 ƒ5083 4 85 ÖÖ Transport -10 Sept. Betaald aan belasting. Huis in de Hoogstraat Huis in de Dijkstraat. -12 Sept.- Aan winkelontvangst. 6—13 September •-16 Sept.- Aan B. COOL. i mud meel . . . -19 Sept.- In dienst genomen J. Vermaken, tegen ƒ 3 p. week. Aan winkelontvangst 13—19 September. 22 Sept. Betaald aan D. WESP. Volgens ingelev. rekening. 36 Sept. Aan Winkelontvangst van 19—25 Sept. . . ƒ 62 // 130 // 196 Ontvangst ƒ1948 // 206 Transportere // 63 „ 194 40 ƒ2800 60 30 10 /.5086 60 61 Transport . . fl 0 Rrnt Aan N. N. Voor de huishouding . . Aan J, VEEMAKEN. Weekloon Aan M. NOOET. 2 kop groene erwten. . . 1 // boekw. gort . . . 1 8 kaarsen 1 H; boter 1 Van D. ELET. 50 ffi boter •? n 'innt Ontvangen van D. VAN ES. Drie maanden huur van het huis in de Dijkstraat. . . Ontvangen van Mej. BLES. Kamerhuur September. . Aan winkelontvangst van 35 tot 30 September . . Transportere . . Ontvan ƒ3800 ƒ 60 „ 3 — — II 110 ff 14 // 167 ƒ3154 gst. 60 — — — — 30 90 Op Cre /•sosec _ //— II— ff— //— // 18 — /•sios 4» 93i < 53 October. Per sluiting van 30 Sept. 3 October. Aan J. ARNDT. 1 mud gort 5 «- boekw. gort . . . 1 // rueel 30 Ü; siroop ƒ3154' Van J. DEEL le Zwolle. Ter incassering, 1 Quitantie op J. Kop . . -8 October.- Winkelontvangst van 1- 8 October Aan J. VERMAKEN. Weekloon Aan J. EALK. 2 u; boter . . . 5 kop meel . . . 2 ffi kaas. . . . Transportere Ontvangst.] 70 // 207 90 ƒ3485140 50 Op Credit. Iƒ5148| 53 Transport -16 October.— Winkelontvangst van 8- 15 October . . Weekloon aan J. Vermaken. 20 October. Aan H. GEËNT. 5 kop meel 1 16 thee 2 ffi koffij 5 kan olie 10 fi' kaarsen 33 October. Winkelontvangst van 16 tot 22 October. Ontvangst. ƒ3435 40 ,1 198 40 Weekloon aan J. Vermaken. 25 October. Aan C. HAETE. 4 ffi zeep. 2 O? kaas. 2 ui siroop % kop gort 1 'tï siroop II 212 16 Transportere . |/3851 Op Credit. /5148)73i 96 1|/5162 50 54 Transport . 27 October Aan B. Issink. 1 ft thee 3 e koffij 5 kan olie 10 fi' kaarsen 29 9ctober. Aan Winkelontvangst 33— 39 Ootober . . . Ontvangst. ƒ3851 96 Weekloon aan J. Vermaken. 31 Ootober.-^ Aan C. JANSSEN. 5 kan olie 10 !i' kaarsen 5 \i' zeep 3 ffi' suiker Aan B. UTMAN. Gezonden ter incassering in mindering onzer rekening. 1 Quitantie op K. Hout . Betaald aan IJ. Kol, in mindering onzer rekening. // 216 Transportere 14 ,/1200 /5271 10 ƒ5316 55 Transport . . Winkelontv. v. 30—31 Oct. Ontvangen van Mej. Bles , kamerhuur October . . . November. Aan N. N. Voor de huishouding . . Aan N. OTTO. 1 kop boekw. gort . . . Aan N. OTTO. 3 kop boekw. gort . . . 1 \\; kaarsen 1 ffi boter Aan P. QUINT. 1 kan olie 1 kop meel 1 « thee è R siroop Transportere . . \ 1 Ontva ƒ5371 \„ 52 // 14 L/53S7 // 80 — — — fum ngst. 10 60 — |70 — - — — 70 1 ijOp Credit |!/5316|35 II — „5316 II— "— "— "— r 3 //— /533l| — — 35 • — 15 30 43i 40 43i 15 50 13i 83i 56 o o f^ p 33 c3 o-C .o"g Transport -5 November.— Aan Winkelontvangst van 1 tot 4 November . . Ontvangst. /5417|70 '/ 102 Weekloon aan J. Vermaken 6 November. Van J. STOL, te Amsterdam. 200 ffi koffij . a ƒ 0,38. Op Credit 'l/5221|82i 16 Aan O. PEEE. 1 k kaarsen 1 tS boter . 1 kan olie . Van A. D. ELFT. 100 \i boter . . . . 10 November. Aan M. NOOET. 1 II- koffij. . . 12 November.— V 76 Aan winkelontvangst van 5—13 November . 1/ 216 '// 37 42^ 40 42j 50 Transportere . . ƒ5738 86 /5337 52i 10 57 Transport . . Weekloon J. Vermaken. -^ 14 November. Aan. U. VIS. 1 ffl' suiker 3 lÈ zeep 3 kop meel Aan V. WOLF. 1 1?: boter 3 kan olie 3 H; koffij 5 fi" th.ee Aan W. IJSMAN. 3 kan olie 19 November. Winkelont vangst van 12— 19 Nov Ontvangst. ƒ5738 86 Weekloon J. Vermaken. Aan J. DE WAARD. 3 kop meel . . . . 1 8' boter 1 ffi siroop 3 S' kaarsen . . . . I «; koffij 1 ons thee Transportere . „ 303 ƒ6946 04 |0p Credit. Iƒ5337 10 90 58 Transport . . 34 November. Aan K. LOOS. 2 kop gort 1 ffi" siroop 3 S' boter 1 kan olie 1 u: kaarsen 36 November. Aan Winkelontvangst van 19—26 Nov. . . Weekloon J. Vermaken. 38 November. Aan S. TEENTE. 1 u; boter. , . . . 1 kan olie 1 kop meel . . . . -30 November.- Winkelontvangst van 36- 30 Nov. . . Ontvangen van Mej. Bles. Kamerhuur November. Ontvangst. ƒ5946 90 // 331 ,1 136 14 Transportere . . j/6331 lOp Credit. l/5346 37è 30 40 50 1/5349 59 Transport . December. 1 December.—— Aan N. N. Voor de Iiuislionding . Aan O. ROOT. 1 kan olie 3 December. Ontvangst.' ƒ6331150 Aan winkelontvangst van 1—3 December . . Weekloon aan J. Vermaken. Aan E. SMEEE. 1 kop meel 1 kan olie 1 'K boter 3 1i; kaarsen 5 December. Van J. SCHUDDEE. 1 Assignatie op ü. Koll. Alhier. Aan J. BAL. 1 kaas van 6 K" . . . Transportere . . 60 73 Op Credit. ƒ5349145 60 ƒ6468 10 „ 800 . I/6152| 60 Transport . . 10 December. Aan winkelontvangst van 3—10 December . . 11 December. ƒ6468 ,/ 198 Weekloon aan J. Vermaken. 14 December. Van J. STOL, Amsterdam. 6 vaten siroop . a ƒ18. .— 18 December. r— Aan winkelontvangst van 10—17 December. . Weekloon aan J. Vermaken. 20 December. Betaald aan J. Zwart op afdoening der rekening. Betaald aan A. Bos. Eekening wegens schilderen enz Betaald aan B. Zon. Eekening wegens behangen enz TranspOTtere Ontvangst. „ 203 300 /, 350 ,/ 230 ƒ7755 10 40 06 56 ƒ6153 Op Credit. 971 ,/ 108 /6260 en 61 Transport . Betaald aan C. Kraak. In mindering der rekening. // 300 Ontvangst. ƒ7755 -25 December. I Winkelontvaugst van 18 tot 33 December Weekloon J. Vermaken. Aan J. Zwart. 1 vat olie . . . 31 December .- terug aan J. STOL. 3 vaten siroop . , . Ontvangen van Mej. Bles Kamerhuur van December. Ontvangen van D. VAN ES, Drie maanden huur voor het huis in de Dijkstraat. . . Winkelontvangst van 26- 31 December. . Aan N. N. Voor de huishouding Weekloon J. Vermaken. // 317 // 3 „ 14 // 110 „ 156 // 10 // 3 ƒ8469 56 14 30 00 Op Credit. ƒ6260 97* 41 36 ƒ6887 974 XI. MODEL VOOR 1 Julij. f Julij. 14 ,, 31 „ 38 „ 1 6 14 21 29 31 Aug. 1 5 12 19 36 30 Sept. In kas volgens inventaris Aan winkelontvangst . Aan winkelontvangst . Aan idem Aan idem Van Mej. Bles (huur). In kas . . . _ Aan winkelontvangst Idem. Idem. Idem. Van Mej. Bles (huur) '. Aan winkelontvangst. In kas . . . . Aan Winkelontvangst Aan idem. Aan idem. Aan idem. Van D. van Es (huur) Van Mej. Bles (huur) Aan winkelontvangst ƒ - 93 103 110 14 Debet. 1/1688'50 123 13S 30 53-». 138 17i, 146 30 14 — 38 50 137 196 306, 194 // 407 ,/2096 "2061 65 15 15 577 80 //2638 55 30 10 40 110 — 14 — 167 30 //2588 95 95 //1015 JI/3604 65 60 EEN KASBOEK. 17 Julij. 9 Aug 5 Sept. 10 „ 82 28 Aan A. D. Elft . . . . Aan geld enz. in kas . . Aan N. N Aan geld in kas . . . . Aan J. Stol Idem Aan D. Wesp, Eekening . Aan N. N . . . . . Weekloon aan de knecht . Aan geld in kas . . . . f— II II 750 ,/ 62 // 130 // 63 „ 60 // 3 60 20 Credit. ƒ 35 — «2061 15 «2096 II 50 «2588 «3638 «1068 «2533 ,/3604 15 95 95 ' 80 80 30 3 Octob, 8 16 33 39 31 1 5 12 19 26 30 Novb. In kas Van J. van Deel, Quitantie op J. Kop . Winkeloutvangst Winkelontvangst Idem Idem Idem . . Van Mej. Bles (huur) 'ƒ 70 // 207 // 198 // 212 // 316 // S3 14 1 3 10 18 25 31 Decb. In kas Aan winkelontvangst. Aan idem Aan idem Aan idem Aan idem Van Mej. Bles (huur) In kas . . . Aan winkelontvangst Aan idem Aan idem Aan idem Van Mej. Bles (huur) Van D. van Es (huur) Aan winkelontvangst. 50 40 16 14 60 103 316 202 331 136 14 16 20 40 Debet. l/35b5|80 // 970 «3506 //3394 60 80 60 // 901 «3196 73 60 198 40 303 06 317 14 14 — 110 156 '//310440 80 40 30 L 973 50 |)/4076|90 65 8 Octob, 16 ,/ 33 „ 29 „ Weekloon aan den knecht. Weekloon „ „ Weekloon „ „ Weekloon „ „ Aan U. Kol in mindering In kas . . 1 No vb. Aan N. N. 5 13 19 36 // // // Weekloon aan den knecht Weekloon Weekloon Weekloon // // // II II In kas 1 3 11 18 30 23 31 Deeb, II II II II II II Aan N. N. . . . Weekloon aan den knecht Weekloon // // . Weekloon „ ii . Aan J. Swart in minderin, Aan A. Bos, rekening. Aan B. Zon, rekening . , Aan C. Kraak, rekening, Weekloon aan den knecht Aan ¥. N. . . . - Weekloon aan den knecht In kas «1300 Credit. 8 0 _ 3 — 3 — 3 — 3 1/1313 „3294 60 /,3506 60 // 93 — //3104 — — //3196 // 60 // 3 — II 3 — // 3 — // 300 // 350 „ 330 // 300 // 3 // 10 // 3 40 40 ,/1165 — ~ „2911 90 ƒ4076190 6 66 Wij hebben op het journaal het model voor een kasboek doen volgen, om daaruit te doen zien, waartoe het nuttig is, de dagelijksche ontvangsten en uitgaven in de voorlijn te plaatsen. Daardoor wordt het toch gemakkelijk gemaakt, het kasboek naauwkeuriger te houden, en heeft men tevens een hulpmiddel bij de hand, om, bij eenig abuis, spoediger te ontdekken, waarin dat abuis kan bestaan. Als men namelijk de ontvangsten van de maand Julij ten bedrage van ƒ407,65 en de uitgaven ten bedrage van ƒ35,— bij elkander telt, verkrijgt men ƒ443,65, en dit is juist de optelling der voorlijn in het journaal. Wil men weten, of de aanteekeningen in de beide boeken van de maand Augustus met elkander overeenkomen, dan neemt men dit cijfer ƒ443.65 uit het journaal en telt daarbij de ontvangsten en uitgaven der maand Augustus, zijnde ƒ577,80 en ƒ50 en men verkrijgt de som van ƒ1070,45, juist het cijfer der optelling, in de voorlijn van het journaal tot aan den 31en Augustus. Wil men de proef nemen bij eene andere maand, b. v. December, dan heeft men evenzoo slechts het cijfer der optelling na te zien op den 30 November in het journaal, zijnde het bedrag van ƒ6331,50 en daarbij te tellen de ontvangsten der maand December ƒ973,00 en de uitgaven ƒ1165,— en men verkrijgt de som van ƒ8469.— Op deze wijze is het zeer gemakkelijk, van welke maand men wil de proef te nemen van de goede boeking der ontvangsten en uitgaven in deze beide boeken. Daarenboven levert het nog het voordeel, dat het nazoeken van betaalde en onbetaalde posten daardoor veel gemakkelijker wordt gemaakt, terwijl het tevens een goed hulpmiddel is bij het overboeken van de posten uit het journaal in het grootboek, omdat men niets in het grootboek behoeft over te brengen dan de posten, waarvan het bedrag in de achterste buitenlijnen is opgenomen; daar toch iedereen het wel voor een regel zal houden, de betalingen, voor zooverre dit noodig 'is, onmiddelijk als zij geschied zijn in het grootboek af te schrijven. 67 In het hieropvolgend model van het grootboek hebben wij de particuliere rekeningen, dat zijn de rekeningen van die onzer begunstigers, van wien men geene contra-rekening te wachten is, ook opgenomen. In de toepassing behoeft dit echter geene navolging. Het is veel gemakkelijker, voor die rekeningen een particulier rekeningboek aan te leggen, zooals wij bij de beschrijving der bijboeken gezegd hebben. De inrigting van zulk een boek kan volkomen gelijk zijn aan die van het grootboek, met uitzondering, dat men geen enkel blad voor credit gebruikt, maar het geheele boek alleen lioudt om anderen te debiteren. Bij de betaling van eenige rekening heeft men daaronder slechts te zetten voldaan , waarbij men den datum voegt, waarop de betaling geschied is, en het bedrag der betaling, indien in plaats van het beloop der geheele rekening slechts een gedeelte daarvan betaald is. 5* xn. HET GROOTBOEK. 70 1 10 1 3 1 20 J BAL. Mud meel «thee Vat olie Kaas van 6 ffl . . . . Aan balans op nieuwe rekening B. COOL. Mud meel. Aan balans op nieuwe rekening J. ARNDT. Mud gort // boekw, gort . . . Mud meel H; Siroop Aan balans op nieuwe rekening ƒ 14 „ 30 ,/ 39 — — „ 14 // 7 ,1 14 // 5 — — 50 — — 50 50 Deb( ƒ 83 // 1 // 84 // 54 // 3 ;/ 3 V 41 // 41 / 41 3t. 50 30 70 70 75 75 00 — — 185 31 I 185 185! 31 D 185S 31 Df 71 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. 31 Dec. Alhier. Saldo per balans . . . Alllier. Saldo per balans . . . Alllier. Saldo per balans . . . — — — — Credit. ƒ 84 70 // 84 // 3 " 41 ƒ 41 70 75 . — 72 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 30 Dec. 1858. 80 Dec. 31 Dec. 1859. J. DEEL. Saldo aan balans. . . . A. BOS. Betaald den 18 Dec. Zie Quit. No. 7 . . . . C. KEAAK. Betaalt in mindering, zie quitantieNo. 9 . . . Saldo aan balans . . . — Deb( ƒ 7 0 ,/ 350 // 200 1, 210 // 410 3t. 50 50 m& mm Miiiiiiiifiiiüiii mÊÊm 73 te Zwolle. Quitantie op J. Kop . . Per balans op nieuwe rekening Alhier. Volgens ingeleverde rekening, op den inventaris vermeld Alhier. Volgens ingeleverde rekening, op den inventaris vermeld Per balans op nieuwe rekening — — Cred ƒ 7 0 ,/ 70 ,/ 350 ,/ 410 // 410 / 2 1 0 it. 50 50 50 II 1858. 31 Octb. 5 Dec. 31 ,/ 1859. 1858. 17 Juüj. 31 Dec. 1859. 1858. 8 Julij. 1859. 1 Jan. 1 1 ü. KOLL. Betaald in mindering, zie quitantie No. 5 . . . Assignatie vau J. Schudder. Saldo aan balans . . . A. D. E1.FT. Betaald per quitantie No. 1 100 ffi boter . . . . Saldo aan balans . . . P. KOP. ig boter Balans aan nieuwe rekening ƒ1200 „ 800 ,/1435 — ,/ 35 ,1 55 — — — —• — 50 — — — Debet. 1 /3425 „3435 ,/ 90 // 90 // f- 50 50 40 40 1 • ,. i t 1 ^ 1 . 1: 7; 3ë ei 1 1^ I 31 i i _ , 75 1858. 1 Julij. 40 1100 40 40 50 50 60 1859. 1 Jan. 1858. 7 Julij, 38 Sept. 6 Nov. 1859. 1 Jan. 100 50 100 1858. 31 Dec. Alhier. Mud meel a ƒ13 . . . S kaarsen a ƒ 0.35. . . Mud gort a ƒ 13 . . . Mud boekw. gort a ƒ 13 . Mud groene erwten a ƒ 13 Mud graauwe dito a ƒ 14. Mud geele dito a ƒ 10. Per balans op nieuwe rekening Alhier. ffi boter a ƒ 0.35. . . . ij; boter aƒ0.36 . . . ffi boter a ƒ 0.371 . . • lans Alhier. Saldo per balans . . . s ƒ 4 80 „ 35 „ 480 „ 480 „ 650 „ 700 „ 600 — — — — — Cred ƒ3435 „3425 „1435 „ 35 „ 18 // 37 // 90 „ 55 „— t. — 50 50 50 40 1858. 8 Julij. 1859. 1 Jan. 1858. 18 Aug. 1859. 1 Jan. 1858. 31 Dec. 76 K. HOUT. Mud groene erwten. . // graauwe /, . . // geele „ . . ^5^5f;^?5*^i5ÏÏ^!^=S531S6i3Si!JS5^jg!S7^ Debet. B. FLES en Comp. Saldo aan balans . . 77 te Leijden. Per quitantie, gedisponeerd p. 0. B. Utman . . . Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . Alhier, vaten groene zeep a ƒ 15 Balans op nieuwe rekening ƒ 35 „ 9 — 50 — — Cred ƒ 44 ,/ 44 // 4 // 4 „ 45 / 45 it. 50 50 021 02i 1858. 37 Aug. 1859. 1 Jan. 1858. 38 Sept. 10 Noy, 1859. 1 Jan. 1858. 8 Oct. 1859. 1 Jan. Debet. Balans aan nieuwe reke nin.ff M. NOORT. kop groene erwten. // boekw. gort . ffi kaarsen . . . ffi boter . . . . S? koffij Balans aan nieuwe rekening. . . ƒ - 36 15 40 *— 50 J. FALK, \i boter . . . kop meel. . . 'I'l; kaas . . . Balans aan nieuwe rekening 32} 53* 85 85 80 80 llf 1180 79 Alllier. Saldo per balans . . . A l h i e r . Saldo per balans . . . ' Alhier. Saldo per balans . . . — — - — — — Cred ƒ - // 1 // 1 II 1 ƒ 1 it. 50 85 85 80 80 80 1858. 30 Oct. 1859. 1 Jan. 1858. 25 Oct. 1859. 1 Jan. 1858. 27 Oct, 1859. 1 Jan. 5 1 3 5 10 4 2 2 2 1 1 2 5 10 H. GHENT. kop meel. . . . (K thee . . . . ffikoffij . . . . kan olie . . . . ïïï kaarsen . . < ƒ Balans aan nieuwe reke-nina; C. HARTE. ffi zeep . . . . ffi kaas ., . . . 'ffi siroop. . . . kop gort . . . . tf siroop. . . . Balans aan nieuwe rekening B. ISSINK. tt' thee . . . . tkoffij . . . . kan olie . . . . ft' kaarsen . . . Balans aan nieuwe rekening 60 50 05 12J 35 80 40 50 30 25 35 05 13* 25 81 Alhier. Saldo per balans . . , Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . — — — — — — — — — CredH. f 1152è // 11 // 3 // 3 // 10 // 10 52i 35 25 671 67i 1858. 31 Oct. 1859. 1 Jan. 1858. 1 Nov. 3 „ 1859. 1 Jan. 1858. 3 Nov. 1859. 1 Jan. Debet. 83 Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . — — — — — — — Cred ƒ 8 ,f 8 // 1 „ 1 ,/ 4 ƒ 4 it. 17i 17* 271 27è 20 20 6* 1858. 6 Nov 1859. , 1 Jan. 1858. 30 Dec. 25 „ 31 // 1859. 1858. 24 Nov. 1859. 1 Jan. 84 0. PBEE. ffi'kaarsen . . . . ffi boter kan olie Balans aan nieuwe rekening J. ZWAET. Betaald in mindering. 1 vat olie Saldo aan balans . . f- K. LOOS. kop gort lÊ siroop ffi boter , kan olie Ij kaarsen Balans aan nieuwe rekening 42è 40 42* 30 25 80 42è 42i Debet. 'ƒ 1 I // 1 // 300 ,/ 41 // 259 600 1/ 2i20 25 25_ 25 20 20 ÉË^ÏSËSSSK ik^_ 85 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 1 Julij. 1859. 1 Jan. 1858. 31 Dec. Alhier. Saldo per balans Alhier. Volgens ingeleverde rekening op den inventaris vermeld Balans por nieuwe rekening Alhier. Saldo per balans . Credit. ƒ 1| 26 25 1// 600|' // 6001- ,/ 259|- '/ 31 20 20 1859. 'I 1 1! '1 III il 86 1858. 30 Dec 1858. aa Sept. 1858. 1 4 Julij. 5 Sept. 1 31 Dec. 1 1859. 1 LilL 2 B. ZON. Betaald, zie quit. No. 8. D. WESP. Betaald per quitantie . . J. STOL. Terug gezonden vaten olie a / 3 5 . . . Betaald in mindering, zie quitantie No. 2 . . . Terug 3 vaten siroop . . Saldo aan balans . . — — //— // 750 //— ,/ 630 — — " • "" — — 50 ] Debet. 1 \f 330 // 63 // 70 // 36 „1380 ƒ1486 — — 50 50 ' I 1 1 1 1 1: IJ 61 14 1 I J 87 1858. 1 Julij. 1858. 1 Julij. 1858. 1 Julij. 6 Nov. 14 Dec. 1859. 1 Jan. 200 500 350 10 200 Alhier. Volgens rekening op den inventaris vermeld . . Alhier. Volgens ingeleverde rekening op den inventaris vermeld te Amsterdam. ffi thee a ƒ 2.50. . Kkoffija/0.40 . 'lï; suiker a ƒ 0.35 . vaten siroop a ƒ 20. vaten olie a ƒ 35 . S'koffij a ƒ38 . . vaten siroop. . . Balans per nieuwe rekening Credit. ƒ 230 — ,/ 63 ƒ 5 0 0 - 200 122 50 200 — 280 — „1302 50 76 108 „1486 50 f 630 50 1858. 31 Octb. 1859. 1858. 35 Juüj, 1859. 1 Jan. 1858. 25 Julij 1859. 1 Jan. B. UTMAN. Gezonden ter incassering, in mindering onzer rekening Quitantie op K. Hout. . Saldo aan balans . . . Y. ZALM. fikoffij Balans aan nieuwe rekening P. ULK. kop gcele erwten . . . Balans aan nieuwe rekening — — Debe / 35 ,/ 10 ,/ 45 // 1 // 1 //— f-t. 05 05 12i 122 ^ 89 1858. 1 Julij. 1859. 1 Jan. 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. 300 te Leiden. !!,• kaas a f 0.15. . . . Balans per nieuwe rekening Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . ' — — — — — — — — Credit. ƒ 45 // 45 „ 10 // 1 / - — i 05 m 1858. 5 Aug. 1859. 1 Jan. 1858. 3 Sept. 1859. 1858. 14 Nov. 1859. 1 Jan. U. VIS. 'It' suiker IT; zeep kop meel Balans aan nieuwe rekening 4 2 2 2 4 — 12} 6H 25 62i- 12 J 50 40 40 45 ƒ 11 11 Debet. 11 15 // 785 „ 800 ƒ 125 25 25 25 25 25 91 Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Assignatie op U Koll. . Balans per nieuwe rekening Alhier. Saldo per balans . . . - — — — — — — — — — — — — Cred ƒ 11 „ 11 ,/ 800 ,/ 800 // 785 u 1 / 1 it. 25 25 — — 25 25, n 1858. 14 Nov. 1859. 1 Jan. 1858. 14 Nov. 1859. 1 Jan. 1858. 19 Nov. 1859. 1 Jan. 1 2 2 i 2 2 1 1 3 1 1 V. WOLF. 'S boter , . . kan olie . . . «koffij , . . «thee. . . . Balans aan nieuwe rekening W. YSMA.N. kan olie . . . . Balans aan nieuwe rekening J. DE WAAED. kop meel. . . . ffi boter . . . . fr S i r o o p . . . . ffi kaarsen . . . ffikoffij . V- . . onstliee . . . . Balans aan nieuwe rekening ƒ - //— 30 40 25 85 52-; 70 / Debet. 05 05 » 4 05 S5 85 02i 024 -\if 8 02^ 93 Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . — — — — — — — Cred ƒ 4 // 4 //— // 3 // 3 it. 05 05 85 02} OH 94 1858. 1 Dec. 1859. 1 Jan. 1858. 38 Nov.l 1859. 1 Jan. 1858. 3 Dec. 1859. 1 Jan. 0. BOOT, kan olie Balans aan nieuv\re reke- S. TEENTE. tS boter kan olie kop meel Balans aan nieuwe rekening R. SMEER. kan olie a' kaarsen Balans aan nieuwe rekening f— II— II— //— //— //— _ 40 42} 15 15 45 40 90 Deb( ƒ - //— //— //— //— // 1 // 1 ƒ 1 i. 43} 43é 97^ 97i 97è 90 90 90 " 95 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . A l h i e r . Saldo per balans . . . — — — — — — — — Cred ƒ - tl— /;— r-^ f 1 it. 42^^ 97* 974- 90 90 1 2 XIII. BALANS VAN 1 JANUARIJ 1859. BALANS VAN 1 JANUAEIJ 1859. Activa. Openingadaat volgens inventaris van 1 Julij 1858 1). Aan vaste goederen . . II Handels-meubilair . II Gereedschappen. // Hnismeubilair enz. Kassa. Aanbank-enmuntbilletten enz. . . Aan specie Particuliere debiteuren. J. Bal B. Gooi. . J. Arndt P. Kop K.. Hout Transportere. . . ƒ12750 // 802 // 73 „ 2420 // 2500 // 411 // 84 1, 3 II 41 // — // 9 ƒ 139 — — 90 70 75 — 40 50 35 ƒ15545 // 2911 ƒ18450 90 90 1) Op deze openingsslaat komen niet voor de in kas zijnde gelden en de particuliere rekeningen volgens inventaris van 1 Julij 1858. Deze mogen ook aldaar niet opgenomen worden, dewijl do eersten zijn overgebragt op het kasboek en de laatsten op het grootboek, en dus (laardoor reeds op den balans verschijnen. 7* 100 Vex Transport. L. Melis J. Kluite M. Noort J. Falk H.Grent 0. Harte B. Issink C. Janssen N. Otto P. Quint O. Peer K. Loos Y. Zalm P. Ulk J. Zink U. Vis V. Wolf W. Ysman J. de Waard 0. Eoot S. Trente R. Smeer Aan Haniehwaren. 113 « thee a ƒ3,50 . . 135 a koffij a ƒ0.40 . . 80 fi suiker a ƒ0,35. . 3J vat siroop a ƒ30 . . 3 vat 10 kan olie a ƒ 35 80 u: kaas a ƒ0,15 . . 11 mud 10 kop meel a ƒ 13 35 n: kaarsen a ƒ0,35 . 8 mud gort a ƒ 13 . . 9 /; boekw. gort a ƒ13. 10 // 5 kop groene erwten a ƒ13 15 II graauwe erwten a ƒ 14 18 ;/ geele erwten a ƒ10. . Transportere. 139 4 1 1 11 3 •10 8 1 4 1 3 1 11 1 4 35 03i 50 85 80 531- 35 67i 17^} 37i 30 35 30 05 13i 35 35 05 85 031 43i 97^ 90 lƒl8456 50 20 75 65 ƒ 1360 10 iƒl867o!87| 101 Per Transport. . . 15 \i boter a ƒ0,35 1 vat groene zeep Totaal der Activa . . Passiva. Onderscheidene crediteuren. C. Kraak U. Kol D. Elft . B. Pies J. Zwart J.Stol B. Utman J. Schudder B.itig saldo. . . ƒ // // // // // n II II II II 1360 4 15 310 1435 55 45 259 630 10 785 10 35 — 50 50 — — 50 — — ƒ18670 // 1379 /•30050 , „ 3420 ƒ16639 87i 35 231 50 72è Opgemaakt en afgesloten S. E. et O. den 1 Januarij 1659. (Naamteekening) A. SCHUDDER. AANMERKING. Om nu volgens de gegeven modellen te beoordeelen, of de handel, welke daarin wordt voorgesteld, winsten heeft opgeleverd, en hoe groot het bedrag van die winsten is, moet men het batig saldo van den inventaris, opgemaakt den 1 Julij 1858 vergelijken met het batig saldo van den balani van 1 Januarij 1859. Aan het slot van den inventaris is het baüg galdo ƒ15580, — en dat van den 1 Januarij ƒ16639.721. 102 De eerste som van de laatste afgetrokken , geeft de uitkomst het totaal der zuivere winst. Batig saldo 1 Januarij 1859 ƒ 16(529.72è „ // 1 Julij 1858 - 15580.