HOOFDSTUK III.
De factoren der productie.
Er zijn in de productie drie factoren; twee daarvan, natuur
en arbeid, zijn primair; de derde, het kapitaal, is secondair.
Wij zullen deze kortelings inbovengenoemde volgorde behandelen.
1. Be natuur. De rol die de natuur bij de productie vervult,
werd i-eeds tot op zekere hoogte besproken in het eerste
gedeelte van dit boek onder het opschrift „Grond" als een
der beide hoofdfactoren die eene nationale huishouding vormen,
terwijl als tweede factor de mensch werd aangewezen. Onder
natuur begrijpen wij alle natuurkrachten waarvan men zich
bedient, zooals de wind, de beweging van het water, de zwaartekracht,
de aantrekkingskracht, enz. enz. Vele van deze zaken,
welke de natuur ons verschaft, zijn vrije goederen en geene
economische. De natuur wordt van economisch standpunt gewoonlijk
eenvoudig ,grond" genoemd, omdat van al wat tot
de natuur buiten den mensch behoort, wij in de Economie
hoofdzakelijk met grond te doen hebben. Men houde hierbij
echter in het oog, dat het woord grond eene zeer ruime be-teekenis
heeft, en tevens alles omvat wat onder de oppervlakte
der aarde is, benevens het water voorzoover dit voor mensche-lijke
beheersching vatbaar is; derhalve in sommige opzichten
de geheele oppervlakte der aarde '). Deze factor was in vroegere
stadiën gewoonlijk gemeen eigendom, doch kwam later aan
particulieren, die dan voor het gebruik ervan eenige vergoeding
vroegen; en evenzoo handelde de gemeenschap, voor het geval
deze eigenaar was en den grond aan particulieren afstond.
De vergoeding voor het gebruik, die de grond op zichzelf,
1) Met inbegrip van het wild. (VEET.)