— Bedrag der winst . ƒ 1049.72i Hierbij dient men evenwel op te merken, dat de ontvangsten buiten den handel, zooals de ontvangene huurpenningen voor huis en kamers, ook bij de ontvangsten zijn opgenomen, en de uitgaven ten dienste der huishouding ook op de uitgaven in het kasboek voorkomen, zoodat het batig saldo der balans niet gezegd kan woruen een zuiver bedrag der winst van den handel te zijn. Er kunnen eehter gevallen voorkomen, waarin het noodig is, het saldo van winst of verlies te weten, afgescheiden van alle ontvangsten en uitgaven, welke buiten den handel zijn omgegaan. In dat geval is het noodzakelijk, al de ontvangsten en uitgaven , die in het kasboek voorkomen en niet tot den handel kunnen gebragt worden, als ontvangsten aan huis- of kamerhuur , interessen van uitstaande gelden, erfenissen, aankoop van huisraad, kleederen, levenswaren enz., bij elkander op te tellen en uit het kasboek te ligten door de ontvangsten van de ontvangsten en de uitgaven van de uitgaven in het kasboek af te trekken, en te zorgen, dat geene der rekeningen, die niet tot den handel behooren, op den balans verschijnen, noch in het actief, noeh in het passief; doch het is veel beter, wanneer men vooruit daarop kan rekenen, om niets van dien aard op het journaal, kas- of grootboek te doen verschijnen. 103 XIV. IETS OVER REKENIFG-COUEANT. In het grootboek, zooals wij hiervan het model gegeven hebben, zijn al de rekeningen afgesloten op den 31 December, omdat het saldo van iedere rekening op dien datum uit het grootboek op den balans is overgebragt. Zooals men ziet, zijn de rekeningen van hen, die iets te vorderen hebben en wier rekening dus op de eredit-zijde der folio voorkomt, aan debet-zijde afgesloten, en die waarvan het saldo batig kan genoemd worden en die alzoo tot hot actief behooren in credit-zijde, lietwelk ten gevolge heeft, dat bij de optelling het bedrag aan debet en credit-zijde volkomen met elkander overeenkomt. Alle rekeningen, in het grootboek voorkomende, moeten op deze wijze sluiten, en, gebeurt het somtijds, dat men van een zijner crediteuren eene rekening ontvangt, waarvan het bedrag niet zuiver met de ereditzijde in het grootboek sluit, dan is dit een klaar bewijs, dat er een verschil bestaat door oen abuis in zijn of in ons boek. Er kan in dat geval eene fout zijn begaan in zijn boek in debet-zijde of in eredit-zijde of in ons boek op een dier beide zijden. Doch hoe dit ook zij, altijd is men verpligt, wanneer dit gebeuren mogt, daarover te corresponderen, door opheldering te geven, wanneer de zaak ons duidelijk is, en, zoo dit niet mogt zijn, opheldering te verzoeken. Ook ziet men in het model, dat die rekeningen, die op 31 December bleken niet afgedaan te zijn, weder op 1 Janu-arij van het volgende jaar zijn geopend, door het saldo, waarmede men op 31 December gesloten heeft, weder in debet of credit te brengen naarmate de staat van den rekening dit vcreischt. Zulk eene doorloopende rekening noemt men ook wel feJceninff-conrant. Deze benaming geeft men ook aan eene soort van rekeningen, welke in den handel bij de sluiting van ieder boekjaar door 104 den eenen koopman aan den andere, met wien hij in rekening staat, wordt toegezonden, om den staat van hunne rekeningen gemakkelijker te kunnen vergelijken. Op deze rekening-courant komt zoowel het debet als het credit voor, zonder evenwel de artikelen afzonderlijk te vermelden, maar alleen van beiden het geheele bedrag aantoonende. Mogt er evenwel een verschil in de rekeningen bestaan, dan is men verpligt, alles wat daarop betrekking heeft duidelijk to vermelden, om de vergelijking zoo gemakkelijk mogelijk te maken. Voor het overige trekt men alle posten bijeen, zoodat op de rekening-courant alleen het volle bedrag verschijnt van iedere hoofdpost, iu de volgende orde; 1. Uwe en mijne rekening; 2. terugontvangen en teruggezonden goederen; 3. In mindering ontvangen of betaald; 4. handelspapier ter incas-sering ontvangen of gezonden; 5. abuizen, zoo er die in eene rekening mogten bestaan; en ten slotte: 6. Het saldo. Men ontvangt b. v. eene rekening-courant van J. Stol, te Amsterdam , voorkomende in het grootboek zie biz. 86 en 87 j dan zal deze aldus zijn opgemaakt: E e k e n i n g - C o u r a n t aan den Heer A. SCHUDDEB. Debet. Credit. / 1486 ƒ 1486 50 Eekening van 1858. ïerug ontvangen goederen . . . . 5 Sept. betaald in mindering . . . Saldo 50^ • ƒ 106 // 750 „ 630 ƒ 1486 50 50 Amsterdam, 1 Januarij 1859. J. STOL, 105 Uit dit gegeven voorbeeld ziet men, dat de inrigting ecner rekening-courant volkomen gelijk is aan die van het grootboek, met uitzondering dat in het grootboek al de posten afzonderlijk worden vermeld, terwijl op de rekening-courant alles bij zijne soort gevoegd en het geheele bedrag daarvan alleen wordt opgegeven. Zooals wij echter reeds hebben aangemerkt, worden de abuizen afzonderlijk op de rekening-courant opgenomen. Zoo zal, om een voorbeeld te geven, J. Stol op zijne rekening hebben genoteerd 10 vaten olie, in plaats van 8 vaten zooals in het grootboek staat aangeteekcnd. Dit maakt ecu verschil van 2 vaten a ƒ 8 5 . =zflO. dat zijne rekening hooger is, dan zij behoorde te wezen. Om hem nu va]i zijn ongelijk te overtuigen , zoekt men de factuur van 1 Julij, waarop door hem zelve de bezending is genoteerd, en zendt hem deze met de V olgende rekening-courant. E e k e n i n g - C o u r a n t aan den Heer J. STOL. Debet. Credit. „ ƒ 106 750 70 630 / 1556 — — — — 50 Rekening van 1858 Terug gezonden goederen. 5 Sept. betaald in mindering. Te veel op uwe rekening. 1 Julij 3 vaten olie. Saldo. 50! ƒ 1556 ƒ1553 50 50 A. SCHÜDDER. Het eenige Tinderscheid in deze twee modellen voor de rekening-courant is nu daarin gelegen, dat men dezelfde posten, die bij A., Schudder in debet staan, op de rekening-courant van J. Stol in credit worden gevonden en omgekeerd, en dit 106 is zeer natnurlijk, want A. Sohudder is debet voor al de goederen waarvoor J. Stol hem heeft gedebiteerd en die deze in zijn grootboek in debet-zijde heeft gebragt, terwijl J. Stol credit is voor al de gelden, die hem nog toekomen en waarvoor hij in het boek van A. Sohudder in credit staat, en debet voor alles wat hij reeds heeft ontvangen of te veel berekend en daarom moet deze rekening op het boek van ieder hunner in eene omgekeerde orde voorkomen. XV. DAGELIJKSCH 0VER2IGT VAN WIKST EH VERLIES. Plet is reeds meermalen beproefd, door eene stelselmatige wijze van boekhouden een middel te vinden, om ten allen tijde, wanneer zulks noodig of nuttig is, spoedig en met gemak te kunnen overzien , hoe groot de winsten zijn, die de handel heeft afgeworpen of de verliezen, die de handelaar in den laatsten tijd heeft ondergaan. — Het italiaansch boekhouden is de eenige kunst, waardoor in deze behoefte op eene volmaakte wijze kan worden voorzien. Wanneer dit goed wordt toegepast en uitgeoefend kan niets, van hoe geringe waarde' het ook zij , aan de oplettendheid ontsnappen. Doch bij het italiaansch boekhouden moeten de winsten en verliezen blijken uit het groothoeh \ dat boek moet dus tot den laatsten post zijn bijgeschreven en al de rekeningen welke daarin voorkomen moeten worden opgeteld en afgesloten, wanneer men zich van den zuiveren staat van winsten en verliezen wil overtuigen. Rit levert voor den kleinhandelaar, die zelve zijne boeken houdt en zijne koopmanschap drijft, natuurlijk te veel mooljelijkheden op, want de werkzaamheden aan den handel verbonden maken het hem veeltijds onmogelijk, zijn grootboek alle dagen geregeld bij' te houden; dikwijls 107 gebeurt het toch, dat er omstandigheden vporkomea, die zooveel drukte veroorzaken, dat hij dit werk eenige dagen of weken moet uitstellen, terwijl zich later weder gelegenheden voordoen, die hem ruimschoots tijd geven, om, voor zooveel hij ten achteren is , zijne boeken bij te schrijven. Het opmaken en afsluiten van al de rekeningen in het grootboek vereischt veel werk en rooft derhalve ook veel tijd, vooral in eenc zaak, waarin men zeer vele debiteuren en crediteuren heeft. Het is dus voor den kleinliandelaar beter, eene andere, minder omslagtige wijze van boekhouding te kiezen, om dit overzigt op eene meer gemakkelijke wijze to verkrijgen. En dit is ook mogelijk buiten het Italiaansch boekhouden, na-mentlijk door het journaal. Het journaal wordt dagelijks bijgehouden, en dit alleen is reeds genoeg om bij mogelijkheid dit boek zoo in te rigten als noodig is om dit overzigt gemakkelijker te maken. Om hiertoe te geraken, moet in het journaal bij elk artikel, dat men aflevert, zoowel de inkoopsprijs als de verkoops-prijs vermeld worden. Er zijn echter takken van handel en nijverheid, waarin de toepassing dezer methode niet mogelijk is, zoo als bij herbergiers , logementhouders en winkeliers , die veel afleveren, zonder maat of gewigt te gebruiken, en die daarom niet kunnen bepalen wat de inkoopsprijs is van elke lioeveelheid der door hen afgeleverde waren; doch magazijn- en dépóthonders en alle winkeliers, die den inkoopsprijs van elk afgeleverd handelsartikel kunnen berekenen, kimnen van deze manier van jonrnaliseren gebruik maken. Bij de toepassing van deze wijze van boeking moeten wij eenige .aanmerkingen maken omtrent de posten van inkoop, ontvangst en verzending van commissiogocd, ontvangsten en betalingen van rekeningen, het incasseren en het afgeven van handelspapier, onvoorziene uitgaven en ontvangsten, huishoudelijke uitgaven, aankoop van meubilair enz., welke wij hier kortelijk willen mededeelen. 108 Inicoop van handelswaren. Wanneer men bij de ontvangst van goederen de factuur in liet journaal boekt, moet men de inkoopsprijzen der artikelen, die men in de eerste lijnen plaatst, ook in de buitenlijnen uittrekken, en niet de ver-koopsprijzen; want boekte men in dit geval in de eerste lijnen den inkoopsprijs en in de laatste lijnen den verkoopsprijs, dan zou later, bij de verkoop dier goederen, wanneer die weder op deze wijze geboekt worden, de winst tweemaal berekend zijn. Zulk eene wijze van behandeling is ook buitendien niet goed te keuren. Die goederen toch, die men van andere kooplieden ontvangt voor den prijs van vijftig gulden, worden ook, zoo lang zij nog niet verkocht zijn, tegen die waarde berekend onder de goedereu, in het magazijn voorhanden. Als men nu vooronderstelt, dat in de eerste lijnende inkoopsprijzen en in de laatste lijnen de prijzen waarvoor de goedereu worden afgeleverd worden geboekt, dan moet men zich de zaak aldus voorstellen: goederen ten verkoop ontvan-* gen ƒ 50. — idem afgeleverd aan het magazijn ƒ50. —, en bij den verkoop van dezelve, wanneer deze worden afgeleverd voor een bedrag van ƒ 60. —: goederen uit het magazijn ƒ 5 0 , afgeleverd aan N. N. ƒ 6 0 . Op deze wijze voortgaande zal het rabat, dat men slechts éénmaal op ieder artikel wint, ook slechts éénmaal bij de optelling van het journaal voorkomen. Ontvangst en verzending van commisdegoed. Hetzelfde wat wij hier hebben aangem erkt omtrent den inkoop van handelswaren geldt ook bij het ontvangen van goederen in commissie en het terugzenden van onverkocht commissiegoed. Hetgeen men hiervan aan anderen terugzendt wordt voor hetzelfde bedrag aan hen in rekening gebragt , waarvoor het vroeger in commissie werd ontvangen, en moet dus ook bij de boeking in het journaal in de eerste en de laatste lijnen voor hetzelfde bedrag genoteerd worden. Bij het in commissie zenden van goederen van eigen fabrikaat aan anderen, of het terug ontvangen van onverkocht 109 commissiegoed geldt deze regel niet. Goederen van eigen fabrikaat of boekwerken, door een uitgever in commissie gezonden kosten den fabrikant en uitgever minder dan de prijs waarvoor deze aan den handel in commissie worden gezonden. Het is daarom niet ondienstig voor den fabriekant en uitgever, van die artikelen, welke in commissie worden gezonden, eerst eene berekening te maken wat deze per stuk hebben gekost aan materiaal en arbeidsloon, om, bij de verzending zoowel voor rekening als in cpmmissie, dezen prijs te kunnen stellen in de lijn, waarin de netto of inkoopsprijzen, en den prijs, dien men als inkoopsprijs voor den handel heeft gesteld, uit te trekken in de lijn, waarin bij verkoopen aan particulieren de verkoopsprijzen worden geboekt. — Ontvangt men onverkocht commissiegoed terug, dan moet men bij eene boeking hiervan in het journaal in de eerste lijn den prijs stellen, waarvoor men het in commissie heeft gezonden en waarvoor men het volgens factuur terug ontvangt, en in de laatste lijnen den prijs, die deze goederen ons volgens vorige berekening aan materiaal en arbeidsloon hebben gekost, aangezien die goederen voor den fabrikant niets meer dan die waarde hebben. Ontvangsten en hetalingen van rekeningen en qidtmüiën. — In geval men eenige betaling ontvangt, of eene rekening of quitantie aan anderen betaalt, en hiervan in het journaal aantee-kening houdt, is men verpligt na te gaan, of aan _deze ontvangst of betaling eenige winst of schade verbonden is. Is het eene ontvangst of eene betaling voor geleverde of ontvangen goederen voor het volle bedrag, zoo als dit op de rekening van die persoon voorkomt, dan is er geene winst of schade aan verbonden, aangezien de winst op de geleverde goederen reeds voorkomt op het journaal bij de post van aflevering; doch wanneer het interessen betreft van beleende goederen of gelden, of wanneer het eene gedeeltelijke betaling is van eene zaak, waarvan de eigenaar failliet is verklaard, en waarop veeltijds llü Verloren wordt, dan iTioet die winst of schade wel degelijk in aanmerking genomen worden, en al, wat als winst kan worden be-soliouvvd, alleen uitgetrokken worden in de lijnen, waarin do ver-koopsprijzen worden genoteerd, terwijl alles wat als verlies kan gerekend worden in de lijnen der inkoopsprijzen wordt uitgetrokken. Het inoassereii en handelen met Imndelspapier. Bij het disconteren of verkoopen van handelspapier, of wanneer men qnitantiën of assignatiën aan een kassier ter incassei'ing aflevert, moet het volle bedrag dier papieren in de eerste lijnen worden uitgetrokken, doch in de laatste lijnen dit bedrag na aftrek der provisie, die men op de verhandelde papieren moet verliezen. Ontvangt men briefjes ter incassering, waarvoor men ook provisie kan berekenen, dan kan men het volle bedrag in de laatste lijnen noteren, en in de eerste lijnen die som, welke men na aftrek der provisie aan den afzender moet restitueren. Geeft öf ontvangt men briefjes in betaling, waarop geene provisie voor het incasseren berekend wordt, dan moet in de eerste en laatste lijnen het zelfde bedrag worden uitgetrokken. Onooorziene uitgaven en ontvangsten, em. Onder onvoorziene uitgaven kan men rekenen alle dagelijksche uitgaven wegens onkosten, vrachten, porten, en die kleinigheden meer, welke men gedurig moet betaleti en die men als verlies kan aanmerken, terwijl men onder den naam van onvoorziene ontvangsten kan rekenen de restitution van uitschotten en onkosten daar men niet op gerekend heeft, en de betaling van zulke rekeningen , die men reeds sedert lang als verloren heeft be-beschouwd en niet meer onder het actief van den balans opneemt; van zulke onvoorziene uitgaven moet men het bedrag alleen uittrekken in de lijnen, waarin men de inkoopsprijzen boekt en de genoemde ontvangsten alleen in de lijnen, waarin men de particuliere prijzen boekt. Huishoudelijke uitgaven en het loon aan knechts en dienstboden en alle uitgaven van dien aard, waarvoor men rekenen kau geene waarde aan goederen I l l in de plaats te kiijgeö, docli die men als verlies kan beschouwen , moet men ook alleen in de eerste lijnen uittrekken, alsmede de uitgaven aan levensmiddelen en andere behoeften voor de huishouding, die dagelijks verbruikt worden doch bij aankoop van meubelen , die hunne waarde niet direct verliezen en die men op den balans v/ftdeï onder het actief kan opnemen, moet men den prijs zoowel in de laatste als in de eerste lijnen uittrekken. Wrj hebben in het hier volgend model een journaal gegeven voor een verkoophuis of galanterie-handel, omdat het in dezen handel gemakkelijk is bij de posten vau het verkochte zoowel den inkoopsprijs, als dien, waarvoor men de artikelen afzet, te berekenen. Ook hebben wij voor het gemak de inkoopsprijzen debet en de anderen credit genoemd. MODEL VOOE HET JOUENAAL. 1 Pebruarij 1858.- Aan J. GOEDMAN. 1 pendule met stolp . , Ontvangen van J. Krop. Rekening van 1856 . . . . 1 Pebruarij 1858. Vracht betaald Voor eene kist met glaswerk . Transportere Debet. ƒ 13 20 ƒ 35 60 Credit. ƒ 15 20 40 —- 00 I I / 3ti 50 60 10 113 Per Ti-ansport . Winkelontvangst. 13 borden 1 Theeservies met 13 koppen eliz. 1 knipmes : . . . Aan F. SCHENKEB,, in Commissie. 100 rollen behangselpapier. . . . 600 ellen rand Winkelontvangst. 1 porte monnaie 1 sigaren pijpje 1 engelsche lamp 1 wandelstok Betaald aan J. Derman Rekening van 1857 Aan J. DIEKS. 13 paar lepels en vorken . . . . Van B. KRIPMAN. 1200 bierglazen (div. soorten). . . 1300 wijnglazen ( l d . ) . . Transpovtere. . . 1 ï)ebe ƒ 35 1 // 3 \,i 200 « 18 // 3 // 700 // 5 // 120 /, 180 ƒ1368 t. 20 30 35 — 80 35 50 60 10 '. — 10 ƒ II-II II II II-II II-II II II II f Credit. 36110 1 4 260 24 1 4 700 6 120 180 1339 50 50 — 45 60 90 — 30 — 25 113 Per Transport. Glaswerk 9;ebroken . . . . Aan winkelontvangst. 12 wijnglazen 2 karaffen 6 doosjes lucifer. . . . -3 Pebruarij.— Terug van E. Schenker. 10 rollen bchangselpapier . 100 ellen rund Terug aan B. Kripman 300 bierglazen Aan pakpapier // touw . Aan winkelontvangst. 1 brievcutasoh . . 1 spaarlampje. . . 3 moderateurlampen. 1 theeblad. . . 1 horologiekastjc . 12 koppen en schotels Ontv. van J. Scharre. Rekening van 1855 . . . . Transportere ]ƒ 1268 4 Debet. 36 4 80 3 1 16 4 1 1 15 1/ 1380 10 30 90 95 12 70 70 40 20 Credit. !ƒ 1339 37 20 3 80 3 1 30 5 1 1 15 \f 1443 8 20 30 18 35 80 20 35 50 93 114 Per Transport . Aan C. BENTHEM. Afgegeven ter incassering volgens qui-tantieboek fol. 13 3'',o provisie hier af. . . . . Van B. WEEKSMA. 50 dozijn lepels Aan winkelontvangst. Lampenkousjes 1 boekcnhanger 1 pijpenstandaart , 1 doosje nachtpitjes , 4 Eebruarij. Aan winkelontvangst. 6 aschbakjes 1 koffijkan met komfoor . . . , 1 theeketel en theestoof. . . . Aan J. BEEEROO. 12 messen Aan N. N. voor huishouding. Aan C. VAN NIERITZ. 1 paraplui-standaard , Trans portere . Debet. ƒ 1380 27 280 // 125 CrtJit. 1/ 1442 93 50 41-; // 125 ƒ 1819 33 20 08 80 80 20 58i ƒ 1 8 73 115 Per Transport Aan B. NOLET. 1 glazen stolp met bloemen . Van C. VAN NIERITZ. Terug 1 paraplui-standaard . In ruil daartegen 1 idem idem . Aan winkelontvangst. ] brieventasch 1 sigarenkoker 1 spoelkom 1 stel vazen 1 kurkentrekker 5 Pebruarij. Ontvangen van B. Oeps. Rekening van 1856 . . . . Betaa'd aan J. Vogel. Wegens gazlicht (Januarij). . 5 Februarij. Aan winkelontvangst. 1 pennemes IS borden . Transportere Debet. 1819 581 40 // 4 4 40 30 28 — 80 •95 ƒ 1908 83.^ !ƒ 1938 8^ 20 78 116 Per Transport. . 1 scheermes 1 kleêrschuijer 1 naaikistje Van A. BLOK. 1 quitantic op J. Kraan, in mindering der rekening van 185ö . . S^/'o provisie hiervan Debet. ƒ 1908:83è 62 ƒ 1975 40 40 60 20 Credit. ƒ 1938 78 62 1 1.3|i/ 2008 50 10 20 86A 44 i Volgens deze wijze van joiirnaliseren moeten de prijzen aldus geboekt worden, dat alles wat als winst of actief kan beschouwd worden in de laatste lijnen , en alles wat als passief of verlies kan worden aangemerkt in de eerste lijnen komt te staan. Evenwel is dit nog niet genoegzaam, om ten allen tijde en onder alle omstandigheden het zuivere bedrag der winst aan te toonen, want in het verschil der debet- en oredit-lijnen is ook de winst begrepen der in commissie gezonden goederen, hoewel deze winst niet als gewonnen kan beschouwd worden, zoo lang er geene afrekening heeft plaats gehad. Hierop zij men wel indachtig, vooral als het bedrag der in commissie gezondene goederen zeer groot is. XVI. VENNOOTSCHAP EN ONDERNEMINGEN VOOK GEZAMENTLIJKE EEKENING. Vennootschap of compagnieschap is eene handelsvereeniging tusschen twee of meer personen. Eene handelsvereeniging, waarbij men overeengekomen is eene handelszaak voor ge-zamentlijke rekening te drijven , de winsten voor een gelijk 117 deel te zamen te genieten , en de verliezen voor een gelijk aandeel te dragen , tenzij het bij contract anders is bepaald. Men kan namelijk eene vennootschap aangaan, v/aarbij het per contract is bepaald, dat een der vennooten voor eene zekere som aandeel in de zaak heeft, tegen het genot eener vaste jaarlijksche rente, of eene rente, berekend naar de winsten , die de zaak heeft opgeleverd. In dit laatste geval wordt met het einde van ieder boekjaar een zuivere staat van winst en verlies opgemaakt; daarna proeentsgewijze berekend, hoeveel de winsten zijn, in betrekking tot het batig saldo der balans van het vorig jaar , om naar deze berekening het aandeel in de winst voor ieder der vennooten te bepalen. Ziet hier een voorbeeld : J. Verkruisen heeft eene handelszaak, die hij door uitbreiding aanmerkelijk wil vergrooten. Hij maakt den Sisten December 1857 zijne balans en bevindt, dat het batig saldo eene som uitmaakt van ƒ40,000. Daarop sluit hij eene overeenkomst van vennootschap met A. "Wildeman, waarbij deze een aandeel in de zaak neemt van ƒ 30,000 en deze som aan gereed geld daartoe bijdraagt, onder beding van een aandeel in de winst te genieten, pro-centsgewijze lierekend naar de winsten, die de zaak oplevert. Door dit aandeel van A. Wildeman wordt het batig saldo der inventaris, waarmede het vennootschap begonnen wordt, ƒ60,000. Met het sluiten der balans, nadat de vennootschap een jaar heeft bestaan, op den Sisten December 18.58, bevindt men, dat het batig saldo eene som uitmaakt van ƒ 64,800 en de handel van dat jaar dus eene zuivere winst heeft afgeworpen van ƒ4,800, zijnde S"„ van ƒ60,000, het batig saldo van den inventaris bij het aangaan van de vennootschap. Nu is het aandeel, dat J. Verkruisen in de winst geniet, 8"/o van ƒ40,000, dat is ƒ3,300 en dat van A. Wildeman 8% van ƒ30,000, dus eene som van ƒ1,600, te zamen uitmakende de winst van het eerste boekjaar van het vennootschap, ƒ4,800. 118 Nadat deze som van de in kas zijnde gelden aigetrokkcn en aan de vennooten is uitgekeerd, brengt men dezelve in het passief op de balans, zoodat het saldo \an deze weder tot ƒ60,000 is teruggebragt. Het gebeurt ook wel, dat er eene bepaling wordt gemaakt, dat geen der vennooten meer dan 5", „ van zijn aandeel in de winst zal genieten , en het meerder bedrag zal dienen tot een reservefonds, om tegen ontijdig verlies gewaarborgd te zijn, of aan te wenden tot grootere uitbreiding der zaak. In dit geval zou de uitkecring aan J. Verkruisen sleolits eene som van ƒ3000 en aan A. Wildeman van ƒ 1000 bedragen en liet meerder bedrag van ieders winst op deze wijze in het journaal worden geboekt. Batig saldo van den balans op den 31 December 1858 ƒ61,800.' Aandeel van J. Verkruisen ƒ 41,300 Idem „ A. Wildeman „ 30,600 ƒ 61,800. Bij vennootschap, en vooral wanneer elk der vennooten voor een gelijk bedrag aandeel in de zaak heeft, of wanneer er tusschcntijds door een of door beide op afkorting van hun aandeel in de winst gelden worden opgenomen , is het goed, voor elk der vennooten eene rekening-courant in het grootboek te openen , waarop men ieder hunner crediteert voor het volle bedrag van hun aandeel in de zaak, en debiteert voor al de gelden en goederen, die hun in mindering der jaarlijksche winst worden uitgekeerd en afgeleverd. Bij het einde van het jaar, na het opmaken der balans, worden deze rekeningen gecrediteerd voor ieders aandeel in de winst, en gedebiteerd voor het aandeel, dat ieder der vennooten in de zaak zelve blijft behouden, zoodat het saldo de som moet aanwijzen, die hun nog toekomt van de winst , in dat jaar door den handel verdiend; b. v. J. Verkruisen zal voor zijne huis- 119 houdelijke uit(i:ave i ieder vierendeeljaars in mindering van zijn aandeel in de winst eene som van ƒ600 hebben opgenomen , dan zal zijne rekening-courant den volgenden staat vertoonen: J. YEHKRUISEN. Debet. ƒ 600 1, 600 „ 600 // 600 II 40,000 „ 800 ƒ43,200 1857. ! Aandeel in de zaak — 2 Jamiarij , in mindering. — 1 April , Idem. — 1 Julij , Tdem. — 1 October, Idem. 31 December , Aandeel in de winst Overgebragt op 1858 als — Aandeel in de zaak. — Hem toekomend saldo. — CredH ƒ40,000 '„ 3,200 ƒ43,200 _ — Ook gebeurt het niet zelden in den handel, dat twee of meer kooplieden voor gezamentlijke rekening eene partij goederen koopen. In dat geval heeft hij , die de goederen in bewaring heeft , zijnen confrater, met wien hij dezelve gekocht heeft, slechts te debiteren voor diens aandeel in den inkoopprijs , benevens voor een gelijk deel in de onkosten, die er op beloopen, en te crediteren voor zijn aandeel in de goederen, om later , wanneer die goederen verkocht worden , die rekening weder te crediteren voor de helft van de winst op den verkoopsprijs, en te debiteren voor degelden, die men den genoemden persoon als aandeel in de winst moet uitbetalen. Hij , die niet belast is met de bewaring en verkoop der goederen , kan volstaan met zijnen confrater, die de goederen onder zich heeft, te debiteren voor do helft van de waarde der goederen en te crediteren voor het aandeel, dat hij 120 daaraan moet betalen, en verder den uitslag van den verkoop en de verkoop-rekening af te wachten, omdat hij niet kan weten, welke onkosten op die goederen kunnen beloopen, als transportkosten, arbeidsloon, pakhuisluiur, kosten van overboeken enz. Het spreekt wel van zelve, dat men in het journaal bij voornoemde post melding moet maken, onder wiens berusting zich de goederen bevinden en onder welk accoord men den koop heeft gesloten. Bestaat zulk een koop, voor gezamentlijke rekening gedaan, uit verschillende handelsartikelen , welke bij partijen of stuksgewijze verkocht worden , dan is het noodig , eene afzonderlijke rekening van die goederen aan te leggen, onder het opschrift: II Goederen voor gezamentlijke rehening met den heer N." Deze rekening moet gedebiteerd worden voor al de goederen , die voor gezamentlijke rekening zijn aangekoclit, en voor al de ongelden en onkosten die er op mogten beloopen, en gecrediteerd voor alles, wat er van . die goederen wordt afgeleverd en verkocht. Bij het opmaken van deze rekening ziet men, hoeveel er afgeleverd is en tot welken prijs, hoeveel er nog van overig is, en wat er kan gerekend worden, op die rekening gewonnen of verloren te zijn; en, zoo al de goederen verkocht zijn , wat het volle bedrag der winst is , hetwelk door ieder voor zijn aandeel genoten wordt, of, zoo er verlies mogt geleden zijn, hoeveel ieder voor zijn aandeel de schade moet dragen. Bij eene onderneming voor gezamentlijke rekening, b. v. het bouwen van een huis, het uitrusten en bevrachten van een schip, het uitgeven van een boekwerk of wat men ook met anderen onderneemt, is het volstrekt noodig, zulk eene afzonderlijke rekening daarvoor aan te leggen. Ieder der deelhebbers opent in dat geval in zijn grootboek eene rekening voor die onderneming, welke liij debiteert voor al de kosten, door hem aan die onderneming besteed, of de voorschotten door hem op dezelve gedaan, en 131 crediteert voor al de restitution daarvoor ontvangen en al de voordcelen uit die onderneming voortgesproten. Zoo zullen A. en B. onderling zijn overeengekomen, om voor gezamentlijke rekening eene proef te doen met de verbouwing van tabak , om, zoo de cultuur hiervan goede uitkomsten mogt opleveren, deze onderneming voor gezamentlijke rekening te kunnen voortzetten. A. is landeigenaar en neemt op zich den gvorul te leveren of te huren , en voor alle groote uitgaven de voorschotten te doen, terwijl B. als verbouwer de taak op zich neemt, voor het opzigt en den arbeid zorg te dragen tegen eene matige vergoeding voor zijnen arbeid, Met het einde des jaars wordt de tabak verkocht door A., waarna B. hem de volgende rekening inlevert , wegens opzigt en arbeidsloon benevens eenige kleine uitschotten, door hem in die onderneming gedaan: Ouderneming van tahakslonw. Debet aan B. Aan straatvuil voor mest. Paardenwerk Tollen en andere uitgaven Wegens opzigt . . . . Aan arbeidsloon . . . . Credit per B. Opbrengst aan erwten en boonen, waarmede de heggen der landen beplant zijn geweest Saldo. 75 58 15 45 206 50 f 399 50 28 ƒ 3 7 1 50 A. heeft ook in zijn grootboek eene rekening wegens deze onderneming geopend, waarop hij deze rekening van B. tevens 1:23 doet verseliijnen, zoodat die rekening niet alleen hem zelven betreft, maar het debet en eredit bevat aan A. en B.—Deze rekening is op de volgende wijze ingerigt: op de crcditzijde zijn al de ontvangsten geboekt, en op de debctzijde al de onkosten en uitgaven als volgt: Credit-zijde van het grootboek: Onderneming van den tabalahomo voor getumentlijke rekening met B. Credit. Opbrengst van den grond. Aan aardgocd 0 60 N. \i II zandgoed 0 58 // ;/ ])luksol 160 // // bestgoed 1650 „ Tc zaïncn. . . 3138 N. «.' j Door elkander verkocht aan N. N. te- ! gen 46 Cents het Ned. »;. . . . 'ƒ1438 Aan zuigers 135 Ncd. tó, verkocht aan ; N. N. :\ 83 Cents het ffi. . . .\i, 40 — 88 Volgens ingeleverde rekening van B. . I Totaal der ontvangsten . . I ƒ1478 n 3S A507 88 50 38 En aan debct-zijde van het grootboek: Onderneming van den tabakshomo, enz. Landhuur van één morgen lands Huur van schuren en spijlen. Paarden en koemest Sohapenmest Guanine en guano Transportere. ƒ 32 „ 300 ,/ 44 // 88 // 76 !ƒ 440 — — — 60 30 80 Debet. 123 Per Transport. . . !ƒ 440 Aan rout ,// 7 ,/ raapkoeken '// 36 Schrijfloonen en transportkosten . . . ;/ 18 Volgens ingeleverde rekening van B, . ' — Batig saldo — // 502 „ 399 // G05 /1507 30 50 38 Bij de sluiting van dezo rekening zendt A. aan B. ook een afschrift van zijne rekening, welke eene specifieke opgave bevat van al zijne ontvangsten en uitgaven, waarbij hij tevens cene rekening-courant voegt van den volgenden inhoud: Re ken i n g - C o u r a nt van A. aan B. ƒ Debet. 502 399 Credit. /; 605 // 28 II 673 ƒ 2309 Gemaakte onkosten volgens bijgaande rekening. Idem volgens ingeleverde rekening van B Opbrengst der verkochte tabak . . . // van andere gewassen. . . Gezamentlijkc winst. Restitutie uwer uitschotten enz. Door u genoten voordeden. Uw aandeel in de winst . . . . . Uw toekomend saldo. ƒ 1478 28 399 303 50 50 79 ƒ 2209'67 XVII. COMMISSIE-HANBEL. Onder den naam commmie-Jmndel verstaat men den handel in goederen, die niet in eigendom aan den verkooper toebe-hooren, noch door hem voor rekening van anderen zijn aan- 124 gevraagd, maar die hem door een ander ten verkoop zijn toegezonden en die hij dus bij niet plaatsing kan terugzenden. Zulk een handel heeft veeltijds plaats met artikelen van een nieuw fabrikaat of nieuw model, en die, wanneer de commissie-handel niet bestond, niet onder de menschen zouden komen, daar niemand goederen zal aanvragen , van wier bestaan hij onkundig is of waarn
Click tabs to swap between content that is broken into logical sections.
Titel | Het eenvoudig boekhouden, voor den winkelier, kleinhandelaar en ambachtsman gemakkelijk gemaakt : eene handleiding tot zelfonderrigt voor allen, die tot eenigen tak van handel of nijverheid in betrekking staan |
Auteur | door A. Kreuiter |
Collectienaam | NIVRA Historisch Archief, UBVU gedigitaliseerd |
PPN | 344558010 |
UBVU-ID | 0411020496001 |
Toegangsgegevens (URL) | http://imagebase.ubvu.vu.nl/getobj.php?ppn=344558010 |
Signatuur origineel | NIVRAHA496 |
Transcript | Regelen omtrent het gebruik der boekerij van het Nederlands Instituut van Accountants, vastgesteld in de bestuursvergadering van 5 Mei 1948. 1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van de bibliotheek gebruik maken. 2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan op aanvraag worden verlengd. 3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten. 4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uitgeleend; lopende jaargangen liggen ter inzage. 5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn, kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in de desbetreffende boeken melding gemaakt. 6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd: bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerigheid bestaat, studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen, op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten van het Instituut gelden, personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten. gML Regelen omtrent het gebruik der boekerij van het Nederlands Instituut van Accountants, vastgesteld in de bestuursvergadering van 5 Mei 1948. 1. Leden en assistenten van het Instituut kunnen gratis van de bibliotheek gebruik maken. 2. De termijn van uitlening is als regel één maand; deze kan op aanvraag worden verlengd. 3. Indien een herinnering aan terugzending nodig is, betalen leden en assistenten hiervoor f O 10 administratiekosten. 4. Tijdschriften worden alleen in gebonden jaargangen uitgeleend; lopende jaargangen liggen ter inzage. 5. Boeken, welke voor examinatoren van belang kunnen zijn, kunnen indien nodig binnen de duur van een maand worden teruggevraagd. Van deze omstandigheid wordt als regel in de desbetreffende boeken melding gemaakt. 6. Anderen dan leden of assistenten van het Instituut kunnen van de bibliotheek geen gebruik maken, uitgezonderd; bibliotheken, ten aanzien waarvan wederkerigheid verzekerd is, en wel gratis, indien ook te dezen aanzien wederkerigheid bestaat, studenten van Nederlandse Universiteiten of Hogescholen, op dezelfde voorwaarden als die, welke ook voor assistenten van het Instituut gelden, personen die, ter beoordeling van de Adjunct-Secretaris van het Instituut, onder door hem te stellen voorwaarden tot het gebruik van de bibliotheek worden toegelaten. Koninklijk NIVRA lllllliilillililii \S6t 2060 017 2026 K Y-e Z Is^sss^f •1 ^ S i M j g fe:i^^-^'^*;v:'-fe^A5>^t'>.'C'j^^ 'H^É i''4' ''^-' HET EENVOUDIG BOEKHOUDEN, VOOn DEN "^% WINKELIER, KLEINHANDELAAR EN AMBACHTSMAN GEMAKKELIJK GEMAAKT. EENE HANDLEIDING ZELFONDERRIGT VOOR ALLEN, DIE TOT EENIGEN TAK VAN HANDEL OF NIJVERHEID IN RETREKKING STAAN. A. KREVITER. TI EL, H. C. A. CAMPAGNE. Wmé'-iÉ^^if, II HET EENVOUDIG BOEKHOUDEN. I N H O U D . Biz. 1. Wat men door boelchouden verstaal 1 2. Voorscliriften der wet oj) het boekhouden 3 3. Hoofdhoeken en bij hoeken 5 4. De correspondentie en het kopijhoek 15 5. Rekeningen, facturen, nota's en andere papieren . . . . 19 6. De balans en het balansboek 20 7. Het journaal . . . . " . . , 27 8. Het grootboek 36 9. Inventaris hij de oprigting mijner zaak, enz 39 10. Journaal 43 11. Model voor een kasboek 62 12. Het groothoek 69 13. Balans van 1 Januarijenz 97 14. Iets over Rekening-Courant 103 Biz. 15. Dagelijksch overzigt van winst en verlies 106 16. Vennootschap en ondernemingen voor gezamenlijke rekening 116 17. Commissie-handel 123 18. Het Depólhouden 126 19. Iets over het Italiaanscli boekhouden 131 20. Beteekenis der vreemde woorden en termen in den handel gebruikelijk 143 f i t V O O E W O O R D . Met de uitgave van dit boekje gelooven wij aan velen onzer landgenooten eene goede dienst te doen. De kennis van het boekhouden is voor zeer velen volstrekt onmisbaar en voor allen hoogst nuttig, en alles, wat dienstbaar kan zijn ora die kennis meer algemeen te maken, is derhalve aan te bevelen. Ook is het niet te miskennen, dat velen, die in den handel hun bestaan vinden, door gebrek aan de noodige kennis dezer edele wetenschap, voortdurend op denzelfden trap van welvaart blijven staan of dikwijls met hunnen handel ten achteren raken, die bij de kennis daarvan giootere ondernemingen zouden kunnen doen en zich zelven menigmaal vrijwaren voor schade, terwijl menig ander, met de noodige kennis daarvan toegerust, voor een wissen val ware behoed geweest. Wat echter de toepassing van 'het boekhouden voor een ieder, op zijn bedrijf in het bijzonder aangaat, dient ieder voor zich zelven te kunnen beoordeelen,, Hetgeen wij gegeven hebben, zijn slechts algeraeene regelen, waarvan de kennis voor allen, die zich in het boekhouden willen bekwamen, onontbeerlijk is. Alle bedrijven zijn niet dezelfde en daarom kan de toepassing dezer kunst ook niet voor alle bedrijven dezelfde zijn. Aangaande de modellen door ons in dit werkje gegeven, hiervan kan een ieder, die zich nog onbekwaam gevoelt en zich zelven wil oefenen, een zeer nuttig gebruik maken; door dezelve om te werken met verandering van artikelen en prijzen, zal men spoedig eenige bedrevenheid in het boekhouden verkrijgen. Dat dit werkje voor velen een nuttig handboekje moge zijn en blijven is de hartelijke wensch, waarmede het, door Uitgever en Schrijver beiden, aan het publiek wordt aangeboden. I. WAT MEX DOOR BOEKHOUDEN VERSTAAT. Wanneer men zich zelven afvraagt wat handel is, dan zal het antwoord zijn: eene ruiling of wisseling van het een tegen het andere. De handelaar ontvangt handelswaren van den fabrikant, grossier of landbouwer, en levert deze af aan zijne begunstigers, en geeft daarvoor in ruil den bedongen of gezetten prijs. Evenzoo is het met den werkbaas; deze geeft tijd en vlijt ten beste, of doet het werk door anderen ver-rigten, waarbij somtijds door liem de noodige grondstoffen geleverd worden, om te vervaardigen, wat hem besteld is, en ontvangt daarvoor het loon van den arbeid. Dit alles, en, nog meer dan dit, het crediet door den grossier aau den kleinhandelaar toegestaan en door dezen weder-keerig aan zijne begunstigers verleend, maken het noodzakelijk, dat een ieder, die zich met handel of nijverheid bezig houdt, ten eerste zorg draagt, goede aanteekening te houden van alles wat in zijne zaak omgaat, om ten allen tijde tot in bijzonderheden te kunnen weten, wat hij aan anderen schuldig is en wat hem van anderen toekomt. — En het houden van deze aanteekening noemt men boekhouden. De voornaamste vereischten, die bij het boekhouden behoo-ren te worden in acht genomen, zijn: oplettendheid, duidelijkheid, beknoptheid en orde. 1 2 Boekt men door onoplettendheid iets in abuis tot nadeel van anderen, dan kan dit niet anders ten gevolge hebben, dan dat men de verdenking op zich laadt van slordigheid en nalatigheid, en, wat nog erger is, somwijlen die van oneerlijkheid ; terwijl abuizen, begaan ten nadeele van ons zelven, ons door niemand worden vergoed, zoodat men daaraan niets dan schade lijdt. Duidelijkheid is niet minder aan te prijzen; want hoe belagchelijk voor anderen en lastig voor zich zelven is het niet, wanneer men zijn eigen schrift niet kan lezen, of zijne eigene rekening niet kan verklaren, en even onaangenaam is het voor anderen, brieven, rekeningen of facturen te ontvangen, die niet gelezen kunnen worden. Beknoptheid is van niet minder aanbelang, want door langdradigheid vervalt men ligtelijk in eene wijze van uitdrukking, die dubbelzinnig is, en later noeh door anderen noch door den schrijver zelven goed verklaard kan worden en waardoor men zieh zelven en anderen niets dan noodelooze moeite veroorzaakt; doch hierin komt ons niets beter te stade dan de schoone eenvoudigheid, waardoor men niets minder en niets meer ter neder schrijft dan noodig is om duidelijk begrepen te worden. Het voornaamste vereischte van alles is evenwel orde. Orde in alles, wat tot het boekhouden behoort, is nooit genoeg aan te prijzen; als er eene goede orde in de zaken heerscht, dan kan er in één uur meer worden verrigt, dan daar waar goede orde en regel worden gemist in twee uren ; door goede orde voorgelicht, weet men ieder oogenblik alles , wat men noodig heeft, te vinden, terwijl men in eene ordelooze zaak uren lang naar het geringste zal moeten zoeken; door goede orde geholpen, werkt men genoegelijk, waar anderen, bij gebrek aan orde, met verdriet hun werk verrigten en hunne boeken doorbladeren. Orde in het aanleggen der boeken, orde in het plaatsen, in het bijschrijven en op de inrigting van dezelve; orde bij het bewaren van brieven, rekeningen, qui-tantiën, nota's en alle papieren, die tot den handel behooren, 3 zietdaar het hoofdvereischte der administratie, het hoofdbeginsel dier wetenschap, de geleidster bij duisternisse, de leermeeste-resse tot meerdere volmaking in het vak. Het staat aan ieder vrij, zijne boeken in te rigten en zijne administratie te houden op welke wijze hij zelf wil, en naar zijne zaken dit vereischen, mits men zich houde aan de bepalingen, bij de wet op het boekhouden voorgeschreven en wier zorgvuldige nakoming den handelaar in vele moeijelijke gevallen kan dienstig zijn. Wij laten daarom hier de genoemde wetsbepalingen volgen, om verder in de behandeling der onderdeden, daar, waar het noodig mogt zijn, op die bepalingen terug te kunnen komen. II. VOORSCHRIFTEN DER WET OP HET BOEKHOUDEN. (^Zie Wethoek van Koopltandél. Artikel 6—13.) Art. 6. Elk koopman is verpligt dagboek te houden, waarin van dag tot dag, naar orde des tijds, zonder witte vakken, tusschenregels of kantteekeningen, moeten worden aangeteekend zijne insehulden en schulden, de ondernemingen in zijnen handel, de trekkingen , acceptatiën of endossementen van wissels en andere handelspapieren, zijne verbindtenissen, en in het algemeen alles, wat hij ontvangt en uitgeeft, van welken aard het ook zij; alles onverminderd zoodanige verdere boeken als in den koophandel gebruikelijk zijn, doch waarvan het houden door de wet niet geboden wordt. Art. 7. Hij is verpligt de brieven, welke hij ontvangt, te bewaren, en van diegene welke hij afzendt een kopijboek te houden. Art. 8. Hij is verpligt alle jaren, binnen dezes eerste maanden van elk jaar, een staat en balans op te maken, in een 1* 4 afzonderlijk daartoe bestemd register in te schrijven en eigenhandig te onderteekenen. Art. 9. De kooplieden zijn gehouden hunne boeken dertig jaren lang te bewaren. Art. 10. Indien de handeling niet geheel ontkend , of het bestaan derzelve in het algemeen bewezen wordt, leveren rigtig gehouden koopmansboeken, desgevorderd met eede gesterkt of door den dood bevestigd , het bewijs op tusschen kooplieden wegens zaken hunnen handel betreffende ten aanzien van den tijd der handeling en der levering, de hoedanigheid , de hoeveelheid en den prijs der goederen, behoudens tegenbewijs; ook de kopijboeken van brieven , rigtig gehouden , kunnen door den regter als middel van bewijs worden aangenomen. Art. 11. Men kan niemand noodzaken, zijne boeken, balansen en verdere daartoe betrekkelijke papieren open te leggen , dan alleen ten behoeve van hem , die als erfgenaam, als belanghebbende in eene gemeenschap , als vennoot , als aansteller van factoors of bewindvoerders daarbij een regel-regt belang heeft, en eindelijk in geval van faillissement. Art. 13. Tn den loop van een regtsgeding kan de regter op verzoek van eene der partijen of zelfs van ambtswege de openlegging der boeken bevelen , ten einde daarvan inzage of een uittreksel te doen nemen voor zooveel het punt in geschil betreft. In geval die boeken zich bevinden op eene andere plaats dan die, waar de regtbank, voor welke de zaak hangt, gevestigd is , staat het haar vrij, den plaatselijken regter op te dra o-en om van dezelve boeken inzage te nemen, en van zijne bevinding een verbaal op te maken en over te zenden. Art. 13. Hij , die nalaat aan het regterlijk bevel te voldoen tot het openleggen zijner boeken , of wel, die weigert dezelve open te leggen indien de tegenpartij zich aan dezelve wil gedragen , doet daardoor een vermoeden in zijn nadeel ontstaan. /« 5 In beide gevallen kan de regter aan de tegenpartij den eed opleggen , al ware er een ander bewijs aanwezig. III. HOOFDBOEKEN EN BIJBOEKEH. Men verdeelt de boeken , waarvan men zich in den handel bedient, in twee verschillende soorten, namelijk in Hoofd-boelten en Bij-hoeJceii. Onder Hoofd-hoehen verstaat men dezulke, die voor ieder handelaar onmisbaar zijn, in welke zaak het ook zij , terwijl daarentegen onder den naam van Bij-hoeken die boeken worden begrepen, welke men naar willekeur kan aanschaffen en wier behoefte voor lederen tak des handels niet dezelfde is. Het getal hoofdboeken kan men voor het eenvoudig boekhouden gereedelijk op vier bepalen, namelijk : Het halanshoelc. Het journaal of daghoeh. Het groothoek. Het hopijhoeh. Het kopijboek wordt door velen niet onder de hoofdboeken gerekend , omdat dit boek alleen betrekking heeft op de correspondentie en niet op het eigenlijke boekhouden, doch naar de verdeeling, hierboven opgegeven, kan men het onder de ^oo/cf-boeken rangschikken, daar het houden van hetzelve bij de wet bepaald is en het daardoor voor een ieder onmisbaar is geworden. Het BalansboeJe, ook wel Inventaris genaamd , is een register , waarin men geregeld ieder jaar den geheelen staat van bezitting , benevens hetgeen ons van anderen toekomt, alsmede alles wat men aan anderen schuldig is , aanteekent, en hetwelk alzoo den zuiveren staat van zaken aantoont, 6 terwijl men door vergelijking van de balans des loopenden jaars met die van het vorige jaar den meerderen of minderen bloei der zaken kan waarnemen. Het Journaal of dagboek is het boek, waarin men dagelijks aanteekening houdt van al de ontvangsten en uitgaven, verzonden goederen en ontvangen goederen, kortom van alles wat er dagelijks in den handel voorvalt, om dit daaruit in het grootboek over te brengen. Het Grootboek , ook wel scJiuldboek geheeten, gebruikt men om al de posten van dezelfde personen bij elkander te brengen. Men geeft in dit boek aan lederen persoon, met wien men in rekening staat of aan wien men goederen geleverd heeft, een afzonderlijk folio, dat zijn twee witte bladzijden tegenover elkander. Aan de linker bladzijde van dat folio, welke men debet-zijde noemt, boekt men alles wat men aan den debiteur of schuldenaar, wiens naam aan het hoofd der rekening geplaatst wordt, geleverd heeft, de betalingen door ons aan hem gedaan en de goederen, door ons aan hem teruggezonden; terwijl men op de regter bladzijde , credit-zijde genaamd , aanteekening houdt van de goederen door hem aan ons geleverd, de betalingen, die wij van hem ontvingen voor de geleverde goederen, en de goederen, welke niet door hem worden behouden, maar die wij van hem terug ontvangen. Dit boek dient aldus, om met een oogopslag te kunnen zien, wat men aan ieder zijner erediteuren afzonderlijk schuldig is, en wat men van elk zijner debiteuren te vorderen heeft. Tot meerder gemak in het nazoeken van dit boek, bedient men zich van een alphabet, waarin men de namen van al de personen , wier rekening in het boek zijn opgenomen, op die letter des alphabets , waarmede hun naam begint, inschrijft met vermelding van het nummer van het folio, waarop hunne rekening te vinden is. Wij zullen later deze vier hoofdboeken elk afzonderlijk behandelen, om al het hier gezegde duidelijk te maken. 7 Het getal bijboeken is daarentegen niet te bepalen. Een ieder kan daarvan zooveel aanleggen als bij voor zijne zaak, behalve de hier opgenoemde hoofdboeken, noodig heeft. Wij zullen echter de voornaamsten hier opgeven , met vermelding van den aard van hun gebruik : 1. Kladtaoek. Hieronder verstaat men meestal een boek, in den winkel gehouden , waarin men alle voorkomende koopen, verkoopen , bestellingen, ontvangen goe deren , verzonden goederen , ontvangsten en betalingen aanteekent, om deze later hieruit, in het net geschreven, in het journaal over te brengen. Sommige winkeliers houden hiervoor eene lei, doch daar het zoo ligt gebeurt, dat op eene lei de aanteekeningen onleesbaar worden, door er iets op te leggen of overheen te schuiven, ja, somtijds geheel uitgewischt worden, verdient zulk een kladboek verreweg de voorkeur. 2. Kasboek. Het kasboek is een boek, waarin men aanteekening houdt van al de ontvangsten en uitgaven ; en waaruit men dus in weinig tij ds kan zien, hoeveel geld men in kas heeft. De wijze, waarop dit boek gehouden wordt, is zeer eenvoudig. Als men begint, schrijft men op het eerste blad aan de linkerhand bovenaan dehet en op de bladzijde aan de regterhand credit. De kas wordt alzoo aangemerkt als debiteur voor al-, les wat men in kas heeft en voor de gelden, die men ontvangt , en als crediteur voor al de uitgaven. Men teekent dus in debet-zijde aan alles wat men in kas heeft, benevens al de ontvangsten, waarmede de kas wordt verrijkt, en in credit-zijde al de uitgaven, welke de kas dagelijks moet lijden. Alle maanden of alle weken maakt men dit 8 kasboek op en sluit het af. Dan telt men eerst de debet-zijde op. Daaruit blijkt , hoeveel geld er in kas moest wezen als men volstrekt niets had uitgegeven ; daarna telt men de cre-dit- zijde op en men ziet, hoeveel men sedert de laatste sluiting van het kasboek heeft uitgegeven, dan trekt men de som der credit-zijde af van die der debet-zijde, en de uitkomst doet u zien hoe groot het overschot is , of hoeveel geld er op dat oogenblik in kas moet zijn. Telt men zijn geld en is dat zoo, dan is het een blijk, dat er geene abuizen bij die aanteekening of optelling begaan zijn , en men zet de som der in kas zijnde gelden onder de credit-zijde, waarna de sommen, of uitkomst, aan debet- en credit-zijde aan elkan-dergelijk zijn. Men zie hierachter model van een kasboek: De abuizen, die men bij het houden van het kasboek kan begaan , zijn vierderlei. 1. Menkaneene ontvangene som onder de,uitgaven zetten en omgekeerd. 3. Men kan eene som dubbel boeken. S. Men kan iets vergeten , of eene som te hoog of te laag aanteekenen. 4. Men kan een abuis hebben in de optelling. Heeft men bij de sluiting meer geld in kas , dan er volgens het kasboek aanwezig moet zijn, dan heeft men eene ontvangen som onder de uitgaven geplaatst, of eene post van uitgave dubbel geboekt, eene ontvangst vergeten aan te teekenen , eene uitgaaf te hoog of eene ontvapgst te laag genoteerd. Heeft men daarentegen bij de sluiting minder geld ^in kas dan volgens het kasboek aanwezig moet zijn , dan heeft men eene uitgaaf onder de ontvangsten geplaatst, eene post van ontvangst dubbel geboekt, eene post van uitgaaf niet genoteerd, eene ontvangst te hoog of eene uitgaaf te laag aange-teekend, doch alles behoudens verkeerde optellingen en berekeningen of oneerlijkheid. Wij hebben hier zoo lang bij stil gestaan, omdat het zoo onaangenaam is bij de sluiting der 9 kas niet uit te komen, terwijl het, zoo men niet kan vinden, waarin het abuis bestaat, later tot grootere verwarringen aanleiding kan geven. Wanneer men betaalde quitantiën in het kasboek aanteekent, dan is het zeer nuttig, aan die quitantiën een volgnummer te geven , en dat nummer in het kasboek bij genoemde post van uitgave aan te teekenen, om later des te gemakkelijker de quitantie te kunnen vinden, als men die noodig heeft, of, als men de quitantie in handen heeft, en die post in het kasboek wil nazien, om den datum van betaling te weten , die post te gemakkelijker in het kasboek te kunnen wedervinden, tenzij men zich bediene van een afzonderlijk daartoe ingerigt 3. Quitantieboek. Voor hen , die door den aard van hunne koopmanschap met zeer vele crediteuren te doen hebben , en dientengevolge zeer vele betalingen doen, waarvan het bedrag dan ook natuurlijk niet zeer groot kan zijn, zoo als boekhandelaren b. v., die somtijds met alle uitgevers in rekening staan en bovendien nog met papierhandelaren, boekdrukkers , schrijvers en de confraters-boekhandelaren in de stad hunner inwoning, is het niet kwaad, een afzonderlijk quitantieboek aan te leggen, waarin al de betalingen worden geboekt, en waarin ,tevens aanteekening' wordt gehouden van die posten, waarover volgens advies tusschentijds zal gedisponeerd worden. De inrigting van zulk een boek kan men op de volgende wijze doen plaats hebben. Men neemt een schrijfboekje in quarto van één boek papier en laat hier een alphabet inzetten; vervolgens geeft men aan iedere letter van het alphabet vier bladen ; men kan aan de letters B. D. G. H. K. S en V een of twee bladen meer geven , en aan de letters C. E. I. J. Q. U. X en T een of twee bladen minder, omdat men voor de eerstgenoemde letters veel meer betalingen zal te boeken 10 hebben, dan voor de laatstgenoemde letters. Dit boekje dient gelijnd te worden , met 5 staande lijnen, waar tusschen men de quitantiën die men betaald heeft en die, welke ons volgens berigt van den crediteur binnen kort zullen gepresenteerd worden , aldus boekt : Nummer der Quitantie. 1 6 9 18 • 20 28 30 32 1 Naam van den Crediteur. K. Schoonman J. Spelling W. Schenk 0. Spoel B. Senneman C. Somers U. Sauer J< Sagrijn B. Swaluw J. Sniphout Sapman & Co. J. Sterk Bedrag der Quitantie. ƒ 5 // 13 // 1 // 110 II 15 // 17 // 13 // 25 // 35 // 3 // 4 ;/ 48 60 20 10 18 16 Aard der Leverantie. 3 Ex. Be Vriend 1 II Magazijn 1 Leerredenen Drukwerk 2 De Krekel 1 Bilderdijk 1 Het kind 1 De toorts 7 Kindervriend 1 Kaleidoskoop 2 Tollens Eekening 1857 Datum van Betaling. 15 Feb. 57 17 // // 18 // ;/ 20 // // 2 8 II II .S Mrt. // 18 ;/ // 1 9 // II Men ziet uit dit bovenstaande model, dat aan iedere quitantie een nummer is gegeven. Dit nummer is het volgnummer der quitantie, en wordt ook van achteren {in iorso) op de quitantie geschreven. Heeft men de quitantie zelve dus noodig dan heeft men slechts in dit boekje het nummer na te zien, en zij is in een oogenblik aan den lias te vinden. Voor de namen der crediteuren O. Spoel, B. Senneman, J. Sagrijn en B. Swaluw vindt men op het gegeven model geen nummer der quitantie en geenen datum van betaling. Dit strekt hier ten bewijze, dat deze posten nog niet betaald zijn, doch dat genoemde crediteuren berigt hebben 11 gezonden van weldra over deze vorderingen te zullen disponeren. Het nut van zulk een quitantie-boek is hierin gelegen, dat men in een oogopslag kan zien, wien men betaald heeft, wanneer en waarvoor die betaling geschied is, en waar zich de quitantie daarvan bevindt, en van de posten, waarover onze crediteuren tusschentijds disponeren; dit bijboek is een goed hulpmiddel om na te zien of hunne vordering overeenkomstig is met onze boeken , daar men het advies of berigt van dispositie niet moet boeken, alvorens zekerheid te hebben dat de vordering accoord is. 4. Bestelboek. Wanneer men vele bestellingen voor zich zelven eu anderen te doen heeft, bewijst zulk een boek groote diensten. Men teekent hierin op al de bestellingen achtereen volgens den datum, gedaan aan fabrikanten, grossiers of confraters. Men houdt deze aanteekening zoo naauwkeurig mogelijk, door notitie te nemen van den datum, waarop de bestelling gedaan is, den persoon aan wien , de hoeveelheid en het soort van de bestelde waar, en of die bestelling gedaan is ten behoeve van zich zelven of van een zijner principalen, en in het laatste geval voor wien, terwijl men bij de ontvangst deze iianteekening kan besluiten, met den datum van ontvangst er onder te plaatsen. 5. Pakhuisboek. Een boek, hetwelk men gebruikt, om aanteekening te houden van al de goederen, die zich in het pakhuis bevinden, en alles wat er van die goederen van tijd tot tijd wordt afgehaald en bijgebragt. Men geeft daartoe in dit boek aan iedere partij goederen een linker en regter bladzijde, om de goederen bij ontvangst in debet-zijde te kunnen boeken, en later, wanneer 13 die goederen weder geheel of gedeeltelijk worden afgeleverd, dit op de credit-zijde van het folio te kunnen aanteekenen. Men lette er zorgvuldig op, om bij het aan- en afschrijven in dit boek, vooral melding te maken van het soort, den prijs en de hoeveelheid der goederen, om met meer gemak te kunnen nazien, wat zich in het pakhuis bevindt. Ook kan men een alphabe-tisch register voor of achter in dit boek aanleggen, om te spoediger te kunnen vinden wat men zoekt. e. Particulier Bekeningboek. Daar men in winkelzaken voor zijne particuliere principalen zeer zeldzaam eene credit-rekening heeft te openen, omdat men aan hen slechts koopwaren te leveren heeft, die niet met handelsartikelen maar met geld worden betaald, is het onnoodig, al die rekeningen specifiek in het grootboek te plaatsen, en om deze reden is het, dat door velen voor die rekeningen een afzonderlijk boek wordt aangelegd, waarin slechts debiteuren en géene crediteuren voorkomen. In dit geval opent men in het grootboek slechts eene rekening voor al zijne particuliere debiteuren, boven welke rekening men zet Particuliere debiteuren,. Deze rekening debiteert men voor aide rekeningen, die in het particulier rekeningboek voorkomen, terwijl men dezelve crediteert voor iedere rekening, welke er van dezen betaald wordt. Deze zes bij boeken zijn het, welke het meest bekend zijn en gebruikt worden, en waarvan het gebruik voor den winkelier dikwijls zeer nuttig, ja noodig kan zijn. Hier nu nog meerdere bijboeken uitvoerig te bespreken, zoude ons te ver voeren; wij willen ons daarom slechts bij eene eenvoudige vermelding bepalen van eenigen, die buiten dezen veel in groote handelszaken gebruikt worden; daaronder tellen wij: 13 7- Het Inkoopboek. Waarin de inkoopen, met al de kosten van transport, en die, welke er meer op mogten beloopen, geboekt worden , en waaruit men daarna opmaakt, voor welken prijs de goederen weder kunnen worden afgezet. 8. Verkoopboek. Waarin de verkoopen, vooral bij groote partijen, ook aldus worden geboekt. 9. Calculatieboek. Dienende, om de berekening te maken van den prijs der goederen van buiten 's lands ontvangen, en ingekocht in vreemde maat en tegen den koers van vreemde munt. 10. Consignatieboek. Hetwelk men gebruikt, om de goederen, voor eigen rekening naar buiten 's lands gezonden, volgens de bijgaande factuur te debiteren om later , wanneer men de verkooprekening ontvangt, de rekening in dit boek daarvoor te kunnen crediteren. 11. PactuTirboek. Om de facturen der voor rekening ontvangen goederen specifiek te boeken. 12. Verzendboek. Waarin de in Commissie verzonden goederen geboekt worden, 14 13. Commissieboek. Waarin men de facturen boekt der goederen in Commissie ontvangen. ' 14 Orderboek. Daarin worden de van buiten 's lands ontvangene orders, met al de bijzonderheden daartoe betrekkelijk, opgeteekend, terwijl men zulks, na de uitvoering dier orders, -kennelijk maakt door het folio van het verzend- of factuurboek, waarin de factuur geboekt is, er bij te plaatsen. 15. Verkooprekeningoii-boek. Waarin de verkochte goederen van het ons gezondene '.'M-missiegoed moeten geboekt worden. 16. Onkostenrekeniag- of Expeditieboek, Waarin de rekeningen van onkosten van de goederen door ons voor anderen geëxpedieerd eene plaats krijgen, alsmede de rekeningen wegens voor anderen bezorgde assurantiën. 17. Memoriaal- of Prima nota. Een boek, dat men gebruikt, om alle wisselzaken bij verkorting in te boeken, met aanwijzing der personen, die men daarvoor moet debiteren of crediteren, en met verwijzing naar dat boek , waarin zulks uitvoeriger staat aangeteekend. Ook wordt dit boek gebruikt, als men iemand wegens protestkos-ten moet debiteren en voor al zulke posten, die men in andere boeken moeijelijk eene plaats kan geven. 15 18. Kassiersboek. Een boek, waarin men aanteekening houdt van al de briefjes, aan den kassier ter incassering toegezonden. Men teekent deze briefjes allen aan indebet-zijde om in credt-zijde te kunnen boeken al de briefjes, die men wegens wanbetaling van den Kassier terug ontvangt, alsmede de gelden, die de kassier ons van tijd tot tijd remitteert. 19. Leen- en Haalboekje. Een boekje, dat bijzonder moet dienen, om aanteekening te houden van die goedereu, die men bij de winkeliers onder zijne stadgenooten leent of voor rekening laat halen, om geholpen te worden aan iets, dat men zelve op dat oogenblik Tiipf- voorhanden heeft. •Xi'jJ f IV. DE CORRESPONDENTIE EN HET KOPIJBOEK. De correspondentie (briefwisseling) behoort onder de voornaamste zaken des handels gerekend te worden. Een goede briefschrijver weet zijne belangen kort, duidelijk en zakelijk voor te stellen. Uit den stijl, waarin de brieven geschreven zijn, ziet men reeds met een oogopslag, met wien men te doen heeft, hetzij onkundigen, leerlingen, of mannen, die bedreven in hunne zaak zijn. Door de wijze van voor-dragt kan men den persoon aan wien de brief gerigt is voor zich innemen en van zich afkeerig maken, hoe kort en eenvoudig de brief ook gesteld zij. Eene goede schrijfhand, fraai is ook goed doch niet volstrekt noodig, goede taal, bekendheid met de handelstermen en wijze van uitdrukking, en netheid in de uitvoering, gepaard aan promptheid en 16 juistheid, zietdaar wat een goeden briefschrijver niet ontbreken mag. Men schrijft over zaken aan mannen van zaken, aldus moet men het beschouwen; het zijn hier geene brieven van vrienden aan vrienden, die overvloeijen van complimenten en beuzelachtige woorden, maar hetgeen men schrijft moet zoo zijn, dat het door ieder koopman mag beoordeeld worden, voor iedere regtbank tot bewijs mag en kan dienen. Men zij dus eerlijk en opregt zoowel in zijne meening als in zijne uitdrukkingen. Op het punt van Correspondentie, als bewijs in zaken van geschil, is ook door de wet voorzien. [Zie art. 7 van het Wetboek van koophandel.] Daarin wordt aan ieder koopman voorgeschreven, zijne ontvangene brieven te bewaren en van die, welke hij afzendt, kopijboek te houden. Zulk een boek is op eene zeer eenvoudige wijze ingerigt. Aan de linkerhand van iedere bladzijde trekke men eene lijn, voorlijn, en aan den kant, [margo] welke daardoor wordt 1 opengelaten, schrijve men het volgnummer van den brief. Hierdoor heeft eiken brief in het kopijboek een afzonderlijk nummer, hetwelk zeer dienstig is, om er een klein register op te maken voor behulp in het zoeken, wanneer het later mogt noodig wezen van den inhoud van een der brieven kennis te nemen. Ook wordt door sommigen op dien kant [margo] de naam der stad geplaatst, waar de persoon woont aan wien de brief gerigt is. Vervolgens plaatst men aan het hoofd des briefs den datum, waarop dezelve geschreven is tusschen twee halve lijnen, die den brief van den vorigen afscheidt, en daaronder den naam en de kwaliteit van den persoon, aan wien dezelve gerigt is, en dan copieert men den brief letterlijk, zoo men wil met uitzondering van de woorden, waarmede men uit beleefdheid iederen brief sluit. Men kan ook aan den kant van den brief het nummer zetten van vroegere of latere brieven aan denzelfden persoon gerigt, die op dezelfde zaak betrekking hebben. 17 Ziet liier een voorbeeld van de wijze als hierboven omschreven is : 1 Mei 1857 Ben Heere v. T h i e l , Mr. Smid. Mijnheer! Bij het nazien uwer rekening is het ons gebleken , dat ÜEd. ons de geleverde brandkas tien gulden hooger in rekening brengt, dan vroeger door ons is overeengekomen. Hierneven gaat Uwen brief van 13 Pebmarij, waarin onze overeenkomst vermeld wordt. Wij twijfelen niet, of ÜEd. zult hierdoor overtuigd zijn en onze rekening voor dit bedrag verminderen. Wij hebben de eer enz. 11 Mei 1857 Ben Meere J. T r a p , Koopman in loter. Mijnheer! Eeeds drie weken geleden hebben wij ÜEd. zes vaten boter besteld, en hoewel wij schreven zeer verlegen te zijn , ontvingen wij tot heden nog niets. Wat is daarvan de reden ? Wij hebben ons reeds op eene andere, minder aangename wijze beholpen, door bij een onzer stadgenooten een vat ter leen te vragen. Wij hopen nu spoedig geholpen te worden, of zuUen ons met onze bestellingen bij een and«r J|ée-ten vervoegen. Wij hebben de e e r^ 18 No. 3. -17 Mei 1857. Leijden. Den Heere P. Knippe, Rentenier. Mijnheer ! Tot onze groote verwondering ontvingen wij heden onze traite op UEd. ten bedrage van ƒ 83,10 onbetaald terug, met het berigt in dorso : te min gedisponeerd, moet zijn ƒ 48,16. Het is ons aangenaam zulk eene opmerking door ÜEd. gemaakt te zien, want dit abuis had aan onze zijde kunnen wezen; doch deze zaak is wel in orde, zoo als ÜEd. uit bijgaanden brief blijken zal, dat UEd. nog is toekomende een saldo van ƒ 10 , op de rekening van 1855, door UEd. te veel betaald. Wij zullen daarom zoo vrij zijn onze assignatie bij eene volgende gelegenheid weder op UEd. af te geven, en twijfelen niet, of deze zal , na de gegevene inlichting, door UEd. met betaling worden gehonoreerd. Wij hebben de eer enz. Uit de drie gegeven voorbeelden blijkt het weder, hoe nuttig, ja noodzakelijk het is, al de ontvangene brieven zorgvuldio-te bewaren, daar in vele zaken van geschil, door de briefwisselino-, vroeger over die zaak gevoerd, alleen kan worden uitgemaakt, wie der partijen gelijk heeft. Men doet daarom best, zijne brieven afzonderlijk en geregeld te bewaren, door deze volgens den datum van ontvangst aan eene lias te rijgen. Ig men verpligt zeer veel correspondentie te voeren, waardoor men genoodzaakt is, dikwijls van vroeger ontvangene brieven kennis te nemen, dan kan men bij het kopijboek noo- een beknopt register van de ontvangene brieven aanleggen. In dat 19 geval moeten die brieven ook met een volgnummer worden geteekend, dit nummer in genoemd register bijgeschreven en daarbij aanteekening gehouden worden van den naam des afzenders, den datum van ontvangst en zoo mogelijk een enkel woord betrekkelijk den inhoud der brieven. V. REKENINGEN, FACTUREN, NOTA'S EN ANDERE PAPIEREN. Is het voor den handelaar van groot belang, zijne ontvangen brieven te bewaren, van niet minder belang moet de bewaring der andere papieren tot den handel betrekkelijk geacht worden. Quitantiën, bestelbriefjes, orderbriefjes, bons, rekeningen, facturen, nota's van terugontvangen commissiegoed, circulaires of wat er ook in zijnen handel inogt voorkomen , niets van dat alles kan gemist worden, want ieder op zich zelven kan later moeten dienen tot opheldering eener duistere zaak, of tot bewijs, zoo er over eenig geval geschil mogt ontstaan. Doch het is niet alleen noodig al deze papieren te bewaren, men moet ze ook zóó bewaren, dat men ze later kan terug vinden, en die wijze van bewaring, die ons het middel aan de hand geeft, het spoedigste te kunnen wedervinden wat men later noodig mogt hebben, is ook de beste wijze van bewaren. Ieder soort behoort afzonderlijk en geregeld naar den datum van ontvangst aan eene lias geregen en ieder jaar behoorlijk opgepakt met het jaartal er boven op weggeborgen te worden. Als men vele zaken doet, zoodat de menigte brie ven en andere papieren zoo groot wordt, dat het nazoeken toch lastig zoude zijn, is het niet ondoelmatig, al die stukken, die later het meest kunnen te pas komen of de meeste waarde voor den handel hebben, zoo als facturen, bestelbriefjes, order- 2* 20 briefjes, bons, en nota's van terug ontvangen commissiegoed een volgnummer to geven, welk nummer men bij de boeking in het journaal en de andere boeken ook moet opnemen, even als wij dit reeds vroeger van de brieven en quitantiën hebben vermeld. Deze maatregel zal al de moeijelijkheid en last van het zoeken wegnemen en daardoor zeer veel tijd doen uitwinnen. Bij de rekeningen is deze regel zoo goed niet in de toepassing, daar de ontvangene rekeningen niet meer geboekt moeten worden bij hunne ontvangst, doch reeds lang te voren geboekt moeten zijn. Ook moeten de rekeningen te veel door de handen gaan, om dezelve naauwkeurig met de boeken te vergelijken, waardoor het zelf ondoelmatig is, ze een volgnummer te geven en aan eene lias te rijgen. Men make daarom met deze eene uitzondering, en doe ze in eene alplia-betische orde achter elkander volgen, en rij ge ze niet aan eene lias, dan is het gemakkelijk, bij iedere nieuwe rekening die men ontvangt zijne plaats aan te wijzen, en die men soms mogt noodig hebben in een oogenblik te vinden. Op deze wijze zal men zieh zelven veel noodelooze moeite besparen. VI. DE BALANS EN HET BALANSBOEK. De koopman koopt en verkoopt het geheele jaar door, en betaalt alle dagen de uitgaven en onkosten, die ten laste zijner koopmanschap te betalen zijn; huurt zijne knechts en zijne pakhuizen en verschaft door zijne koopen en verkoopen aan honderden zijner natuurgenooten werk en brood. Doch waartoe al dat werken, al die zorgen, al die bezigheid? Welk doel beoogt de koopman met al die bemoeijingen, welke drangreden zou hem hiertoe aansporen? Dit doel is niet ver te zoeken. Dit doel is winst. Winst houdt den handel gaande; hoe meer • der loinst er te behalen is, hoe levendiger de markt zal zijn. "" ~sf-|ts«fr 21 Zonder winst kan de koopman geen koopman blijven, zou de winkelier zijnen winkel moeten sluiten, en is de winst te klein dan ziet hij, die koopmanschap drijft, zijn vermogen verminderen, en als zulks veel gebeurt of lang duurt, is er groot gevaar dat hij zijne betalingen moet staken, en alzoo anderen mede-sleept in de diepte, waarin hij zelf nederstort. Het is daarom boven alles noodzakelijk, dat ieder handelaar zorg draagt, kennis te nemen of hij zelve in zulk een gevaar verkeert of niet. Zijn de uitgaven meerder dan de ontvangsten, blijven de koopwaren te lang in zijn magazijn onverkocht liggen, zoodat zij de rente van zijn uitgeschoten kapitaal niet opbrengen in den tijd, waarin zulks moet geschieden , zoodat door het verloop van jaren die interest tot op een vierde of minder gebragt wordt en zijne goederen daarenboven in zijn magazijn bederven; heeft men vele slechte betalers onder zijne begunstigers, die jaren lang op de afdoening hunner rekening laten wachten, en somtijds die betalingen geheel vergeten, dan kan het niet anders, of er moet achteruitgang plaats hebben. Is men goed bekend met den gang zijner zaken, zoodat men altijd in het oog kan houden, hoeveel de winst door zulke omstandigheden verminderd wordt, dan zal men daarop rekenen en zijne zaken lang op dezelfde hoogte kunnen houden door de uitgaven zooveel mogelijk te bekrimpen, doch is men daarentegen onkundig van den invloed dier omstandigheden, en daardoor blind voor alles, wat in den loop der jaren tot achteruitgang zijner zaken bijdraagt, dan zullen die rampen met dubbele zwaarte drukken en de zaken zullen zich weldra in eenen reddeloozen toestand bevinden. Zulk eene juiste kennis van den gang en stand zijner zaken is alleen mogelijk door eene doelmatige wijze van boekhouden en hierbij komt ons bovenal te pas het Balans-oï Inventaris- hoek. Eene goede balans toont ons, hoe groot onze bezittingen zijn aan geld, goederen en handelswaren, hoeveel geld 33 ons toekomt van anderen en hoeveel onze bezittingen, sedert de vorige balans, zijn toegenomen, terwijl zij ons tevens doet zien, hoeveel geld wij aan anderen schuldig zijn en hoeveel de bijzondere deelen onzer bezitting aan waarde zijn verminderd. Hèt is dus door haar mogelijk met een oogopslag te zien, of er gewonnen is of verloren, en of de staat onzer bezitting, sedert het maken eener vorige balans, is verbeterd of minder geworden. Aan het maken eener balans is echter veel tijd en moeite verbonden, doch het is ook slechts éénmaal ieder jaar, dat het noodig is, zich daartoe te zetten. In de meeste handelszaken doet men zulks aan het einde van ieder jaar, doch in de AVet op den Koophandel wordt daarvoor geen tijd bepaald, mits men evenwel zorge, dat dit geschiede binnen de zes eerste maanden, die op ieder boekjaar volgen. Ook is men verpligt, balans te maken bij de oprigting of ontbinding eener vennootschap, opdat men in staat zij, de regten van ieder der betrokkene partijen behoorlijk te bewijzen en te bekrachtigen met bijvoeging van een staat van winsten en verliezen, daarenboven in geval van faillissement en van overlijden der eigenaar eener zaak, die door een zijner erfgenamen wordt voortgezet. Met het maken eener balans ga men op de volgende wijze te werk. Eerst make men op alles, wat tot den eigendom behoort, als onroerende en roerende goederen, koopwaren, in kas zijnde gelden, eifecten en alle andere papieren van waarde, alle uitstaande schulden, van welken aard die ook zijn, en om welke reden men die ook heeft in te vorderen, al hetwelk te zamen het actief genoemd wordt. Vervolgens diene men op te maken alle lasten en alle schulden, die anderen van ons mogten te vorderen, hebben. • Hetgeen wij van anderen en anderen van ons te vorderen mogten hebben, is bij eene goede wijze van boekhouding zeer gemakkelijk uit de boeken op te maken; doch met onroerende 33 goederen, meubilair en handelswaren is dit zoo gemakkelijk niet. Van deze laatste voorwerpen diene men de waarde te schatten, die dezelve hebben op het tijdstip, dat de balans wordt opgemaakt; hetwelk bij de handelswaren dikwijls nog al moeijelijkheden oplevert, door de vele verschillende soorten eu hoeveelheden, en de dagelijksehe vermindering door verkoop, tijdens men bezig is den balans op te maken. Een inventaris der koopwaren is echter volstrekt noodig bij het maken der balans; wij zullen daarom trachten, de gemakkelijkste wijze op te geven, waarop deze kan worden opgemaakt. Men kan ter voorbereiding tot het maken van balans de volgende voorzorgen nemen. Gedurende de maand vóór het opmaken, doet men zoo min mogelijk inkoopen van nieuwe handelsartikelen. Vervolgens kan men de voorwerpen , in het magazijn voorhanden, bij elkander schikken naar soort en prijs en op losse bladen papier opschrijven, om er later de hoeveelheid en waarde, naar den inkoopsprijs berekend, te kunnen invoegen, hetwelk met de meeste naauwkeurigheid moet geschieden. Bedorven waren moeten geschat worden naar de waarde, die zij in hun bedorven toestand hebben. Is men zelf niet in staat, de juiste waarde te bepalen, dan doe men best een deskundige hierover te raadplegen, uithoofde aan de juiste schatting der voorwerpen alles gelegen ligt voor het opmaken cener goede balans. Voorauctionarissen, waar de voorhanden zijnde artikelen geen couranten prijs hebben, is het niet mogelijk, de waarde der goederen met volkomene juistheid te bepalen; daarom kan het in da* geval het best geacht worden, de prijzen in aanmerking te nemen , die bij den inkoop der goederen betaald is, met uitzondering van die artikelen, welke door bijkomende omstandigheden alle waarde verloren hebben, of waarvan de waarde tot beneden den inkoopsprijs gedaald is. Bij boekhandelaren en uitgevers van boekwerken, waar de voorhanden zijnde copijen en fondsartikelen in waarde verschil- 34 len, naarmate de aftrek van die artikelen meer of minder is, moet men de nieuwe werken, waarvan de aftrek nog niet bekend is, berekenen naar de kosten, die voor de uitgave van die artikelen besteed zijn, en bij dezulken , waarvan de aftrek wel bekendis, de waarde bepalen naarmate die aftrek meer of minder is, dewijl naar deze maatstaf alleen de rente te berekenen is, die de onkosten der uitgave afwerpen. Men zij echter voorzigtig, niets te hoog te berekenen, daar het beste boek, dat tot het fonds behoort en waarvan de aftrek gaandeweg goed is, nog in datzelfde jaar in waarde kan verminderen, door eene uitgave door een ander confrater van een diergelijk werk, dat in waarde veel meer is en waardoor de aftrek van het eerstgenoemde werk dadelijk benadeeld wordt. Zulke artikelen evenwel, wier aftrek zoo gering is, dat zij de renten der onkosten niet opbrengen, is men verpligt te schatten naar den prijs van mis-druk. Als de tijd daar is, om de balans op te maken, begint men met de voorhanden zijnde voorraad te tellen, te wegen ofte meten, en vervolgens de waarde te bepalen, om dit alles in te vullen op de losse bladen, waarop men reeds te voren al de voorhanden zijnde soorten heeft opgeschreven. De opneming en waardering der goederen moet met groote naauwkeurig-heid geschieden, zonder evenwel tot wijdloopigheid te vervallen, daar deze te veel tijd zoude rooven en daardoor bij den da-gelijkschen omzet van koopwaren het opmaken der balans zou bemoeijelijken. Bij natte wa.ren moet men alle volle fusten van dezelfde soort en prijs te zamen tellen, de aangebroken fusten doen roeijen en de inhoud van dezen te zamen tellen en tot geheele fusten herleiden of bij de kan berekenen, om ver-vervolgens de waarde te bepalen volgens den inkoopsprijs. Al het voorhandene van dezelfde soort en prijs kan men zeer gevoegelijk in éénen post te zamen stellen. Deze werkzaamheden worden veel gemakkelijker gemaakt, als 25 men al zijne fusten altijd gemeten of gewaterijkt en den inhoud daarop gesteld heeft, hetwelk bij verkuiping der fusten op nieuw moet geschieden. Koopwaren, die gewogen moeten worden, behoeven allen niet op de schaal gebragt te worden. 'Naar het gewigt van een kaas, bij voorbeeld, kan men de overige kazen van dexelfde zwaarte berekenen en de geheele partij waarderen, terwijl men bij balen, kisten, pakken en vaten, die nog niet zijn aangebroken, de facturen kan raadplegen. Handelsartikelen, die bij de kubiekmaat worden uitgemeten, zoo als kalk, steen, brandhout, steenkolen, enz, kan men op den hoop meten.—Koopwaren, die bij de el worden uitgemeten, zoo als laken, linnen, katoen, enz., kan men, zoo men delengten der stukken weet, zeer gemakkelijk berekenen, doch hiertoe is het noodig, bij iederen verkoop de hoeveelheid van het verkochte op het daaraan hangend etiquette af te teekenen, dan moet, bij het opmaken der balans, de overgeblevene hoeveelheid, door die aanteekeningen, blijken, zonder dat het noodig is, al de stukken op nieuw na te meten. Artikelen van geringe waarde en kleine restanten, kan men bij den hoop schatten, waardoor men zich het werk zeer bekort. Wanneer men opmaakt, welke goederen er gedurende het opmaken der balans verkocht zijn, dan kunnen die, welke a contant en die, welke op crediet zijn afgeleverd, zeer goed bij elkander genomen worden, om te zamen onder eene post op de balans te stellen; dit moet geschieden , wanneer journaal en winkelboek zijn opgemaakt voor het opmaken der voorhanden zijnde goederen, want bij verzuim hiervan zouden die afgeleverde waren niet verschijnen bij de post van de in kas zijnde gelden, noch bij die der uitstaande schulden, noch bij die der voorhanden zijnde koopwaren. — Wordt de balans niet met het einde des jaars opgemaakt, doch in het begin des volgende jaars , met oogmerk om te sluiten, als of de balans voor het einde des jaars was gemaakt, dan is 36 men verpligt op te maken , hoeveel er sedert liet einde des vorigen jaars is verkocht, en deze goederen tegen inkoopprijs te stellen op de lijst der voorhanden zijnde handelsartikelen , daarna het geheele bedrag van al de facturen der goederen , die men sedert het begin van het nieuw ingetreden jaar heeft ontvangen, van de lijst der voorhanden goederen af te trekken , en het saldo zal zuiver alleen het bedrag der artikelen aanwijzen , die voorhanden waren met de sluiting van het vorige boekjaar. Nu hebben wij nog eene kleine aanmerking omtrent du-bieuse schulden, om daarmede deze beschouwing over de balans te sluiten. Dubieuse schulden noemt men zulke vorderingen ten laste van anderen , waarvan men vreest, de betaling nog zeer lang uitgesteld te zien of nimmer betaling te zullen ontvangen. Moet men lang wachten naar betaling van sommige rekeningen , dan vermindert door dat wachten de winst van het bedrag dier rekeningen van jaar tot jaar , omdat men de gelden daarvoor te goed niet in zijnen handel kan gebruiken , noch door beleening of uitzetting interesten van dezelve kan genieten. Deze aanmerking is van even goede toepassing op die koopwaren, die het eene jaar na het andere onverkocht in het magazijn blijven liggen , en waarvan dan, door het renteloos liggen , de winst geheel verteerd wordt. Met die rekeningen, waarvan men vreest, dat de betaling nooit zal geschieden, is dit nog meer het geval, en het is daarom niet goed, zulke uitstaande schulden voor het volle bedrag onder het actief op te nemen. Bvenzoo is het met de vorderingen ten laste van die personen onder zijne begunstigers , die op het punt staan, om failliet verklaard te worden of die zulks reeds zijn , doch waarvan de zaken nog niet zijn afgedaan. Men kan al zulke vorderingen onder écnen post stellen, als dubieuse schulden en het geheele bedrag daarvan verminderen met zooveel procent , als men vreest, op deze posten te 27 zullen verliezen , en alzoo twintig , dertig , veertig of vijftig proecnt van het geheele bedrag , of zooveel als men hoopt van die posten gezamentlijk nog te profiteren, op het actief brengen. Tot meerder gemak van lien, die gaarne een voorbeeld wenschen van de wijze, waarop de Inventaris en Balans moet worden ingerigt, hebben wij bij de modellen ook dat eener inventaris gevoegd, opgemaakt bij de oprigting eener zaak , alsmede eene balans, opgemaakt aan het einde van het eerste boekjaar na die oprigting. VII. HET JOURNAAL. Zoo als wij vroeger gezien hebben, is er bij de wet op den koophandel bepaald, dat ieder koopman ouder de verpligting staat, dagboek te houden, waarin naar orde des tijds, zonder witte vakken, tusschenregels of kantteekeningen moet worden ingesehreven, hetgeen hij te vorderen en hetgeen hij te betalen heeft, de ondernemingen in zijnen handel, de trekkingen, ac-ceptatiim of endossementen van wissels en andere verhandelbare papieren, zijne verbindtenissen en in het algemeen alles , wat hij ontvangt en uitgeeft, van welken aard dit ook zijn moge. Zulk een dagboek is de grondslag van de geheele boekhouding en kan in vele moeijelijke zaken tot bewijs voor de regtbank dienen. Het spreekt dus van zelve, dat men best doet, dit boek zoo accuraat mogelijk te houden en alle misslagen en abuizen zooveel het kan te vermijden. Begaat men een abuis in de boeking van het een of ander, dan is het ook niet goed, dit met een mesje weg te krabben en daarover heen te schrijven , daar het boek hierdoor meestal beklad wordt, het is veel beter, dat men tot herstelling van die fout een afzonderleken post te boek stelt, op den datum, waarop men die ontdekt, as met vermelding van den datum , waarop zulk een abuis begaan is. De genoemde voorschriften , bij de wet omtrent dit boek bepaald, zijn gegeven om alle oneerlijkheid en kwade trouw in den handel te voorkomen, daar de getrouwe opvolging hiervan het onmogelijk maakt, in de dagelijksche aanteekeningen verandering te brengen. Daarom worden aanteekeningen op den kant ook slechts beschouwd als nota's of ophelderingen, tot eigen gemak daar nedergesteld, en zijn in regten van geene kracht. Zulke aanteekeningen moeten dan ook zooveel mogelijk vermeden worden, zoodat men op den kant niet anders moet stellen, dan de nummers, die op elkander betrekking hebben, in den handel rencontrenummers genaamd , en dienen kunnen om de nazoekingen gemakkelijker te maken. De gevallen, die den handelaar dagelijks voorkomen, zijn van zeer verschillenden aard , en het zou daarom misschien aan velen gemakkelijker toeschijnen, om de aanteekeningen , die het journaal bevatten moet , in onderscheidene boeken te verdeelen, op die wijze, dat alles meer bij elkander komt wat bij elkander behoort, doch zulks is zeer af te keuren , als vooreerst strijdig met de wet, en ten andere ongeregeld. Het is daarom beter, zich aan den voorgeschreven regel te houden , en liever andere boeken , bijboeken genaamd, aan te leggen, om daarin uit het journaal over te brengen, wat bij elkander behoort en waarin men al die bijzonderheden kan bijschrijven , die in het journaal worden weggelaten. Het komt er bij het journaal slechts op aan, de aanteekeningen kort en zakelijk neder te stellen, en alle wijdloopigheid , waardoor slechts tijdverlies ontstaat, te vermijden , zonder iets te vergeten of weg te laten, wat volgens de wet en den aard der zaak in hetzelve behoort vermeld te worden , en hetzelve door regelmatigheid zoo in te rigten, dat het nazoeken der verschillende posten niet bemoei-jeliikt wordt, en, laat de aard des handels het toe, te zorgen, 29 dat het mogelijk gemaakt worde, door vergelijking van het journaal met het kas- en grootboek, na te kunnen gaan , of het rigtig gehouden is of niet, dan is dit zooveel te beter , en dan is tevens het middel gevonden, om alle ingeslopen abuizen en misstellingen spoediger te ontdekken. Wij zullen nu vooreerst al de zaken, die in hetzelve moeten worden opgeteekend, afzonderlijk nagaan , ten einde in de gelegenheid te zijn , bij het een en ander de noodige opmerkingen te kunnen maken, en de middelen aan te toonen, die dienen kunnen, om de vereischte ophelderingen te geven. 1. Actieve en passieve schulden. Onder den naam van Actieve schulden worden die vorderingen of schulden begrepen , welke men van anderen te goed heeft. Bij de wet worden deze insclmWen genaamd. Actieve schulden, welke ons reeds toekomende zijn van vroegere dagteekening dan de oprigting van onze handelszaak, komen voor op den eersten inventaris en moeten op de volgende worden overgebragt tot zoolang dezelve zijn afgedaan, tenzij men overtuigd zij, dat die gelden nooit betaald zullen worden en als verlies kunnen worden aangemerkt; in dat geval kunnen zij op denzelfden inventaris eerst onder het actief als vordering voorkomen en tegelijk onder het passief als verlies worden genoteerd. Door deze wijze van handelen blijft men altijd in de gelegenheid, te kunnen nazien, wat op zulk een post betrekking heeft en hoe daarmede gehandeld is. De actieve schulden spruiten voort uit leverantie van goederen aan begunstigers, aflevering en verzending van handelswaren aan andere kooplieden en winkeliers, beleeningen en briefjes ten laste van anderen bij endossement overgedragen of bij den kassier ter incassering afgegeven. Al deze soorten van uitstaande schulden moeten, als het journaal goed wordt bijgehouden, op den datum van derzelver ontstaan daarin voorkomen. 30 In den kleinhandel zijn de actieve schulden over het algemeen niet veel, daar de meeste verkoopen in het klein a contant geschieden. Die posten van winkelontvangst worden ook bij zeer weinig winkeliers specifiek in het journaal geboekt. Meestal wordt voor die ontvangsten een winkelboekje aangehouden, waaruit het geheele bedrag van iederen dag, in eenen post te zamen genomen , in het journaal wordt overgeboekt. In het journaal worden dan afzonderlijk alleen die posten geboekt, waarvan het bedrag veel hooger dan gewoonlijk is en die, welke op tijd of jaarrekening moeten geboekt worden. Dagelijksche ontvangsten en verkoopen voor geringe sommen , die korten tijd na de aflevering betaald worden, noemt men vlottende schuld, die men naar verkiezing iederen dag, wekelijks of eens in de maand op het journaal kan overnemen, of eenmaal 's jaars in één post op den balans doet verschijnen. De boeking van kleine verkoopen, die op klein crediet worden afgeleverd, verdient hier wel eene nadere beschouwing, daar het nog al moeijelijkheden in het nazoeken zou opleveren , verkoopen, die eenige dagen of weken na de levering betaald worden, in het journaal op te slaan, om het bedrag te leeren kennen en de betaalde po.sten af te boeken, omdat het niet zelden gebeurt, dat verschillende leverantiën, op ongelijke datums verkocht, te gelijk betaald worden. Het is niet ondoelmatig, voor zulke verkoopen een afzonderlijk boekje aan te leggen, ingerigt op dezelfde wijze als het particulier schuldboek, met elk blad gefoliëerd, (van een volgnummer voorzien) en een alphabet voor de namen der begunstigers voor of aohter in. Boekt men zalke verkoopen in het gewone winkelboek, dan is het ook noodig, de bladen te foliëeren en dit boekje van een alphabeth te voorzien. Bij betaling kan men de afgedane post doorhalen of zulks daaronder of achter aanteekenen, terwijl de ontvangene gelden bij de dagelijksche ontvangsten kunnen worden gestort en in het klad-of winkelboek als dagelijksche ontvangst aangeteekend. 31 Passieve schulden ontstaan door de inkoopen van handelswaren, die men van tijd tot tijd doet; de gelden, die men van anderen in leen heeft, de wissels, quitantiën, assignation en andere handelspapieren, die men ter incassering ontvangt, en door alle handelingen, die strekken kunnen, om ons schuldenaar van anderen te maken. De goederen, die men van anderen ontvangt, alsmede de papieren van geldswaarde, boekt men in het journaal zoo beknopt mogelijk, volgens de factuur of geleibrief, waarmede men dezelve ontvangt. Aankoop van meubelen, vaste goederen, beleeningen, enz. zijn zoo zeldzaam, dat het onnoodig kan genoemd worden, in zulke gevallen de aanteekeningen in te korten, waarom men zulks dan ook zoo duidelijk mogelijk omschrijft, met de voorwaarden, die bij zoodanige handelingen zijn vastgesteld. Hetzelfde geldt , wanneer men eenige overeenkomst heeft getroffen of verbindtenis gemaakt omtrent de leverantie van koopwaren , het bouwen van huizen of schepen, of de bewerking en levering van welk voorwerp of handelsartikel dit ook zij. Hebben zulke overeenkomsten plaats gehad door bemiddeling van eenen makelaar, commissionair of notaris, bestaat er een contract van verbindtenis of kan men de voorwaarden er van uit de gevoerde briefwisseling en het kopij boek bewijzen, dan is eene omschrijving in het journaal hiervan noodeloos en kan men zich bepalen bij eene eenvoudige verwijzing naar de stukken, die men daaromtrent in bezit 0 heeft. 2. Handelspapier ' Onder den naam van handelspapier verstaat men wisselbrieven , promessen, orderbriefjes en alle andere soorten van kassierspapier, als assignation, quitantiën, enz. Het is veel in den handel gebruikelijk, dat den een den ander met zulk handelspapier betaalt en zulks geschiedt dan bij overdragt, 32 (endossement), doch in zulke gevallen staat de trekker, dat is hij, die de briefjes heeft afgegeven, borg voor de betaling. Kan de persoon, die deze briefjes in betaling heeft ontvangen, van den betrokkene geene betaling erlangen, dan is de trekker verpligt, deze papieren weder voor eigene rekening over te nemen. Wisselbrieven worden afgegeven op zigt; hiermede •wordt bedoeld, dat op den wisselbrief een tijd vermeld wordt, waarop de wissel vervalt, en hoeveel tijd voor dien vervaldag de wissel aan den betrokkene moet vertoond worden. De vervaldag is de tijd, waarop de wissel moet betaald worden. Zoolang de vervaldag nog niet verschenen is , kan het handelspapier aan een ander bij endossement worden overgedragen, hetzij door hetzelve te disconteren, te verkoopen of in betaling te geven, mits hij , zoo dit met een wissel gebeurt, die den wissel in handen heeft, op den tijd dat deze aan den betrokkene moet vertoond worden, slechts zorg draagt , dat die vertooning op den bepaalden tijd geschiedt. Het gebeurt ook dikwijls, dat het endosseren van handelspapier van den een aan den ander allegn plaats heeft, om elkander te helpen, en niet om eene schuld mede af te doen. Deze handeling heeft alleen plaats, om den omloop van dit papier te bevorderen, waarbij de persoon , die daardoor geholpen wordt, altijd borg staat voor de goede lietaiing. Al deze handelingen is men ook verpligt in het journaal aan te teekenen, hoewel zij niet in betrekking staan tot eenige winst of schade, aan den handel verbonden. 3. Inrigting van het Journaal. De wijze, waarop men het journaal kan inrigten, is zeer eenvoudig en levert weinig moeijelijkheden op. Echter is de inrigting er van op alle kantoren niet hetzelfde. De eenvoudigste manier is, dat men hiervoor een schrijfboek gebruikt 33 gelijnd met twee vóór- en vier achter- of buitenlijnen. Alle dagen trekt men eene lijn onder het aangeteekende van den vorigen dag en plaatst den datum van den loopenden dag boven aan het witte vak, waaronder men al de voorkomende zaken van den volgenden dag aanteekent. De kant vóór de eerste voorlijn behoudt men in blanco, om er later, bij het overbrengen van lederen post in het grootboek, de folio in te kunnen plaatsen van het blad, waarop in het grootboek iedere post is te boek gesteld. Tusschen de eerste en de tweede voorlijn plaatst men het volgnummer van de factuur der ontvangen artikelen, zoo de post ontvangen handelswaren betreft, van de quitantie, zoo het eene betaling geldt , of van den brief of de nota, die ten bewijze kan strekken, om de echtheid van den aangeteekenden post te staven. De twee voorste achter- of buitenlijnen gebruikt men, om het bedrag van ieder artikel, zoo de post van ontvangen of geleverde koopwaren uit verschillende artikelen bestaat, uit te trekken , om aan het slot van don post het bedrag van alles te zamen in de achterste buitenlijnen uit te trekken. Men ga hiermede te werk op deze., wijze: ITS .O !21 O CU 12;-^ -3 Januarij 1857- Aan J. DE WIT. .5 kop gort 4 iï siroop . . . . 3 tj; boter ƒ- Van A. KUIT. 4 mud erwten (groene). 5 ;/ meel . . . . 1 vat olie ƒ36 //50 //35 ƒ 2 ƒ131 10 3 34 r d O o CD 19 4 Januarij Aan A. KUIT. In betaling op rekening 1856 1 Quitantie op A. Kok 1 /, // B. Pul. 1 o II V. Krom 1 // // C. Schar 1 // // D. Vader ƒ 3 5 // 16 vllO ;/ 5 Van W. EEUIT. 35 'fi? kaarsen, div. soorten 100 ffi boter 30 \t koffij 5 Januarij Aan W. POTTEE. 3 iT: kandij \ % thee 3 «ï suiker ƒ 10 '// 40 // 6 ƒ163 ƒ 5 6 ƒ 3 30 50 Als men gewoon is, alle posten, die in het journaal voorkomen, ook in het grootboek over te brengen, hetgeen bij het italiaansch boekhouden noodzakelijk is, doch bij het eenvoudig boekhouden, dat wij thans behandelen, niet altijd geschiedt, (het is namelijk bij velen gebruikelijk, de posten, uitmakende de vlottende schuld, niet in' het grootboek over te nemen) dan moet, bij eene optelling van het journaal over een geheel jaar, het gezamentlijk bedrag van al de rekeningen in het grootboek voorkomende hieraan gelijk zijn. Bij sommige winkeliers is het in gebruik, om de achterlijnen tot een ander doeleinde aan te wenden. Men gebruikt namelijk de twee voorste buitenlijnen, om de inkoopsprijzen van alle verkochte artikelen in te vullen, en de twee achter- 35 ste buitenlijnen, om den verkoopprijs in uit te trekken. Vervolgens wordt elk blad opgeteld, wanneer het volgeschreven is, en het verschil in de uitkomst der voorste en der achterste buitenlijnen toont het bedrag der winst aan van al de verkochte artikelen, op dat blad geboekt. Deze uitkomsten telkens getransporteerd, het geheele boek door, geven een goed overzigt, hoe groot de winst is van het begin des jaars tot aan den datum, dien men wil nazien. Deze wijze van boeken in het journaal is goed voor ma-nufacturiers, magazijn-houders van hoeden, petten, laarzen, schoenen en galanteriewaren, papierhandelaren en alle winke-lieren, die met juistheid kunnen bepalen, wat de inkoopsprijs is van ieder verkocht handelsartikel; doch voor zulke winkeliers, die veel kleinhandel hebben, en voor hen, die veel afleveren, waarbij maat of gewigt niet gebruikt wordt, zooals herbergiers , logementhouders , kruideniers , grutters enz., is deze manier van boeken niet aan te bevelen. Wij zullen later een klein model geven van deze wijze van boeken, omdat zij voor zeer velen hoogst aanbevelenswaardig is, en daarbij opgeven , hoe men met de verschillende posten, die in het journaal voorkomen, zooals inkoopen, verzendingen in commissie, kassiersbriefjes, betalingen, enz. handelen moet. De manier van inrigting, die wij in het hierbij gevoegde model gevolgd zijn, verschilt van de twee wijzen van boeking , hiervoren omschreven. Volgens het model, door ons gevolgd, zijn al de ontvangsten en uitgaven geboekt in de twee voorste buitenlijnen , om daardoor de vergelijking van dezen met het kasboek gemakkelijker te maken; terwijl door ons in de achterste buitenlijnen al die posten zijn gebragt, die in het grootboek in debet of credit moeten geboekt worden , waardoor de zuivere uitkomst der boeking van het journaal en het grootboek gemakkelijker kan worden nagegaan. 3* 36 VIII. HET GROOTBOEK. Behet en Credit, ziedaar de grondslagen, waarop de ge-heele liandel berust , de drijfveren, die dezen altijd in beweging houden. Niets is dan ook noodzakelijker voor den boekhouder , dan het onderscheid tussohen debet en credit goed te begrijpen. Alle zaken, die in den handel voorkomen, moeten tot een van beiden gebragt worden. Wat niet debet is, moet credit zijn , en wat niet credit is debet, zoo lang de zaak niet afgedaan is. Elke debiteur heeft zijn crediteur , en omgekeerd is dit hetzelfde. En dit beginsel wordt bovenal toegepast in het grootboek. Boven elke bladzijde aan de linkerhand moet liet woord dehet te lezen zijn en daaronder aangeduid worden al de posten, waarvoor de persoon, wiens naam boven dat blad staat , ons debet is , en boven elk blad aan de regterhand moet het woord credit vermeld zijn , om daaronder aan te teekenen al de poster., waarvoor diezelfde persoon bij ons credit is. Men is debet : 1. Voor alles %oat men ontvangt. 2. Voor alles wat men schuldig is. 3. Voor alles wat men van anderen leent. 4. Voor alles wat men van anderen in commissie heeft. Men is credit: 1. Vom' alles wat men heeft. 2. Voor alles wat men uitgeeft. 8. Voor alles wat men te vorderen heeft. 4. Voor alles wat men uitleent. B. Voor alles wat men in commissie zendt. Dit onderscheid moet in elk geval wel begrepen worden, om al wat ons voor mogt komen te kunnen boeken op zijne behoorlijke plaats, want boekt men een post, waarvoor anderen ons debet zijn per abuis in credit, dan is het verschil tweemaal 37 zoo groot, als de som van dien per abuis geboekten post bedraagt, en zoo ook omgekeerd. Hoewel het houden van een grootboek niet bij de wet is voorgeschreven, behoort dit toch bij de hoofdboeken, zooals wij reeds vroeger gezegd hebben, en wel om het onberekenbare nut van dit boek voor ieder, die eenigen tak van handel of bedrijf uitoefent, en waardoor het volstrekt onmisbaar is. Het toont ons met een oogopslag aan, wat wij aan ieder, met wien wij zaken doen, in het bijzonder schuldig zijn of van hen te vorderen hebben, omdat al de posten, die op denzelfden persoon betrekking hebben, ook op hetzelfde blad geboekt worden. Het verschil, dat er bestaat tusschen het debet en het credit van iedere rekening, noemt men het saldo. Wanneer dan het debet hooger is dan het credit, dan heeft de crediteur een batig saldo, of, bij eene andere wijze van uitdrukking, dan is het saldo in het voordeel van den houder van het boek en ten nadeele van hem, wiens naam aan het hoofd der rekening staat; is daarentegen het credit hooger, dan is het de persoon op wiens naam de rekening staat, dien de vordering van het saldo toekomt. Bij het grootboek behoort men een alphabet aan te leggen, zooals door ons bij de eerste vermelding hiervan op pagina 6 is beschreven, om het nazoeken in het grootboek gemakkelij - ker te maken. IX. INVENTARIS BIJ DE OPRIGTING MIJNER ZAAK, 1 JULIJ 1858. VVI IL he de lac flei stc OPENINGSSTAAT. ACTIVA. Vade goederen. Een huis en erve, waarin vroeger winkelnering werd uitgeoefend , in de Hoogstraat Een pakhuis , belendende van achter het huis voornoemd, en uitkomende in de Breestraat Een huis en erve in de Dijkstraat . Handelsmeubilair. Twee vaste toonbanken met oliebak , laden, kasten , enz Kisten , bakken, vaten, trommels en flesschen Een schrijflessenaar en vier kantoorstoelen ' Een ijkenhouten tafel Een loketkast en ijzeren geldkist . . GereedscJiappen. Een handwagen op twee wielen , . Een kruiwagen Kisten , vaten en zakken . . . . Touwen en katrollen Transportere . . ^4000 // 750. //8000 ƒ 80 "' 75 // 60 " 12 // 75 // 26 // 10 // 24 It 13 /12750 // 802 // 73 /13125 43 Per Transport . . Meubilair enz. Aan huismeubilair , volgens tauxatie. Kleederen en linnengoed . . . . . Aan goud en zilver , volgens tauxatie. In kassa. Aan bank- en muntbilletten en coupons. Aan specie Totaal . . P A S S I V A . Particuliere rekeningen. J. Zwart, Timmerman A. Bos, Schilder B. Zon , Behanger C. Kraak, Metselaar D. Wesp , Kleermaker Batig saldo . . Opgemaakt den 1 Julij 1858, S. E. et 0. ƒ1500 '/ 700 // 330 «IfiOO // 88 — // 600 II 350 // 330 '/ 410 // 63 A. S( — 50 — 50 3H1 ƒ13135 II 3420 // 1688 //17333 // 1653 ƒ15580 JDDEE — 50 50 50 — X. JOURNAAL. Jul^. 1 T„l,',' 1 oco Yan J. STOL te Amsterdam. 300 tt- thee . i\ ƒ 3,50 500 iC koffij // /, —,40 3S0 ffi suiker // ,/ —,35 10 Vat siroop « // 30,— 8 vaten olie u » 35,— Van B. UTMAN te Leijden. 300 fi- kaas . a ƒ 0,15 Van U. KOLL Alhier. 40 mud meel a ƒ 13,— 100 u; kaarsen ;/ d —,35 40 mud gort // // 13,— 40 mudboekw. // ;/ 1 3 , - - 50 m. gr. erwt. // « 13,— 50 m. gr. erwt. // // 14,— 60 m. g. erwt. // // 10,— Transportere . . Ontvan / - — — — " — — — — — — • — • gst. — — —• — — — — — — — — — Op Cr / 500 // 300 // 133 // 300 // 380 II 45 // 480 // 35 „ 480 Il 480 II 650 // 700 II 600 /4773 ;dit. — — 50 — — , — — — — — — 50 46 «2 g PH O •73 tH o ^ Transport . -3 Julij 1858 Aan J. BAL Alhier. 1 mud meel 10 S thee . 1 vat olie . 4 Julij 1858 Terug aan J. STOL te Amsterdam. 3 vaten olie 7 Julij Winkel ontv. van 2-7 Julij. Van A. D. ELFT Alhier. 100® boter . a ƒ —,35 8 Julij Ontvangst ƒ // 85 Aan P. KOP. 1 ffi boter . . . 75 Aan K. HOUT te Leijden. 1 mud gi'oeue erwten . . 1 mud graauwe erwten . . 1 mud geele erwten . . . Transportere. . . ƒ 85 75 ƒ5005 47 O != Transport . . -14 Julij Winkelontv. van 8-14 Julij 17 Julij Betaald aan A. D, ELET, 100 lï boter . . . . , 21 Julij Winkelontv. v. 15-21 Julij. 35 Julij Aan IJ. ZALM. 2 ffi kofffij 27 Julij Aan P. ULK. 1 kop geele erwten. . . 38 Julij Ontvangst. ƒ 85 75 // 93 35 // 103 Winkelontv. v. 22-28 Julij. 31 Julij Ontvangen van Mej.BLES voor kamerhuur der bovenkamer van de maand Julij. Ti-ansportere // 110 14 50 60 80 Op Credit. /5005'90 // 1 05 //— 13-1 /5007,07è 48 Transport Ontvangst. ƒ 442 65 5 Idem. Aan J. ZINK. 5 lï' koffij 20 // kaas 5 // kaarsen . . . . 10 // siroop Winkelontv. van ]-6 Aug. Aan N. N. Voor de huishouding. , 14 Aug. Winkelontv. v. 7-14 Aug. 11 Aug. Aan L. MELIS. 1 f koffij 1 // thee 21 Aug. Winkelontv. V. 14-31 Aug. Van B. FLES & Comp. Alhier. 3 vaten groene zeep . Transportere . . // 122 // 50 // 138 // 128 ƒ 8 71 30 53i n-i 65 Op Credit. ƒ5007 07è II II 3 // 2 // 45 ƒ5067135 49 Transport -27 Aug.— Ontvangst. ƒ 871 fi5 Aan J. KLUITE. • 2 8 siroop . . 29 Aug. Winkclontv.v. 21-28 Aug. — 31 Aug. Ontvangen van Mej. BLES. Kamerhuur, Augustus . Winkelontv. v. 29-31 Aug. September. - 3 Idem. Aan J. SCHUDDEK. 10 ffi suiker 5 // kaarsen •5 // koffij . 10 // zeep . 10 kan olie. - 5 Sept.. ƒ 1 4 6 14 38 /1070 Betaald aan .7. STOL, te Amsterdam In mindering der rekening. Aan Tvinkelontvangst van 1—5 September. Transportere 30 op Credit. ƒ5067 35 50 II 750 -/ 127 ƒ1948 5S 00 /5067 85 12i 63è 25 ƒ5083 4 85 ÖÖ Transport -10 Sept. Betaald aan belasting. Huis in de Hoogstraat Huis in de Dijkstraat. -12 Sept.- Aan winkelontvangst. 6—13 September •-16 Sept.- Aan B. COOL. i mud meel . . . -19 Sept.- In dienst genomen J. Vermaken, tegen ƒ 3 p. week. Aan winkelontvangst 13—19 September. 22 Sept. Betaald aan D. WESP. Volgens ingelev. rekening. 36 Sept. Aan Winkelontvangst van 19—25 Sept. . . ƒ 62 // 130 // 196 Ontvangst ƒ1948 // 206 Transportere // 63 „ 194 40 ƒ2800 60 30 10 /.5086 60 61 Transport . . fl 0 Rrnt Aan N. N. Voor de huishouding . . Aan J, VEEMAKEN. Weekloon Aan M. NOOET. 2 kop groene erwten. . . 1 // boekw. gort . . . 1 8 kaarsen 1 H; boter 1 Van D. ELET. 50 ffi boter •? n 'innt Ontvangen van D. VAN ES. Drie maanden huur van het huis in de Dijkstraat. . . Ontvangen van Mej. BLES. Kamerhuur September. . Aan winkelontvangst van 35 tot 30 September . . Transportere . . Ontvan ƒ3800 ƒ 60 „ 3 — — II 110 ff 14 // 167 ƒ3154 gst. 60 — — — — 30 90 Op Cre /•sosec _ //— II— ff— //— // 18 — /•sios 4» 93i < 53 October. Per sluiting van 30 Sept. 3 October. Aan J. ARNDT. 1 mud gort 5 «- boekw. gort . . . 1 // rueel 30 Ü; siroop ƒ3154' Van J. DEEL le Zwolle. Ter incassering, 1 Quitantie op J. Kop . . -8 October.- Winkelontvangst van 1- 8 October Aan J. VERMAKEN. Weekloon Aan J. EALK. 2 u; boter . . . 5 kop meel . . . 2 ffi kaas. . . . Transportere Ontvangst.] 70 // 207 90 ƒ3485140 50 Op Credit. Iƒ5148| 53 Transport -16 October.— Winkelontvangst van 8- 15 October . . Weekloon aan J. Vermaken. 20 October. Aan H. GEËNT. 5 kop meel 1 16 thee 2 ffi koffij 5 kan olie 10 fi' kaarsen 33 October. Winkelontvangst van 16 tot 22 October. Ontvangst. ƒ3435 40 ,1 198 40 Weekloon aan J. Vermaken. 25 October. Aan C. HAETE. 4 ffi zeep. 2 O? kaas. 2 ui siroop % kop gort 1 'tï siroop II 212 16 Transportere . |/3851 Op Credit. /5148)73i 96 1|/5162 50 54 Transport . 27 October Aan B. Issink. 1 ft thee 3 e koffij 5 kan olie 10 fi' kaarsen 29 9ctober. Aan Winkelontvangst 33— 39 Ootober . . . Ontvangst. ƒ3851 96 Weekloon aan J. Vermaken. 31 Ootober.-^ Aan C. JANSSEN. 5 kan olie 10 !i' kaarsen 5 \i' zeep 3 ffi' suiker Aan B. UTMAN. Gezonden ter incassering in mindering onzer rekening. 1 Quitantie op K. Hout . Betaald aan IJ. Kol, in mindering onzer rekening. // 216 Transportere 14 ,/1200 /5271 10 ƒ5316 55 Transport . . Winkelontv. v. 30—31 Oct. Ontvangen van Mej. Bles , kamerhuur October . . . November. Aan N. N. Voor de huishouding . . Aan N. OTTO. 1 kop boekw. gort . . . Aan N. OTTO. 3 kop boekw. gort . . . 1 \\; kaarsen 1 ffi boter Aan P. QUINT. 1 kan olie 1 kop meel 1 « thee è R siroop Transportere . . \ 1 Ontva ƒ5371 \„ 52 // 14 L/53S7 // 80 — — — fum ngst. 10 60 — |70 — - — — 70 1 ijOp Credit |!/5316|35 II — „5316 II— "— "— "— r 3 //— /533l| — — 35 • — 15 30 43i 40 43i 15 50 13i 83i 56 o o f^ p 33 c3 o-C .o"g Transport -5 November.— Aan Winkelontvangst van 1 tot 4 November . . Ontvangst. /5417|70 '/ 102 Weekloon aan J. Vermaken 6 November. Van J. STOL, te Amsterdam. 200 ffi koffij . a ƒ 0,38. Op Credit 'l/5221|82i 16 Aan O. PEEE. 1 k kaarsen 1 tS boter . 1 kan olie . Van A. D. ELFT. 100 \i boter . . . . 10 November. Aan M. NOOET. 1 II- koffij. . . 12 November.— V 76 Aan winkelontvangst van 5—13 November . 1/ 216 '// 37 42^ 40 42j 50 Transportere . . ƒ5738 86 /5337 52i 10 57 Transport . . Weekloon J. Vermaken. -^ 14 November. Aan. U. VIS. 1 ffl' suiker 3 lÈ zeep 3 kop meel Aan V. WOLF. 1 1?: boter 3 kan olie 3 H; koffij 5 fi" th.ee Aan W. IJSMAN. 3 kan olie 19 November. Winkelont vangst van 12— 19 Nov Ontvangst. ƒ5738 86 Weekloon J. Vermaken. Aan J. DE WAARD. 3 kop meel . . . . 1 8' boter 1 ffi siroop 3 S' kaarsen . . . . I «; koffij 1 ons thee Transportere . „ 303 ƒ6946 04 |0p Credit. Iƒ5337 10 90 58 Transport . . 34 November. Aan K. LOOS. 2 kop gort 1 ffi" siroop 3 S' boter 1 kan olie 1 u: kaarsen 36 November. Aan Winkelontvangst van 19—26 Nov. . . Weekloon J. Vermaken. 38 November. Aan S. TEENTE. 1 u; boter. , . . . 1 kan olie 1 kop meel . . . . -30 November.- Winkelontvangst van 36- 30 Nov. . . Ontvangen van Mej. Bles. Kamerhuur November. Ontvangst. ƒ5946 90 // 331 ,1 136 14 Transportere . . j/6331 lOp Credit. l/5346 37è 30 40 50 1/5349 59 Transport . December. 1 December.—— Aan N. N. Voor de Iiuislionding . Aan O. ROOT. 1 kan olie 3 December. Ontvangst.' ƒ6331150 Aan winkelontvangst van 1—3 December . . Weekloon aan J. Vermaken. Aan E. SMEEE. 1 kop meel 1 kan olie 1 'K boter 3 1i; kaarsen 5 December. Van J. SCHUDDEE. 1 Assignatie op ü. Koll. Alhier. Aan J. BAL. 1 kaas van 6 K" . . . Transportere . . 60 73 Op Credit. ƒ5349145 60 ƒ6468 10 „ 800 . I/6152| 60 Transport . . 10 December. Aan winkelontvangst van 3—10 December . . 11 December. ƒ6468 ,/ 198 Weekloon aan J. Vermaken. 14 December. Van J. STOL, Amsterdam. 6 vaten siroop . a ƒ18. .— 18 December. r— Aan winkelontvangst van 10—17 December. . Weekloon aan J. Vermaken. 20 December. Betaald aan J. Zwart op afdoening der rekening. Betaald aan A. Bos. Eekening wegens schilderen enz Betaald aan B. Zon. Eekening wegens behangen enz TranspOTtere Ontvangst. „ 203 300 /, 350 ,/ 230 ƒ7755 10 40 06 56 ƒ6153 Op Credit. 971 ,/ 108 /6260 en 61 Transport . Betaald aan C. Kraak. In mindering der rekening. // 300 Ontvangst. ƒ7755 -25 December. I Winkelontvaugst van 18 tot 33 December Weekloon J. Vermaken. Aan J. Zwart. 1 vat olie . . . 31 December .- terug aan J. STOL. 3 vaten siroop . , . Ontvangen van Mej. Bles Kamerhuur van December. Ontvangen van D. VAN ES, Drie maanden huur voor het huis in de Dijkstraat. . . Winkelontvangst van 26- 31 December. . Aan N. N. Voor de huishouding Weekloon J. Vermaken. // 317 // 3 „ 14 // 110 „ 156 // 10 // 3 ƒ8469 56 14 30 00 Op Credit. ƒ6260 97* 41 36 ƒ6887 974 XI. MODEL VOOR 1 Julij. f Julij. 14 ,, 31 „ 38 „ 1 6 14 21 29 31 Aug. 1 5 12 19 36 30 Sept. In kas volgens inventaris Aan winkelontvangst . Aan winkelontvangst . Aan idem Aan idem Van Mej. Bles (huur). In kas . . . _ Aan winkelontvangst Idem. Idem. Idem. Van Mej. Bles (huur) '. Aan winkelontvangst. In kas . . . . Aan Winkelontvangst Aan idem. Aan idem. Aan idem. Van D. van Es (huur) Van Mej. Bles (huur) Aan winkelontvangst ƒ - 93 103 110 14 Debet. 1/1688'50 123 13S 30 53-». 138 17i, 146 30 14 — 38 50 137 196 306, 194 // 407 ,/2096 "2061 65 15 15 577 80 //2638 55 30 10 40 110 — 14 — 167 30 //2588 95 95 //1015 JI/3604 65 60 EEN KASBOEK. 17 Julij. 9 Aug 5 Sept. 10 „ 82 28 Aan A. D. Elft . . . . Aan geld enz. in kas . . Aan N. N Aan geld in kas . . . . Aan J. Stol Idem Aan D. Wesp, Eekening . Aan N. N . . . . . Weekloon aan de knecht . Aan geld in kas . . . . f— II II 750 ,/ 62 // 130 // 63 „ 60 // 3 60 20 Credit. ƒ 35 — «2061 15 «2096 II 50 «2588 «3638 «1068 «2533 ,/3604 15 95 95 ' 80 80 30 3 Octob, 8 16 33 39 31 1 5 12 19 26 30 Novb. In kas Van J. van Deel, Quitantie op J. Kop . Winkeloutvangst Winkelontvangst Idem Idem Idem . . Van Mej. Bles (huur) 'ƒ 70 // 207 // 198 // 212 // 316 // S3 14 1 3 10 18 25 31 Decb. In kas Aan winkelontvangst. Aan idem Aan idem Aan idem Aan idem Van Mej. Bles (huur) In kas . . . Aan winkelontvangst Aan idem Aan idem Aan idem Van Mej. Bles (huur) Van D. van Es (huur) Aan winkelontvangst. 50 40 16 14 60 103 316 202 331 136 14 16 20 40 Debet. l/35b5|80 // 970 «3506 //3394 60 80 60 // 901 «3196 73 60 198 40 303 06 317 14 14 — 110 156 '//310440 80 40 30 L 973 50 |)/4076|90 65 8 Octob, 16 ,/ 33 „ 29 „ Weekloon aan den knecht. Weekloon „ „ Weekloon „ „ Weekloon „ „ Aan U. Kol in mindering In kas . . 1 No vb. Aan N. N. 5 13 19 36 // // // Weekloon aan den knecht Weekloon Weekloon Weekloon // // // II II In kas 1 3 11 18 30 23 31 Deeb, II II II II II II Aan N. N. . . . Weekloon aan den knecht Weekloon // // . Weekloon „ ii . Aan J. Swart in minderin, Aan A. Bos, rekening. Aan B. Zon, rekening . , Aan C. Kraak, rekening, Weekloon aan den knecht Aan ¥. N. . . . - Weekloon aan den knecht In kas «1300 Credit. 8 0 _ 3 — 3 — 3 — 3 1/1313 „3294 60 /,3506 60 // 93 — //3104 — — //3196 // 60 // 3 — II 3 — // 3 — // 300 // 350 „ 330 // 300 // 3 // 10 // 3 40 40 ,/1165 — ~ „2911 90 ƒ4076190 6 66 Wij hebben op het journaal het model voor een kasboek doen volgen, om daaruit te doen zien, waartoe het nuttig is, de dagelijksche ontvangsten en uitgaven in de voorlijn te plaatsen. Daardoor wordt het toch gemakkelijk gemaakt, het kasboek naauwkeuriger te houden, en heeft men tevens een hulpmiddel bij de hand, om, bij eenig abuis, spoediger te ontdekken, waarin dat abuis kan bestaan. Als men namelijk de ontvangsten van de maand Julij ten bedrage van ƒ407,65 en de uitgaven ten bedrage van ƒ35,— bij elkander telt, verkrijgt men ƒ443,65, en dit is juist de optelling der voorlijn in het journaal. Wil men weten, of de aanteekeningen in de beide boeken van de maand Augustus met elkander overeenkomen, dan neemt men dit cijfer ƒ443.65 uit het journaal en telt daarbij de ontvangsten en uitgaven der maand Augustus, zijnde ƒ577,80 en ƒ50 en men verkrijgt de som van ƒ1070,45, juist het cijfer der optelling, in de voorlijn van het journaal tot aan den 31en Augustus. Wil men de proef nemen bij eene andere maand, b. v. December, dan heeft men evenzoo slechts het cijfer der optelling na te zien op den 30 November in het journaal, zijnde het bedrag van ƒ6331,50 en daarbij te tellen de ontvangsten der maand December ƒ973,00 en de uitgaven ƒ1165,— en men verkrijgt de som van ƒ8469.— Op deze wijze is het zeer gemakkelijk, van welke maand men wil de proef te nemen van de goede boeking der ontvangsten en uitgaven in deze beide boeken. Daarenboven levert het nog het voordeel, dat het nazoeken van betaalde en onbetaalde posten daardoor veel gemakkelijker wordt gemaakt, terwijl het tevens een goed hulpmiddel is bij het overboeken van de posten uit het journaal in het grootboek, omdat men niets in het grootboek behoeft over te brengen dan de posten, waarvan het bedrag in de achterste buitenlijnen is opgenomen; daar toch iedereen het wel voor een regel zal houden, de betalingen, voor zooverre dit noodig 'is, onmiddelijk als zij geschied zijn in het grootboek af te schrijven. 67 In het hieropvolgend model van het grootboek hebben wij de particuliere rekeningen, dat zijn de rekeningen van die onzer begunstigers, van wien men geene contra-rekening te wachten is, ook opgenomen. In de toepassing behoeft dit echter geene navolging. Het is veel gemakkelijker, voor die rekeningen een particulier rekeningboek aan te leggen, zooals wij bij de beschrijving der bijboeken gezegd hebben. De inrigting van zulk een boek kan volkomen gelijk zijn aan die van het grootboek, met uitzondering, dat men geen enkel blad voor credit gebruikt, maar het geheele boek alleen lioudt om anderen te debiteren. Bij de betaling van eenige rekening heeft men daaronder slechts te zetten voldaan , waarbij men den datum voegt, waarop de betaling geschied is, en het bedrag der betaling, indien in plaats van het beloop der geheele rekening slechts een gedeelte daarvan betaald is. 5* xn. HET GROOTBOEK. 70 1 10 1 3 1 20 J BAL. Mud meel «thee Vat olie Kaas van 6 ffl . . . . Aan balans op nieuwe rekening B. COOL. Mud meel. Aan balans op nieuwe rekening J. ARNDT. Mud gort // boekw, gort . . . Mud meel H; Siroop Aan balans op nieuwe rekening ƒ 14 „ 30 ,/ 39 — — „ 14 // 7 ,1 14 // 5 — — 50 — — 50 50 Deb( ƒ 83 // 1 // 84 // 54 // 3 ;/ 3 V 41 // 41 / 41 3t. 50 30 70 70 75 75 00 — — 185 31 I 185 185! 31 D 185S 31 Df 71 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. 31 Dec. Alhier. Saldo per balans . . . Alllier. Saldo per balans . . . Alllier. Saldo per balans . . . — — — — Credit. ƒ 84 70 // 84 // 3 " 41 ƒ 41 70 75 . — 72 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 30 Dec. 1858. 80 Dec. 31 Dec. 1859. J. DEEL. Saldo aan balans. . . . A. BOS. Betaald den 18 Dec. Zie Quit. No. 7 . . . . C. KEAAK. Betaalt in mindering, zie quitantieNo. 9 . . . Saldo aan balans . . . — Deb( ƒ 7 0 ,/ 350 // 200 1, 210 // 410 3t. 50 50 m& mm Miiiiiiiifiiiüiii mÊÊm 73 te Zwolle. Quitantie op J. Kop . . Per balans op nieuwe rekening Alhier. Volgens ingeleverde rekening, op den inventaris vermeld Alhier. Volgens ingeleverde rekening, op den inventaris vermeld Per balans op nieuwe rekening — — Cred ƒ 7 0 ,/ 70 ,/ 350 ,/ 410 // 410 / 2 1 0 it. 50 50 50 II 1858. 31 Octb. 5 Dec. 31 ,/ 1859. 1858. 17 Juüj. 31 Dec. 1859. 1858. 8 Julij. 1859. 1 Jan. 1 1 ü. KOLL. Betaald in mindering, zie quitantie No. 5 . . . Assignatie vau J. Schudder. Saldo aan balans . . . A. D. E1.FT. Betaald per quitantie No. 1 100 ffi boter . . . . Saldo aan balans . . . P. KOP. ig boter Balans aan nieuwe rekening ƒ1200 „ 800 ,/1435 — ,/ 35 ,1 55 — — — —• — 50 — — — Debet. 1 /3425 „3435 ,/ 90 // 90 // f- 50 50 40 40 1 • ,. i t 1 ^ 1 . 1: 7; 3ë ei 1 1^ I 31 i i _ , 75 1858. 1 Julij. 40 1100 40 40 50 50 60 1859. 1 Jan. 1858. 7 Julij, 38 Sept. 6 Nov. 1859. 1 Jan. 100 50 100 1858. 31 Dec. Alhier. Mud meel a ƒ13 . . . S kaarsen a ƒ 0.35. . . Mud gort a ƒ 13 . . . Mud boekw. gort a ƒ 13 . Mud groene erwten a ƒ 13 Mud graauwe dito a ƒ 14. Mud geele dito a ƒ 10. Per balans op nieuwe rekening Alhier. ffi boter a ƒ 0.35. . . . ij; boter aƒ0.36 . . . ffi boter a ƒ 0.371 . . • lans Alhier. Saldo per balans . . . s ƒ 4 80 „ 35 „ 480 „ 480 „ 650 „ 700 „ 600 — — — — — Cred ƒ3435 „3425 „1435 „ 35 „ 18 // 37 // 90 „ 55 „— t. — 50 50 50 40 1858. 8 Julij. 1859. 1 Jan. 1858. 18 Aug. 1859. 1 Jan. 1858. 31 Dec. 76 K. HOUT. Mud groene erwten. . // graauwe /, . . // geele „ . . ^5^5f;^?5*^i5ÏÏ^!^=S531S6i3Si!JS5^jg!S7^ Debet. B. FLES en Comp. Saldo aan balans . . 77 te Leijden. Per quitantie, gedisponeerd p. 0. B. Utman . . . Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . Alhier, vaten groene zeep a ƒ 15 Balans op nieuwe rekening ƒ 35 „ 9 — 50 — — Cred ƒ 44 ,/ 44 // 4 // 4 „ 45 / 45 it. 50 50 021 02i 1858. 37 Aug. 1859. 1 Jan. 1858. 38 Sept. 10 Noy, 1859. 1 Jan. 1858. 8 Oct. 1859. 1 Jan. Debet. Balans aan nieuwe reke nin.ff M. NOORT. kop groene erwten. // boekw. gort . ffi kaarsen . . . ffi boter . . . . S? koffij Balans aan nieuwe rekening. . . ƒ - 36 15 40 *— 50 J. FALK, \i boter . . . kop meel. . . 'I'l; kaas . . . Balans aan nieuwe rekening 32} 53* 85 85 80 80 llf 1180 79 Alllier. Saldo per balans . . . A l h i e r . Saldo per balans . . . ' Alhier. Saldo per balans . . . — — - — — — Cred ƒ - // 1 // 1 II 1 ƒ 1 it. 50 85 85 80 80 80 1858. 30 Oct. 1859. 1 Jan. 1858. 25 Oct. 1859. 1 Jan. 1858. 27 Oct, 1859. 1 Jan. 5 1 3 5 10 4 2 2 2 1 1 2 5 10 H. GHENT. kop meel. . . . (K thee . . . . ffikoffij . . . . kan olie . . . . ïïï kaarsen . . < ƒ Balans aan nieuwe reke-nina; C. HARTE. ffi zeep . . . . ffi kaas ., . . . 'ffi siroop. . . . kop gort . . . . tf siroop. . . . Balans aan nieuwe rekening B. ISSINK. tt' thee . . . . tkoffij . . . . kan olie . . . . ft' kaarsen . . . Balans aan nieuwe rekening 60 50 05 12J 35 80 40 50 30 25 35 05 13* 25 81 Alhier. Saldo per balans . . , Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . — — — — — — — — — CredH. f 1152è // 11 // 3 // 3 // 10 // 10 52i 35 25 671 67i 1858. 31 Oct. 1859. 1 Jan. 1858. 1 Nov. 3 „ 1859. 1 Jan. 1858. 3 Nov. 1859. 1 Jan. Debet. 83 Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . — — — — — — — Cred ƒ 8 ,f 8 // 1 „ 1 ,/ 4 ƒ 4 it. 17i 17* 271 27è 20 20 6* 1858. 6 Nov 1859. , 1 Jan. 1858. 30 Dec. 25 „ 31 // 1859. 1858. 24 Nov. 1859. 1 Jan. 84 0. PBEE. ffi'kaarsen . . . . ffi boter kan olie Balans aan nieuwe rekening J. ZWAET. Betaald in mindering. 1 vat olie Saldo aan balans . . f- K. LOOS. kop gort lÊ siroop ffi boter , kan olie Ij kaarsen Balans aan nieuwe rekening 42è 40 42* 30 25 80 42è 42i Debet. 'ƒ 1 I // 1 // 300 ,/ 41 // 259 600 1/ 2i20 25 25_ 25 20 20 ÉË^ÏSËSSSK ik^_ 85 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 1 Julij. 1859. 1 Jan. 1858. 31 Dec. Alhier. Saldo per balans Alhier. Volgens ingeleverde rekening op den inventaris vermeld Balans por nieuwe rekening Alhier. Saldo per balans . Credit. ƒ 1| 26 25 1// 600|' // 6001- ,/ 259|- '/ 31 20 20 1859. 'I 1 1! '1 III il 86 1858. 30 Dec 1858. aa Sept. 1858. 1 4 Julij. 5 Sept. 1 31 Dec. 1 1859. 1 LilL 2 B. ZON. Betaald, zie quit. No. 8. D. WESP. Betaald per quitantie . . J. STOL. Terug gezonden vaten olie a / 3 5 . . . Betaald in mindering, zie quitantie No. 2 . . . Terug 3 vaten siroop . . Saldo aan balans . . — — //— // 750 //— ,/ 630 — — " • "" — — 50 ] Debet. 1 \f 330 // 63 // 70 // 36 „1380 ƒ1486 — — 50 50 ' I 1 1 1 1 1: IJ 61 14 1 I J 87 1858. 1 Julij. 1858. 1 Julij. 1858. 1 Julij. 6 Nov. 14 Dec. 1859. 1 Jan. 200 500 350 10 200 Alhier. Volgens rekening op den inventaris vermeld . . Alhier. Volgens ingeleverde rekening op den inventaris vermeld te Amsterdam. ffi thee a ƒ 2.50. . Kkoffija/0.40 . 'lï; suiker a ƒ 0.35 . vaten siroop a ƒ 20. vaten olie a ƒ 35 . S'koffij a ƒ38 . . vaten siroop. . . Balans per nieuwe rekening Credit. ƒ 230 — ,/ 63 ƒ 5 0 0 - 200 122 50 200 — 280 — „1302 50 76 108 „1486 50 f 630 50 1858. 31 Octb. 1859. 1858. 35 Juüj, 1859. 1 Jan. 1858. 25 Julij 1859. 1 Jan. B. UTMAN. Gezonden ter incassering, in mindering onzer rekening Quitantie op K. Hout. . Saldo aan balans . . . Y. ZALM. fikoffij Balans aan nieuwe rekening P. ULK. kop gcele erwten . . . Balans aan nieuwe rekening — — Debe / 35 ,/ 10 ,/ 45 // 1 // 1 //— f-t. 05 05 12i 122 ^ 89 1858. 1 Julij. 1859. 1 Jan. 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. 300 te Leiden. !!,• kaas a f 0.15. . . . Balans per nieuwe rekening Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . ' — — — — — — — — Credit. ƒ 45 // 45 „ 10 // 1 / - — i 05 m 1858. 5 Aug. 1859. 1 Jan. 1858. 3 Sept. 1859. 1858. 14 Nov. 1859. 1 Jan. U. VIS. 'It' suiker IT; zeep kop meel Balans aan nieuwe rekening 4 2 2 2 4 — 12} 6H 25 62i- 12 J 50 40 40 45 ƒ 11 11 Debet. 11 15 // 785 „ 800 ƒ 125 25 25 25 25 25 91 Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Assignatie op U Koll. . Balans per nieuwe rekening Alhier. Saldo per balans . . . - — — — — — — — — — — — — Cred ƒ 11 „ 11 ,/ 800 ,/ 800 // 785 u 1 / 1 it. 25 25 — — 25 25, n 1858. 14 Nov. 1859. 1 Jan. 1858. 14 Nov. 1859. 1 Jan. 1858. 19 Nov. 1859. 1 Jan. 1 2 2 i 2 2 1 1 3 1 1 V. WOLF. 'S boter , . . kan olie . . . «koffij , . . «thee. . . . Balans aan nieuwe rekening W. YSMA.N. kan olie . . . . Balans aan nieuwe rekening J. DE WAAED. kop meel. . . . ffi boter . . . . fr S i r o o p . . . . ffi kaarsen . . . ffikoffij . V- . . onstliee . . . . Balans aan nieuwe rekening ƒ - //— 30 40 25 85 52-; 70 / Debet. 05 05 » 4 05 S5 85 02i 024 -\if 8 02^ 93 Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . — — — — — — — Cred ƒ 4 // 4 //— // 3 // 3 it. 05 05 85 02} OH 94 1858. 1 Dec. 1859. 1 Jan. 1858. 38 Nov.l 1859. 1 Jan. 1858. 3 Dec. 1859. 1 Jan. 0. BOOT, kan olie Balans aan nieuv\re reke- S. TEENTE. tS boter kan olie kop meel Balans aan nieuwe rekening R. SMEER. kan olie a' kaarsen Balans aan nieuwe rekening f— II— II— //— //— //— _ 40 42} 15 15 45 40 90 Deb( ƒ - //— //— //— //— // 1 // 1 ƒ 1 i. 43} 43é 97^ 97i 97è 90 90 90 " 95 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. 1858. 31 Dec. 1859. Alhier. Saldo per balans . . . Alhier. Saldo per balans . . . A l h i e r . Saldo per balans . . . — — — — — — — — Cred ƒ - tl— /;— r-^ f 1 it. 42^^ 97* 974- 90 90 1 2 XIII. BALANS VAN 1 JANUARIJ 1859. BALANS VAN 1 JANUAEIJ 1859. Activa. Openingadaat volgens inventaris van 1 Julij 1858 1). Aan vaste goederen . . II Handels-meubilair . II Gereedschappen. // Hnismeubilair enz. Kassa. Aanbank-enmuntbilletten enz. . . Aan specie Particuliere debiteuren. J. Bal B. Gooi. . J. Arndt P. Kop K.. Hout Transportere. . . ƒ12750 // 802 // 73 „ 2420 // 2500 // 411 // 84 1, 3 II 41 // — // 9 ƒ 139 — — 90 70 75 — 40 50 35 ƒ15545 // 2911 ƒ18450 90 90 1) Op deze openingsslaat komen niet voor de in kas zijnde gelden en de particuliere rekeningen volgens inventaris van 1 Julij 1858. Deze mogen ook aldaar niet opgenomen worden, dewijl do eersten zijn overgebragt op het kasboek en de laatsten op het grootboek, en dus (laardoor reeds op den balans verschijnen. 7* 100 Vex Transport. L. Melis J. Kluite M. Noort J. Falk H.Grent 0. Harte B. Issink C. Janssen N. Otto P. Quint O. Peer K. Loos Y. Zalm P. Ulk J. Zink U. Vis V. Wolf W. Ysman J. de Waard 0. Eoot S. Trente R. Smeer Aan Haniehwaren. 113 « thee a ƒ3,50 . . 135 a koffij a ƒ0.40 . . 80 fi suiker a ƒ0,35. . 3J vat siroop a ƒ30 . . 3 vat 10 kan olie a ƒ 35 80 u: kaas a ƒ0,15 . . 11 mud 10 kop meel a ƒ 13 35 n: kaarsen a ƒ0,35 . 8 mud gort a ƒ 13 . . 9 /; boekw. gort a ƒ13. 10 // 5 kop groene erwten a ƒ13 15 II graauwe erwten a ƒ 14 18 ;/ geele erwten a ƒ10. . Transportere. 139 4 1 1 11 3 •10 8 1 4 1 3 1 11 1 4 35 03i 50 85 80 531- 35 67i 17^} 37i 30 35 30 05 13i 35 35 05 85 031 43i 97^ 90 lƒl8456 50 20 75 65 ƒ 1360 10 iƒl867o!87| 101 Per Transport. . . 15 \i boter a ƒ0,35 1 vat groene zeep Totaal der Activa . . Passiva. Onderscheidene crediteuren. C. Kraak U. Kol D. Elft . B. Pies J. Zwart J.Stol B. Utman J. Schudder B.itig saldo. . . ƒ // // // // // n II II II II 1360 4 15 310 1435 55 45 259 630 10 785 10 35 — 50 50 — — 50 — — ƒ18670 // 1379 /•30050 , „ 3420 ƒ16639 87i 35 231 50 72è Opgemaakt en afgesloten S. E. et O. den 1 Januarij 1659. (Naamteekening) A. SCHUDDER. AANMERKING. Om nu volgens de gegeven modellen te beoordeelen, of de handel, welke daarin wordt voorgesteld, winsten heeft opgeleverd, en hoe groot het bedrag van die winsten is, moet men het batig saldo van den inventaris, opgemaakt den 1 Julij 1858 vergelijken met het batig saldo van den balani van 1 Januarij 1859. Aan het slot van den inventaris is het baüg galdo ƒ15580, — en dat van den 1 Januarij ƒ16639.721. 102 De eerste som van de laatste afgetrokken , geeft de uitkomst het totaal der zuivere winst. Batig saldo 1 Januarij 1859 ƒ 16(529.72è „ // 1 Julij 1858 - 15580.— Bedrag der winst . ƒ 1049.72i Hierbij dient men evenwel op te merken, dat de ontvangsten buiten den handel, zooals de ontvangene huurpenningen voor huis en kamers, ook bij de ontvangsten zijn opgenomen, en de uitgaven ten dienste der huishouding ook op de uitgaven in het kasboek voorkomen, zoodat het batig saldo der balans niet gezegd kan woruen een zuiver bedrag der winst van den handel te zijn. Er kunnen eehter gevallen voorkomen, waarin het noodig is, het saldo van winst of verlies te weten, afgescheiden van alle ontvangsten en uitgaven, welke buiten den handel zijn omgegaan. In dat geval is het noodzakelijk, al de ontvangsten en uitgaven , die in het kasboek voorkomen en niet tot den handel kunnen gebragt worden, als ontvangsten aan huis- of kamerhuur , interessen van uitstaande gelden, erfenissen, aankoop van huisraad, kleederen, levenswaren enz., bij elkander op te tellen en uit het kasboek te ligten door de ontvangsten van de ontvangsten en de uitgaven van de uitgaven in het kasboek af te trekken, en te zorgen, dat geene der rekeningen, die niet tot den handel behooren, op den balans verschijnen, noch in het actief, noeh in het passief; doch het is veel beter, wanneer men vooruit daarop kan rekenen, om niets van dien aard op het journaal, kas- of grootboek te doen verschijnen. 103 XIV. IETS OVER REKENIFG-COUEANT. In het grootboek, zooals wij hiervan het model gegeven hebben, zijn al de rekeningen afgesloten op den 31 December, omdat het saldo van iedere rekening op dien datum uit het grootboek op den balans is overgebragt. Zooals men ziet, zijn de rekeningen van hen, die iets te vorderen hebben en wier rekening dus op de eredit-zijde der folio voorkomt, aan debet-zijde afgesloten, en die waarvan het saldo batig kan genoemd worden en die alzoo tot hot actief behooren in credit-zijde, lietwelk ten gevolge heeft, dat bij de optelling het bedrag aan debet en credit-zijde volkomen met elkander overeenkomt. Alle rekeningen, in het grootboek voorkomende, moeten op deze wijze sluiten, en, gebeurt het somtijds, dat men van een zijner crediteuren eene rekening ontvangt, waarvan het bedrag niet zuiver met de ereditzijde in het grootboek sluit, dan is dit een klaar bewijs, dat er een verschil bestaat door oen abuis in zijn of in ons boek. Er kan in dat geval eene fout zijn begaan in zijn boek in debet-zijde of in eredit-zijde of in ons boek op een dier beide zijden. Doch hoe dit ook zij, altijd is men verpligt, wanneer dit gebeuren mogt, daarover te corresponderen, door opheldering te geven, wanneer de zaak ons duidelijk is, en, zoo dit niet mogt zijn, opheldering te verzoeken. Ook ziet men in het model, dat die rekeningen, die op 31 December bleken niet afgedaan te zijn, weder op 1 Janu-arij van het volgende jaar zijn geopend, door het saldo, waarmede men op 31 December gesloten heeft, weder in debet of credit te brengen naarmate de staat van den rekening dit vcreischt. Zulk eene doorloopende rekening noemt men ook wel feJceninff-conrant. Deze benaming geeft men ook aan eene soort van rekeningen, welke in den handel bij de sluiting van ieder boekjaar door 104 den eenen koopman aan den andere, met wien hij in rekening staat, wordt toegezonden, om den staat van hunne rekeningen gemakkelijker te kunnen vergelijken. Op deze rekening-courant komt zoowel het debet als het credit voor, zonder evenwel de artikelen afzonderlijk te vermelden, maar alleen van beiden het geheele bedrag aantoonende. Mogt er evenwel een verschil in de rekeningen bestaan, dan is men verpligt, alles wat daarop betrekking heeft duidelijk to vermelden, om de vergelijking zoo gemakkelijk mogelijk te maken. Voor het overige trekt men alle posten bijeen, zoodat op de rekening-courant alleen het volle bedrag verschijnt van iedere hoofdpost, iu de volgende orde; 1. Uwe en mijne rekening; 2. terugontvangen en teruggezonden goederen; 3. In mindering ontvangen of betaald; 4. handelspapier ter incas-sering ontvangen of gezonden; 5. abuizen, zoo er die in eene rekening mogten bestaan; en ten slotte: 6. Het saldo. Men ontvangt b. v. eene rekening-courant van J. Stol, te Amsterdam , voorkomende in het grootboek zie biz. 86 en 87 j dan zal deze aldus zijn opgemaakt: E e k e n i n g - C o u r a n t aan den Heer A. SCHUDDEB. Debet. Credit. / 1486 ƒ 1486 50 Eekening van 1858. ïerug ontvangen goederen . . . . 5 Sept. betaald in mindering . . . Saldo 50^ • ƒ 106 // 750 „ 630 ƒ 1486 50 50 Amsterdam, 1 Januarij 1859. J. STOL, 105 Uit dit gegeven voorbeeld ziet men, dat de inrigting ecner rekening-courant volkomen gelijk is aan die van het grootboek, met uitzondering dat in het grootboek al de posten afzonderlijk worden vermeld, terwijl op de rekening-courant alles bij zijne soort gevoegd en het geheele bedrag daarvan alleen wordt opgegeven. Zooals wij echter reeds hebben aangemerkt, worden de abuizen afzonderlijk op de rekening-courant opgenomen. Zoo zal, om een voorbeeld te geven, J. Stol op zijne rekening hebben genoteerd 10 vaten olie, in plaats van 8 vaten zooals in het grootboek staat aangeteekcnd. Dit maakt ecu verschil van 2 vaten a ƒ 8 5 . =zflO. dat zijne rekening hooger is, dan zij behoorde te wezen. Om hem nu va]i zijn ongelijk te overtuigen , zoekt men de factuur van 1 Julij, waarop door hem zelve de bezending is genoteerd, en zendt hem deze met de V olgende rekening-courant. E e k e n i n g - C o u r a n t aan den Heer J. STOL. Debet. Credit. „ ƒ 106 750 70 630 / 1556 — — — — 50 Rekening van 1858 Terug gezonden goederen. 5 Sept. betaald in mindering. Te veel op uwe rekening. 1 Julij 3 vaten olie. Saldo. 50! ƒ 1556 ƒ1553 50 50 A. SCHÜDDER. Het eenige Tinderscheid in deze twee modellen voor de rekening-courant is nu daarin gelegen, dat men dezelfde posten, die bij A., Schudder in debet staan, op de rekening-courant van J. Stol in credit worden gevonden en omgekeerd, en dit 106 is zeer natnurlijk, want A. Sohudder is debet voor al de goederen waarvoor J. Stol hem heeft gedebiteerd en die deze in zijn grootboek in debet-zijde heeft gebragt, terwijl J. Stol credit is voor al de gelden, die hem nog toekomen en waarvoor hij in het boek van A. Sohudder in credit staat, en debet voor alles wat hij reeds heeft ontvangen of te veel berekend en daarom moet deze rekening op het boek van ieder hunner in eene omgekeerde orde voorkomen. XV. DAGELIJKSCH 0VER2IGT VAN WIKST EH VERLIES. Plet is reeds meermalen beproefd, door eene stelselmatige wijze van boekhouden een middel te vinden, om ten allen tijde, wanneer zulks noodig of nuttig is, spoedig en met gemak te kunnen overzien , hoe groot de winsten zijn, die de handel heeft afgeworpen of de verliezen, die de handelaar in den laatsten tijd heeft ondergaan. — Het italiaansch boekhouden is de eenige kunst, waardoor in deze behoefte op eene volmaakte wijze kan worden voorzien. Wanneer dit goed wordt toegepast en uitgeoefend kan niets, van hoe geringe waarde' het ook zij , aan de oplettendheid ontsnappen. Doch bij het italiaansch boekhouden moeten de winsten en verliezen blijken uit het groothoeh \ dat boek moet dus tot den laatsten post zijn bijgeschreven en al de rekeningen welke daarin voorkomen moeten worden opgeteld en afgesloten, wanneer men zich van den zuiveren staat van winsten en verliezen wil overtuigen. Rit levert voor den kleinhandelaar, die zelve zijne boeken houdt en zijne koopmanschap drijft, natuurlijk te veel mooljelijkheden op, want de werkzaamheden aan den handel verbonden maken het hem veeltijds onmogelijk, zijn grootboek alle dagen geregeld bij' te houden; dikwijls 107 gebeurt het toch, dat er omstandigheden vporkomea, die zooveel drukte veroorzaken, dat hij dit werk eenige dagen of weken moet uitstellen, terwijl zich later weder gelegenheden voordoen, die hem ruimschoots tijd geven, om, voor zooveel hij ten achteren is , zijne boeken bij te schrijven. Het opmaken en afsluiten van al de rekeningen in het grootboek vereischt veel werk en rooft derhalve ook veel tijd, vooral in eenc zaak, waarin men zeer vele debiteuren en crediteuren heeft. Het is dus voor den kleinliandelaar beter, eene andere, minder omslagtige wijze van boekhouding te kiezen, om dit overzigt op eene meer gemakkelijke wijze to verkrijgen. En dit is ook mogelijk buiten het Italiaansch boekhouden, na-mentlijk door het journaal. Het journaal wordt dagelijks bijgehouden, en dit alleen is reeds genoeg om bij mogelijkheid dit boek zoo in te rigten als noodig is om dit overzigt gemakkelijker te maken. Om hiertoe te geraken, moet in het journaal bij elk artikel, dat men aflevert, zoowel de inkoopsprijs als de verkoops-prijs vermeld worden. Er zijn echter takken van handel en nijverheid, waarin de toepassing dezer methode niet mogelijk is, zoo als bij herbergiers , logementhouders en winkeliers , die veel afleveren, zonder maat of gewigt te gebruiken, en die daarom niet kunnen bepalen wat de inkoopsprijs is van elke lioeveelheid der door hen afgeleverde waren; doch magazijn- en dépóthonders en alle winkeliers, die den inkoopsprijs van elk afgeleverd handelsartikel kunnen berekenen, kimnen van deze manier van jonrnaliseren gebruik maken. Bij de toepassing van deze wijze van boeking moeten wij eenige .aanmerkingen maken omtrent de posten van inkoop, ontvangst en verzending van commissiogocd, ontvangsten en betalingen van rekeningen, het incasseren en het afgeven van handelspapier, onvoorziene uitgaven en ontvangsten, huishoudelijke uitgaven, aankoop van meubilair enz., welke wij hier kortelijk willen mededeelen. 108 Inicoop van handelswaren. Wanneer men bij de ontvangst van goederen de factuur in liet journaal boekt, moet men de inkoopsprijzen der artikelen, die men in de eerste lijnen plaatst, ook in de buitenlijnen uittrekken, en niet de ver-koopsprijzen; want boekte men in dit geval in de eerste lijnen den inkoopsprijs en in de laatste lijnen den verkoopsprijs, dan zou later, bij de verkoop dier goederen, wanneer die weder op deze wijze geboekt worden, de winst tweemaal berekend zijn. Zulk eene wijze van behandeling is ook buitendien niet goed te keuren. Die goederen toch, die men van andere kooplieden ontvangt voor den prijs van vijftig gulden, worden ook, zoo lang zij nog niet verkocht zijn, tegen die waarde berekend onder de goedereu, in het magazijn voorhanden. Als men nu vooronderstelt, dat in de eerste lijnende inkoopsprijzen en in de laatste lijnen de prijzen waarvoor de goedereu worden afgeleverd worden geboekt, dan moet men zich de zaak aldus voorstellen: goederen ten verkoop ontvan-* gen ƒ 50. — idem afgeleverd aan het magazijn ƒ50. —, en bij den verkoop van dezelve, wanneer deze worden afgeleverd voor een bedrag van ƒ 60. —: goederen uit het magazijn ƒ 5 0 , afgeleverd aan N. N. ƒ 6 0 . Op deze wijze voortgaande zal het rabat, dat men slechts éénmaal op ieder artikel wint, ook slechts éénmaal bij de optelling van het journaal voorkomen. Ontvangst en verzending van commisdegoed. Hetzelfde wat wij hier hebben aangem erkt omtrent den inkoop van handelswaren geldt ook bij het ontvangen van goederen in commissie en het terugzenden van onverkocht commissiegoed. Hetgeen men hiervan aan anderen terugzendt wordt voor hetzelfde bedrag aan hen in rekening gebragt , waarvoor het vroeger in commissie werd ontvangen, en moet dus ook bij de boeking in het journaal in de eerste en de laatste lijnen voor hetzelfde bedrag genoteerd worden. Bij het in commissie zenden van goederen van eigen fabrikaat aan anderen, of het terug ontvangen van onverkocht 109 commissiegoed geldt deze regel niet. Goederen van eigen fabrikaat of boekwerken, door een uitgever in commissie gezonden kosten den fabrikant en uitgever minder dan de prijs waarvoor deze aan den handel in commissie worden gezonden. Het is daarom niet ondienstig voor den fabriekant en uitgever, van die artikelen, welke in commissie worden gezonden, eerst eene berekening te maken wat deze per stuk hebben gekost aan materiaal en arbeidsloon, om, bij de verzending zoowel voor rekening als in cpmmissie, dezen prijs te kunnen stellen in de lijn, waarin de netto of inkoopsprijzen, en den prijs, dien men als inkoopsprijs voor den handel heeft gesteld, uit te trekken in de lijn, waarin bij verkoopen aan particulieren de verkoopsprijzen worden geboekt. — Ontvangt men onverkocht commissiegoed terug, dan moet men bij eene boeking hiervan in het journaal in de eerste lijn den prijs stellen, waarvoor men het in commissie heeft gezonden en waarvoor men het volgens factuur terug ontvangt, en in de laatste lijnen den prijs, die deze goederen ons volgens vorige berekening aan materiaal en arbeidsloon hebben gekost, aangezien die goederen voor den fabrikant niets meer dan die waarde hebben. Ontvangsten en hetalingen van rekeningen en qidtmüiën. — In geval men eenige betaling ontvangt, of eene rekening of quitantie aan anderen betaalt, en hiervan in het journaal aantee-kening houdt, is men verpligt na te gaan, of aan _deze ontvangst of betaling eenige winst of schade verbonden is. Is het eene ontvangst of eene betaling voor geleverde of ontvangen goederen voor het volle bedrag, zoo als dit op de rekening van die persoon voorkomt, dan is er geene winst of schade aan verbonden, aangezien de winst op de geleverde goederen reeds voorkomt op het journaal bij de post van aflevering; doch wanneer het interessen betreft van beleende goederen of gelden, of wanneer het eene gedeeltelijke betaling is van eene zaak, waarvan de eigenaar failliet is verklaard, en waarop veeltijds llü Verloren wordt, dan iTioet die winst of schade wel degelijk in aanmerking genomen worden, en al, wat als winst kan worden be-soliouvvd, alleen uitgetrokken worden in de lijnen, waarin do ver-koopsprijzen worden genoteerd, terwijl alles wat als verlies kan gerekend worden in de lijnen der inkoopsprijzen wordt uitgetrokken. Het inoassereii en handelen met Imndelspapier. Bij het disconteren of verkoopen van handelspapier, of wanneer men qnitantiën of assignatiën aan een kassier ter incassei'ing aflevert, moet het volle bedrag dier papieren in de eerste lijnen worden uitgetrokken, doch in de laatste lijnen dit bedrag na aftrek der provisie, die men op de verhandelde papieren moet verliezen. Ontvangt men briefjes ter incassering, waarvoor men ook provisie kan berekenen, dan kan men het volle bedrag in de laatste lijnen noteren, en in de eerste lijnen die som, welke men na aftrek der provisie aan den afzender moet restitueren. Geeft öf ontvangt men briefjes in betaling, waarop geene provisie voor het incasseren berekend wordt, dan moet in de eerste en laatste lijnen het zelfde bedrag worden uitgetrokken. Onooorziene uitgaven en ontvangsten, em. Onder onvoorziene uitgaven kan men rekenen alle dagelijksche uitgaven wegens onkosten, vrachten, porten, en die kleinigheden meer, welke men gedurig moet betaleti en die men als verlies kan aanmerken, terwijl men onder den naam van onvoorziene ontvangsten kan rekenen de restitution van uitschotten en onkosten daar men niet op gerekend heeft, en de betaling van zulke rekeningen , die men reeds sedert lang als verloren heeft be-beschouwd en niet meer onder het actief van den balans opneemt; van zulke onvoorziene uitgaven moet men het bedrag alleen uittrekken in de lijnen, waarin men de inkoopsprijzen boekt en de genoemde ontvangsten alleen in de lijnen, waarin men de particuliere prijzen boekt. Huishoudelijke uitgaven en het loon aan knechts en dienstboden en alle uitgaven van dien aard, waarvoor men rekenen kau geene waarde aan goederen I l l in de plaats te kiijgeö, docli die men als verlies kan beschouwen , moet men ook alleen in de eerste lijnen uittrekken, alsmede de uitgaven aan levensmiddelen en andere behoeften voor de huishouding, die dagelijks verbruikt worden doch bij aankoop van meubelen , die hunne waarde niet direct verliezen en die men op den balans v/ftdeï onder het actief kan opnemen, moet men den prijs zoowel in de laatste als in de eerste lijnen uittrekken. Wrj hebben in het hier volgend model een journaal gegeven voor een verkoophuis of galanterie-handel, omdat het in dezen handel gemakkelijk is bij de posten vau het verkochte zoowel den inkoopsprijs, als dien, waarvoor men de artikelen afzet, te berekenen. Ook hebben wij voor het gemak de inkoopsprijzen debet en de anderen credit genoemd. MODEL VOOE HET JOUENAAL. 1 Pebruarij 1858.- Aan J. GOEDMAN. 1 pendule met stolp . , Ontvangen van J. Krop. Rekening van 1856 . . . . 1 Pebruarij 1858. Vracht betaald Voor eene kist met glaswerk . Transportere Debet. ƒ 13 20 ƒ 35 60 Credit. ƒ 15 20 40 —- 00 I I / 3ti 50 60 10 113 Per Ti-ansport . Winkelontvangst. 13 borden 1 Theeservies met 13 koppen eliz. 1 knipmes : . . . Aan F. SCHENKEB,, in Commissie. 100 rollen behangselpapier. . . . 600 ellen rand Winkelontvangst. 1 porte monnaie 1 sigaren pijpje 1 engelsche lamp 1 wandelstok Betaald aan J. Derman Rekening van 1857 Aan J. DIEKS. 13 paar lepels en vorken . . . . Van B. KRIPMAN. 1200 bierglazen (div. soorten). . . 1300 wijnglazen ( l d . ) . . Transpovtere. . . 1 ï)ebe ƒ 35 1 // 3 \,i 200 « 18 // 3 // 700 // 5 // 120 /, 180 ƒ1368 t. 20 30 35 — 80 35 50 60 10 '. — 10 ƒ II-II II II II-II II-II II II II f Credit. 36110 1 4 260 24 1 4 700 6 120 180 1339 50 50 — 45 60 90 — 30 — 25 113 Per Transport. Glaswerk 9;ebroken . . . . Aan winkelontvangst. 12 wijnglazen 2 karaffen 6 doosjes lucifer. . . . -3 Pebruarij.— Terug van E. Schenker. 10 rollen bchangselpapier . 100 ellen rund Terug aan B. Kripman 300 bierglazen Aan pakpapier // touw . Aan winkelontvangst. 1 brievcutasoh . . 1 spaarlampje. . . 3 moderateurlampen. 1 theeblad. . . 1 horologiekastjc . 12 koppen en schotels Ontv. van J. Scharre. Rekening van 1855 . . . . Transportere ]ƒ 1268 4 Debet. 36 4 80 3 1 16 4 1 1 15 1/ 1380 10 30 90 95 12 70 70 40 20 Credit. !ƒ 1339 37 20 3 80 3 1 30 5 1 1 15 \f 1443 8 20 30 18 35 80 20 35 50 93 114 Per Transport . Aan C. BENTHEM. Afgegeven ter incassering volgens qui-tantieboek fol. 13 3'',o provisie hier af. . . . . Van B. WEEKSMA. 50 dozijn lepels Aan winkelontvangst. Lampenkousjes 1 boekcnhanger 1 pijpenstandaart , 1 doosje nachtpitjes , 4 Eebruarij. Aan winkelontvangst. 6 aschbakjes 1 koffijkan met komfoor . . . , 1 theeketel en theestoof. . . . Aan J. BEEEROO. 12 messen Aan N. N. voor huishouding. Aan C. VAN NIERITZ. 1 paraplui-standaard , Trans portere . Debet. ƒ 1380 27 280 // 125 CrtJit. 1/ 1442 93 50 41-; // 125 ƒ 1819 33 20 08 80 80 20 58i ƒ 1 8 73 115 Per Transport Aan B. NOLET. 1 glazen stolp met bloemen . Van C. VAN NIERITZ. Terug 1 paraplui-standaard . In ruil daartegen 1 idem idem . Aan winkelontvangst. ] brieventasch 1 sigarenkoker 1 spoelkom 1 stel vazen 1 kurkentrekker 5 Pebruarij. Ontvangen van B. Oeps. Rekening van 1856 . . . . Betaa'd aan J. Vogel. Wegens gazlicht (Januarij). . 5 Februarij. Aan winkelontvangst. 1 pennemes IS borden . Transportere Debet. 1819 581 40 // 4 4 40 30 28 — 80 •95 ƒ 1908 83.^ !ƒ 1938 8^ 20 78 116 Per Transport. . 1 scheermes 1 kleêrschuijer 1 naaikistje Van A. BLOK. 1 quitantic op J. Kraan, in mindering der rekening van 185ö . . S^/'o provisie hiervan Debet. ƒ 1908:83è 62 ƒ 1975 40 40 60 20 Credit. ƒ 1938 78 62 1 1.3|i/ 2008 50 10 20 86A 44 i Volgens deze wijze van joiirnaliseren moeten de prijzen aldus geboekt worden, dat alles wat als winst of actief kan beschouwd worden in de laatste lijnen , en alles wat als passief of verlies kan worden aangemerkt in de eerste lijnen komt te staan. Evenwel is dit nog niet genoegzaam, om ten allen tijde en onder alle omstandigheden het zuivere bedrag der winst aan te toonen, want in het verschil der debet- en oredit-lijnen is ook de winst begrepen der in commissie gezonden goederen, hoewel deze winst niet als gewonnen kan beschouwd worden, zoo lang er geene afrekening heeft plaats gehad. Hierop zij men wel indachtig, vooral als het bedrag der in commissie gezondene goederen zeer groot is. XVI. VENNOOTSCHAP EN ONDERNEMINGEN VOOK GEZAMENTLIJKE EEKENING. Vennootschap of compagnieschap is eene handelsvereeniging tusschen twee of meer personen. Eene handelsvereeniging, waarbij men overeengekomen is eene handelszaak voor ge-zamentlijke rekening te drijven , de winsten voor een gelijk 117 deel te zamen te genieten , en de verliezen voor een gelijk aandeel te dragen , tenzij het bij contract anders is bepaald. Men kan namelijk eene vennootschap aangaan, v/aarbij het per contract is bepaald, dat een der vennooten voor eene zekere som aandeel in de zaak heeft, tegen het genot eener vaste jaarlijksche rente, of eene rente, berekend naar de winsten , die de zaak heeft opgeleverd. In dit laatste geval wordt met het einde van ieder boekjaar een zuivere staat van winst en verlies opgemaakt; daarna proeentsgewijze berekend, hoeveel de winsten zijn, in betrekking tot het batig saldo der balans van het vorig jaar , om naar deze berekening het aandeel in de winst voor ieder der vennooten te bepalen. Ziet hier een voorbeeld : J. Verkruisen heeft eene handelszaak, die hij door uitbreiding aanmerkelijk wil vergrooten. Hij maakt den Sisten December 1857 zijne balans en bevindt, dat het batig saldo eene som uitmaakt van ƒ40,000. Daarop sluit hij eene overeenkomst van vennootschap met A. "Wildeman, waarbij deze een aandeel in de zaak neemt van ƒ 30,000 en deze som aan gereed geld daartoe bijdraagt, onder beding van een aandeel in de winst te genieten, pro-centsgewijze lierekend naar de winsten, die de zaak oplevert. Door dit aandeel van A. Wildeman wordt het batig saldo der inventaris, waarmede het vennootschap begonnen wordt, ƒ60,000. Met het sluiten der balans, nadat de vennootschap een jaar heeft bestaan, op den Sisten December 18.58, bevindt men, dat het batig saldo eene som uitmaakt van ƒ 64,800 en de handel van dat jaar dus eene zuivere winst heeft afgeworpen van ƒ4,800, zijnde S"„ van ƒ60,000, het batig saldo van den inventaris bij het aangaan van de vennootschap. Nu is het aandeel, dat J. Verkruisen in de winst geniet, 8"/o van ƒ40,000, dat is ƒ3,300 en dat van A. Wildeman 8% van ƒ30,000, dus eene som van ƒ1,600, te zamen uitmakende de winst van het eerste boekjaar van het vennootschap, ƒ4,800. 118 Nadat deze som van de in kas zijnde gelden aigetrokkcn en aan de vennooten is uitgekeerd, brengt men dezelve in het passief op de balans, zoodat het saldo \an deze weder tot ƒ60,000 is teruggebragt. Het gebeurt ook wel, dat er eene bepaling wordt gemaakt, dat geen der vennooten meer dan 5", „ van zijn aandeel in de winst zal genieten , en het meerder bedrag zal dienen tot een reservefonds, om tegen ontijdig verlies gewaarborgd te zijn, of aan te wenden tot grootere uitbreiding der zaak. In dit geval zou de uitkecring aan J. Verkruisen sleolits eene som van ƒ3000 en aan A. Wildeman van ƒ 1000 bedragen en liet meerder bedrag van ieders winst op deze wijze in het journaal worden geboekt. Batig saldo van den balans op den 31 December 1858 ƒ61,800.' Aandeel van J. Verkruisen ƒ 41,300 Idem „ A. Wildeman „ 30,600 ƒ 61,800. Bij vennootschap, en vooral wanneer elk der vennooten voor een gelijk bedrag aandeel in de zaak heeft, of wanneer er tusschcntijds door een of door beide op afkorting van hun aandeel in de winst gelden worden opgenomen , is het goed, voor elk der vennooten eene rekening-courant in het grootboek te openen , waarop men ieder hunner crediteert voor het volle bedrag van hun aandeel in de zaak, en debiteert voor al de gelden en goederen, die hun in mindering der jaarlijksche winst worden uitgekeerd en afgeleverd. Bij het einde van het jaar, na het opmaken der balans, worden deze rekeningen gecrediteerd voor ieders aandeel in de winst, en gedebiteerd voor het aandeel, dat ieder der vennooten in de zaak zelve blijft behouden, zoodat het saldo de som moet aanwijzen, die hun nog toekomt van de winst , in dat jaar door den handel verdiend; b. v. J. Verkruisen zal voor zijne huis- 119 houdelijke uit(i:ave i ieder vierendeeljaars in mindering van zijn aandeel in de winst eene som van ƒ600 hebben opgenomen , dan zal zijne rekening-courant den volgenden staat vertoonen: J. YEHKRUISEN. Debet. ƒ 600 1, 600 „ 600 // 600 II 40,000 „ 800 ƒ43,200 1857. ! Aandeel in de zaak — 2 Jamiarij , in mindering. — 1 April , Idem. — 1 Julij , Tdem. — 1 October, Idem. 31 December , Aandeel in de winst Overgebragt op 1858 als — Aandeel in de zaak. — Hem toekomend saldo. — CredH ƒ40,000 '„ 3,200 ƒ43,200 _ — Ook gebeurt het niet zelden in den handel, dat twee of meer kooplieden voor gezamentlijke rekening eene partij goederen koopen. In dat geval heeft hij , die de goederen in bewaring heeft , zijnen confrater, met wien hij dezelve gekocht heeft, slechts te debiteren voor diens aandeel in den inkoopprijs , benevens voor een gelijk deel in de onkosten, die er op beloopen, en te crediteren voor zijn aandeel in de goederen, om later , wanneer die goederen verkocht worden , die rekening weder te crediteren voor de helft van de winst op den verkoopsprijs, en te debiteren voor degelden, die men den genoemden persoon als aandeel in de winst moet uitbetalen. Hij , die niet belast is met de bewaring en verkoop der goederen , kan volstaan met zijnen confrater, die de goederen onder zich heeft, te debiteren voor do helft van de waarde der goederen en te crediteren voor het aandeel, dat hij 120 daaraan moet betalen, en verder den uitslag van den verkoop en de verkoop-rekening af te wachten, omdat hij niet kan weten, welke onkosten op die goederen kunnen beloopen, als transportkosten, arbeidsloon, pakhuisluiur, kosten van overboeken enz. Het spreekt wel van zelve, dat men in het journaal bij voornoemde post melding moet maken, onder wiens berusting zich de goederen bevinden en onder welk accoord men den koop heeft gesloten. Bestaat zulk een koop, voor gezamentlijke rekening gedaan, uit verschillende handelsartikelen , welke bij partijen of stuksgewijze verkocht worden , dan is het noodig , eene afzonderlijke rekening van die goederen aan te leggen, onder het opschrift: II Goederen voor gezamentlijke rehening met den heer N." Deze rekening moet gedebiteerd worden voor al de goederen , die voor gezamentlijke rekening zijn aangekoclit, en voor al de ongelden en onkosten die er op mogten beloopen, en gecrediteerd voor alles, wat er van . die goederen wordt afgeleverd en verkocht. Bij het opmaken van deze rekening ziet men, hoeveel er afgeleverd is en tot welken prijs, hoeveel er nog van overig is, en wat er kan gerekend worden, op die rekening gewonnen of verloren te zijn; en, zoo al de goederen verkocht zijn , wat het volle bedrag der winst is , hetwelk door ieder voor zijn aandeel genoten wordt, of, zoo er verlies mogt geleden zijn, hoeveel ieder voor zijn aandeel de schade moet dragen. Bij eene onderneming voor gezamentlijke rekening, b. v. het bouwen van een huis, het uitrusten en bevrachten van een schip, het uitgeven van een boekwerk of wat men ook met anderen onderneemt, is het volstrekt noodig, zulk eene afzonderlijke rekening daarvoor aan te leggen. Ieder der deelhebbers opent in dat geval in zijn grootboek eene rekening voor die onderneming, welke liij debiteert voor al de kosten, door hem aan die onderneming besteed, of de voorschotten door hem op dezelve gedaan, en 131 crediteert voor al de restitution daarvoor ontvangen en al de voordcelen uit die onderneming voortgesproten. Zoo zullen A. en B. onderling zijn overeengekomen, om voor gezamentlijke rekening eene proef te doen met de verbouwing van tabak , om, zoo de cultuur hiervan goede uitkomsten mogt opleveren, deze onderneming voor gezamentlijke rekening te kunnen voortzetten. A. is landeigenaar en neemt op zich den gvorul te leveren of te huren , en voor alle groote uitgaven de voorschotten te doen, terwijl B. als verbouwer de taak op zich neemt, voor het opzigt en den arbeid zorg te dragen tegen eene matige vergoeding voor zijnen arbeid, Met het einde des jaars wordt de tabak verkocht door A., waarna B. hem de volgende rekening inlevert , wegens opzigt en arbeidsloon benevens eenige kleine uitschotten, door hem in die onderneming gedaan: Ouderneming van tahakslonw. Debet aan B. Aan straatvuil voor mest. Paardenwerk Tollen en andere uitgaven Wegens opzigt . . . . Aan arbeidsloon . . . . Credit per B. Opbrengst aan erwten en boonen, waarmede de heggen der landen beplant zijn geweest Saldo. 75 58 15 45 206 50 f 399 50 28 ƒ 3 7 1 50 A. heeft ook in zijn grootboek eene rekening wegens deze onderneming geopend, waarop hij deze rekening van B. tevens 1:23 doet verseliijnen, zoodat die rekening niet alleen hem zelven betreft, maar het debet en eredit bevat aan A. en B.—Deze rekening is op de volgende wijze ingerigt: op de crcditzijde zijn al de ontvangsten geboekt, en op de debctzijde al de onkosten en uitgaven als volgt: Credit-zijde van het grootboek: Onderneming van den tabalahomo voor getumentlijke rekening met B. Credit. Opbrengst van den grond. Aan aardgocd 0 60 N. \i II zandgoed 0 58 // ;/ ])luksol 160 // // bestgoed 1650 „ Tc zaïncn. . . 3138 N. «.' j Door elkander verkocht aan N. N. te- ! gen 46 Cents het Ned. »;. . . . 'ƒ1438 Aan zuigers 135 Ncd. tó, verkocht aan ; N. N. :\ 83 Cents het ffi. . . .\i, 40 — 88 Volgens ingeleverde rekening van B. . I Totaal der ontvangsten . . I ƒ1478 n 3S A507 88 50 38 En aan debct-zijde van het grootboek: Onderneming van den tabakshomo, enz. Landhuur van één morgen lands Huur van schuren en spijlen. Paarden en koemest Sohapenmest Guanine en guano Transportere. ƒ 32 „ 300 ,/ 44 // 88 // 76 !ƒ 440 — — — 60 30 80 Debet. 123 Per Transport. . . !ƒ 440 Aan rout ,// 7 ,/ raapkoeken '// 36 Schrijfloonen en transportkosten . . . ;/ 18 Volgens ingeleverde rekening van B, . ' — Batig saldo — // 502 „ 399 // G05 /1507 30 50 38 Bij de sluiting van dezo rekening zendt A. aan B. ook een afschrift van zijne rekening, welke eene specifieke opgave bevat van al zijne ontvangsten en uitgaven, waarbij hij tevens cene rekening-courant voegt van den volgenden inhoud: Re ken i n g - C o u r a nt van A. aan B. ƒ Debet. 502 399 Credit. /; 605 // 28 II 673 ƒ 2309 Gemaakte onkosten volgens bijgaande rekening. Idem volgens ingeleverde rekening van B Opbrengst der verkochte tabak . . . // van andere gewassen. . . Gezamentlijkc winst. Restitutie uwer uitschotten enz. Door u genoten voordeden. Uw aandeel in de winst . . . . . Uw toekomend saldo. ƒ 1478 28 399 303 50 50 79 ƒ 2209'67 XVII. COMMISSIE-HANBEL. Onder den naam commmie-Jmndel verstaat men den handel in goederen, die niet in eigendom aan den verkooper toebe-hooren, noch door hem voor rekening van anderen zijn aan- 124 gevraagd, maar die hem door een ander ten verkoop zijn toegezonden en die hij dus bij niet plaatsing kan terugzenden. Zulk een handel heeft veeltijds plaats met artikelen van een nieuw fabrikaat of nieuw model, en die, wanneer de commissie-handel niet bestond, niet onder de menschen zouden komen, daar niemand goederen zal aanvragen , van wier bestaan hij onkundig is of waarn |
Evaluatie |
|
|
|
B |
|
C |
|
D |
|
F |
|
H |
|
K |
|
M |
|
N |
|
O |
|
P |
|
V |
|
|
|